فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران اعلام کرد آتش‌سوزی اخیر در جنگل‌های الیت در بخش مرزن‌آباد شهرستان چالوس در غرب استان مازندران حدود ۱۰ هکتار از اراضی جنگلی را نابود کرد.
مطابق داده‌های سامانه پایش کیفی هوای کشور، کیفیت هوا در بسیاری از مناطق تهران پنج‌شنبه ششم آذر در محدوده ناسالم و حتی بسیار ناسالم قرار گرفت.
ایستگاه قرچک با شاخص ۲۱۹ و میدان فتح منطقه ۹ پایتخت با شاخص ۲۱۳ در وضعیت «بسیار ناسالم برای عموم» قرار گرفتند.
همچنین در سایر نقاط تهران، شاخص آلودگی هوا در محدوده «ناسالم برای عموم» گزارش شد.
شاخص کیفیت هوا پنج دسته اصلی دارد که بر اساس آن، از عدد صفر تا ۵۰، هوای پاک، از ۵۰ تا ۱۰۰، هوای سالم، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰، هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰، هوای ناسالم (برای همه)، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰، شرایط کیفی هوا خطرناک محسوب می‌شود.
با وجود تشکیل جلسه‌های مدیریت بحران، اقدامات اتخاذ شده تنها به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها محدود شده است.
حسین صادقی، مدیرکل روابط عمومی و مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش و پرورش گفت که اگر شرایط فعلی و افزایش غلظت آلاینده‌های جوی ادامه پیدا کند و تعطیلی مدارس ضروری باشد، «مدرسه تلویزیونی جایگزین روش‌های آموزش مجازی» خواهد شد.
او پنج‌شنبه درباره احتمال ادامه‌دار شدن تعطیلی به‌دلیل آلودگی هوا و همچنین موضوع کندی اینترنت برای استفاده دانش‌آموزان از آموزش‌های مجازی (شبکه شاد) گفت: «سیاست اصلی وزارت آموزش و پرورش و شخص وزیر، برگزاری حضوری کلاس‌های درس است و کارشناسان و مسئولان این وزراتخانه هم باور دارند که این روش آموزشی اثر‌بخشی زیادی را برای دانش‌آموزان به همراه دارد.»
آلودگی هوا در استان‌های مختلف
در مشهد کیفیت هوا با ثبت شاخص ۱۶۰ در محدوده «ناسالم برای همه گروه‌ها» قرار گرفت.
شاخص آلودگی هوا در ۲۴ ساعت گذشته در این شهر نیز ۱۵۳ ثبت شد که نشان می‌دهد این کلان‌شهر طی دو روز اخیر در شرایط قرمز قرار داشته است.
مناطق صدف، امامیه و چمن در محدوده نارنجی قرار دارند اما سایر نقاط مشهد وضعیت قرمز را تجربه می‌کنند.
در اصفهان، میانگین شاخص هوا تا ساعت هشت صبح پنج‌شنبه به ۱۵۹ رسید. ایستگاه‌های ۲۵ آبان، خیابان پروین، دانشگاه صنعتی، رهنان، زینبیه، سپاهان‌شهر، فرشادی، فیض، میرزا طاهر، هزار جریب و کاوه، شاخص‌هایی بین ۱۶۰ تا ۱۸۸ را ثبت کرده‌اند.
همچنین قهجاورستان با شاخص ۲۹۷ یکی از آلوده‌ترین نقاط ایران شد و وضعیت «بسیار خطرناک» را تجربه کرد.
در ارومیه هم شرایط بحرانی است و شاخص ۲۵۰ که صبح پنج‌شنبه ثبت شد، هوای این شهر را برای سومین روز متوالی در وضعیت «بسیار ناسالم» قرار داد.
در تبریز، کیفیت هوا در وضعیت ناسالم قرار گرفت و شاخص آلودگی هوا در این کلان‌شهر با عدد ۱۵۹ در محدوده قرمز ثبت شد.
اداره هواشناسی آذربایجان شرقی اعلام کرده است روند افزایشی آلودگی در تبریز تا یک‌شنبه ادامه خواهد داشت.
۱۶ شهر خوزستان هوای ناسالم دارند
در خوزستان، آلودگی به شکل گسترده‌تری گزارش شده و بر اساس داده‌های سامانه پایش کیفی هوا، ۱۶ شهر این استان در وضعیت قرمز و نارنجی قرار دارند.
شهرهای آبادان، اهواز، بهبهان، کارون، خرمشهر، سوسنگرد، شادگان، ماهشهر، ملاثانی و هویزه، همگی در محدوده قرمز و ناسالم برای همه گروه‌ها ثبت شده‌اند.
شهرهای آغاجاری، امیدیه، اندیمشک، دزفول و شوشتر نیز در وضعیت نارنجی قرار گرفته‌اند و میزان آلودگی هوا برای گروه‌های حساس نامناسب گزارش شده است.
مراکز بهداشت در خوزستان هشدار داده‌اند که کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و ریوی باید فعالیت‌های طولانی در فضای باز را کاهش دهند.
صنعت آلوده خودروسازی
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در واکنش به آلودگی هوا در ایران گفت: «خودروهای فرسوده در آلودگی هوا نقش زیادی دارند اما خودروهای ملی هم چندان خوب نیستند. کاش به طور کلی خودروسازها بساطشان را جمع می‌کردند. اکنون قطعات را از چین وارد می‌کنند و ای کاش همان خودروهای برقی را وارد می‌کردند.»
او افزود: «اکنون نه تنها مشکل ما خودروهای فرسوده است، بلکه خودروهای نو هم با مصرف سوخت بسیار بالا مشکل ایجاد می‌کند.»
این مقام وزارت بهداشت تاکید کرد: «باید از مردم به‌خاطر عملکرد و اینکه این بلاها را سرشان می‌آوریم، عذرخواهی کنیم. وضعیت آلودگی هوا به‌گونه‌ای است که دیگر نیاز به اندازه‌گیری و محاسبه ندارد؛ به‌جای اینکه بگوییم کارمان را خوب انجام داده‌ایم، باید بگوییم مردم، شرمنده هستیم.»
آلودگی گسترده هوا در تهران و چندین شهر بزرگ کشور بر نگرانی‌ها نسبت به اثرات بلندمدت سلامت عمومی افزوده است و کارشناسان تاکید می‌کنند بدون تغییرات اساسی در مدیریت منابع آلاینده، چنین روزهایی دوباره و دوباره تکرار خواهند شد.
مجید زکریایی، در حاشیه نشست پنج‌شنبه ششم آذر مجموعه مدیریت بحران استان مازندران در چالوس گفت جنگل‌های الیت در ماه جاری دو بار در ۱۰ و ۲۴ آبان دچار آتش‌سوزی شد.
او توضیح داد حریق اول طی چهار روز مهار شد اما حریق دوم به‌دلیل شرایط محیطی محل وقوع آتش‌سوزی شامل شیب بالای ۸۰ درصد، فقدان بارندگی، وزش باد گرم و رطوبت کمتر از ۳۰ درصد، وجود لاش‌برگ‌های خشک، وجود درختان خشک و افتاده و مسیرهای دسترسی محدود برای انتقال نیرو و تجهیزات، زمان‌بر شد.
آتش‌سوزی گسترده در جنگل الیت مازندران بیش از سه هفته ادامه داشت و ناتوانی مقام‌های جمهوری اسلامی در مهار آن، موجی از انتقادها را به دنبال داشت.
با وجود اعلام رسمی نابودی ۱۰ هکتاری، شماری از ساکنان منطقه و کاربران شبکه‌های اجتماعی با استناد به تصاویر میدانی و گستردگی حریق، رقم اعلام‌شده را کمتر از ابعاد واقعی آتش‌سوزی می‌دانند.
حسین ساجدی‌نیا، رییس ستاد مدیریت بحران در ایران، سوم آذر از «پایان موفقیت‌آمیز» عملیات اطفای آتش‌سوزی جنگل‌های الیت خبر داد و گفت ترکیه با اعزام دو فروند هواپیمای آب‌پاش و یک بالگرد، آمادگی خود را برای کمک اعلام کرد.
همزمان اداره‌کل حفاظت محیط زیست گیلان با هشدار نسبت به افزایش خطر آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع، از مردم خواست با توجه به شرایط جوی و احتمال بالای گسترش حریق در عرصه‌های طبیعی، از ایجاد هرگونه آتش در جنگل‌ها و مراتع اکیدا خودداری کنند.
آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران پدیده‌ای مسبوق به سابقه است و در گذشته نیز به‌دلیل نبود اعتبار، تجهیزات و نیروهای متخصص و همچنین ناهماهنگی میان دستگاه‌های مختلف جمهوری اسلامی، مهار آن با دشواری‌های جدی همراه بوده است.
بحران آتش‌سوزی تنها به جنگل‌های الیت محدود نمانده است. ذکریایی، پنجم آذر اعلام کرد در هشت‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، دو هزار و ۳۱۰ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های ملی، جنگلی و مرتعی کشور رخ داده و در مجموع حدود ۴۵ هزار و ۸۰۹ هکتار از این اراضی در اثر آتش‌سوزی آسیب دیده است.
این مقام سازمان منابع طبیعی ضمن مقایسه آمارها با بازه زمانی مشابه در سال گذشته گفت شمار حریق‌ها ۱۲ درصد افزایش و وسعت مناطق آسیب‌دیده حدود دو درصد کاهش یافته است.
جنگل‌های الیت در حوزه اداره‌کل منابع طبیعی مازندران-نوشهر قرار دارد؛ حوزه‌ای با بیش از ۶۶۰ هزار هکتار جنگل، مرتع و ساحل که ۲۸ درصد از مساحت استان مازندران را در بر می‌گیرد.
ارتفاعات چالوس در محدوده روستای الیت یکی از عرصه‌های حساس جنگل‌های هیرکانی و بخشی از میراث جهانی یونسکو است. جنگل‌هایی که به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین جنگل‌های جهان شناخته می‌شوند.
تکرار آتش‌سوزی‌ها و ناتوانی دستگاه‌های مسئول در پیشگیری و مهار به‌موقع حریق، نگرانی‌های گسترده‌ای درباره آینده منابع طبیعی کشور برانگیخته است. نگرانی‌ای که در واکنش‌های شهروندان و فعالان محیط زیست بازتاب یافته و فشار برای پاسخگو کردن و اصلاح مدیریت بحران را افزایش داده است.
