بایدن پس از اعلام تحریم علیه روسیه: از هر وجب از قلمرو ناتو دفاع خواهیم کرد

جو بایدن رییس‌جمهوری آمریکا در واکنش به اقدام روسیه در به‌رسمیت شناختن دو منطقه جدایی‌طلب شرق اوکراین، دو بانک در روسیه را تحریم کرد و گفت افراد پرنفوذ در روسیه و خانواده‌هایشان هم تحت تحریم قرار خواهند گرفت.

او روز سه‌شنبه سوم اسفند در سخنانی اقدام روسیه را آغاز تهاجم این کشور به اوکراین توصیف کرد و گفت: «ما قصد جنگ با روسیه را نداریم اما می‌خواهیم این پیام را برسانیم که به همراه متحدانمان از هر اینچ از قلمرو ناتو دفاع خواهیم کرد.»

بایدن در پاسخ به نگرانی‌ها درباره اختلال در عرضه جهانی انرژی گفت آمریکا به دقت این مساله را زیر نظر دارد.

او با این حال تاکید کرد  «با آلمان همکاری می‌کنیم تا مطمئن شویم پروژه خط لوله گاز نورد استریم ۲ پیش نخواهد رفت.»

پیشتر ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه در سخنانی بر خواست این کشور برای امتناع اوکراین از پیوستن به ناتو تاکید کرد و گفت: «بهترین تصمیمی که اوکراین می‌تواند بگیرد، کنار گذاشتن درخواست برای عضویت در ناتو است.»

مجلس دومای روسیه روز سه‌شنبه درخواست پوتین برای به‌رسمیت شناختن استقرار نیرو در خارج از خاک این کشور را تایید کرد.

تصمیم‌های اروپا برای تحریم روسیه

ساعتی قبل از سخنرانی جو بایدن، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که این اتحادیه بسته تحریمی علیه روسیه اعمال می‌کند.

بر اساس این تحریم‌ها، ۳۵۱ عضو مجلس دومای روسیه که به شناسایی دو منطقه جدایی‌طلب اوکراین رای مثبت داده بودند تحریم می‌شوند. همچنین ۲۷ فرد و نهادی که تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال اوکراین را تضعیف می کنند، تحریم خواهند شد.

بورل علاوه بر این اعلام کرد که توانایی دولت روسیه برای دسترسی به سرمایه و بازارهای مالی اتحادیه اروپا هدف قرار خواهد گرفت و اروپا روابط اقتصادی‌اش با دو منطقه جدایی‌طلب لوهانسک و دونتسک را هم قطع خواهد کرد.

برخی کشورهایی اروپا علاوه بر تحریم‌های هماهنگ علیه روسیه که از طریق مسئول سیاست خارجی اعلام شد به صورت جداگانه هم تصمیم‌‌‌هایی را برای اعمال فشار بر روسیه اتخاذ کردند.

اولاف شولتز صدراعظم آلمان اعلام کرد که کشورش در واکنش به اقدام‌های روسیه پروژه خط لوله گاز نورد استریم۲ را که هدفش انتقال بیشتر گاز روسیه به آلمان بود، متوقف کرده است.

او پس از اعلام این تصمیم گفت: «‌اکنون در موقعیتی هستیم که در صورت تهاجم نظامی کامل روسیه به اوکراین، درباره تحریم‌های بیشتر تصمیم علیه این کشور بگیریم.»

اورزولا فن درلاین رییس کمیسیون اتحادیه اروپا بعد از اعلام تصمیم آلمان به توقف خط لوله نورد استریم ۲ گفت که این اتحادیه بیش از حد به گاز روسیه وابسته است و باید تامین کنندگان را متنوع کند.

همزمان بریتانیا پنج بانک و سه میلیاردر روس را که ارتباط نزدیکی با کرملین دارند، تحریم کرد.بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، روز سه‌شنبه سوم اسفند گفت مهم است که لندن تحریم‌های جدی بیشتری را برای اعمال بر روسیه در صورت اقدام بیشتر درباره اوکراین، آماده داشته باشد.

به رسمیت شناختن دونتسک و لوهانسک از جانب روسیه با محکومیت شدید آمریکا، فرانسه، بریتانیا، آلمان و اتحادیه اروپا رو به رو شد و آنها بر لزوم پاسخ قاطع و تحریم‌ فوری مسکو تاکید کردند.

ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، گفته است که اقدامات روسیه نقض تمامیت ارضی و استقلال اوکراین و منشور سازمان ملل متحد است.

پوتین اعلام کرده «نیروهای حافظ صلح» را روانه دونتسک و لوهانسک می‌‌کند؛ تصمیم او برای ارسال این نیروها به نگرانی آمریکا و اروپا در مورد اینکه مسکو به سوی کنترل این سرزمین‌ها حرکت می‌کند دامن زده است. این مناطق در سطح بین‌المللی به عنوان بخشی از اوکراین شناخته می‌شوند.

روسیه بارها هرگونه قصد و برنامه‌ریزی برای حمله به اوکراین را رد کرده و پوتین نیز گفته کشورش به الحاق این منطقه به روسیه فکر نمی‌کند. اما به نظر بسیاری از کارشناسان این فرمان جدیدترین اقدام پوتین در تلاش‌های ۲۰ ساله او برای بازگرداندن تسلط روسیه بر همسایگان شوروی سابق و جلوگیری از ایجاد روابط نزدیک‌تر آنها با غرب است.

بلومبرگ در مقاله‌ای به اهمیت این دو منطقه و اینکه چرا هم‌اکنون در مرکز توجه قرار دارند، نگاه کرده است.

درباره دونتسک و لوهانسک چه می‌دانیم؟

این دو منطقه زمانی مرکز صنعتی اوکراین و بخشی از استان‌های عمدتا روسی زبان در جنوب شرقی این کشور بودند. جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه پس از سرنگونی رییس‌جمهور حامی کرملین در اوکراین، کنترل مناطق مرزی بین دو کشور را به دست گرفتند؛ اقدامی که با الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ همزمان بود.

بنا بر داده‌های رسمی دولت، این جنگ حدود ۱۴ هزار کشته و بیش از ۱/۴ میلیون نفر آواره در داخل اوکراین برجای گذاشته است.

جدایی‌طلبان بخش قابل توجهی این منطقه را در اختیار دارند و آنها را جمهوری خلق دونتسک و جمهوری خلق لوهانسک می‌نامند. هیچ کشوری به جز روسیه این دو منطقه را به رسمیت نشناخته است. روسیه از زمان تشکیل این دو جمهوری خودخوانده از آنها حمایت مالی و نظامی کرده و به صدها هزار نفر در آنجا گذرنامه روسی داده است.

چرا این مناطق هم‌اکنون مورد توجه قرار گرفته‌اند؟

به نوشته بلومبرگ، روسیه می‌خواهد دونتسک و لوهانسک به خودمختاری دست یابند تا بتوانند در تغییر جهت اوکراین به سوی غرب، حق وتوی موثری داشته باشند. اکثریت قابل توجهی از جمعیت ۴۱ میلیونی اوکراین از آنچه «ادغام در غرب» نامیده می‌شود، حمایت می‌کنند. خودمختاری این مناطق به مثابه ضربه سیاسی بزرگ به ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین است که در تلاش برای تقویت رشد اقتصادی و مهار فساد است.

زلنسکی به دیپلمات‌ها گفت اوکراین به «چشم‌انداز بسیار روشن» در مورد عضویت خود در ناتو نیاز دارد و ینس استولتنبرگ، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نیز اعلام کرد ناتو همچنان از تلاش‌های اوکراین برای عضویت در این سازمان حمایت می‌کند.

به گفته ناظران بین‌المللی، آتش‌بس در این منطقه همیشه متزلزل بوده و سالانه هزاران مورد نقض آتش‌بس رخ می‌دهد. حالا که نیروی روسی در امتداد مرزهای اوکراین مستقر شده‌اند، احتمال درگیری‌های گسترده‌تر بسیار محتمل است. روسیه به ساکنان مناطق جدایی‌طلب شهروندی اعطا کرده و حفاظت از جان آنها می‌تواند به عنوان توجیهی برای اقدامات بیشتر روسیه علیه اوکراین مورد استفاده قرار گیرد.

منافع غرب در این میان چیست؟

اگر هشدارهای آمریکا در مورد تهاجم احتمالی روسیه محقق شود، این جنگ می‌تواند بدترین بحران امنیتی اروپا از زمان جنگ جهانی دوم را رقم بزند که تبعات آن در مقایسه با تنش‌های ناشی از تسلط روسیه بر کریمه و جنگ‌های پیشین در شرق اوکراین بسیار بزرگتر خواهد بود.

آمریکا، اتحادیه اروپا و بریتانیا بسته‌ای از تحریم‌ها را در صورت حمله روسیه نهایی کرده‌اند. برخی تحریم‌های بالقوه شامل تحریم میلیاردرهای روسی، اعمال محدودیت‌های بیشتر بر بدهی‌های دولتی، ایجاد اختلال در توانایی وام‌دهندگان برای استفاده از دلار و یا مسدود کردن خط لوله جدید گاز طبیعی نورد استریم ۲ بین روسیه و آلمان می‌شود.

از طرفی غرب سرمایه‌گذاری مالی عظیمی برای رشد و توسعه اوکراین انجام داده است. صندوق بین‌المللی پول به اوکراین پیشنهاد حمایت مالی داده، میلیاردها دلار از بانک جهانی و اتحادیه اروپا به این کشور سرازیر شده و آمریکا ضمانت‌های مالی و کمک‌های نظامی ارائه کرده است.

این پروژه در ماه سپتامبر پایان یافت، اما منتظر صدور گواهینامه و تایید از سوی آلمان و اتحادیه اروپا بود. هدف این پروژه دو برابر کردن میزان گاز صادراتی از روسیه به آلمان به شکل مستقیم بود.

همزمان بریتانیا پنج بانک و سه میلیاردر روس را که ارتباط نزدیکی با کرملین دارند، تحریم کرد.

بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، روز سه‌شنبه سوم اسفند گفت مهم است که لندن تحریم‌های جدی بیشتری را برای اعمال بر روسیه در صورت اقدام بیشتر درباره اوکراین، آماده داشته باشد.

جانسون افزود: «می‌خواهیم نگذاریم شرکت‌های روسی بتوانند به پوند یا در واقع دلار پول دربیاورند.»

بسیاری از نمایندگان پارلمان بریتانیا از جانسون خواسته‌اند درباره پول‌های روسی در این کشور سختگیرتر باشد و حتی خواستار اخراج اولیگارش‌های روس‌اند.

در اروپا هم مقام‌های ارشد اتحادیه اروپا گفتند این اتحادیه به توافق بر سر تحریم‌ روسیه که بعضی مقام‌ها را در لیست سیاه قرار می‌دهد، برخی فعالیت‌های تجاری را ممنوع می‌کند و واردات و صادرات با دو بخش جداشده اوکراین را هدف قرار می‌دهد، نزدیک است.

به رسمیت شناختن دونتسک و لوهانسک از جانب روسیه با محکومیت شدید آمریکا، فرانسه، بریتانیا، آلمان و اتحادیه اروپا رو به رو شد و آنها بر لزوم پاسخ قاطع و تحریم‌ فوری مسکو تاکید کردند.

ولادیمیر پوتین در اقدامی دیگر دستور استقرار نیروهای نظامی روسیه در این دو منطقه اوکراین را صادر کرده است.

علاوه بر این، مسکو با رهبران دو منطقه دونتسک و لوهانسک توافق کرده که از واحد پول روسیه در این مناطق استفاده شود.

ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، گفته است که اقدامات روسیه نقض تمامیت ارضی و استقلال اوکراین و منشور سازمان ملل متحد است.