پاپ فرانسیس پرسش درباره نقش زنان در خط مقدم اعتراضات ایران را بی‌پاسخ گذاشت

ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهور اوکراین در تازه‌ترین سخنرانی خود جمهوری اسلامی را به دروغگویی متهم کرد و گفت نیروهای اوکراینی «هر روز دست‌کم ده پهپاد ایرانی» را ساقط می‌کنند.

این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی به تازگی اعتراف کرد که جمهوری اسلامی به روسیه پهپاد داده، اما ادعا کرد که این پهپادها تعداد کمی بوده و پیش از شروع تهاجم روسیه به اوکراین، به روسیه داده شده است.

زلنسکی گفت: «ما به یقین می‌دانیم که مربیان ایرانی به تروریست‌های روس نحوه استفاده از پهپاد را آموزش داده‌اند و تهران به طور کلی در این مورد سکوت می‌‌کند.»

پیشتر نیز ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، تایید کرد مقام‌های روسی در راستای بخشی از توافق انتقال پهپادهای ایرانی به این کشور، در ایران آموزش دیده‌اند.

همچنین روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از چند مقام فعلی و سابق آمریکایی گزارش داد که جمهوری اسلامی چند عضو سپاه پاسداران را برای کمک به روسیه جهت آموزش و برطرف کردن مشکلات مکانیکی پهپادها به یک پایگاه نظامی در کریمه فرستاده است.

از ماه‌ها پیش اوکراین و مقام‌های غربی، جمهوری اسلامی را به ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین متهم کرده بودند، اما جمهوری اسلامی همواره این اتهام را رد می‌کرد.

در حالی که به نوشته وال استریت ژورنال، درصد شلیک پهپادها از سوی روسیه به سمت اوکراین افزایش یافته، رییس‌جمهور اوکراین افزود تنها در روز شنبه، یازده پهپاد از سوی نیروهای اوکراین سرنگون شدند.

او تاکید کرد که اقدامات بیشتری برای محافظت از آسمان اوکراین در مقابل پهپادها لازم است.

وال استریت ژورنال افزود که شرکای اوکراین برای تقویت دفاع هوایی این کشور به تازگی توافق کرده‌اند و مکانیزمی را برای کمک به تعمیر و محافظت از زیرساخت‌های اوکراین ایجاد خواهند کرد.

دیمیترو کولبا وزیر خارجه اوکراین چنین توافقی را تایید کرده اما جزییاتی از آن فاش نکرده است.

درگیری‌ها در میدان نبرد، از زمانی که اوکراینی‌ها در دو ماه پیش یک عقب‌نشینی را به نیروهای روسیه تحمیل کرده‌اند، کاهش یافته، اما حملات هوایی روسیه موجب شده که زیرساخت‌ها در اوکراین شدیدا آسیب ببیند.

در حالی که نزدیک به نیم میلیون نفر از ساکنان پایتخت اوکراین روز جمعه بدون برق بودند، شهردار کی‌یف از ساکنان این شهر خواسته که به طور موقف محل زندگی خود را ترک کنند.

او از مردم خواست که وسایل ضروری، همچون آب، باتری‌های شارژشده، مواد غذایی و لباس گرم را ذخیره کنند.

آسیب به زیرساخت‌های اوکراین با شروع فصل زمستان، چالشی جدی را برای مقام‌های کی‌یف ایجاد می‌کند، این در حالی است که با وجود تهاجم روسیه علیه اوکراین، پایتخت این کشور در ماه‌های اخیر به زندگی عادی بازگشته بود و اقتصاد با وجود آسیب‌های ناشی از جنگ ثبات یافته بود.

محتوای این ایمیل‌ها برای اولین بار شیوه مدیریت فیلترینگ اینترنت در جمهوری اسلامی را در سطح کلان به نمایش گذاشته است.

ایمیل‌های لو رفته حاوی اطلاعات درخوری درباره تعاملات اصلی‌ترین نهاد اجرا کننده سانسور اینترنت در ایران است. مسائلی مانند شیوه درخواست فیلتر شدن یک دامنه اینترنتی، ارائه بی‌چون و چرای داده‌های خصوصی کاربران و نیز خوش‌رقصی‌های بی‌مورد صاحبان کسب‌وکار برای نظام، از جمله اطلاعاتی است که می‌توان به واسطه اسناد موجود به آن‌ها پی برد.

در یکی از نمونه‌های منتشر شده، کمیته فیلترینگ با استناد به یک حکم قضایی دستور انسداد دو دامنه را برای شرکت «ابرآروان» ارسال کرده است. این شرکت ظرف چند ساعت، نه تنها دامنه‌ها را مسدود می‌کند بلکه در پاسخ به ایمیل یاد شده، آدرس آی‌پی مرتبط با دامنه‌های مورد اشاره را نیز برای این نهاد می‌فرستد؛ اطلاعات اضافه‌ای که درخواستی برای آن وجود نداشت.

در نمونه‌ای دیگر که تاریخ آن به پنج سال پیش برمی‌گردد، یکی از مدیران وقت «کافه‌بازار» در جریان اجرای دستور حذف پیام‌رسان «وایبر»، به مدیران فیلترینگ از امکان دسترسی کاربران به این پیامرسان از طریق دیگر رقبای این شرکت خبر می‌دهد؛ موضوعی که در نهایت باعث می‌شود این پیام‌رسان با سرعت بیشتری از باقی منابع نیز حذف شود.

بررسی این ایمیل‌ها مشخص می‌کند «اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی» که در ظاهر یک نهاد صنفی حامی کسب‌وکارهای آنلاین است، با ارسال درخواست به «پلیس امنیت»، به دنبال مسدود سازی وبسایت برخی فروشگاه‌های مجازی بوده است.

در اغلب ایمیل‌های دستوری کارگروه فیلترینگ قید فوریت وجود دارد. به همین خاطر، اجرای دستورات و پاسخی که از سوی کسب‌وکارها به این نهاد ارسال می‌شود اصولا تنها ظرف چند ساعت صورت می‌گیرد.

رد پای شرکت‌های فنی مجری ساختار فیلترینگ در ایران مانند «یافتار پژوهان» نیز در مکاتبات ایمیلی کمیته فیلترینگ دیده می‌شود. در این ایمیل‌ها از تولید نرم‌افزار تشخیص تصویر صحبت به میان آمده است. به نظر می‌رسد کمیته فیلترینگ جمهوری اسلامی با همکاری این شرکت، به دنبال تشخیص ماشینی تصاویری بوده است که از دیدگاه آن‌ها «نامناسب» توصیف می‌شوند.

در یکی دیگر از ایمیل‌های مربوط به سال ۱۳۹۶، پیشنهادی برای تشکیل یک «گردان سایبری» مطرح شده است. در بخشی از این پیشنهاد آمده «با توجه به وجود چندین سازمان هم‌عرض نظیر سازمان پدافند غیرعامل، فرماندهی امنیت سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش سایبری ایران و … باید حتما تجربیات این سازمان‌ها مد نظر قرار گرفته [...] شود».

در میان این اسناد، ایمیل‌های بسیاری درباره درخواست افراد هم‌فکر با حکومت از کمیته فیلترینگ وجود دارد. برخی کاربران با گزارش صفحات مختلف فعال در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام، از این نهاد خواسته‌اند تا ضمن مسدودسازی صفحات، با صاحبین آن‌ها نیز برخورد شود.

در یک نمونه، کاربری نسبت به وجود «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» و «سالروز حمله به سفارت روسیه» در یکی از تقویم‌های آنلاین ایرانی اعتراض کرده است. این ایمیل نشان می‌دهد او بیش از یک سال پیگیر حذف این موارد بوده است.

اما مکاتبات کمیته فیلترینگ جمهوری اسلامی صرفا به نهادها و افراد ایرانی محدود نمی‌شود.

ایمیلی متعلق به حدود ۵ پیش نشان می‌دهد این کارگروه با شرکت پیام‌رسان تلگرام در تماس بوده است. در این ایمیل که به شکلی غیر قابل انتظار، به زبان فارسی نوشته شده از این شرکت خواسته شده تا «دستورات قضایی» را اجرا کند. در پیوست ایمیل، اسکن برگه‌های قضایی به زبان فارسی وجود دارند که در آن‌ها از دادستانی و کارگروه فیلترینگ خواسته شده تا نسبت به مسدود سازی برخی کانال‌های تلگرام و یوتوب اقدام کند.

تاریخ این ایمیل کمی پیش از زمانی است که پاول دورف، مدیرعامل تلگرام از راه‌اندازی شبکه توزیع محتوای (CDN) این پیام‌رسان در ایران خبر داده بود.

ایمیل‌های هک شده دربرگیرنده صدها مکاتبه بین زیرمجموعه‌های مختلف کمیته فیلترینگ با افراد و نهادهای بیرون از این سازمان است. برخی کارشناسان این هک را بسیار با اهمیت توصیف کرده‌اند؛ چرا که اطلاع از نحوه کارکرد سازوکار فیلترینگ در کشور می‌تواند مردم را نسبت به نگاه حکومت به مقوله اینترنت آگاه‌تر کند.

تا این لحظه، کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نسبت به این هک واکنشی نشان نداده است.

بر اساس گزارش‌ها نرخ هر دلار آمریکا که در روز شنبه برای اولین بار به بالای ۳۶ هزار تومان رسیده بود، همچنان در کانال ۳۶ هزار تومانی باقی مانده است.

رسانه‌های ایران به نقل از کارشناسان اقتصادی، دلایل این اوج‌گیری بی‌سابقه نرخ دلار در ایران را از بین رفتن امیدها درباره احیای برجام و همچنین تحریم‌های جدیدی که به دلیل سرکوب اعتراضات و همچنین مشارکت ایران در جنگ اوکراین علیه جمهوری اسلامی اعمال شده، دانسته‌اند.

روزنامه شرق روز یکشنبه به نقل از کامبیز افسری، یک کارشناس اقتصادی نوشت «احتمالا روند صعودی قیمت‌ [دلار] ادامه دارد.»

در این شرایط، دولت ابراهیم رئیسی با اتخاذ تدابیری در تلاش برای کنترل بازار ارز است، اما کارشناسان چنین اقداماتی را بی‌نتیجه می‌دانند.

روز شنبه، وزارت اطلاعات از «شناسایی و مسدودسازی ۲۳۰۰ حساب بانکی» فعالان ارزی خبر داد و آنان را به «اقدامات سودجویانه» متهم کرد.

در بیانیه‌ای که از سوی وزارت اطلاعات در این زمینه منتشر شده، این ادعا مطرح شده که این افراد «اقدام به خرید و فروش غیرمجاز ارز در بازار غیررسمی و یا معاملات فردایی نموده و از این طریق موجب اخلال در نظام ارزی کشور شده‌اند.»

همزمان، دولت یک سامانه اینترنتی را برای خرید و فروش ارز به راه انداخته که در همان روز اول فعالیت خود با مشکل مواجه شد.

مسعود توکلی، سخنگوی بازار متشکل ارز ایران، روز یکشنبه از «کندی» در این سامانه خبر داد و به ایسنا گفت که «بخش قابل توجهی» از مراجعه‌کنندگان به این سایت، فقط «برای تست» به آن مراجعه کردند.

همچنین افسری در گفت‌وگوی خود با روزنامه شرق، چنین وبسایتی را صرفا برای خریدن «چند روزی زمان» برای دولت دانست.

او گفت این سامانه نمی‌تواند پاسخگوی مردم در زمینه تامین ارز مورد نیاز خود باشد و «حتی تاثیر منفی» بر بازار ارز خواهد داشت.

بانک مرکزی روز یکشنبه شرایطی را برای خرید ارز از صرافی‌های بانکی اعلام کرده، اما این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: «حتی کسانی که قصد خرید هم نداشتند، چون سهمیه‌شان را نگرفتند، آنلاین و به راحتی ثبت‌نام می‌کنند، دلارشان را می‌گیرند و در بازار آزاد می‌فروشند.»

او تاکید کرد: «بنابراین این عمل حتی با فرض عملکردی که خودشان می‌گویند هم تقاضا را در بلندمدت بالا می‌برد.»