چین بزرگ‌ترین رژه نظامی تاریخ خود را در میدان تیان‌آن‌من برگزار کرد؛ مراسمی که در هشتادمین سالگرد شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم برپا شد و پیام آن از سوی شی جین‌پینگ، رییس‌جمهوری چین، هشدار درباره «انتخاب بشریت میان جنگ یا صلح» بود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، بیش از ۵۰ هزار نفر در این مراسم حضور داشتند؛ جایی که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، و کیم جونگ‌اون، رهبر کره شمالی، مهمانان ویژه بودند.
حضور این دو که در غرب به دلیل جنگ اوکراین و برنامه هسته‌ای پیونگ‌یانگ به حاشیه رانده شده‌اند، به گفته تحلیلگران نمادی از تلاش چین برای نمایش قدرت نظامی و دیپلماتیک خود در کنار متحدانش بود.
شی با پوشیدن کت سنتی مائو تسه‌تونگ و در حالی‌که همسر او، پنگ لی‌یوان به رهبران بیش از ۲۰ کشور به انگلیسی خوشامد گفت، تاکید کرد مردم چین «در سمت درست تاریخ» ایستاده‌اند.
رئیس‌جمهوری چین، در آغاز رژه نظامی گفت سرنوشت بشریت به‌طور جدی به هم گره خورده است و تنها با برابری ملت‌ها، همزیستی مسالمت‌آمیز و حمایت متقابل می‌توان امنیت مشترک را تضمین و ریشه‌های جنگ را از میان برد. او هشدار داد نباید اجازه داد تراژدی‌های تاریخ تکرار شوند.
او با تاکید بر اینکه «ملت چین ملتی بزرگ است که از خشونت نمی‌هراسد و مستقل و استوار ایستاده است»، یادآور شد مردم چین در گذشته، در نبرد میان عدالت و شر، نور و تاریکی، و پیشرفت و ارتجاع، متحد شدند و برای بقا، احیای کشور و عدالت جهانی جنگیدند.
به گفته او، امروز نیز بشریت میان صلح یا جنگ، گفت‌وگو یا تقابل و همکاری برد-برد یا رقابت حاصل‌جمع صفر قرار گرفته و مردم چین در «سمت درست تاریخ» و در کنار تمدن و پیشرفت ایستاده‌اند.
شی همچنین ارتش آزادیبخش خلق چین را «نیرویی قهرمان» توصیف کرد که حزب و مردم میتوانند به آن اعتماد کنند. او از افسران و سربازان خواست وظایف مقدس خود را با وفاداری انجام دهند، روند ساخت ارتشی در سطح جهانی را سرعت ببخشند، از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور دفاع کنند و در عین حال سهم بیشتری در صلح و توسعه جهانی ایفا کنند.
او سخنانش را با این پیام پایان داد که «احیای بزرگ ملت چین متوقفشدنی نیست و آرمان صلح و توسعه بشری سرانجام به پیروزی خواهد رسید.»
رژه ۷۰ دقیقهای که رسانههای دولتی این کشور آن را «بزرگ‌ترین نمایش قدرت نظامی در تاریخ جمهوری خلق» توصیف کردند، مجموعهای گسترده از تجهیزات راهبردی و پیشرفته شامل موشکهای هسته‌ای با برد جهانی که بخشی از سهگانه هسته‌ای چین بهشمار میروند، موشکهای هایپرسونیک، انواع جنگندههای ناونشین که بر فراز میدان تیان‌آن‌من پرواز کردند، بمبافکن راهبردی، پهپادهای شناسایی-رزمی رادارگریز و سامانههای ضدپهپاد، سامانههای جنگافزار سایبری و تانکهای زرهی به نمایش گذاشته شدند.
در این مراسم ۸۰ هزار کبوتر به نشانه صلح آزاد و بادکنکهای رنگی از این میدان به آسمان فرستاده شد. مدارس و خیابانهای پکن به دلیل این مراسم تعطیل شد و تدابیر امنیتی گسترده با هفتهها تمرین نیمهشب همراه بود.
دولتهای محلی دهها هزار داوطلب و اعضای حزب کمونیست را بسیج کردند تا هر نشانهای از ناآرامی احتمالی را در اطراف رژه زیر نظر بگیرند.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، همزمان با آغاز رژه در پستی در تروثسوشیال خطاب به پوتین و کیم نوشت: «درودهای گرم مرا بپذیرید در حالی که علیه ایالات متحده توطئه میکنید.» او با این حال در گفت‌وگو با خبرنگاران رژه را «چالش علیه آمریکا» ندانست و بار دیگر از «روابط خوب» خود با شی سخن گفت.
به باور تحلیلگران، رژه پکن تنها نمایش قدرت نظامی نبود، بلکه صحنهای برای سنجش نزدیکی بیشتر محور دفاعی میان چین، روسیه و کره شمالی نیز بهشمار میرفت؛ نزدیکیای که پس از امضای پیمان امنیتی مسکو و پیونگ‌یانگ در سال ۲۰۲۴ و گفتوگوها درباره توافق مشابهی با پکن پررنگتر شده است.
ولادیمیر پوتین از این گردهمایی برای تحکیم قراردادهای بزرگ انرژی با چین بهره برد و کیم جونگ‌اون نیز فرصتی یافت تا در سایه این حضور، حمایت ضمنی از برنامه هسته‌ای خود را جلب کند.
کیم برای نخستین بار پس از ۶۶ سال بهعنوان رهبر کره شمالی در رژه چین حاضر شد و این حضور نخستین تجربه او در یک رویداد چندجانبه بزرگ محسوب میشود. او با دخترش، جو ئه، به پکن سفر کرد؛ فردی که سرویس اطلاعاتی کره جنوبی او را جانشین احتمالی رهبر کره شمالی میداند. جو ئه در این سفر برای نخستین بار به صحنه بینالمللی قدم گذاشت، هرچند در جریان رژه در کنار پدرش دیده نشد.
شی جین‌پینگ جنگ جهانی دوم را نقطه عطف «احیای بزرگ ملت چین» خواند که طی آن این کشور از تحقیر اشغال ژاپن عبور کرد و به قدرتی اقتصادی و ژئوپلیتیکی بدل شد و در روزهای اخیر طرح خود برای «نظم نوین جهانی» را در یک اجلاس امنیتی منطقهای معرفی کرد. او در این سخنرانی بر ضرورت اتحاد علیه «هژمونیطلبی و سیاست قدرت» تاکید کرد؛ عبارتی که به‌طور غیرمستقیم آمریکا و سیاستهای تعرفهای ترامپ را هدف قرار میداد.
به گفته ون-تی سونگ، کارشناس اندیشکده شورای آتلانتیک، «شی با این مراسم نشان داد که ارتش بدون هیچ تردیدی پشت سر او ایستاده است.»
اما روی دیگر این نمایش، پنهان کردن چالشهای داخلی ارتش چین بود. تنها در دو سال گذشته دهها ژنرال، از جمله نزدیکترین فرماندهان به شی جین‌پینگ، در جریان پاکسازیهای گسترده فساد از صفوف ارتش کنار گذاشته شده‌اند.
جان ژین، تحلیلگر اندیشکده بروکینگز، تاکید میکند که رژه اخیر بیش از آنکه فقط نمایش قدرت باشد، تلاشی است برای معطوف کردن نگاه جهانی به پیشرفتهای سختافزاری ارتش و پوشاندن شکافهای عمیق ناشی از موج تصفیههای مداوم در بالاترین سطوح فرماندهی.
حضور پزشکیان به همراه دخترش در رژه پکن
در حاشیه رژه نظامی بی‌سابقه چین در میدان تیان‌آن‌من، تصاویر منتشرشده نشان میدهد مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری اسلامی ایران، به همراه دخترش در ردیف سوم پشت سر شی جین‌پینگ، ولادیمیر پوتین، کیم جونگ‌اون و الکساندر لوکاشنکو رهبران چین، روسیه، کره شمالی و بلاروس در حال حرکت است. جایگاه او بهوضوح در حاشیه این صف اصلی قرار دارد.
پیش از این نیز ویدیویی از لحظه ثبت عکس یادگاری سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نشان داد مسعود پزشکیان در قاب حضور ندارد؛ موضوعی که بلافاصله به بحثی داغ در رسانهها و شبکههای اجتماعی بدل شد. مقامهای رسمی ایران دلیل غیبت او را «دیر رسیدن به محل» عنوان کردند، اما برخی منابع غیررسمی علت را سرو نوشیدنیهای الکلی در ضیافت افتتاحیه دانستند؛ جایی که معمولاً عکس یادگاری گرفته میشود.
حبیبالله عباسی، مدیرکل روابط عمومی ریاستجمهوری، با انتشار ویدیو وعده داد پزشکیان در روز رسمی اجلاس در عکس گروهی حضور خواهد داشت. مهدی طباطبایی، معاون دفتر ریاستجمهوری، نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که «این عکس غیررسمی و پیش از ورود هیات ایرانی» بوده و پزشکیان «با دست پر از چین بازخواهد گشت.» او تاکید کرد ملاقات رئیس‌جمهوری ایران با شی جین‌پینگ همانند سایر سران برگزار خواهد شد.
فهرست رهبران خارجی حاضر در رژه نظامی بزرگ پکن
رژه بی‌سابقه نظامی چین در میدان تیان‌آن‌من، که نمادی از قدرت فزاینده نظامی و نفوذ ژئوپولیتیکی پکن بود، با حضور شمار زیادی از رهبران کشورها برگزار شد. شی جین‌پینگ، رئیسجمهور چین، تلاش دارد با چنین نمایشهایی کشورش را بهعنوان متولی نظم جهانی پساآمریکا معرفی کند.
در این مراسم، رهبران و نمایندگان عالیرتبه کشورهای زیر حضور داشتند:
