با ادامه ناتوانی جمهوری اسلامی در کنترل منابع آلاینده، آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای ایران همچنان وضعیت را بحرانی کرده است. سخنگوی قوه قضاییه گفت برای مسئولانی که در رابطه با هوای پاک به تکالیفشان عمل نکردهاند، پرونده قضایی تشکیل خواهد شد.
بر اساس اعلام سامانه پایش کیفی هوای کشور، هوای ۱۴ شهر خوزستان در سهشنبه ۱۱ آذر در وضعیت ناسالم است.
شاخص کیفی هوا در شهر کارون به ۲۱۶ رسید و در وضعیت بنفش و بسیار ناسالم قرار دارد. این شاخص در اهواز ۱۹۶، دشت آزادگان ۱۶۴، شادگان ۱۶۲، هویزه ۱۶۲، خرمشهر ۱۵۷، ملاثانی ۱۵۲، ماهشهر ۱۴۸، شوشتر ۱۴۳، بهبهان ۱۳۶، آغاجری ۱۲۴، هفتکل ۱۱۸، امیدیه ۱۱۳ و آبادان ۱۰۹ گزارش شده است.
شاخص کیفیت هوا پنج دسته اصلی دارد که بر اساس آن، از عدد صفر تا ۵۰، هوای پاک، از ۵۰ تا ۱۰۰، هوای سالم، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰، هوای ناسالم برای گروههای حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰، هوای ناسالم (برای همه)، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰، شرایط کیفی هوا خطرناک محسوب میشود.
همزمان مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان خبر داد که ادارات و دستگاههای اجرایی، چهارشنبه ۱۲ آذر، بهدلیل افزایش موارد ابتلا به بیماری آنفلوانزا تعطیل شدند.
در کردستان نیز شیوع آنفولانزا باعث تعطیلی مدارس و دانشگاهها در ۱۲ آذر شد.
شاخص کیفی هوا در اصفهان با قرار گرفتن روی عدد ۱۸۶، اراک ۱۵۴، کرج ۱۵۳، سمنان ۱۵۲، بوشهر ۱۵۱، بندرعباس ۱۴۵، قم ۱۴۴، قزوین ۱۳۵، اردبیل ۱۳۰، تبریز ۱۲۸، مشهد ۱۱۹ و بجنورد ۱۱۴، در وضعیت ناسالم قرار گرفت.
همچنین میانگین کیفیت هوای مناطق بیستودوگانه کلانشهر تهران در صبح سهشنبه با شاخص ۱۰۸ در وضعیت نارنجی و ناسالم برای گروههای حساس و ایستگاه ورامین با شاخص ۱۹۵، پیشوا با ۱۷۹، باقرشهر با ۱۷۸، بهارستان با ۱۷۴، اسلامشهر با ۱۶۹ و پردیس با ۱۵۱ در وضعیت قرمز و ناسالم قرار گرفتند.
کیفیت هوای تهران دوشنبه نیز برای دهمین روز پیاپی در وضعیت قرمز قرار داشت و دو-سوم ظرفیت دستگاههای اجرایی پایتخت غیرفعال شد.
بر اساس گزارشها، هوای تهران از ابتدای سال جاری تا چهارم آذرماه شش روز پاک، ۱۲۳ روز قابل قبول، ۱۰۶ روز ناسالم برای گروههای حساس، ۱۶ روز ناسالم، دو روز بسیار ناسالم و دو روز خطرناک بوده است.
افزایش ۲۰ درصدی آمار مرگ شهروندان تهرانی
مهدی بابایی، عضو شورای شهر تهران، گفت: «بر اساس آمار روزانه بهشت زهرا، تعداد فوتیها در یک ماه گذشته و پس از آلودگی شدید هوا، ۲۰ درصد افزایش داشته است.»
او افزود: «آمار فوتیها در پایان ماه مهر ۱۸۰ نفر بود و در پایان این ماه به ۲۲۰ نفر رسیده است.»
به گفته بابایی، خانواده فوتیها میتوانند از مقامهای مسئول در زمینه قانون هوای پاک شکایت کنند.
همزمان اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، گفت برای مسئولانی که به تکالیفشان در رابطه با هوای پاک عمل نکردهاند، پرونده قضایی تشکیل میشود.
او افزود: «تا کنون ۲۷ نامه هشدار و بیش از ۱۰۰ مکاتبه با دستگاههای مربوطه در این زمینه انجام شده و سازمان بازرسی کل کشور بهعنوان دستگاه نظارتی در این زمینه ورود کرده است.»
در سوی دیگر، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، سهشنبه ۱۱ آذر در جریان نشست خبری به سرفه افتاد و در خصوص سرفههای مکرر خود، گفت که علت سرفههایش آلودگی هوا است.
مهاجرانی در صحبتهای خود گفت ۶۰ درصد از آلودگی کلانشهرها ناشی از منابع تولید آلایندههای متحرک خودرو و موتورسیکلت است.
صادق حسنوند، رییس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران نیز در گفتوگو با «اقتصاد ۱۲۰» گفت در نیروگاههای البرز و قزوین از سوختهایی استفاده میشود که برای سلامتی مردم آثار مهلکی دارد.
او افزود: «استاندارد گوگرد سوخت نیروگاه ۵۰ است ولی نیروگاههای اطراف تهران سوختهای وحشتناکی با گوگرد ۳۰ هزار میسوزانند که برای سلامت مردم بهشدت مضر است.»
شهروندان نیز از کرج، ساری، ارومیه و اصفهان، با ارسال پیام به ایراناینترنشنال از آلودگی شدید هوا گلایه کردند.
به گفته مردم، «هوایی برای نفس کشیدن نیست» و «هیچ ابری دیده نمیشود».
شهروندی هم درباره سلامت کودکان ابراز نگرانی کرد.
هوای تهران و بسیاری از شهرهای دیگر ایران در هفتههای اخیر بهطور مداوم در وضعیت ناسالم، از نارنجی تا قرمز، قرار داشته است.
با وجود تداوم این بحران، مقامهای جمهوری اسلامی هنوز راهحل موثر و پایداری برای کاهش آلودگی هوا در پایتخت و دیگر کلانشهرها ارائه و اجرا نکردهاند و همچنان به تعطیلیهای مقطعی و تصمیمهای کوتاهمدت بسنده میکنند.
در کنار یک پیتزافروشی در جزایر دورافتاده کوک، دفتر مرکزی کوچک اما رو به رشد یکی از شرکتهای ثبت کشتیرانی جهان قرار گرفته است.
بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، مالکان خارجی کشتیها میتوانند بدون آنکه هرگز پا به این کشور کوچک و پوشیده از نخل بگذارند، با پرداخت هزینه به «مریتایم کوک آیلندز» یا همان اداره دریانوردی جزایر کوک، کشتیهای خود را تحت پرچم ستارهنشان این کشور به حرکت درآورند.
دادههای تحریمی ایالات متحده، ۲۰ نفتکش ثبتشده در جزایر کوک را شناسایی کرده است که مظنون به قاچاق سوخت روسیه و ایران در فاصله سالهای ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۵ هستند.
همچنین ۱۴ نفتکش دیگر که با پرچم جزایر کوک تردد میکنند نیز در یک پایگاه داده جداگانه مربوط به تحریمهای بریتانیا در همین دوره زمانی، در فهرست سیاه قرار گرفتهاند.
نیوزیلند که تاکنون نزدیکترین شریک دیپلماتیک جزایر کوک بوده است، در واکنش به این گزارش اعلام کرد تضعیف تلاشهای مرتبط با تحریمها «نگرانکننده و خشمگینکننده» است.
سخنگوی وینستون پیترز، وزیر خارجه نیوزیلند، که کشورش از طریق یک پیمان «اتحاد آزاد» ارتباط نزدیکی با جزایر کوک دارد، گفت: «این یک واگرایی کاملا غیرقابل قبول و غیرقابل دفاع در سیاست خارجی است.»
به گفته او، نیوزیلند طی سالهای گذشته نگرانی جدی خود را درباره نحوه مدیریت ثبت کشتیها در جزایر کوک به دولت آن منتقل کرده است.
اداره دریانوردی جزایر کوک که ثبت کشتیها را برعهده دارد، هرگونه قصور در انجام بررسیهای لازم یا پناه دادن به کشتیهای تحریمی را تکذیب کرده و میگوید هرگونه کشتی از این نوع، از ثبت حذف میشود.
در سالهای گذشته گزارشهای متعددی از شبکههای جهانی شرکتهای صوری برای دور زدن تحریمهای بینالمللی علیه نفت ایران منتشر شده است.
در یک نمونه، روزنامه فایننشال تایمز اواخر مرداد با نام بردن از یک دلال ایرانی به نام سعید علیخانی، تصویری تازه از شبکه انتقال نفت تحریمی ایران، روسیه و ونزوئلا به چین ارائه داد.
بر اساس این گزارش، ۳۰ نفتکش طی حدود شش سال دستکم ۱۳۰ میلیون بشکه نفت به ارزش تقریبی ۹.۶ میلیارد دلار را جابهجا کردهاند.
ناوگان سایه
تحریمهای غربی با هدف محدود کردن درآمد حاصل از فروش نفت ایران و روسیه وضع شدهاند تا تامین منابع مالی برای برنامه هستهای جمهوری اسلامی و جنگ در اوکراین کاهش یابد.
با آغاز دور دوم ریاستجمهوری دونالد ترامپ، کارزار تازهای از سیاست «فشار حداکثری» آمریکا علیه جمهوری اسلامی به راه افتاد.
بر اساس گزارش نشریه حوزه تجارت جهانی (نشریه گلوبال ترید ریویو)، یکسوم تحریمهای آمریکا بخش کشتیرانی ایران را هدف گرفته است.
آنتون موایسینکو، کارشناس تحریم و جرایم مالی در دانشگاه ملی استرالیا، گفت برخی کشورها با این تحریمها همراه شدهاند و اجازه نمیدهند کشتیهای دولتهای تحریمی، پرچمشان را حمل کنند اما برخی در این زمینه «کمی سهلگیرانهتر» عمل میکنند.
پای جزایر کوک هم همینجا به میان میآید.
یک شرکت کشتیرانی مستقر در امارات متحده عربی در ماه آوریل به قاچاق «میلیونها دلار» سوخت به نمایندگی از ارتش جمهوری اسلامی در خلیج فارس متهم شد.
این شرکت، مالک نفتکشهای با پرچم باربادوس، گامبیا، پاناما و جزایر کوک بود.
گفته میشود این کشتیها، چرخدندههای شبکه قاچاق دریایی موسوم به «ناوگان سایه» هستند که با جا زدن خود بهعنوان کشتیهای باری در ماموریتهای مشروع، تحریمها را دور میزنند.
آنها رد پای خود را با ثبت در کشورهایی مانند جزایر کوک میپوشانند؛ جایی که میتوانند از نظارت بسیار کمتر برخوردار شوند.
اغلب رجیستریها از هدف واقعی این کشتیها بیاطلاعاند.
نشریه دریایی لویدز لیست، سال گذشته اداره دریانوردی جزایر کوک را «سریعترین رجیستری در حال رشد در جهان» نامید.
موایسینکو به خبرگزاری فرانسه گفت: «تعدادی کشتی که پرچم جزایر کوک را حمل میکنند بهعنوان بخشی از ناوگان سایه شناسایی شدهاند.»
بسیاری از شرکتهای ثبت دریایی، از جمله جزایر کوک، هزینهها و درآمدهای خود را بهصورت عمومی منتشر نمیکنند اما خبرگزاری فرانسه تخمین زد یک نفتکش ۳۰ هزار تنی میتواند حدود ۱۰ هزار دلار بابت هزینه ثبت خود بپردازد.
اسناد بودجه جزایر کوک نشان میدهد درآمد دولت این کشور از هزینههای دریایی در پنج سال گذشته بیش از ۴۰۰ درصد رشد کرده و در سال مالی گذشته، به حدود ۱۷۵ هزار دلار رسیده است.
خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، به نقل از محمدصادق اکبری، رییس کل دادگستری استان سمنان، نوشت حکم مردی که بابت اتهام «مباشرت در قتل عمدی همسر خود از طریق خفه کردن» به اعدام محکوم شده بود، صبح سهشنبه ۱۱ آذر در شهرستان سمنان و در ملاء عام به اجرا درآمد.
به گفته اکبری، این پرونده در سال ۱۳۹۹ گشوده شد و شعبه اول دادگاه کیفری یک استان سمنان، متهم را مجرم شناخت و حکم اعدام صادر کرد و رای صادر شده مدتی بعد در دیوان عالی کشور تایید شد.
چهارم آذر نیز حکم اعدام یک زندانی به اتهام «تجاوز به عنف» در ملاء عام در شهرستان بسطام استان سمنان و ۲۰ آبان، حکم اعدام زندانی دیگری به اتهام قتل، در شهر یاسوج در ملاء عام اجرا شد.
این در حالی است که انجمن علمی روانپزشکان ایران، چهارم شهریورماه در نامهای به غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه، نسبت به پیامدهای گسترده اجرای مجازات اعدام در ملاء عام هشدار داد و خواستار توقف فوری این رویه شد.
در این نامه که به امضای وحید شریعت، رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران رسیده است، تاکید شد که اجرای مجازات مرگ در ملاء عام نه تنها تاثیر پایدار و اثباتشدهای بر کاهش جرم ندارد، بلکه باعث پیامدهای منفی روانی و اجتماعی بر جامعه و شهروندان میشود که افزایش بالقوه خشونت از آن جمله است.
افزایش میزان صدور، تایید و اجرای احکام اعدام در ایران در ماههای گذشته اعتراضهای فراوانی را در داخل و خارج کشور به دنبال داشته است.
بر اساس آمارهای سازمانهای حقوق بشری، اجرای احکام اعدام در ایران در سال ۲۰۲۵ میلادی، افزایش کمسابقهای داشته و این افزایش در آمار رسمی اعدامهای آبانماه بهروشنی دیده میشود.
قوه قضاییه جمهوری اسلامی در آبانماه دستکم ۲۸۶ نفر را در زندانهای سراسر کشور به دار آویخت. این آمار نشان میدهد که تنها در ماه گذشته، بهطور میانگین روزانه نزدیک به ۱۰ نفر و در هر دو ساعت و نیم، یک نفر در ایران اعدام شده است.
وزارت خارجه آمریکا، ۱۰ آذر با انتشار بیانیهای اعلام کرد که واشینگتن از تصویب قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل در محکومیت نقض حقوق بشر در ایران استقبال میکند.
این کمیته ۲۸ آبان قطعنامه محکومیت نقض حقوق بشر در ایران را با ۷۹ رای موافق در برابر ۲۸ رای مخالف تصویب کرد.
این قطعنامه بر گستردهتر شدن اعدامها، نقض بیشتر حقوق زنان، سرکوب معترضان و ادامه سیاست سرکوب فرامرزی از سوی جمهوری اسلامی تمرکز داشت.
وبسایت حقوق بشری هرانا ۱۷ مهرماه در گزارشی به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام خبر داد در یک سال گذشته (۱۹ مهر ۱۴۰۳ تا ۱۶ مهر ۱۴۰۴) دستکم هزار و ۵۳۷ نفر در ایران اعدام شدند که از این تعداد، اعدام هشت نفر در ملاء عام بوده است.
