آیا اسرائیل ممکن است خامنه‌ای را بکشد؟
مراد ویسی
تحلیل‌گر ارشد در ایران‌اینترنشنال
پس از کشته شدن حسن نصرالله به‌دست اسرائیل، این سؤال مطرح شده که آیا اسرائیل ممکن است چنین اقدامی را در قبال علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز انجام دهد؟
تحلیل‌گر ارشد در ایران‌اینترنشنال
پس از کشته شدن حسن نصرالله به‌دست اسرائیل، این سؤال مطرح شده که آیا اسرائیل ممکن است چنین اقدامی را در قبال علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز انجام دهد؟
بسیاری تصور نمی‌کردند که اسرائیل جرأت کند نصرالله را هدف قرار دهد، زیرا گمان می‌رفت که چنین اقدامی به واکنش شدید حزب‌الله و جمهوری اسلامی منجر شود. با این حال، اسرائیل این اقدام را انجام داد و حزب‌الله را در موقعیت دشواری قرار داد.
اکنون، این پرسش درباره خامنه‌ای نیز مطرح است، چراکه او مهم‌ترین دشمن باقی‌مانده اسرائیل در خاورمیانه محسوب می‌شود.
اسرائیل همچنان درباره حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی تردیدهایی دارد، اما احتمال آن را نمی‌توان نادیده گرفت.
برخی تحلیلگران بر این باورند که اسرائیل برای تغییر معادلات راهبردی منطقه، ممکن است دست به اقدامی غیرمنتظره بزند، مشابه آنچه در مورد نصرالله انجام داد.
از دیدگاه تل‌آویو، جمهوری اسلامی به‌عنوان مهم‌ترین دشمن منطقه‌ای، به‌دنبال نابودی اسرائیل است و به احتمال بسیار برنامه‌ای برای دستیابی به سلاح هسته‌ای دارد.
در همین راستا، لیندزی گراهام، سناتور ارشد جمهوری‌خواه آمریکا، در سفر اخیر خود به اسرائیل به بنیامین نتانیاهو هشدار داده که در صورت دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی، احتمال استفاده از آن علیه اسرائیل بسیار بالاست.
اسرائیل از نزدیک برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را تحت نظر دارد و نگران است که ایران در شرایط ضعف منطقه‌ای به سمت ساخت سلاح هسته‌ای حرکت کند. به همین دلیل، تل‌آویو سعی دارد از غافلگیر شدن خودش جلوگیری کند و در صورت رسیدن برنامه هسته‌ای ایران به نقطه غیرقابل بازگشت، دست به حمله بزند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اخیرا گزارش‌هایی منتشر کرده که نشان می‌دهد جمهوری اسلامی همکاری لازم را در زمینه شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای خود انجام نمی‌دهد.
به گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران به ۶۰ درصد رسیده و ذخایر آن روزبه‌روز در حال افزایش است، به طوری که ایران اکنون به اندازه کافی اورانیوم ۶۰ درصدی دارد که بتواند چند بمب هسته‌ای تولید کند.
دولت ترامپ نیز، سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی را از سر گرفته است. دونالد ترامپ بارها تاکید کرده که اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای دست یابد، اما روش او در این زمینه با دیدگاه مقامات اسرائیلی متفاوت است.
ترامپ بیشتر به دنبال تضعیف جمهوری اسلامی از طریق تحریم‌های اقتصادی، فشارهای سیاسی و تهدیدهای نظامی است تا این کشور را مجبور به پذیرش توافقی سخت‌تر از برجام کند.
در این راستا، او پیشنهاد مذاکره را به تهران ارائه داده، اما علی خامنه‌ای این پیشنهاد را رد کرده است. این عدم پذیرش مذاکره و توافق از سوی خامنه‌ای ، کار را برای اسرائیل در زمینه جلب حمایت آمریکا از گزینه نظامی آسان‌تر کرده است.
اسرائیل برای حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی به حمایت آمریکا نیاز دارد، چراکه انجام چنین عملیاتی به‌تنهایی بسیار دشوار خواهد بود.
این کشور نه‌تنها به بمب‌های سنگرشکن خاص نیاز دارد که اخیراً ۱۸۰۰ فروند از نوع MK-84 را از آمریکا دریافت کرده، بلکه به حمایت نظامی آمریکا برای مقابله با واکنش احتمالی جمهوری اسلامی نیز نیازمند است.
اسرائیل امیدوار است که در صورت تشدید تهدید هسته‌ای ایران، آمریکا دست‌کم چراغ سبز برای این حمله نشان دهد یا حتی در آن مشارکت کند.
در شرایط کنونی، این احتمال را نمی‌توان نادیده گرفت که اسرائیل، مستقل از آمریکا یا با همکاری مستقیم واشینگتن، تصمیم به حمله به جمهوری اسلامی بگیرد.
چنین حمله‌ای می‌تواند هم‌زمان با هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای ایران، شامل هدف قراردادن علی خامنه‌ای و فرماندهان ارشد سپاه باشد تا تغییری اساسی در معادلات منطقه ایجاد کند.
در حال حاضر، دولت اسرائیل تحت رهبری سیاستمداری قرار دارد که پیش‌تر چنین راهبردی را در برابر حزب‌الله آزمایش و آن را موفق ارزیابی کرده است.
هم‌زمان، در آمریکا نیز دونالد ترامپ، که اگرچه تمایل به جنگ ندارد، اما بارها نشان داده است که در مواقع حساس، تصمیماتی اتخاذ می‌کند که کمتر کسی انتظارش را دارد. نمونه بارز این مسئله، دستور او برای کشتن قاسم سلیمانی بود؛ اقدامی که بسیاری از تحلیلگران تصور می‌کردند تبعات سنگینی برای آمریکا خواهد داشت، اما در نهایت جمهوری اسلامی تنها به حمله‌ای نمایشی به پایگاه عین‌الاسد بسنده کرد.
این حمله، که منجر به کشته شدن مهم‌ترین فرمانده سپاه و هماهنگ‌کننده نیروهای نیابتی ایران در منطقه شد، چنان ضربه‌ای به جمهوری اسلامی وارد کرد که خامنه‌ای را به گریه انداخت.
با این پیشینه، بعید نیست که ترامپ در صورت لزوم، مجوز اقدام مشابهی را علیه خامنه‌ای صادر کند یا دست‌کم به نتانیاهو برای این کار چراغ سبز نشان دهد. حتی این احتمال نیز وجود دارد که اسرائیل، بدون هماهنگی با آمریکا، خامنه‌ای را هدف قرار دهد.
اسرائیل و آمریکا به‌خوبی می‌دانند که کشته شدن خامنه‌ای می‌تواند جمهوری اسلامی را در بحران بقا قرار دهد. جمهوری اسلامی در حال حاضر با مشکلات شدید داخلی و خارجی روبه‌رو است و نارضایتی عمومی در میان اقشار مختلف جامعه به اوج رسیده است.
در چنین شرایطی، مرگ خامنه‌ای در یک حمله احتمالی اسرائیل، نه‌تنها موجودیت جمهوری اسلامی را تهدید خواهد کرد، بلکه ممکن است موجب قیام گسترده مردمی علیه حکومت شود.
در نهایت، آنچه این سناریو را محتمل‌تر می‌کند، همان منطقی است که پیش‌تر در کشتن حسن نصرالله و قاسم سلیمانی به کار گرفته شد. تصمیماتی که در شرایط عادی، کمتر کسی به آن‌ها می‌اندیشید یا درباره‌شان صحبت می‌کرد، اما در نهایت اجرایی شدند و معادلات قدرت را تغییر دادند.
اکنون نیز، با توجه به هم‌زمانی حضور ترامپ و نتانیاهو در قدرت، دو شخصیتی که تجربه انجام چنین عملیات‌هایی را دارند، این احتمال که هدف بعدی، خامنه‌ای و فرماندهان ارشد سپاه باشند، چندان دور از ذهن نیست.
