ارتش اسرائیل یک‌شنبه دوم آذر اعلام کرد که در حمله‌ای هوایی به ضاحیه جنوبی بیروت، هیثم علی طباطبایی، نفر دوم حزب‌الله و فرمانده کل نظامی این گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی را کشته است.
به گزارش رسانه آمریکایی «جاست د نیوز»، ترامپ یک‌شنبه دوم آذر گفت طبقهبندی اخوان المسلمین به‌عنوان گروهی «تروریستی» به «قاطعترین و قدرتمندترین شکل» انجام خواهد شد.
رییس‌جمهوری ایالات متحده همچنین خبر داد اسناد نهایی مربوط به این تصمیم در حال تدوین هستند.
جاست د نیوز نوشت ترامپ از دوران نخستین ریاستجمهوری خود در صدد اجرای این طرح بوده است.
این تصمیم در پی سالها بحث و اختلاف نظر در واشینگتن درباره نحوه مواجهه با این گروه اسلامگرا اتخاذ شده است.
واکنش نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، دوم آذر در سخنانی از تصمیم ترامپ برای «تروریستی» خواندن اخوان المسلمین قدردانی کرد.
نتانیاهو افزود: «این سازمان ثبات خاورمیانه و فراتر از آن را به خطر میاندازد. به همین دلیل، دولت اسرائیل بخشهایی از این سازمان را غیرقانونی اعلام کرده و به این روند ادامه خواهد داد.»
در روزهای گذشته، شماری از چهره‌های جمهوریخواه در چند ایالت آمریکا خواستار اتخاذ تدابیر سختگیرانهتر علیه گروه‌های مرتبط با «تروریسم» شدهاند.
گرگ ابوت، فرماندار تگزاس، پیش‌تر اعلام کرد قصد دارد اخوان المسلمین و شورای روابط آمریکایی-اسلامی (CAIR) را به‌عنوان «سازمانهای تروریستی خارجی» و همچنین «سازمانهای جنایتکار فراملی» معرفی کند.
ابوت در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «اخوان‌المسلمین و شورای روابط آمریکایی-اسلامی سالهاست اهداف خود را آشکار کردهاند؛ تحمیل اجباری شریعت و برپایی حاکمیت جهانی اسلام.»
او ادامه داد: «اقدامات اخوان المسلمین و شورای روابط آمریکایی-اسلامی در حمایت از تروریسم در سراسر جهان و تلاش برای تضعیف قوانین ما از طریق خشونت، ارعاب و آزار، غیرقابل قبول است.»
اخوان المسلمین و کشورهای عربی
اوایل سال جاری میلادی، اردن پس از خنثی شدن یک طرح خرابکارانه از سوی نیروهای امنیتی خود، به جمع آن دسته از کشورهای عربی پیوست که فعالیت اخوان المسلمین را ممنوع کردهاند.
پیش از این، کشورهایی چون مصر، روسیه، عربستان سعودی، سوریه و امارات متحده عربی نیز این گروه را غیرقانونی اعلام کرده بودند.
اخوان‌المسلمین یکی از قدیمیترین و بانفوذترین سازمانهای اسلامگرا در منطقه به شمار می‌رود.
این گروه که در سال ۱۹۲۸ در مصر تاسیس شد، سالهاست از سوی منتقدان به ترویج ایدئولوژی اسلامگرایانه، پرورش و پشتیبانی از جریانهای افراطی و نقشآفرینی در بیثباتی خاورمیانه متهم می‌شود.
این گروه در حال حاضر به رهبری محمد بدیع در مصر اداره می‌شود؛ فردی که به اتهام برنامه‌ریزی برای انجام حملات خشونتآمیز به حبس ابد و همچنین حکم اعدام محکوم شده است.
بدیع و حدود ۳۷تن دیگر متهم هستند پس از سرنگونی محمد مرسی، رییس‌جمهوری پیشین مصر و از چهره‌های شاخص اخوان المسلمین، در ژوئیه ۲۰۱۳، برای تحریک ناآرامیها دست به توطئه زدهاند.
این تحلیل که یک‌شنبه دوم آذر انتشار یافت، نفوذ شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی به عراق از طریق مرزهای سوریه را در کنار نفوذ داعش به این کشور، از مهمترین نگرانیهای بغداد از سال ۲۰۱۴ به این سو برشمرده و نوشته که ساختن دیوار در پاسخ به این نگرانی از سال ۲۰۲۲ آغاز شده است.
به گزارش اورشلیم‌پست، عراق تاکنون ساخت ۳۵۰ کیلومتر از این دیوار را که قرار است سراسر مرز ۶۰۰ کیلومتری این کشور با سوریه را پوشش دهد، تکمیل کرده و در هفتههای اخیر سرعت اجرای این پروژه را افزایش داده است.
این تحلیل توضیح می‌دهد که نزدیک شدن عراق به جمهوری اسلامی پس از سقوط صدام حسین به سود رژیم اسد هم بود زیرا دمشق در آن زمان روابط نزدیکی با حکومت ایران داشت. اما اوضاع کنونی دو کشور به نوشته این مقاله متفاوت است؛ «عراق همچنان به دست مقامهایی اداره می‌شود که به جمهوری اسلامی نزدیکاند» در حالی که دمشق تحت رهبری یک گروه سُنیِ مخالف با نفوذ و نقش جمهوری اسلامی در سوریه اداره می‌شود.
به نوشته اورشلیم‌پست این تغییر در ترکیب قدرت در دو کشور، معادله نفوذ جمهوری اسلامی و میزان اثرگذاری آن بر روندهای امنیتی مرزها را پیچیدهتر کرده است.
این تحلیل به گزارشی از رسانه عراقی نورپرس اشاره می‌کند که ساختار این دیوار بتنی را تشریح کرده است؛ این دیوار با یک سامانه امنیتی چندلایه تقویت می‌شود که شامل یک خندق به عرض و عمق سه متر، یک خاکریز به ارتفاع سه متر، یک سد بادی چهارلایه و برجهای دیدبانی در فواصل یک کیلومتری است که هر یک به دوربینهای حرارتی پیشرفته متصل هستند و کل سیستم به یک سیستم پایش متمرکز مجهز است.
افزون بر این، قرار است این دیوار مرزی در آینده به یک شبکه دفاعی یکپارچه شامل سامانههای هشدار زودهنگام مجهز شود که بهصورت ۲۴ساعته پشتیبانی می‌شود.
اورشلیم‌پست این پروژه را بخشی از یک فرآیند گستردهتر میداند که در آن دیگر کشورهای اطراف سوریه، تحت تاثیر دیوار مرزی عراق، به ساخت موانع امنیتی روی آورده‌اند تا نفوذ بازیگران منطقهای از جمله جمهوری اسلامی را کنترل کنند.
ایال زمیر، رییس ستاد ارتش اسرائیل، یک‌شنبه دوم آذر گفت: «ما ارشدترین فرمانده سازمان تروریستی حزب‌الله را هدف قرار دادیم و به اقدامات خود برای از میان بردن تهدیدها در همان مراحل اولیه ادامه خواهیم داد.»
او اضافه کرد اسرائیل همچنان به توافقات با لبنان پایبند است، اما اجازه نخواهد داد حزب‌الله دوباره تقویت و مسلح شود.
به گفته زمیر، هدف این عملیات «جلوگیری از تقویت حزب‌الله و هدف قرار دادن دقیق کسانی بود که قصد آسیب زدن به اسرائیل را دارند».
در سوی دیگر، حزب‌الله در بیانیه‌ای کشته شدن طباطبایی را تایید کرد و افزود چهار عضو دیگر این گروه نیز در این حمله جان باختند.
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، پدر این فرمانده ارشد حزب‌الله اصالتی ایرانی داشت و مادرش لبنانی بود. خود او نیز در خاک لبنان متولد شده بود.
جمهوری اسلامی خواستار محاکمه و مجازات رهبران اسرائیل شد
در پی کشته شدن هیثم علی طباطبایی، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی با انتشار بیانیه‌ای حمله اسرائیل را به‌شدت محکوم و بر ضرورت «محاکمه و مجازات سرکردگان» اسرائیل به‌خاطر «ارتکاب این عمل تروریستی و جنایت جنگی» تاکید کرد.
در این بیانیه ادامه حمایت آمریکا از اسرائیل، «عامل اساسی در تداوم قانون‌شکنی و تجاوزات» اسرائیل دانسته و به مسئولیت مستقیم ضامنان آتش‌بس در این خصوص اشاره شده است.
در بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هیچ اشاره‌ای به پاسخگویی به حمله اسرائیل نشده است. سپاه پاسداران و دیگر مقام‌های جمهوری اسلامی نیز هنوز به کشته شدن فرد دوم حزب‌الله واکنشی رسمی نشان نداده‌اند.
علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، نیز در پستی به زبان عربی در شبکه اجتماعی ایکس، کشته شدن هیثم علی طباطبایی را تسلیت گفته و تاکید کرده است که اقدامات بنیامین نتانیاهو راهی جز برخورد مستقیم با اسرائیل باقی نگذاشته است.
او نوشت: «در شب شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، یکی از رهروان راستین و صادق در مسیر بانوی بانوان دو عالم، برادر مجاهد هیثم علی طباطبایی، از فرماندهان بزرگ حزب‌الله، به همراه تعدادی از یارانش به دست صهیونیست‌های جنایتکار به شهادت رسید.آن‌ها به آرزوی خود رسیدند، اما نتانیاهو همچنان به ماجراجویی‌هایش ادامه می‌دهد تا جایی که همه به این نتیجه برسند که دیگر هیچ راهی جز رویارویی مستقیم با این رژیم جعلی باقی نمانده است.»
نتانیاهو: اجازه نمی‌دهیم حزب‌الله قدرتش را بازسازی کند
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در بیانیه‌ای پس از هدف قرار دادن طباطبایی نوشت: «اجازه نخواهیم داد حزب‌الله قدرت خود را دوباره بازسازی کند یا بار دیگر به تهدیدی علیه اسرائیل تبدیل شود.»
در این بیانیه آمده است: «از دولت لبنان انتظار دارم تعهد خود را برای خلع سلاح حزب‌الله اجرا کند، زیرا تنها در این صورت است که آینده‌ای بهتر برای همه شهروندان لبنان ممکن خواهد شد و می‌توان همسایگی خوب و امن میان اسرائیل و لبنان را برقرار کرد.»
نتانیاهو با قدردانی از ارتش و نیروهای امنیتی اسرائیل اضافه کرد: «طباطبایی یک جنایتکار بزرگ بود. دست‌های او به خون بسیاری از اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها آلوده بود.»
به گفته نخست‌وزیر اسرائیل، طباطبایی اخیرا رهبری تلاش‌های حزب‌الله برای مسلح شدن مجدد را بر عهده داشت.
وزارت خارجه اسرائیل نیز اعلام کرد حمله اخیر به ضاحیه در پاسخ به نقض مکرر قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت و توافق آتش‌بس سال گذشته از سوی حزب‌الله انجام گرفت.
به گفته این وزارتخانه، اسرائیل طباطبایی را «تهدیدی جدی» برای امنیت خود و ثبات منطقه ارزیابی می‌کرد.
وزیر دفاع اسرائیل: به اقدامات قاطع خود ادامه می‌دهیم
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، با اشاره به این عملیات گفت: «ما به اقدامات قاطع خود برای جلوگیری از هرگونه تهدید علیه ساکنان شمال و کشور اسرائیل ادامه خواهیم داد. هر کسی که دستی علیه اسرائیل بلند کند، دستش قطع خواهد شد.»
او اضافه کرد اسرائیل «اجازه بازگشت به شرایط پیش از هفتم اکتبر را نخواهد داد».
کانال ۱۲ اسرائیل نیز خبر داد این حمله با هماهنگی آمریکا انجام شده است. با این حال، یک مقام ارشد آمریکایی در مصاحبه با پایگاه خبری اکسیوس گفت اسرائیل برنامه خود برای حمله به بیروت را به واشینگتن اطلاع نداده بود.
این مقام آمریکایی افزود: «اسرائیل از پیش در مورد حمله به بیروت به ما اطلاع نداده بود و ما بلافاصله پس از حمله مطلع شدیم.»
ایالات متحده پیش‌تر پنج میلیون دلار برای ارائه اطلاعاتی در مورد این عضو ارشد حزب‌الله جایزه تعیین کرده بود.
طباطبایی از حمله اسرائیل به قنیطره سوریه در سال ۲۰۱۵ جان سالم به در برده بود.
آمار رسمی دولت لبنان: ۵ کشته و ۲۸ زخمی
شبکه خبری المیادین، وابسته به حزب‌الله، گزارش داد حمله هوایی اسرائیل طبقات چهارم و پنجم یک ساختمان ۱۰ طبقه در خیابان العریض در منطقه حاره حریک بیروت را هدف قرار داد.
وزارت بهداشت لبنان نیز از کشته شدن ۵ نفر و زخمی شدن ۲۸ تن دیگر در حمله اسرائیل به ضاحیه خبر داد.
در پی هدف قرار گرفتن ضاحیه، جوزف عون، رییس‌جمهوری لبنان، از جامعه جهانی خواست برای توقف حملات اسرائیل «قاطعانه» مداخله کند.
علی عمار، از نمایندگان وابسته به حزب‌الله در پارلمان لبنان، در واکنش به عملیات اخیر اسرائیل گفت: «هرگونه حمله علیه لبنان عبور از خط قرمز به شمار می‌رود. مقاومت با صبر و حوصله، زمان مناسب برای مقابله با دشمن را تعیین خواهد کرد.»
او افزود: «زمان‌بندی ما برای این کارزار با زمان‌بندی دشمن متفاوت است و [پاسخ به حمله اسرائیل] را در زمان مناسب تعیین خواهیم کرد.»
محور مقاومت عنوانی است که مقام‌ها و رسانه‌های جمهوری اسلامی برای گروه‌های مسلح مورد حمایت تهران در منطقه، نظیر حماس، جهاد اسلامی، حزب‌الله، حشد شعبی و حوثی‌های یمن استفاده می‌کنند.
اسرائیل و لبنان آذرماه ۱۴۰۳ برای برقراری آتش‌بس و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد به توافق دست یافتند.
اسرائیل در طول ماه‌های گذشته بارها حزب‌الله را به نقض توافق آتش‌بس متهم کرده و حملاتی را علیه مواضع و نیروهای این گروه مورد حمایت تهران تدارک دیده است.
وال‌استریت ژورنال پیش‌تر نوشت اقدام حزب‌الله در ذخیره مجدد موشک‌ها، راکت‌های ضدتانک و تجهیزات توپخانه‌ای، آتش‌بس را با خطر فروپاشی روبه‌رو کرده است.
این روزنامه افزود با توجه به تحولات اخیر، به نظر می‌رسد صبر اسرائیل در برابر این گروه نیابتی جمهوری اسلامی رو به پایان است.
حزب‌الله لبنان نیز ساعاتی بعد کشته شدن علی طباطبایی را تایید و از او به‌عنوان «فرمانده بزرگ جهادی» یاد کرد.
این نخستین ترور هدفمند اسرائیل علیه یکی از فرماندهان ارشد حزب‌الله پس از آتش‌بس محسوب می‌شود.
هیثم علی طباطبایی، مشهور به ابوعلی طباطبایی، پس از کشته شدن حسن نصرالله، جانشین او و بسیاری از فرماندهان ارشد نظامی حزب‌الله، به‌عنوان رییس ستاد کل نیروهای نظامی این گروه در عمل بالاترین مقام نظامی و نفر دوم آن، پس از نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله بود و کشته شدنش، ضربه سنگین دیگری به گروهی است که تحت فشارهای فزاینده‌ای برای خلع سلاح قرار دارد.
زادگاه، پیشینه خانوادگی و پیوستن به حزب‌الله
هیثم علی طباطبایی در ۱۴ آبان ۱۳۴۷ در النبطیه از پدری ایرانی و مادری لبنانی متولد شد. دوران کودکی خود را در جنوب لبنان گذراند و از جوانی به حزب‌الله پیوست. او در دهه ۹۰ میلادی در درگیری‌های مستقیم با ارتش اسرائیل حضور داشت و از اواخر این دهه به یکی از فرماندهان میدانی حزب‌الله بدل شد.
ارتقاء پس از جنگ ۳۳ روزه
پس از جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶، علی طباطبایی در ساختار فرماندهی کل حزب‌الله جایگاهی مهم‌تر یافت و به‌تدریج از چهره‌ای میدانی به معمار ساختارهای نظامی و عملیاتی این گروه تبدیل شد.
او یکی از بنیان‌گذاران یگان‌های تخصصی حزب‌الله در حوزه‌های برنامه‌ریزی، آموزش، فرماندهی و عملیات ویژه بود.
ماموریت‌های فرامرزی: سوریه و یمن
پس از سال ۲۰۰۸ طباطبایی همراه با دیگر فرماندهان حزب‌الله ماموریت‌هایی خارج از لبنان برعهده گرفت. رسانه‌های غربی او را از چهره‌های کلیدی حزب‌الله در سوریه می‌دانستند. اسرائیل مدعی است که او در آموزش نیروهای حوثی در یمن نقش مهمی داشته است.
مرکز تحقیقاتی اسرائیلی آلما نیز از مسئولیت احتمالی او در ساخت زیرساخت‌های نظامی حزب‌الله در بلندی‌های جولان گزارش داده بود.
نیروی رضوان و جایگاه علی طباطبایی در حزب‌الله
هیثم علی طباطبایی از فرماندهان ارشد نیروی رضوان – نخبه‌ترین و تهاجمی‌ترین واحد عملیات ویژه حزب‌الله – بود؛ واحدی که به نام عماد مغنیه («الحاج رضوان») نام‌گذاری شده است. در سال‌های جنگ داخلی سوریه نیز او بارها به‌عنوان «فرمانده ارشد میدانی» این واحد معرفی شده بود.
ترور ناموفق ۲۰۱۵ در قنیطره
او نخستین‌بار در سال ۲۰۱۵ هدف یک عملیات ترور اسرائیل قرار گرفت؛ حمله‌ای هوایی در قنیطره که طی آن سرتیپ محمدعلی الله‌دادی و شش عضو حزب‌الله – از جمله جهاد مغنیه – کشته شدند، اما علی طباطبایی از این حمله جان سالم به‌در برد. جمهوری اسلامی و حزب‌الله هرگز جزئیات دقیق این عملیات را تایید نکردند.
تحریم آمریکا و جایزه پنج میلیون دلاری
در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۶، وزارت امور خارجه آمریکا هیثم علی طباطبایی را یک «تروریست جهانی» خواند و او را تحریم کرد. در سال ۲۰۲۱، آمریکا از جمله به‌دلیل نقش علی طباطبایی در عملیات حزب‌الله در سوریه و یمن، جایزه‌ای تا سقف پنج میلیون دلار برای به‌دست آوردن اطلاعاتی درباره او تعیین کرد.
رهبری نظامی پس از جنگ با اسرائیل
پس از حملات تروریستی هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و درگیری مجدد اسرائیل و حزب‌الله، اسرائیل اغلب فرماندهان رده بالای حزب‌الله را هدف قرار داد. پس از آتش‌بس، طباطبایی که از حملات پیشین جان به‌در برده بود، به‌سرعت ارتقا یافت و به‌عنوان رییس ستاد کل حزب‌الله منصوب شد؛ جایگاهی که او را پس از نعیم قاسم به نفر دوم حزب‌الله تبدیل کرد.
ارتش اسرائیل در بیانیه خود درباره کشتن هیثم علی طباطبایی گفت: «پس از آتش‌بس، طباطبایی مسئولیت بازسازی و بازگرداندن آمادگی حزب‌الله برای جنگ با اسرائیل را برعهده داشت.»
او در دو سال گذشته فرماندهی بخشی از نیروهای عملیاتی موسوم به مقاومت را در سراسر منطقه بر عهده داشت.
ترور دوم و پایان یک مسیر طولانی
سرانجام، در دوم آذر ۱۴۰۴، پهپادهای اسرائیلی در دومین تلاش برای کشتن هیثم علی طباطبایی، خودرو حامل او را در منطقه ضاحیه در جنوب بیروت هدف قرار دادند؛ حمله‌ای که مقامات اسرائیلی آن را «یک عملیات دقیق علیه رییس ستاد حزب‌الله» توصیف کردند.
منابع امنیتی لبنان می‌گویند او هنگام حمله در حال انجام ماموریت میدانی بود و همراه با شماری از نیروهایش کشته شد.
