خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام آمریکایی گزارش داد که نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در هفته‌های گذشته مین‌های دریایی را روی شناورهایی در خلیج فارس بارگیری کرده‌اند؛ اقدامی که به گفته این مقام‌ها، می‌تواند نشانه‌ای از آمادگی تهران برای بستن تنگه راهبردی هرمز باشد.
این مقام‌های آمریکایی، که نامشان به‌دلیل محرمانه بودن اطلاعات فاش نشده، تایید کردند که این تحرکات پس از حمله موشکی اسرائیل به ایران در ۲۳ خرداد آغاز شده بود و از سوی سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده شناسایی شد.
به‌نوشته رویترز، این مین‌ها هنوز در تنگه هرمز مستقر نشده‌اند، اما اقدام تهران نگرانی‌هایی جدی در واشینگتن درباره بسته شدن یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های انرژی جهان ایجاد کرده است.
حدود ۲۰ درصد نفت و گاز جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند و هرگونه انسداد در این مسیر می‌تواند بازار جهانی انرژی را به‌شدت دچار بحران کند. با این حال، بازارها فعلا واکنش آرامی داشته‌اند و قیمت نفت پس از حملات آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته است.
تصمیم سیاسی نیمه‌کاره
در تاریخ دوم تیر، رسانه‌های داخل ایران اعلام کردند که مجلس شورای اسلامی با طرحی برای بستن تنگه هرمز موافقت کرده است.
با این حال، این مصوبه الزام‌آور نیست و تصمیم نهایی در این زمینه به عهده شورای عالی امنیت ملی است. طی سال‌های گذشته، جمهوری اسلامی بارها تهدید به بستن این گذرگاه کرده اما تاکنون هیچ‌گاه آن را عملی نکرده است.
به نوشته رویترز، هنوز مشخص نیست که مین‌های بارگیری‌شده چه زمانی در جریان جنگ هوایی ایران و اسرائیل روی شناورها قرار گرفته‌اند و آیا پس از آن تخلیه شده‌اند یا خیر.
منابع آمریکایی همچنین به رویترز گفتند احتمال دارد این اقدام بخشی از عملیات فریب جمهوری اسلامی برای تحت فشار قرار دادن واشینگتن بوده باشد، بی‌آنکه قصدی واقعی برای انسداد تنگه وجود داشته باشد.
واکنش واشینگتن و موقعیت نظامی منطقه
یکی از مقامات کاخ سفید در واکنش به این گزارش گفت: «به لطف اجرای موفق عملیات «چکش نیمه‌شب» به‌دست رییس‌جمهوری، تنگه هرمز باز مانده، آزادی کشتیرانی برقرار شده و ایران به‌شدت تضعیف شده است.»
در همین حال، تمام ناوهای ضد مین آمریکا در روزهای پیش از حملات هوایی به ایران به‌طور موقت از بحرین خارج شده بودند تا از حمله احتمالی تهران به مقر ناوگان پنجم در امان بمانند. ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مسئول حفاظت از مسیرهای تجاری در منطقه است.
اهمیت استراتژیک تنگه هرمز
تنگه هرمز در باریک‌ترین نقطه‌اش تنها ۳۴ کیلومتر عرض دارد و مسیر کشتیرانی در آن در هر جهت تنها حدود سه کیلومتر است. اکثر نفت صادراتی عربستان، امارات، کویت و عراق، و همچنین گاز مایع قطر، از این مسیر به جهان منتقل می‌شود.
ایران نیز بیشتر نفت خود را از همین مسیر صادر می‌کند، که در تئوری انگیزه تهران برای بستن تنگه هرمز را کاهش می‌دهد. اما گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی امکانات قابل‌توجهی برای بستن تنگه در اختیار دارد، از جمله بیش از پنج هزار مین دریایی قابل استقرار با قایق‌های تندرو.
رویترز در پایان گزارش خود تاکید می‌کند که هرچند واکنش فوری جمهوری اسلامی به حملات آمریکا محدود به شلیک موشک به پایگاهی در قطر بود، اما واشینگتن همچنان نگران اقدامات تلافی‌جویانه گسترده‌تری از سوی جمهوری اسلامی است.
