معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هشدار داد تشدید آلودگی هوا باعث افزایش چشمگیر سرعت سرایت آنفلوآنزا شده است. علیرضا رئیسی گفت که سالانه دهها هزار نفر در ایران «بهطور مستقیم» بر اثر آلودگی هوا جان میبازند.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت نیز اعلام کرد روند شیوع این بیماری تا دو هفته آینده همچنان صعودی خواهد بود.
رئیسی پنجشنبه ۱۳ آذر تاکید کرد آلودگی و موج همزمان بیماری، گروههای حساس را در معرض خطر جدی قرار داده است.
او با اشاره به همزمانی موج آنفلوآنزای فصلی و تشدید آلودگی در تهران و کلانشهرها، این وضعیت را برای کودکان و سالمندان نگرانکننده دانست و از مردم خواست مراقبتهای بیشتری انجام دهند: «وقتی آلودگی زیاد باشد، میزان انتقال و انتشار آنفلوآنزای فعلی (H3N2) حداقل ۱۰ برابر میشود.»
معاون وزیر بهداشت آمار مرگومیر ناشی از آلودگی هوا را «هشداردهنده» توصیف کرد و گفت سالانه حدود ۵۹ هزار مرگ در کشور به آلودگی هوا منتسب است.
به گفته او، آلایندهها «اثر تجمعی» دارند و کاهش حتی یک درصد از آنها اهمیت زیادی دارد.
معاون وزیر بهداشت درباره ویژگیهای ویروس فعلی نیز هشدار داد و گفت آنفلوآنزای فعلی بهقدری جهش داشته که سازمان جهانی بهداشت قصد داشت نام آن را تغییر دهد.
او افزود این ویروس «واکسنگریز» شده و آلودگی هوا به تشدید عفونت کمک میکند.
رئیسی درباره افراد مبتلا نیز گفت: «بیشترین مبتلایان در گروه سنی پنج تا ۱۴ سال هستند.»
او با اشاره به شرایط تهران افزود: «سالانه حدود هشت هزار و ۸۰۰ تا ۹ هزار نفر در پایتخت بهطور مستقیم بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند.»
این آمار تنها شامل مرگومیر است و بیماریهای مزمن تنفسی و قلبی را پوشش نمیدهد.
هوای تهران، ناسالم برای گروههای حساس
هشدارها در شرایطی مطرح است که شاخص آلودگی هوای تهران در ۱۳ آذر بهطور رسمی «ناسالم برای گروههای حساس» اعلام شد.
اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوا نشان میدهد میانگین آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در شبانهروز گذشته عددی بالای ۱۳۰ را ثبت کرد.
در چنین شرایطی، مبتلایان بیماریهای قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان باید از حضور طولانیمدت در فضای باز خودداری کنند و دیگر افراد نیز فعالیت بدنی سنگین در خارج از منزل را کاهش دهند.
شاخص کیفیت هوا پنج دسته اصلی دارد که بر اساس آن، از عدد صفر تا ۵۰، هوای پاک، از ۵۰ تا ۱۰۰، هوای سالم، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰، هوای ناسالم برای گروههای حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰، هوای ناسالم (برای همه)، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰، شرایط کیفی هوا خطرناک محسوب میشود.
دادههای سامانه پایش کیفی هوای کشور نشان میدهد میانگین آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون پنجشنبه در شهرستان زهک در سیستان و بلوچستان به ۴۷۹ رسیده است. عددی که نشان دهنده شرایط جوی به شدت خطرناک در این شهر است.
شاخص آلودگی هوا در مشهد ۱۵۸، سرایان در خراسان جنوبی ۱۶۶، لامرد فارس ۱۷۱، آبادان ۱۵۲، هویزه ۱۷۷، خرمشهر ۱۵۴، دشت آزادگان ۱۵۲ و بندرعباس ۱۵۳ اعلام شده که حاکی از هوای ناسالم (برای همه) در این شهرهاست.
وضعیت آلودگی در دیگر شهرهای بزرگ نیز مشابه بوده است. امروز اصفهان، قزوین، شیراز، بندرعباس، تهران، ارومیه، کرج، زاهدان و اراک در محدوده «ناسالم برای گروههای حساس» قرار گرفتند.
بر اساس گزارش رسمی، تهران از ابتدای سال تا ۱۳ آذر تنها شش روز هوای پاک داشته و در مقابل، بیش از ۱۰۰ روز ناسالم برای گروههای حساس، ۱۹ روز ناسالم، دو روز بسیار ناسالم و دو روز خطرناک را تجربه کرده است.
ذرات معلق عامل اصلی آلودگی هوا
همزمان با این خبرها، نتایج ۱۰ مطالعه علمی منتشرشده از سوی مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی نشان دادند آلودگی هوا در تهران طی ۲۰ سال گذشته نهتنها کاهش محسوس نداشته بلکه «ابعاد پیچیدهتری» پیدا کرده است.
بر اساس این پژوهشها که دادههای سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۴۰۰ را بررسی کردهاند، ذرات معلق همچنان اصلیترین عامل کاهش کیفیت هوا هستند و افزایش بیماریهای قلبی و تنفسی با قرار گرفتن طولانیمدت در معرض آن، مرتبط است.
جوییشاینسایدر در گزارشی نوشت که نتایج این نظرسنجی همچنان حمایت قوی آمریکاییها از اتحاد آمریکا و اسرائیل را نشان میدهد؛ هرچند میزان این پشتیبانی نسبت به گذشته، کمی کاهش یافته است.
رییسجمهوری آمریکا در جریان جنگ ۱۲ روزه دستور حمله هوایی این کشور به تاسیسات هستهای ایران را صادر کرد و پس از آن گفت که این تاسیسات «نابود شدند».
اکنون نظرسنجی موسسه ریگان نشان میدهد این تصمیم ترامپ، یکی از محبوبترین سیاستهای پنتاگون در دوره دوم ریاستجمهوری او بوده است.
بر اساس این نظرسنجی، از میان ۱۰ سیاست اجراشده، دو مورد، یعنی استفاده از نیروی نظامی علیه قاچاقچیان مواد مخدر در آمریکای لاتین و صدور استانداردهای جنسیتی بیطرف برای نقشهای رزمی، دارای امتیاز بالاتری بودهاند.
با وجود حمایت گسترده از حملات هوایی آمریکا به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی، میزان این حمایت در میان طرفداران دو حزب اصلی آمریکا متفاوت است.
هواداران حزب جمهوریخواه به شدت از این اقدام نظامی حمایت کردند و در مقابل ۳۹ درصد از هواداران حزب دموکرات، آن را مثبت ارزیابی کردند.
وضعیت روابط با اسرائیل در افکار عمومی آمریکا
نظرسنجی موسسه ریگان، همچنین تصویری از وضعیت کنونی روابط واشینگتن با اسرائیل در افکار عمومی ایالات متحده ارائه داده است.
بر اساس این نظرسنجی، دو-سوم آمریکاییها از جمله ۵۷ درصد رایدهندگان دموکرات، اسرائیل را متحد واشینگتن میدانند.
با این حال، سهم پاسخدهندگانی که اسرائیل را متحد دانستهاند، نسبت به نظرسنجی سال گذشته این موسسه، شش درصد کاهش یافته است.
در مورد ارسال تسلیحات از سوی آمریکا به اسرائیل، نیمی از پاسخدهندگان با چنین تصمیمی موافق بودهاند. این افراد شامل ۶۸ درصد هوادار حزب جمهوریخواه و ۳۵ درصد هوادار حزب دموکرات میشوند.
این نظرسنجی همچنین نشان میدهد اگر حماس از خلع سلاح خود در غزه خودداری کند، ۵۴ درصد آمریکاییها از جمله ۴۲ درصد رایدهندگان دموکرات، از اقدام نظامی بیشتر اسرائیل حمایت میکنند.
افزایش حمایت از ارسال سلاح به اوکراین
راجر زاکهیم، مدیر بنیاد و موسسه ریگان، به جوییشاینسایدر گفت: «به طور کلی، مردم آمریکا میدانند که در خاورمیانه چه کسی متحد و چه کسی دشمن است. حتی پس از تاثیر جنگ طولانی اسرائیل علیه حماس در غزه، شما هنوز نزدیک به اکثریت قاطع [در آمریکا] را میبینید که اسرائیل را یک متحد قوی میدانند که این برای اورشلیم دلگرمکننده است.»
یافتههای این نظرسنجی همچنین نشان میدهد تقریبا دو-سوم (۶۴ درصد) پاسخدهندگان معتقدند «بهتر است آمریکا در امور بینالمللی فعالتر باشد».
در مقابل، تنها ۳۳ درصد مخالف این نظر هستند.
آنچه در این زمینه قابل توجه است، افزایش حمایت آمریکاییها از ارسال تسلیحات برای اوکراین است؛ بهطوری که بر اساس این نظرسنجی، ۶۴ درصد آمریکاییها موافق ارسال سلاح برای کییف هستند که در این زمینه ۹ درصد افزایش نسبت به نظرسنجی سال گذشته دیده میشود.
خبرگزاری رویترز پیشتر به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد ایالات متحده تهدید کرده برای فشار آوردن به کییف در زمینه پذیرفتن چارچوب یک توافق صلح که از سوی آمریکا میانجیگری شده، تبادل اطلاعات و ارسال سلاح به اوکراین را قطع میکند.
بر اساس نظرسنجی موسسه ریگان، آمریکاییها معتقدند چین، روسیه و جمهوری اسلامی، به ترتیب سه کشوری هستند که با میزانهای مختلف، بزرگترین تهدید آمریکا هستند.
محسنی اژهای پنجشنبه ۱۳ آذر در جلسه شورای اداری یزد گفت: «بخشی از ناهنجاریهای اجتماعی به حوزه عفاف و حجاب مربوط میشود و همه دستگاهها در قبال شرع، قانون و خواست مردم متدین، مسئولیت دارند.»
او اضافه کرد: «من نمیگویم فقط برخورد قهری صورت گیرد اما این وضعیت نباید ادامه داشته باشد.»
همزمان، مرتضی آقاتهرانی، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، گفت که مسئولان و دستگاهها «باید پای کار بیایند» تا «بحث عریانی و کشف حجاب» مدیریت شود.
آقاتهرانی گفت: «اینطور رهاشدگی که شاهد هستیم، حتما غلط است.»
محسنی اژهای، با اشاره به دستورالعمل چهار مادهای خود که در دی ۱۴۰۱ و فروردین ۱۴۰۲ صادر شده، گفت بر اساس این دستورالعمل، دستگاههای اطلاعاتی موظفاند جریانهایی را که «سازمانیافته حجابستیزی میکنند» شناسایی و معرفی کنند و فراجا باید با «جرم مشهود» در انظار عمومی برخورد کند.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت جمهوری اسلامی، نیز ۱۱ آذرماه با اشاره به اینکه گزارش وزارت اطلاعات درباره وضعیت حجاب اجباری در ایران در زمان مقرر به مسعود پزشکیان، رییس دولت و علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ارائه شده، گفت قرار است در حوزه حجاب، جلوی «جریانات سازمانیافته» گرفته شود.
طی روزها و هفتههای اخیر، مقامهای ارشد جمهوری اسلامی بارها بر ضرورت تشدید برخوردها با مخالفان حجاب اجباری تاکید کردهاند.
خامنهای، چهارشنبه در دیدار با جمعی از زنان هشدار داد رسانههای داخلی «تفکر غربی» درباره حجاب را ترویج نکنند.
او گفت رسانهها «ابزار تفکر غلط» نشوند و ادامه داد اگر رسانههای داخلی اسلام را تبلیغ کنند، «زنان در کشورهای غربی به اسلام گرایش پیدا خواهند کرد».
رییس قوه قضاییه در بخش دیگری از صحبتهای خود درباره واحدهای صنفی نیز گفت رستورانها، کافیشاپها و دیگر اصناف «توجیه شدهاند» که در صورت وقوع «عمل خلاف قانون و شرع» در محل کسبشان، برخوردها شدیدتر خواهد بود و «دیگر تنها به پلمبهای کوتاهمدت بسنده نمیشود».
او افزود در مراسم عمومی نیز در صورت بروز تخلف، «برگزارکنندگان مستقیما مورد برخورد قرار میگیرند» و مسئولیت صرفا متوجه شرکتکنندگان نخواهد بود.
این تهدیدها در شرایطی بیان میشود که نهادهای امنیتی طی ماههای گذشته فشار بر زنان و مردان مخالف حجاب اجباری را افزایش دادهاند.
با وجود این، مقاومت مدنی علیه حجاب اجباری ادامه دارد و بسیاری از زنان همچنان پوشش و سبک زندگی خود را ابزار اعتراض میدانند.
رویکرد دولت
پیش از این، الیاس حضرتی، رییس شورای اطلاعرسانی دولت، گفته بود خامنهای «ابلاغیهای درباره حجاب» برای دولت ارسال کرده است.
حسین رفیعی، معاون حوزههای علمیه نیز پیشتر گفته بود گزارش وزارت اطلاعات درباره حجاب سه ماه پس از پایان جنگ ۱۲ روزه به خامنهای ارائه شد و او این گزارش را «تکاندهنده» خواند.
۱۵۵ نماینده مجلس به تازگی در نامهای به محسنی اژهای، خواستار «اعمال اراده حکمرانی» در اجرای قانون عفاف و حجاب شدند و اجرای سریعتر این قانون را «ضرورتی انکارناپذیر» توصیف کردند.
پزشکیان پنجشنبه ۱۳ آذر در یاسوج ریشه تورم را وعدههایی دانست که منابع مالی آن وجود ندارد.
او گفت زمانی که دولت و بانکها برای اجرای این وعدهها «پول بدون پشتوانه» چاپ میکنند، نتیجه مستقیم آن تورم است و: «تورم یعنی ثروت از جیب مردم به شکل نامرئی ربوده میشود.»
پزشکیان با اشاره به سیاستهای دولت برای مهار تورم گفت: «بودجه سال آینده را با رشد دو درصد بستهایم. عامل تورم خود دولت و بانکها هستند و چاپ پول موجب تورم میشود که ضرر آن در نهایت به مردم میرسد.»
دادههای مرکز آمار ایران نشان میدهد میزان تورم نقطهبهنقطه در آبان ۱۴۰۴ که تغییر قیمتها نسبت به آبان ۱۴۰۳ را میسنجد، به ۴۹.۴ درصد رسیده است.
بر اساس این دادهها، بیشترین فشار تورمی در آبان ماه بر گروه «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» وارد شده که با رشد ۴.۷ درصدی، بیش از دو برابر گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» افزایش داشته است.
قیمت خوراکیها در یک سال گذشته بیش از ۶۶ درصد افزایش یافته و برخی زیرگروهها رشد بیشتری را تجربه کردهاند.
آمادگی برای جنگ
به گفته پزشکیان، بخشی از تخصیصهای بودجهای متوقف شده و ممکن است برخی دستگاهها بهدلیل کاهش بودجه اعتراض کنند، اما: «آیا سزاوار است برای راضی نگه داشتن عدهای، پول چاپ کنیم و تورمزایی کنیم؟»
رییس دولت چهاردهم با اشاره به مشکلات اقتصادی کشور گفت برای عبور از شرایط دشوار باید «روحیه ایثار دوران جنگ» حفظ شود.
او در ادامه گفت: «باید دکان خودمان را تعطیل کنیم و برای جنگ، خودمان را آماده کنیم. با این روحیه، اسرائیل، اروپا و آمریکا هیچ غلطی نمیتوانند بکنند.»
همزمان روزنامه ایندیپندنت با اشاره به تشدید بحران معیشتی پس از جنگ ۱۲ روزه نوشت سرمایهگذاران ثروتمندتر در ایران به خرید داراییهای قابل حمل مانند الماس و سنگهای قیمتی روی آوردهاند.
این رسانه گزارش داد جواهرفروشان تهران و مشهد از افزایش تقاضا برای سنگهای کوچک اما مناسب سرمایهگذاری خبر دادهاند؛ بازاری که پیشتر محدود به تاجران بود و اکنون طبقه متوسط رو به بالا نیز وارد آن شده است.
ایندیپندنت یکی از دلایل افزایش تقاضا برای داراییهای قابل حمل را تجربه جنگ اخیر دانست.
این روزنامه نوشت در زمان حملات، دهها هزار نفر از ساکنان تهران به مناطق روستایی یا شمال کشور گریختند و در بسیاری از مناطق، دستگاههای خودپرداز یا خالی بود یا کار نمیکرد و مردم هرچه در دست داشتند با خود بردند.
بر اساس این گزارش، منصور، فروشنده ۲۸ ساله طلا و جواهر در بازار، میگوید حجم خرید مردم در هفتههای اخیر بیسابقه بوده است: «در دو هفته شش کیلو طلا به مردم معمولی فروختهام. مردم میترسند پساندازشان بیارزش شود.»
در بازار تهران قیمت شمشهای یکگرمی ۱۸ عیار در تابستان حدود ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود، در حالی که قیمتها در هفتههای اخیر جهش جدیدی داشته است.
قیمت هر سکه طلا شنبه برای نخستین بار از ۱۲۰ میلیون تومان گذشت.
