کنفرانس بین‌المللی «حقوق بشر در ایران پس از جمهوری اسلامی» در اسلو، پایتخت نروژ، برگزار شد. شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل صلح، در این نشست تاکید کرد برای رسیدن به یک ائتلاف، باید مبنا را از توافق بر سر مفاهیم کلی مانند دموکراسی و آزادی، به سوی مصادیق آن تغییر داد.
این کنفرانس به میزبانی سازمان حقوق بشر ایران و با حضور شماری از فعالان، سیاستمداران و حقوقدانان ایرانی و بین‌المللی، شنبه ۲۶ مهر در اسلو برگزار شد.
عبادی در این نشست گفت روش ائتلاف و استفاده از عنوان کلی «حقوق بشر» برای گردهم آوردن نظرات مختلف، تاکنون «درست نبوده» است.
به گفته این حقوقدان، حقوق بشر باید «کارآمد و تعیین‌کننده» باشد و برای این منظور، باید از مفاهیم کلی مانند تاکید بر دموکراسی و آزادی بیان گذشت و درباره مصادیق آن‌ها بحث کرد و دید آیا می‌توان درباره این مصادیق نیز به توافق رسید یا خیر.
عبادی در یک نمونه، مثال زد که باید محور توافق را از ضرورت دموکراسی به سوی این سوال پیش برد که: «دموکراسی باید چطور باشد؟»
او افزود: «باید ببینیم واقعا با چه چیزهایی موافقیم و از چه بدمان می‌آید. ابتدا باید این‌ها را لیست و مفاهیمی مانند آزادی بیان و دموکراسی را به شکل مصداقی تعریف کنیم.»
برنده جایزه نوبل صلح با رد این دیدگاه که عبور از جمهوری اسلامی می‌تواند مانند انقلاب ۵۷ به وضعیتی بدتر منجر شود، گفت: «مردم نباید از تغییر بترسند.»
این نشست، پنجمین کنفرانس سازمان حقوق بشر ایران است که در قالب چهار پنل و طی دو روز در اسلو برگزار می‌شود.
در این کنفرانس قرار است ۱۸ نفر سخنرانی داشته باشند که روز دوم آن یک‌شنبه ۲۷ مهر با سخنرانی نمایندگان احزاب سیاسی مختلف و پشت درهای بسته برگزار خواهد شد.
در چهار کنفرانس پیشین، پژوهشگران، نمایندگان احزاب و استادان دانشگاه، درباره حقوق بشر در ایران و ضرورت رسیدن به دموکراسی پس از سقوط جمهوری اسلامی بحث کرده بودند.
تلاش برای «گفت‌وگوی محترمانه» همه احزاب سیاسی درباره حقوق بشر
محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، در حاشیه این نشست به ایران‌اینترنشنال گفت برای اولین بار در این کنفرانس از نمایندگان احزاب و تشکل‌های مخالفان دعوت شده است.
به گفته او، هدف، نه ساختن ائتلاف جدید یا یکسان‌سازی سیاسی، بلکه «گفت‌وگوی محترمانه» همه تشکل‌ها در «فضایی بی‌طرف» درباره اصول حقوق بشر است.
امیری‌مقدم تاکید کرد: «فرقی ندارد ساختار سیاسی آینده چگونه خواهد بود، بلکه تاکید بر این است که همه ایرانیان باید در آن از حقوق برابر برخوردار باشند.»
چهارمین کنفرانس این مجموعه نشست‌ها با عنوان «اداره کشور در دوران گذار و تضمین حقوق شهروندان»، شهریور سال گذشته در پایتخت نروژ برگزار شد.
سازمان حقوق بشر ایران پیش‌تر اعلام کرده بود به موازات این نشست‌ها قصد دارد با بررسی سناریوها و مدل‌های گوناگون گذار، راه‌حل‌هایی را پیشنهاد کند که در مسیر گذار از جمهوری اسلامی، حقوق بشر را برای همه مردم ایران تضمین کنند.
تاکید مخالفان بر هم‌بستگی مقابل جمهوری اسلامی
آسو حسن‌زاده، نماینده حزب دموکرات کردستان ایران، در کنفرانس بین‌المللی حقوق بشر ایران گفت: «مهم‌ترین راه برای جلوگیری از بازتولید استبداد در آینده، عدالت سیاسی و پذیرش این کثرت است.»
عبدالله مهتدی، دبیر حزب کومله کردستان نیز در حاشیه این نشست به ایران‌اینترنشنال گفت در گذار از جمهوری اسلامی باید با استانداردهای امروز پیش رفت و به عدالت دوره انتقالی فکر کرد.
او با تاکید بر ضرورت استناد به روش‌هایی برای گذار کم‌تر خشونت‌آمیز و بیشتر قانونی از رژیم‌های استبدادی، توضیح داد: «این گذار نباید به حمام خون و تسویه حساب‌های حزبی و گروه‌های مختلف اجتماعی تبدیل شود، بلکه باید دادخواهی بر اساس استانداردهای بین‌المللی داشت.»
فواد پاشایی، دبیرکل حزب مشروطه ایران نیز در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال تاکید کرد دموکراسی آینده از «امروز» شروع می‌شود.
او افزود از آغاز حیات جمهوری اسلامی تاکنون، دو نسل در ایران زندگی خود را از دست داده‌اند و همین حالا هم برای اتحاد مخالفان دیر شده است: «احزاب و گروه‌های سیاسی و هر کسی دل در گرو ایران دارد و ایران یک‌پارچه می‌خواهد، باید با تفاوت نظرهایشان، با هم همکاری کنند.
پاشایی افزود این ائتلاف باید بر این متمرکز شود که چگونه می‌توان جمهوری اسلامی را ساقط کرد و اجازه نداد این حکومت، با تغییر گفتمان و فرم، خود را دوباره به مردم قالب کند.
نخستین کنفرانس از مجموعه نشست‌های سازمان حقوق بشر ایران بهمن ۱۴۰۰ با عنوان «ایران و گذار از استبداد» برگزار شد.
کنفرانس دوم با عنوان «اولویت‌های حقوق بشری، از امروز تا گذار به دموکراسی در ایران» بهمن ۱۴۰۱ و کنفرانس سوم نیز با عنوان «عدالت در دوران گذار؛ چالش‌ها و راهکارها» شهریور ۱۴۰۲ برگزار شدند.
