دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در بیانیه‌ای درباره تفاهم تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد متن این تفاهم در کمیته هسته‌ای این شورا مورد بررسی قرار گرفته و آنچه به امضا رسیده، همان چیزی است که مصوب این کمیته بوده است.
این بیانیه که یکشنبه ۲۳ شهریور منتشر شد همچنین اعلام کرد در مورد تاسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس که از سوی آمریکا و اسرائیل مورد حمله واقع شده، پس از ایجاد شرایط لازم امنیتی و ایمنی، جمهوری اسلامی صرفا گزارش خود را پس از کسب نظر این شورا، به آژانس ارائه می‌کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، ۱۹ شهریور گفت این سند فنی شامل همه تاسیسات و مراکز در ایران می‌شود و همچنین گزارش‌دهی الزامی درباره همه تاسیسات مورد حمله قرار گرفته‌شده، از جمله مواد هسته‌ای موجود در آن‌ها را نیز در نظر می‌گیرد.
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در ادامه نوشت: «در مرحله بعد، روش‌های اجرایی همکاری با آژانس در خصوص گزارش ارسالی، باید میان طرفین توافق شده و از جمله طبق رویه داخلی اجرای هر گونه اقدامی باید به تایید شورای عالی امنیت ملی برسد.
این بیانیه با اشاره به مکانیسم ماشه اضافه کرد اگر هر گونه «اقدام خصمانه» علیه ایران و تاسیسات هسته‌ای، از جمله «بازگرداندن قطعنامه‌های مختومه شده شورای امنیت» اجرای این ترتیبات متوقف می‌شود.
ششم شهریور سه کشور اروپایی امضاکننده برجام، فرانسه، بریتانیا و آلمان، در نامه‌ای به شورای امنیت روند ۳۰ روزه مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را فعال کردند. این اقدام با استقبال آمریکا و اسرائیل مواجه شد و مقامات جمهوری اسلامی آن را «باطل و غیرقانونی» دانستند و وعده پاسخ مقتضی دادند.
توافق ایران و آژانس
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۱۸ شهریور در قاهره بر سر سازوکاری تازه برای ادامه همکاری‌ها میان دو طرف به توافق رسیدند.
گروسی در همین رابطه گفت این توافق درباره «راهکارهای عملی برای ازسرگیری بازرسی‌ها در ایران» است و رویه‌های بازرسی از تاسیسات اتمی هدف قرارگرفته جمهوری اسلامی را تشریح می‌کند.
در روایتی متناقض، عراقچی ۱۹ شهریور اعلام کرد در چارچوب این توافق، «هیچ دسترسی به بازرسان آژانس داده نمی‌شود؛ مگر در مورد نیروگاه بوشهر».
با اوجگیری گمانهزنیها درباره جزییات توافق و واکنشهای منفی شماری از نمایندگان مجلس و برخی دیگر از چهرههای حامی حکومت، انتقادات از دولت مسعود پزشکیان و شورای عالی امنیت ملی شدت گرفت.
بیستم شهریور در رویدادی کمسابقه، تعدادی از منتقدان توافق قاهره در مقابل ساختمان شورای عالی امنیت ملی دست به تجمع زدند.
مالک شریعتی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در حساب خود در ایکس نوشت عراقچی توافق با آژانس در قاهره را «سند افتخار» خود خوانده است.
ایرنا، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، ۲۲ شهریور در مطلبی نوشت سند قاهره «چک سفید امضا» نیست و فعالیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران «مشروط» است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی، نیز در پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس به سه کشور اروپایی هشدار داد که فعالسازی سازوکار مکانیسم ماشه تبعات سنگینی برای آن‌ها خواهد داشت.
او نوشت: «مسئله تنها این نیست که سه کشور اروپایی هیچ حق قانونی، سیاسی یا اخلاقی برای فعالکردن مکانیسم ماشه ندارند، حتی اگر این حق را هم داشتند حکایت استفاده نکنی از دستت رفته اینجا کارآیی ندارد.»
