دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، در پیامی تازه بر تعهد دولت خود به راه‌حل دیپلماتیک در قبال بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی تاکید کرد. آکسیوس نیز گزارش داده که ترامپ به اسرائیل گفته در حمله به تاسیسات اتمی ایران به‌طور مستقیم مشارکت نخواهد کرد.
او با انتشار پیامی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ما همچنان متعهد به یک راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای ایران هستیم. تمام دولت من مامور شده است با ایران مذاکره کند.»
ترامپ در ادامه نوشت که ایران «می‌تواند کشوری بزرگ باشد، به شرط آن‌که کاملاً از امید دستیابی به سلاح هسته‌ای دست بردارد» و در پایان افزود: «از توجه شما به این موضوع سپاسگزارم.»
تحلیل‌گران لحن رسمی و آرام ترامپ را نشانه‌ای از تمایل دولت او برای حفظ مسیر گفتگو می‌دانند؛ هرچند این امر مشروط به کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هسته‌ای از سوی تهران است.
اما هم‌زمان با این پیام، نشانه‌هایی جدی از احتمال پایان قریب‌الوقوع فاز دیپلماسی دیده می‌شود.
بر اساس گزارشی از روزنامه وال استریت ژورنال، اسرائیل آماده است تا در صورت رد شدن پیشنهاد آمریکا از سوی ایران، حتی تا روز یک‌شنبه آینده به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند.
این گزارش به نقل از منابع ارشد اسرائیلی و آمریکایی نوشته شده و حکایت از آن دارد که اسرائیل توقف تولید مواد شکافت‌پذیر در ایران را شرط اصلی برای پرهیز از اقدام نظامی می‌داند. یک مقام ارشد اسرائیلی در این‌باره گفته است که اگر ایران به تولید این مواد ادامه دهد، حمله ممکن است در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود.
علاوه بر این، دو مقام آمریکایی به این روزنامه گفته‌اند که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در تماس تلفنی اخیر خود با دونالد ترامپ، به‌طور جدی احتمال یک حمله نظامی علیه ایران را مطرح کرده است.
بر این اساس، تحلیل‌گران معتقدند که سیاست ایالات متحده در نقطه‌ای دوگانه قرار دارد: از یک‌سو تلاش برای باز نگه‌داشتن مسیر دیپلماسی از طریق پیام‌های عمومی رییس‌جمهوری، و از سوی دیگر آماده‌سازی برای سناریوهای پرریسک در صورت شکست مذاکرات.
این هم‌زمانی پیام آرام ترامپ و هشدار نظامی اسرائیل نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها در نقطه عطف دیپلماتیک قرار دارد، بلکه می‌تواند در صورت عدم توافق، به‌سرعت به سوی رویارویی نظامی سوق داده شود. آینده این بحران اکنون بیش از هر زمان دیگری به تصمیمات تهران در روزهای پیش رو گره خورده است.
حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران، تنها یا همراه با آمریکا؟
آکسیوس پنجشنبه ۲۲ خرداد به‌نقل از دو منبع آمریکایی و یک منبع اسرائیلی که نامشان را اعلام نکرد، گزارش داد که دولت ترامپ به دولت اسرائیل اعلام کرده است که ایالات متحده به‌طور مستقیم در هیچ‌گونه حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران مشارکت نخواهد کرد.
دونالد ترامپ، پنجشنبه تایید کرد که حمله اسرائیل «کاملاً محتمل» است، اما به‌نوشته آکسیوس دولت او به‌طور خصوصی به اسرائیل اطلاع داده که در صورت وقوع چنین حمله‌ای، این عملیات، دست‌کم در حوزه بمباران و اقدامات تهاجمی نظامی، یک اقدام یک‌جانبه خواهد بود و نه یک عملیات مشترک.
این منابع به آکسیوس نگفتند که آیا آمریکا در زمینه‌هایی چون اطلاعاتی یا لجستیکی، مانند سوخت‌رسانی هوایی، به اسرائیل کمک خواهد کرد یا نه. با این حال، تقریباً قطعی است که ایالات متحده در صورت حمله تلافی‌جویانه جمهوری اسلامی، به دفاع از اسرائیل کمک خواهد کرد؛ همان‌طور که در حملات پیشین جمهوری اسلامی به اسرائیل نیز چنین کرده بود.
مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند که در صورت حمله به تاسیسات هسته‌ای در ایران، اهداف آمریکا در منطقه مورد حمله قرار خواهند گرفت.
ایالات متحده نیز در حال خارج کردن دیپلمات‌ها و خانواده‌های نظامیان از مناطقی است که احتمال دارد در معرض خطر قرار گیرند.
در همین حال به گفته یک مقام آمریکایی، پنتاگون پنجشنبه سفر برنامه‌ریزی‌شده ژنرال مایکل اریک کوریلا، فرمانده نیروهای سنتکام، به اسرائیل را لغو کرده است. قرار بود این سفر آخر این هفته انجام شود.
آکسیوس در گزارش خود نوشته است که لغو این سفر نشانه‌ای دیگر از آن است که آمریکا نمی‌خواهد در افکار عمومی، شریک احتمالی حمله‌ای اسرائیلی به ایران تلقی شود.
کاخ سفید و سفارت اسرائیل در واشینگتن از اظهارنظر درباره این موضوع خودداری کرده‌اند.
ترامپ روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت که نمی‌خواهد بگوید حمله اسرائیل «در شرف وقوع است»، اما ممکن است چنین حمله‌ای رخ دهد.
او تاکید کرد که خواهان درگیری نیست، اما جلوگیری از درگیری مستلزم دادن برخی امتیازات از سوی ایران است؛ امتیازاتی که تهران تاکنون حاضر به اعطای آنها نبوده است.
ترامپ افزود تا زمانی که احتمال دستیابی به توافق وجود دارد، مایل نیست اسرائیل دست به اقدامی بزند که این فرصت را نابود کند.
با این حال یک منبع آگاه آمریکایی به آکسیوس گفت که اظهارات ترامپ درباره ضرورت پرهیز اسرائیل از حمله در زمان ادامه مذاکرات، با دولت اسرائیل هماهنگ نشده بود.
اسرائیل هفته گذشته به کاخ سفید اطمینان داده بود که تا زمانی که مذاکرات شکست نخورده، دست به حمله نخواهد زد.
این مقام ارشد سیاسی اسرائیل، پنجشنبه ۲۲ خرداد با تاکید بر این‌که ایالات متحده برای خارج کردن کارکنان غیرضروری سفارتخانهها و خانواده‌های آنان از منطقه به حدود سه روز زمان نیاز دارد، گفت روند این تخلیه از چهارشنبه آغاز شده و انتظار میرود تا یک‌شنبه، هم‌زمان با زمانبندی مذاکرات، به پایان برسد.
شبکه خبری انبیسی نیز پنجشنبه به نقل از پنج منبع نوشت اسرائیل در حال بررسی اقدام نظامی یک‌جانبه و بدون حمایت آمریکا علیه جمهوری اسلامی در روزهای آینده است.
هم‌زمان یک مقام ارشد ایرانی در واکنش به گزارشها درباره احتمال حمله اسرائیل به ایران، به خبرگزاری رویتز گفت که افزایش تنشهای منطقهای، «جنگ روانی» با هدف تاثیرگذاری بر مذاکرات جمهوری اسلامی با آمریکا در روز یک‌شنبه ۲۵ خرداد است.
او تایید کرد: «یک کشور دوست در منطقه، جمهوری اسلامی را از حمله احتمالی اسرائیل مطلع کرده است.»
حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران نیز در واکنش به افزایش احتمال درگیری نظامی در منطقه با بیان این‌که «دشمن ما را تهدید نظامی می‌کند اما ما برای هر سناریو و حالتی آمادهایم»، گفت: «برخورد آینده ما با اسرائیل از جنس وعده صادق نیست و بسیار کوبندهتر خواهد بود.»
او افزود: «ما جنگیدهایم و کارآزموده هستیم. عمق هدف دشمن را میبینیم و به حمایت ملت اطمینان داریم. اگر دستهایمان باز شود، پیروزیهایی خواهیم داشت که دشمن پشیمان شود.»
شبکه خبری سیبیاس، چهارشنبه به نقل از چند منبع مطلع گزارش داد اسرائیل برای آغاز عملیات نظامی علیه ایران، آمادگی کامل دارد.
دولت آمریکا نیز به شهروندان آمریکایی در منطقه هشدار داده و از کارکنان غیرضروری دولت فدرال در عراق خواسته است این کشور را ترک کنند.
وزارت خارجه ایالات متحده با صدور بیانیهای دلیل این تصمیم را «افزایش تنشها در منطقه» اعلام کرده است.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، چهارشنبه در سخنانی در مرکز کندی ضمن اشاره به این وضعیت، گفت: «به آمریکاییها توصیه شد منطقه را ترک کنند چون ممکن است آن منطقه به محل خطرناکی تبدیل شود. باید ببینیم چه پیش میآید.»
او بار دیگر تاکید کرد: «ما اجازه نمیدهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.»
به گفته منابع آگاه، ایالات متحده پیشبینی می‌کند که جمهوری اسلامی در صورت وقوع حمله، ممکن است برخی مراکز آمریکایی در عراق را هدف قرار دهد.
این نگرانیها بخشی از دلایل توصیه واشینگتن برای خروج اتباعش از عراق عنوان شده است.
افزایش تحرکات نظامی و هشدارهای امنیتی، در کنار ابهام در سرنوشت مذاکرات هسته‌ای و تشدید لفاظیها، نگرانیها را درباره ورود بحران ایران و آمریکا به مرحلهای جدید از تنش و درگیری آشکار، افزایش داده است.
این سومین قطعنامه‌ای است که شورای حکام در سه سال گذشته علیه جمهوری اسلامی تصویب می‌کند.
قطعنامه پیشین کشورهای غربی در ماه نوامبر ۲۰۲۴ با ۱۹ رای موافق، ۱۲ رای ممتنع و سه رای مخالف تصویب شد.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به تصویب قطعنامه جدید، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان را به استفاده ابزاری از شورای حکام آژانس متهم کرد و این قطعنامه را «بیدلیل، ناموجه و ظالمانه» خواند.
او تاکید کرد ایران برای دفاع از منافع هسته‌ای خود تدابیر مقتضی اتخاذ خواهد کرد و مسئولیت تبعات این قطعنامه را متوجه طراحان آن دانست.
هم‌زمان صداوسیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد تهران قصد دارد سانتریفیوژهای نسل اول در سایت فردو را با سانتریفیوژهای نسل ششم جایگزین و یک مرکز غنی‌سازی جدید نیز در «منطقهای امن» راهاندازی کند.
قطعنامه صادر شده در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی میگوید تهران با انباشت اورانیوم با غنای بالا و محدود کردن دسترسی بازرسان، تعهدات پادمانی خود را نقض کرده و باید فورا همکاری با آژانس را از سر بگیرد.
تاکید اتحادیه اروپا بر فعالیتهای «معنادار» هسته‌ای ایران
اتحادیه اروپا چهارشنبه در بیانیهای جداگانه، تولید ماهانه مقادیر «معنادار» اورانیوم ۶۰ درصدی را فاقد هرگونه توجیه غیرنظامی توصیف کرد و هشدار داد ادامه این مسیر، خطر بحران اشاعه سلاحهای هسته‌ای را در خاورمیانه افزایش می‌دهد.
رای‌گیری در شورای حکام که قرار بود چهارشنبه شب برگزار شود، پس از آن که دیپلماتهای حاضر در وین اعلام کردند برخی از کشورهای مردد خواستار بررسی مجدد متن پیشنهادی با پایتختهای خود شدهاند، به ساعت ۱۰ صبح پنجشنبه موکول شد.
یک مقام ارشد جمهوری اسلامی ساعتی پیش از تصویب این قطعنامه به خبرگزاری رویترز گفت ایران علیرغم افزایش تنشها در منطقه، از حق غنی‌سازی اورانیوم صرفنظر نخواهد کرد.
این مقام همچنین اعلام کرد یک کشور «دوست» در منطقه، به تهران درباره احتمال حمله نظامی اسرائیل هشدار داده است.
به گفته این مقام ایرانی، هدف از این تنشها «تاثیرگذاری بر موضع تهران درباره حقوق هستهایاش» در جریان مذاکرات با ایالات متحده در روز یک‌شنبه در عمان است.
سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان، چهارشنبه تاکید کردند در صورت تداوم بنبست، امکان فعالسازی «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریمهای شورای امنیت را به‌طور جدی بررسی خواهند کرد.
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، پیشتر گزارش آژانس را «فاقد مبنای محکم» و موضوع عدم پایبندی تهران به تعهدات پادمانی را «دروغ بزرگ» خوانده و تهدید کرده بود در صورت تصویب قطعنامه، ایران بیدرنگ «اقدامات فنی مقتضی» را به اجرا میگذارد.
این منبع روز چهارشنبه ۲۱ خرداد به نشریه نیوزویک گفت که گروه انصارالله سطح آمادگی خود را افزایش داده است، چرا که به گفته او، «بهدلیل تجاوز به غزه، محاصره آن و همچنین حملات به یمن، عملاً در وضعیت جنگ با اسرائیل قرار داریم».
این اظهارات ساعاتی پس از تایید گزارشها درباره خروج کارکنان غیر ضروری سفارت آمریکا در عراق و اعضای خانواده نظامیان در کشورهای منطقه از جمله بحرین و کویت، عنوان شده است.
در حالی که تنشهای منطقهای به‌طور بیسابقهای افزایش یافته، شبکه خبری «سیبیاس» به نقل از چند منبع مطلع گزارش داد که اسرائیل آمادگی کامل برای آغاز عملیات نظامی علیه ایران دارد.
شبکه خبری کانال ۱۴ اسرائیل نیز گزارش داد که این کشور در حال آماده‌سازی برای آغاز عملیاتی بزرگ علیه حکومت ایران است.
افزایش تنشها پس از حمله دریایی روز سهشنبه اسرائیل به گروه انصارالله رخ داد؛ گروهی که بهعنوان یکی از اعضای «محور مقاومت» به رهبری جمهوری اسلامی شناخته می‌شود و از آغاز جنگ اسرائیل و حماس در اکتبر ۲۰۲۳، به‌طور فعال در حملات موشکی و پهپادی علیه اسرائیل مشارکت داشته است.
منبع حوثی به نیوزویک گفت: «در این چارچوب، ما در وضعیت آمادگی کامل هستیم و در پاسخ به کشتارهای فزاینده در غزه و وخامت اوضاع انسانی در آنجا، در حال افزایش عملیات خود علیه اسرائیل هستیم.»
همچنین این منبع انصارالله نسبت به اقدام احتمالی آمریکا علیه این گروه یا متحد ایرانیاش هشدار داد.
او گفت: «ما در بالاترین سطح آمادگی در برابر هرگونه تشدید تنش از سوی آمریکا قرار داریم. هرگونه تشدید تنش علیه جمهوری اسلامی ایران نیز خطرناک است و تمام منطقه را به ورطه جنگ خواهد کشاند.»
او تأکید کرد: «آمریکا حق ندارد در حمایت از اسرائیل به کشورهای ما و منطقه ما تجاوز کند. اسرائیل، تهدید اصلی برای امنیت منطقه است و ورود مردم آمریکا به جنگی تازه بهنفع اسرائیل، قطعاً به سود آنها نخواهد بود.»
نیوزویک در گزارش خود تاکید کرده که برای دریافت نظر با نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل، ارتش اسرائیل و فرماندهی مرکزی ایالات متحده تماس گرفته، اما تا زمان انتشار مطلب، پاسخی دریافت نکرده است.
