خبرگزاری رویترز گزارش داد نفتکش تالارا از سوی سپاه پاسداران به سمت سواحل ایران هدایت شده است. شرکت کلمبیایی مالک نفتکش تالارا نیز تایید کرد ارتباطش با این نفتکش قطع شده است.
این توافق پس از ماه‌ها مذاکره بر سر تعرفه‌های دولت دونالد ترامپ به دست آمد.
سرمایه‌گذاری ۳۵۰ میلیارد دلاری و کاهش تعرفه‌ها
ایالات متحده و کره جنوبی جمعه ۲۳ آبان جزییات توافق تجاری جدید خود را منتشر کردند.
این توافق شامل ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کره جنوبی در بخش کشتی‌سازی آمریکا و ۲۰۰ میلیارد دلار دیگر اختصاص‌یافته به بخش‌های صنعتی است.
این اعلامیه مشترک در پی دیدار ماه اکتبر میان لی جائه‌میونگ، رییس‌جمهوری کره جنوبی، و دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، منتشر شد. دیداری که در آن دو طرف بر کاهش تعرفه واردات آمریکا بر محصولات کره جنوبی از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد توافق کردند.
لی، جمعه گفت: «در نهایت، مذاکرات تجاری، بازرگانی و امنیتی کره جنوبی و آمریکا که از بزرگ‌ترین متغیرهای موثر بر اقتصاد و امنیت ما بودند، ... به پایان رسیدند.»
او افزود: «رقابت خوب به شرکای عالی نیاز دارد و من معتقدم تصمیم عقلانی رییس‌جمهوری ترامپ، نقش مهمی در دستیابی به یک توافق معنادار داشت.»
کیم جونگ-کوان، وزیر صنعت کره جنوبی و هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، این توافق را در قالب یک یادداشت تفاهم ۲۷ بندی و غیرالزام‌آور درباره سرمایه‌گذاری‌های راهبردی امضا کردند.
این سند، برنامه زمانی اجرای پروژه‌هایی را تعیین می‌کند که پس از مشورت با کره جنوبی از سوی رییس‌جمهوری آمریکا انتخاب خواهند شد و سئول موظف است ظرف ۴۵ روز منابع مالی تعیین‌شده را منتقل کند.
زیردریاییهای هسته‌ای، هوش مصنوعی و همکاری‌های انرژی
توافق جدید بخشی از روندی است که پس از بیش از سه ماه مذاکرات فشرده بر سر تعرفه‌های دولت ترامپ شکل گرفت. تعرفه‌هایی که شرکای تجاری آمریکا در سراسر جهان را هدف قرار داده بود و نگرانی‌های جدی برای صادرات کلیدی کره جنوبی - از جمله نیمه‌رساناها و خودروها - ایجاد کرده بود.
لی که پنج ماه پیش با ماموریت عبور از پیامدهای تلاش ناموفق رییس‌جمهوری قبلی کره جنوبی برای اعمال حکومت نظامی به قدرت رسید، امیدوار بود با تبدیل تهدید تعرفه‌ای به یک فرصت دیپلماتیک، جایگاه تجاری و امنیتی کشور را تقویت کند.
او گفت بر اساس این توافق، کره جنوبی همکاری‌های جدیدی با آمریکا در حوزه کشتی‌سازی، هوش مصنوعی و صنعت هسته‌ای آغاز خواهد کرد. همکاری‌هایی که به گفته لی، به واشینگتن کمک می‌کند «صنایع حیاتی را بازسازی کند، همان‌گونه که آمریکا در گذشته به کره جنوبی کمک کرده بود».
در برگه اطلاعات منتشرشده از سوی کاخ سفید آمده است که ایالات متحده به کره جنوبی اجازه ساخت زیردریاییهای هسته‌ای را داده و برای یافتن «راه‌هایی به‌منظور تامین سوخت» با سئول همکاری خواهد کرد.
واشینگتن و سئول همچنین در موضوع توان هسته‌ای غیرنظامی به توافق رسیده‌اند؛ از جمله با متعهد شدن آمریکا به همکاری در یافتن راه‌هایی برای غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری سوخت مصرف‌شده در کره جنوبی.
مشاور امنیت ملی لی، گفت که دو کشور موضوع زیردریاییهای هسته‌ای را بر فرض «ساخته‌شدن این زیردریایی‌ها در کره جنوبی» بررسی کرده‌اند. با این حال، ترامپ پیش‌تر گفته بود این زیردریایی‌ها در یک کارخانه کشتی‌سازی متعلق به کره جنوبی در فیلادلفیا ساخته خواهند شد.
ثبات ارزی، زمان‌بندی سرمایه‌گذاری و پیامدهای امنیتی
واشینگتن همچنین با درخواست کره جنوبی برای اجرای مرحله‌ای سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد دلاری موافقت کرد؛ به‌گونه‌ای که هیچ قسطی بیش از ۲۰ میلیارد دلار در سال نباشد.
در برگه اطلاعات کاخ سفید آمده است که دو کشور توافق کرده‌اند این سرمایه‌گذاری‌ها نباید «موجب بی‌ثباتی بازار» شود.
اگر نشانه‌هایی از بی‌ثباتی در بازار ارز ظاهر شود، سئول می‌تواند درخواست تعدیل زمان‌بندی یا میزان سرمایه‌گذاری را مطرح کند و واشینگتن نیز «با حسن نیت» آن را بررسی خواهد کرد.
تعرفه محصولات کره جنوبی از جمله خودروها هم از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش خواهد یافت.
به گفته یک مشاور رییس‌جمهوری کره جنوبی، نیمه‌رساناها نیز مشمول شرایط تعرفه‌ای خواهند بود که از نظر مطلوبیت، کمتر از شرایط اعمال‌شده بر تایوان نباشد.
این توافق نشان می‌دهد لی در ماه‌های نخست ریاست‌جمهوری خود توانسته است بر ابتکارات کلیدی امنیتی و انرژی تاثیر بگذارد؛ از جمله با فراهم کردن مسیر ساخت زیردریاییهای هسته‌ای و گسترش ظرفیت هسته‌ای غیرنظامی.
کیم دونگ-یوپ، افسر سابق نیروی دریایی و عضو دانشگاه کیونگ‌نام، گفت پیامدهای امنیتی و انرژی این توافق به معنای آن است که سئول باید هزینه‌های بیشتری برای دفاع بپردازد؛ اما لی با «یک انتخاب اجتناب‌ناپذیر» مواجه بوده است.
سایت حالوش که اخبار استان سیستان و بلوچستان را پوشش می‌دهد، گزارش داد که دادستانی ایرانشهر ۱۴ آبان رای تبرئه نیروهای نظامی متهم در پرونده تیراندازی مرگبار به شهلیبر را صادر کرده است.
تصویر منتشر شده از این رای نشان می‌دهد دادستانی ایرانشهر اعلام کرده با توجه به «فقدان ادله کافی برای احراز و انتساب جرم و حاکمیت اصل کلی برائت»، برای ماموران نظامی قرار منع تعقیب صادر شده است.
منابع آگاه در گفتوگو با حالوش گفتهاند این رای در حالی در ایرانشهر صادر شده که مسئولان قضایی طی ماه‌های گذشته بارها گفته بودند پرونده برای رسیدگی به زاهدان منتقل شده است.
۱۰ اسفند ۱۴۰۳، مولوی عبدالحمید اسماعیلزهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، با انتقاد از «تیراندازی بیضابطه نیروهای نظامی»، خواستار رسیدگی قضایی به پرونده قتل این کودک بلوچ شده بود.
او خطاب به نیروهای امنیتی و نظامی گفته بود: «اگر مجرمی فرار کند، بهتر از آن است که با تیراندازی، برای خود و دیگران مشکلات ایجاد کنید و افراد بیگناه کشته شوند.»
حالوش در ادامه گزارش خود نوشت این حکم بدون اطلاع خانواده شهلیبر، بدون برگزاری جلسه دادگاه، بدون دسترسی وکیل و بدون ابلاغ رسمی به اولیای دم صادر شده است.
این حکم در حالی صادر شده که مهدی شمسآبادی، دادستان زاهدان، ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ از «بازداشت ۹ مامور خاطی» در این پرونده خبر داده بود و نماینده فرمانده انتظامی در دیدار با خانواده شهلیبر، تیراندازی را نتیجه «خطای انسانی» دانسته بود.
روزنامه اعتماد نیز ۲۵ اسفند ۱۴۰۳، از اصابت شش گلوله به اندامهای حیاتی یوسف و چهار گلوله به بدن مادر باردارش خبر داد و کارشناسی اولیه اسلحه نیز نقش نیروهای نظامی را محرز دانسته بود.
یوسف شهلیبر شامگاه ششم اسفند ۱۴۰۳، در پی تیراندازی مستقیم و بدون ضابطه نیروهای یگان تکاوری به سمت یک خودروی حامل اعضای خانوادهاش در منطقه چاهجمال شهرستان ایرانشهر کشته شد.
علاوه بر او، مریم شهلیبر، مادر باردار ۳۲ ساله او نیز به شدت زخمی شد و جنین هم از دست رفت.
شلیک نیروهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی به خودروها و کشتن یا زخمی کردن سرنشینان آنها از جمله کودکان، پیش از این نیز بارها به وقوع پیوسته است.
ذوالفقار شرفی، کیان پیرفلک، رها شیخی، مزگین پلنگی، صدرا نارویی، امیرعلی موسیکاظمی، سمیر گردهانی، آصف ممبینی، سها اعتباری و ملیکا برجی، تنها تعدادی از این کودکان هستند.
بر اساس گزارش پایگاه حقوق بشری هرانا، در سال ۲۰۲۴ مجموعا ۴۸۴ شهروند هدف شلیک نیروهای نظامی جمهوری اسلامی قرار گرفتند که از میان آنها ۱۶۳ نفر جان خود را از دست دادند و ۳۲۱ تن دیگر مجروح شدند.
در سال ۲۰۲۳ نیز ۴۰۲ شهروند و در سال ۲۰۲۲ مجموعا ۸۴۵ شهروند در ایران هدف شلیک نیروهای نظامی قرار گرفتند که از این میان، ۱۲۰ تن در سال ۲۰۲۳ و دستکم ۵۷۱ تن در سال ۲۰۲۲ جان باختند.
علیرضا رئیسی، جمعه ۲۳ آبان گفت روند ابتلا به دیابت در ۳۵ سال گذشته حدود چهار برابر شده و این افزایش در حالی رخ می‌دهد که پیشرفتهای درمانی چشمگیر بوده است.
رئیسی تاکید کرد این بیماری تنها با پیشگیری، ارتقای سواد سلامت، تغییر سبک زندگی و مراقبت مداوم قابل کنترل است.
او افزود: «در مقابله با دیابت، اتکای صرف به درمانهای دارویی و بیمارستانی نتیجه پایداری نخواهد داشت.»
به گفته رئیسی، سازمان بهداشت جهانی برای بسیاری از بیماریهای مزمن اهداف کاهش بروز تعیین کرده، اما درباره دیابت تنها هدف «کنترل» مطرح است چرا که کاهش بروز در شرایط کنونی «بسیار دشوار شده» است.
معاون بهداشت وزیر بهداشت گفت حدود ۶۰۰ میلیون نفر در جهان دیابت دارند و پیشبینی شده تا سال ۲۰۵۰ این رقم به بیش از ۸۵۰ میلیون نفر برسد: «بیشترین رشد موارد ابتلا در آفریقا و خاورمیانه است و ایران نیز جزو کشورهای در معرض خطر بالاست.»
مشکلات بیماران دیابتی در ایران
در حالیکه آمارها از گسترش نگرانکننده دیابت خبر میدهند، بیماران دیابتی در ایران علاوه بر تحمل بار بیماری، با بحران هزینه و دسترسی به دارو هم روبهرو هستند. بحرانی که می‌تواند روند کنترل این بیماری را مختل کند.
سعید کلباسی، رییس هیاتمدیره انجمن دیابت ایران، پیش‌تر در ۳۰ مهرماه حذف ارز ترجیحی انسولین را «فاجعهبار» خواند و گفت سهبرابر شدن قیمت آن، بیماران را در تنگنا قرار داده است.
زنگ خطر سن ابتلا
رئیسی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت در گذشته تصور میشد دیابت نوع دو بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال بروز می‌کند اما امروز سن ابتلا به حدود ۲۰ سال و حتی پایینتر از آن رسیده و این مساله «زنگ خطری جدی برای آینده سلامت جامعه» است.
او افزود بخش بزرگی از بیماران دیالیزی مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا هستند و هزینه‌های درمان، دیالیز، عملهای بایپس قلبی و استنتهای عروقی، به‌طور سرسامآوری رو به افزایش است.
به گفته رئیسی، تنها نیمی از هفتونیم میلیون بیمار مبتلا به دیابت در ایران در سامانه بهداشت ثبت شدهاند.
این در حالی است که هدف سازمان بهداشت جهانی در پنج سال آینده، شناسایی و کنترل ۸۰ درصد بیماران و تامین کامل انسولین و تجهیزات خودارزیابی برای بیماران دیابت نوع یک است.
پیش‌تر و در ۱۱ شهریور، وزارت بهداشت هشدار داده بود که ابتلا به دیابت نوع دو در ایران از افراد بالای ۴۰ سال به سنین پایینتر رسیده و حتی افراد ۱۸ ساله نیز به آن مبتلا میشوند.
در سوی دیگر، طی ماه‌های اخیر، شهروندان بارها درباره گرانی سرسامآور انسولین و ملزومات دیابت گزارش دادهاند.
یک مقام آمریکایی جمعه ۲۳ آبان گفت ایران نفتکش تالارا با پرچم جزایر مارشال را در تنگه هرمز توقیف و آن را به آب‌های خود منتقل کرده است.
ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد از وقوع حادثه‌ای که کشتی تالارا درگیر آن بوده، اطلاع دارد: «ما فعالانه وضعیت را زیر نظر داریم.»
این نهاد نظامی تاکید کرد کشتی‌های تجاری از حق ناوبری و تجارت بدون مانع در آب‌های آزاد برخوردار هستند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز نوشت یک پهپاد نیروی دریایی آمریکا ساعت‌ها بر فراز منطقه‌ای که این نفتکش در آن حضور داشت، گشت‌زنی می‌کرد و شاهد توقیف آن بود.
پیش‌تر شرکت امنیت دریایی امبری اعلام کرده بود یک نفتکش در نزدیکی خور فکان امارات متحده عربی، به‌طور ناگهانی از مسیر خود منحرف شده و در مسیر ورود به آب‌های سرزمینی ایران است.
این شرکت همچنین گزارش داده بود این نفتکش از عجمان امارات به سمت سنگاپور در حرکت بوده و پیش از این نیز هنگام عبور از تنگه هرمز، مورد حمله سه قایق کوچک قرار گرفته بود.
۲۰ آبان، علی عبداللهی، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا، در حاشیه بازدید از جزایر نازعات در خلیج فارس گفت هدف از این بازدید، «بررسی وضعیت آمادگی نیروی دریایی سپاه پاسداران» بوده و در بخش‌های مختلف، «اقدامات خوبی» صورت گرفته است.
جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته بارها اقدام به توقیف کشتی‌های خارجی در دریای عمان و خلیج فارس کرده است.
۲۵ تیر‌ماه، رییس کل دادگستری استان هرمزگان از توقیف یک نفتکش خارجی در دریای عمان به اتهام «قاچاق سوخت» خبر داد.
مجتبی قهرمانی اعلام کرد این کشتی را ابتدا «به دلیل نقص مدارک قانونی مربوط به محموله این شناور» بازرسی و سپس به اتهام «حمل دو میلیون لیتر سوخت قاچاق» توقیف کرده‌اند.
او به مالک کشتی یا پرچم کشوری که با آن در سفر بوده، اشاره‌ای نکرد.
هشت مرداد ۱۴۰۳، سپاه پاسداران از توقیف نفتکش پِرل‌جی با پرچم کشور آفریقایی توگو و بازداشت ۹ خدمه آن در آب‌های شمال خلیج فارس، حوالی میدان نفتی آرش خبر داد و کشتی را به حمل «بیش از ۷۰۰ هزار لیتر نفت قاچاق» متهم کرد.
یک هفته پیش از آن و در ۳۱ تیر، شرکت بریتانیایی امنیت دریایی امبری اعلام کرد سپاه پاسداران یک نفتکش دیگر با پرچم توگو را که تحت مدیریت امارات متحده عربی بوده است، در نزدیکی بندر بوشهر توقیف کرد.
نیروی دریایی سپاه پاسداران ۲۵ فروردین سال گذشته یک کشتی باری با پرچم پرتغال به نام ام‌اس‌سی آریز را در آب‌های منطقه توقیف کرد و چندی بعد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در توجیه این اقدام گفت که این کشتی متعلق به اسرائیل است.
از سوی دیگر، در طول دهه‌های اخیر مقام‌های جمهوری اسلامی به‌طور مکرر تهدید کرده‌اند تنگه هرمز را که یکی از شریان‌های اصلی جریان انرژی جهان به شمار می‌رود، خواهند بست.
