جمعی از استادان دانشگاه، پژوهشگران و فعالان مدنی، در بیانیه مشترکی با ابراز «عمیق‌ترین نگرانی و انزجار» خود از بازداشت و احضار چند تن از اقتصاددانان و پژوهشگران در ایران، «رفتار خودسرانه و ناقض حقوق اساسی» شهروندان را محکوم کردند.
ساغر شهیدی بیرجندیان، سه‌شنبه ۲۰ آبان در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال گفت که خاله او زمانی بازداشت شد که برای آزادی همسرش التماس میکرد.
شوهر خاله او چند هفته پیشتر در محل کارش بازداشت شده بود.
شهیدی بیرجندیان، کارزاری را در وبسایت «چنیج دات اورگ» آغاز کرده و خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط این زوج، حفاظت از آنها در برابر بدرفتاری در بازداشت و دیدار دوباره پسر معلولشان با والدین خود شده است.
جزییات بازداشت
نیروهای امنیتی ۱۲ مهر به محل کار کوروش زیاری، شوهر خاله شهیدی بیرجندیان، در شهر گنبدکاووس در شمال شرق ایران یورش برده و پس از بازداشت او، اسنادش را توقیف کردند.
دو هفته بعد، شعله شهیدی، خاله او، زمانی که برای آزادی همسرش تلاش میکرد، دستگیر شد. هر دو نفر برای چند هفته در مکانهای نامعلوم نگهداری شدند و سپس به گرگان، مرکز استان گلستان، منتقل شدند.
شهیدی بیرجندیان گفت: «حالا هر دو بدون هیچ اتهامی در بازداشت هستند، از حق داشتن وکیل و آزادی با وثیقه محروماند و حتی اجازه سوگواری برای یکی از اعضای خانواده را هم ندارند.»
او گفت: «پسر معلول خالهام که کاملا به او وابسته است، حتی اجازه دیدنش را هم ندارد. این بیرحمی پایانی ندارد. تنها کاری که آنان تا به حال انجام داده‌اند، زندگی مسالمتآمیز بوده است.»
بهائیان بزرگترین اقلیت دینی غیرمسلمان ایران هستند که از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ بهطور سیستماتیک هدف آزار و اذیت قرار گرفتهاند.
فشارهای جمهوری اسلامی بر بهائیان در ایران طی ماه‌های گذشته شدت گرفته است.
در طول دهه‌ها، بهائیان ایران با بازداشتهای خودسرانه، اعدام، مصادره اموال، محرومیت از تحصیلات عالی، ممنوعیت شغلی و آزار مداوم روبهرو بودهاند.
سرکوب هماهنگ پس از جنگ ایران و اسرائیل
به گفته فرهاد ثابتان، سخنگوی جامعه جهانی بهائی، از زمان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، وضعیت بهائیان در ایران بهشدت بدتر شده است.
او به ایران‌اینترنشنال گفت موجی هماهنگ از یورشها در دست‌کم شش استان کشور، از جمله سیستان و بلوچستان، سمنان، مازندران، فارس، اصفهان و تهران، صورت گرفته است.
فقط در ماه اکتبر، نیروهای امنیتی به دست‌کم ۲۲ خانه و محل کسب بهائیان حمله کردهاند، وسایل آنها را ضبط و مغازهها را پلمب کرده و شماری از بهائیان را بازداشت کردهاند.
ثابتان گفت: «تمام مواردی که توضیح دادم فقط به این دلیل است که آنها بهائی هستند. ماموران اغلب بدون حکم وارد میشوند، هیچ توضیحی نمیدهند و بعدا اتهاماتی مانند اقدام علیه امنیت ملی را بدون هیچ مدرکی، جعل میکنند.»
او افزود: «این فشار پشت فشار است. آنها نمیتوانند کار کنند، مغازههایشان پلمب میشود، حق تحصیل در دانشگاه ندارند و از ابتداییترین حقوق انسانی محروماند، فقط به این دلیل که بهائیاند.»
مدافعان حقوق بشر میگویند موج جدید سرکوب بهائیان بخشی از الگوی گستردهتری از سرکوب در داخل ایران است؛ جایی که حکومت برای کنترل نارضایتیهای فزاینده و مقابله با بحران اقتصادی، دامنه فشارها را گسترش داده است.
جمع گستردهای از کارگران پیمانی پالایشگاههای دوازدهگانه پارس جنوبی سه‌شنبه ۲۰ آبان با حضور در خیابانهای منتهی به ستاد مرکزی مجتمع گاز پارس جنوبی در عسلویه، خواستار رسیدگی به مطالبات صنفی خود شدند.
این کارگران که از نیروهای ارکان ثالث، شرکتی و پیمانی فازهای مختلف پارس جنوبی و پالایشگاه فجر جم بودند، پلاکاردهایی با مضمون اجرای عدالت مزدی و حذف پیمانکاران در دست داشتند.
کارگران در بیانیه‌ای خواستار بازنگری در طرح طبقهبندی مشاغل با هدف همسان‌سازی حقوق نیروهای پیمانی با کارکنان رسمی شدند.
همچنین تغییر دوره کاری نیروهای اداری و پشتیبانی به دو هفته کار و دو هفته استراحت، ساماندهی وضعیت رانندگان غیرمالک خودروهای استیجاری، پرداخت حق ایابوذهاب هوایی برای کارگران پیمانی و بازگرداندن امکانات رفاهی و حق کمپ، از دیگر درخواستهای مطرحشده بود.
یکی از کارگران حاضر در این تجمع گفت: «سالهاست با وجود وعدههای مکرر، طرح طبقهبندی مشاغل در پارس جنوبی بهدرستی اجرا نشده و اختلاف زیادی میان دستمزد نیروهای پیمانی و رسمی وجود دارد.»
برخی کارگران نیز حذف کامل پیمانکاران را «تنها راه برقراری عدالت شغلی» دانستند.
به گفته یکی از کارکنان فاز ۱۲ پارس جنوبی، «وجود پیمانکاران باعث تضییع حقوق کارگران شده و نظارت کافی بر نحوه پرداختها وجود ندارد».
با ادامه ناتوانی جمهوری اسلامی در رسیدگی به مطالبات اقشار مختلف، در روزها و هفتههای گذشته گروههای مختلفی از کارگران، کارمندان و بازنشستگان در جایجای ایران دست به اعتصاب و اعتراض زدهاند.
بازنشستگان مخابرات ۱۲ آبان در شهرهای مختلف کشور، پرستاران دانشگاه علوم پزشکی در کرمانشاه، کارگران کشتارگاه ماکیان الوان در ری و گروهی از کارکنان نفت فلات قاره در لاوان، در اعتراض به رسیدگی نشدن به خواستههای خود تجمع کردند.
پیشتر و در ۱۰ آبان نیز کارگران ارکان ثالث صنعت نفت در تجمعی در تهران مقابل نهاد ریاستجمهوری، بار دیگر اعتراض خود را به وعدههای بر زمینمانده دولت درباره حذف پیمانکاران و واسطهها ابراز کردند.
این کارگران معترض که از استانهای نفتخیز به تهران رفته بودند، اعلام کردند با وجود وعدههای دولت مسعود پزشکیان، همچنان خبری از تحقق وعدهها نیست.
در این بیانیه که به امضای ۲۶۷ نفر رسیده، با اشاره به بازداشت پرویز صداقت، اقتصاددان، مهسا اسدالله‌نژاد، جامعه‌شناس، شیرین کریمی، نویسنده و مترجم، و همچنین احضار محمد مالجو، اقتصاددان، و شماری از پژوهشگران جوان آمده که آنها «از صاحب‌نظران اندیشه چپ با دغدغه عدالت اجتماعی و مخالف جنگ و سلطه خارجی هستند».
امضاکنندگان بیانیه با اشاره به کارهای تحقیقاتی این گروه نوشتند: «جایگاه آنها در جامعه‌ای قانونمند و پایبند به آزادی‌های آکادمیک، بی‌تردید در بلندای احترام و سپاس می‌بود، نه در بازداشتگاه و زیر سایه تهدید.»
در ادامه این بیانیه آمده است که این سه اقتصاددان و پژوهشگر با اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» بازداشت شده‌اند.
پیش از این گزارش‌های رسیده به ایران‌اینترنشنال حاکی از آن بود که بازداشت‌ها دوشنبه ۱۲ آبان به دست اطلاعات سپاه پاسداران انجام شده است.
تلاش تازه برای سرکوب صداهای مستقل
امضاکنندگان بیانیه تاکید کردند که بازداشت‌ها و احضارها «نشانه کارزار تازه‌ای است برای خاموش‌کردن صداهای مستقل در سپهر عمومی ایران و تحکیم فضای خفقان در کشور».
آنها در ادامه به «نیم‌قرن موج‌های مختلف یورش به قلمرو تدریس، پژوهش و گفت‌وگوی علمی در جامعه ایران»، از جمله انقلاب فرهنگی سال ۱۳۵۹ اشاره کردند که «بیش از شش هزار استاد و ۵۷ هزار دانشجو به دلایل سیاسی و ایدئولوژیک تعلیق و اخراج شدند».
سرکوب «اعتراض‌های دانشجویی در تیرماه ۱۳۷۸»، «اعتراضات به نتایج انتخابات سال ۱۳۸۸»، و «اخراج ۱۲۱ استاد و هزاران دانشجو با اتهامات ایدئولوژیک و حمایت از خیزش زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱، از دیگر رویداد‌هایی بودند که در این بیانیه به آنها اشاره شده است.
از جمله امضاکنندگان بیانیه آزاده کیان، شیرین سعیدی، جودیت باتلر، صدیقه وسمقی، یرواند آبراهامیان، آرنگ کشاورزیان، حاتم قادری، فاطمه شمس، علی میرسپاسی، آزاده پورزند، رضا نساجی، کامران متین، راسموس ایلینگ، یاسر میردامادی، روزبه آقاجری، نازلی کاموری، نیکی اخوان، شیرین وثوقی، کاظم کردوانی، پیمان وهابزاده، الهه امانی، سعید پیوندی، علی کدیور، استفان انگلمان، مهرداد درویشپور و فرشین کاظمینیا هستند.
بیانیه همچنین از سوی فریبا عادلخواه، کاظم علمداری، نیره توحیدی، کیوان مهتدی، مریم شیرینسخن، آرش عزیزی، عاطفه رنگریز، عسل عباسیان، حسین سلامت، فخرالدین عظیمی، آسو جواهری، عشا مومنی، محمد معینی، علی فتحاللهنژاد، باربد گلشیری، محمد بیکرانبهشت، هما صابری، مایکل تیاشمیت، کندرا اشتراوس، سونیا اسکات، سوزان اینگرام، وینفرید کوران، جوزپه آکونچیا، مارکوس لایزنلینتر و جیم ورنون امضا شده است.
بازداشت چهار اقتصاددان و پژوهشگر در روزهای گذشته واکنشها و انتقادهای زیادی بهدنبال داشته است.
از جمله کمیته حمایت از روزنامهنگاران با انتشار بیانیه‌ای خواستار آزادی فوری صداقت و تمامی پژوهشگران و نویسندگانی شد که به‌دلیل تحلیلهای اجتماعی و اقتصادی در بازداشت به سر میبرند.
حدود ۹۰۰ نفر از فعالان فرهنگی، مدنی و سیاسی در داخل و خارج از ایران نیز ۱۷ آبان در بیانیه‌ای اعلام کردند تنها راه حفظ پویایی جامعه، «یکصدایی در مقابله با سرکوب اندیشه و بیان» است.
آنها در بیانیه خود ضمن محکوم کردن موج بازداشت، احضار و ارعاب پژوهشگران اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، آن را «اقدامات نخنما» از سوی حکومت دانستند.
حدود ۳۰۰ فعال سیاسی و مدنی نیز در بیانیه‌ای با محکوم کردن بازداشتهای روزهای اخیر نوشتند در وضعیتی که بحران کارآیی در عرصه داخلی و خارجی به اوج رسیده و با درگیریهای درونی بر سر آینده نظام ترکیب شده، نگرانی اصلی حکومت «توانیابی جامعه به لحاظ فکر و تشکل» است.
سازمان قلم (پن) آمریکا هم ۱۴ آبان با اشاره به بازداشتهای اخیر، سرکوب آزادی بیان از سوی حکومت ایران را به شدت محکوم کرد و خواستار آزادی فوری بازداشتشدگان شد.
