رییس سازمان فضایی: ماهواره خیام به سفارش ایران در یکی از شرکت‌های روسی ساخته شد
حسن سالاریه، رییس سازمان فضایی ایران از هزینه «حدود ۴۰ میلیون دلاری» برای پروژه ماهواره خیام خبر داد. او گفت: «اینکه می‌گویند از این ماهواره با این قد و قواره، هیبت و وزن استفاده جاسوسی صورت می‌گیرد، از پایه کودکانه است.»
دولت آمریکا به کنگره اطلاع داده است که معافیت کشورهای ثالث برای همکاری با ایران در برخی پروژه‌های هسته‌ای غیرنظامی این کشور را تمدید کرده است.
به گزارش وب‌سایت المانیتور، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که معافیت از تحریم‌ها برای تسهیل مشارکت کشورهای ثالث در پروژه‌های خاص مرتبط با عدم اشاعه و ایمنی اتمی در ایران تمدید شده است.
به گزارش المانیتور، این معافیت که قرار بود در ماه جاری منقضی شود، به شرکت‌های خارجی اجازه می‌دهد تا بدون نقض تحریم‌های آمریکا، برخی فعالیت‌های مرتبط با منع اشاعه هسته‌ای را در سایت‌های ایران انجام دهند.
به گفته برخی مقام‌های آمریکایی، انتظار می‌رفت این معافیت تمدید شود و وزارت خارجه آمریکا روز جمعه به قانونگذاران درباره آن اطلاع داده بود.
در چارچوب توافق برجام به ایران اجازه داده شد که به فعالیت‌های غیرمرتبط با توسعه سلاح هسته‌ای در راکتور آب سنگین اراک، نیروگاه بوشهر و راکتور تحقیقاتی تهران ادامه دهد و قرار بود که شرکت‌های روسی، چینی و اروپایی با ایران همکاری کنند.
دونالد ترامپ با وجود خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ میلادی و تشدید تحریم‌های علیه جمهوری اسلامی، چند بار این معافیت‌ها را تمدید کرده بود.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی ۱۶ بهمن ۱۴۰۰ اقدام دولت بایدن برای اعمال دوباره معافیت برخی تحریم‌های هسته‌ای را «ناکافی» خوانده و در عین حال اعلام کرده بود که این اقدام مورد توجه قرار می‌گیرد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در عین حال به المانیتور گفت که تمدید این معافیت‌ها نشانه‌ای از تفاهم درباره بازگشت کامل به برجام نیست.
دور تازه مذاکرات احیای برجام روز دوشنبه پایان یافت. در حالی که یک مقام اروپایی به ایران‌اینترنشنال گفت اتحادیه اروپا «متن نهایی» توافق احیای برجام را در مذاکرات اخیر وین ارائه کرده، یک مقام وزارت امور خارجه ایران آماده شدن چنین متنی را رد کرد و گفت هنوز «بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده» است.
روزنامه هاآرتص اسرائیل روز سه‌شنبه به نقل از مقام‌های اسرائیلی گزارش داد طبق ارزیابی این کشور بعید به نظر می‌رسد که ایران با آخرین متن ارائه‌شده از سوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای احیای برجام موافقت کند.
با وجود آنکه روسیه اعلام کرد این کشور ماهواره خیام را ساخته، ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور ایران، در جلسه هیات دولت از «متخصصان ایرانی» این پروژه قدردانی کرد و قرار گرفتن آن در مدار، دریافت پیام، کنترل و مدیریت داده به دست آنها را «افتخارآمیز» خواند.
رسانه‌های وابسته به رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران از جمله روزنامه کیهان و جوان و خبرگزاری تسنیم ضمن حمله به مکتوب میرحسین موسوی، درباره سخنان او مبنی بر طرح جانشینی مجتبی خامنه‌ای به جای پدرش و موروثی شدن حکومت سکوت کردند.
روزنامه کیهان در مطلبی در صفحه اول خود میرحسین موسوی را «متوهم و رهبر فرقه فتنه ۸۸» خواند و سخنان او علیه حسین همدانی، از فرماندهان سپاه در سوریه را «حمایت از اسرائیل و داعش» دانست.
این روزنامه نوشت: «ادبیات حاکم بر مطلب وهن‌آلود و سخیف میرحسین موسوی حاکی از وجود بازیگران پشت‌صحنه‌ای است که می‌خواهند از یک‌سو از فتنه‌گران استفاده ابزاری کرده و آنها را به شیپور داعش و اسرائیل در داخل بدل کنند و از سوی دیگر با رادیکالی کردن فضای سیاسی داخل، سرخوردگی عمیقی که در بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان تندرو به وجود آمده را باز‌سازی کنند.»
کیهان در این مطلب در عین حال اشاره‌ای به موضوع موروثی شدن رهبری در جمهوری اسلامی که در نوشته موسوی مطرح شده بود، نکرد.
میرحسین موسوی، از رهبران اعتراض‌ها به نتایج انتخابات سال ۱۳۸۸ در ایران، درمقدمه‌ای بر «ترجمه عربی بیانیه‌های جنبش سبز» نسبت به جانشینی موروثی رهبری در حکومت جمهوری اسلامی هشدار داده و نوشته است : «زبانشان لال! مگر سلسله‌های ۲۵۰۰ ساله بازگشته‌اند که فرزندی پس از پدرش به حکومت برسد؟»
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران نیز در مطلبی ضمن حمله به موسوی به موضوع جانشینی مجتبی خامنه‌ای در بیانیه او اشاره نکرد و تنها از سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی و حسین همدانی دفاع کرد.
این روزنامه نیز مانند کیهان موسوی را به «همراهی» با داعش و «دنباله‌روی» از آمریکا «برای تضمین امنیت اسرائیل با تخطئه محور مقاومت» متهم کرد.
موسوی در نوشته‌اش به تندی از سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی انتقاد کرد و همدانی که از دست اندرکاران سرکوب اعتراضات سال ۸۸ بود را «سردار بی‌افتخار» خواند.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، هم ضمن انتشار یادداشت‌ها و مصاحبه‌هایی خواستار موضع گیری محمد خاتمی و دیگر چهره‌های اصلاح‌طلب در مقابل بیانیه موسوی شد.
در این یادداشت‌ها به موضوع جانشینی مجتبی خامنه‌ای اشاره نشده است.
موضوع انتخاب مجتبی خامنه‌ای، فرزند دوم علی خامنه‌ای به عنوان رهبر آینده جمهوری اسلامی بعد از اعتراضات سال ۸۸ به صورت جدی در گمانه‌زنی‌ها مطرح شده است.
او چهره پرنفوذ پشت پرده در جمهوری اسلامی است و گزارش‌هایی از نزدیکی‌اش با سپاه پاسداران و مقام‌های امنیتی بلندپایه همچون حسین طائب، رییس پیشین سازمان اطلاعات سپاه، منتشر شده است.
بسیاری از تحلیل‌گران و فعالان سیاسی، به ردپای مجتبی خامنه‌ای در برخی تصمیم‌ها و سیاست‌های مهم جمهوری اسلامی اشاره می‌کنند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به پرتاب ماهواره «خیام» از سوی روسیه، اعلام کرد که همکاری فزاینده روسیه با ایران، باید به عنوان یک خطر بزرگ برای جامعه بین‌المللی تلقی شود. همچنین مقامات اسرائیلی در این زمینه ابراز نگرانی کردند.
این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که نامش فاش نشده روز به خبرگزاری دولتی آناتولی در ترکیه گفت که آمریکا از اقدام روسیه در پرتاب «یک ماهواره با قابلیت چشمگیر جاسوسی از جانب ایران آگاه است».
او در پاسخ مکتوب خود به این خبرگزاری ترکیه ادامه داد: «تعمیق اتحاد روسیه با ایران چیزی است که کل جهان باید به آن به عنوان یک تهدید عمیق نگاه کنند.»
همچنین کانال ۱۱ تلویزیون اسرائیل اعلام کرد مقامات این کشور پس از همکاری ایران و روسیه در زمینه ارسال ماهواره خیام به فضا، بسیار از این همکاری نگران‌اند.
دیپلمات‌های غربی در این زمینه به کانال ۱۱ اسرائیل گفتند که اگر غرب ببیند که جمهوری اسلامی به شکل فعال در جنگ اوکراین به روسیه کمک می‌کند، این موضوع برای ایران هزینه خواهد داشت.
همزمان، یک مقام اسرائیلی نیز به روزنامه هاآرتص گفت که هیچ تغییر استراتژیکی در سیاست ایران به وجود نیامده و تهران خواهان بازگشت به برجام نیست؛ بلکه خواهان قراردادی است که منافع بیشتری برای ایران داشته باشد.
با این حال، حسن سالاریه، رییس سازمان فضایی ایران با رد استفاده جاسوسی از ماهواره خیام، آن را برای «متشنج» ساختن فضا خواند.
او همچنین از هزینه «حدود ۴۰ میلیون دلاری» برای پروژه این ماهواره خبر داد.
او گفت اینکه می‌گویند از این ماهواره با این قد و هیبت و وزن استفاده جاسوسی صورت می‌گیرد، از پایه کودکانه است.
ابراهیم رئیسی هم با وجود آنکه روسیه اعلام کرد ماهواره خیام را ساخته در جلسه هیات دولت از «متخصصان ایرانی» این پروژه قدردانی کرد و قرار گرفتن آن در مدار، دریافت پیام، کنترل و مدیریت داده به دست آنها را «افتخارآمیز» خواند.
مقام‌های جمهوری اسلامی بر همکاری با روسیه در این زمینه تاکید کرده‌اند و برخلاف گزارش‌‌های قبلی رسانه‌های ایران مبنی بر اینکه ماهواره خیام ساخت ایران است، سفارت روسیه در تهران اعلام کرد این ماهواره را شرکت‌های روسی به سفارش ایران ساخته‌اند.
عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران نیز روز چهارشنبه ۱۹ مرداد به طور غیرمستقیم مداخله روسیه در ساخت آن را تایید کرد و گفت: «خط تولید مشترک ماهواره خیام را با کشور روسیه راه اندازی خواهیم کرد.»
او در حاشیه جلسه هیات دولت ادامه داد: «برای پرتاب ماهواره خیام بیش از ۴۰۰ ساعت جلسه با طرف روسی برگزار شد. نسخه دوم، سوم و چهارم ماهواره خیام را به شکل مشترک خواهیم ساخت.»
رییس سازمان فضایی ایران هم اعلام کرد ماهواره خیام به سفارش جمهوری اسلامی، در یکی از شرکت‌های روسی ساخته شده است.
روز سه‌شنبه، روسیه ماهواره خیام را از پرتابگر سایوز در قزاقستان به فضا پرتاب کرد.
خبرگزاری فارس در گزارشی نوشت ماهواره خیام بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد و به دلیل درصد بسیار بالای موفقیت پرتابگر سایوز، پرتاب ماهواره خیام به روسیه واگذار شده است.
همچنین وزارت ارتباطات جمهوری اسلامی از دریافت نخستین داده تله‌متری ماهواره خیام در ایستگاه‌های زمینی آن در پایگاه‌های سازمان فضایی ایران خبر داد.
با این حال، مدیرکل عملیات فضایی سازمان فضایی ایران اعلام کرد: «چهار ماه طول می‌کشد که ماهواره خیام در مرحله کاربردی قرار بگیرد تا بتوانیم تصاویر و اطلاعات آن را در اختیار مردم قرار دهیم.»
