واکاوی اسناد کمیته فیلترینگ:از خوشخدمتی برای دستگاه سرکوب تا ایمیل فارسی به مدیران تلگرام
پس از اعلام خبر هک سرور ایمیلهای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه از سوی گروه هکری «انانیموس»، ایمیلهای رد و بدل شده این نهاد با شرکتها و افراد مختلف در فضای اینترنت منتشر شد.
•
محتوای این ایمیلها برای اولین بار شیوه مدیریت فیلترینگ اینترنت در جمهوری اسلامی را در سطح کلان به نمایش گذاشته است.
ایمیلهای لو رفته حاوی اطلاعات درخوری درباره تعاملات اصلیترین نهاد اجرا کننده سانسور اینترنت در ایران است. مسائلی مانند شیوه درخواست فیلتر شدن یک دامنه اینترنتی، ارائه بیچون و چرای دادههای خصوصی کاربران و نیز خوشرقصیهای بیمورد صاحبان کسبوکار برای نظام، از جمله اطلاعاتی است که میتوان به واسطه اسناد موجود به آنها پی برد.
در یکی از نمونههای منتشر شده، کمیته فیلترینگ با استناد به یک حکم قضایی دستور انسداد دو دامنه را برای شرکت «ابرآروان» ارسال کرده است. این شرکت ظرف چند ساعت، نه تنها دامنهها را مسدود میکند بلکه در پاسخ به ایمیل یاد شده، آدرس آیپی مرتبط با دامنههای مورد اشاره را نیز برای این نهاد میفرستد؛ اطلاعات اضافهای که درخواستی برای آن وجود نداشت.
در نمونهای دیگر که تاریخ آن به پنج سال پیش برمیگردد، یکی از مدیران وقت «کافهبازار» در جریان اجرای دستور حذف پیامرسان «وایبر»، به مدیران فیلترینگ از امکان دسترسی کاربران به این پیامرسان از طریق دیگر رقبای این شرکت خبر میدهد؛ موضوعی که در نهایت باعث میشود این پیامرسان با سرعت بیشتری از باقی منابع نیز حذف شود.
بررسی این ایمیلها مشخص میکند «اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی» که در ظاهر یک نهاد صنفی حامی کسبوکارهای آنلاین است، با ارسال درخواست به «پلیس امنیت»، به دنبال مسدود سازی وبسایت برخی فروشگاههای مجازی بوده است.
در اغلب ایمیلهای دستوری کارگروه فیلترینگ قید فوریت وجود دارد. به همین خاطر، اجرای دستورات و پاسخی که از سوی کسبوکارها به این نهاد ارسال میشود اصولا تنها ظرف چند ساعت صورت میگیرد.
رد پای شرکتهای فنی مجری ساختار فیلترینگ در ایران مانند «یافتار پژوهان» نیز در مکاتبات ایمیلی کمیته فیلترینگ دیده میشود. در این ایمیلها از تولید نرمافزار تشخیص تصویر صحبت به میان آمده است. به نظر میرسد کمیته فیلترینگ جمهوری اسلامی با همکاری این شرکت، به دنبال تشخیص ماشینی تصاویری بوده است که از دیدگاه آنها «نامناسب» توصیف میشوند.
در یکی دیگر از ایمیلهای مربوط به سال ۱۳۹۶، پیشنهادی برای تشکیل یک «گردان سایبری» مطرح شده است. در بخشی از این پیشنهاد آمده «با توجه به وجود چندین سازمان همعرض نظیر سازمان پدافند غیرعامل، فرماندهی امنیت سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش سایبری ایران و … باید حتما تجربیات این سازمانها مد نظر قرار گرفته [...] شود».
در میان این اسناد، ایمیلهای بسیاری درباره درخواست افراد همفکر با حکومت از کمیته فیلترینگ وجود دارد. برخی کاربران با گزارش صفحات مختلف فعال در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام، از این نهاد خواستهاند تا ضمن مسدودسازی صفحات، با صاحبین آنها نیز برخورد شود.
در یک نمونه، کاربری نسبت به وجود «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» و «سالروز حمله به سفارت روسیه» در یکی از تقویمهای آنلاین ایرانی اعتراض کرده است. این ایمیل نشان میدهد او بیش از یک سال پیگیر حذف این موارد بوده است.
اما مکاتبات کمیته فیلترینگ جمهوری اسلامی صرفا به نهادها و افراد ایرانی محدود نمیشود.
ایمیلی متعلق به حدود ۵ پیش نشان میدهد این کارگروه با شرکت پیامرسان تلگرام در تماس بوده است. در این ایمیل که به شکلی غیر قابل انتظار، به زبان فارسی نوشته شده از این شرکت خواسته شده تا «دستورات قضایی» را اجرا کند. در پیوست ایمیل، اسکن برگههای قضایی به زبان فارسی وجود دارند که در آنها از دادستانی و کارگروه فیلترینگ خواسته شده تا نسبت به مسدود سازی برخی کانالهای تلگرام و یوتوب اقدام کند.
تاریخ این ایمیل کمی پیش از زمانی است که پاول دورف، مدیرعامل تلگرام از راهاندازی شبکه توزیع محتوای (CDN) این پیامرسان در ایران خبر داده بود.
ایمیلهای هک شده دربرگیرنده صدها مکاتبه بین زیرمجموعههای مختلف کمیته فیلترینگ با افراد و نهادهای بیرون از این سازمان است. برخی کارشناسان این هک را بسیار با اهمیت توصیف کردهاند؛ چرا که اطلاع از نحوه کارکرد سازوکار فیلترینگ در کشور میتواند مردم را نسبت به نگاه حکومت به مقوله اینترنت آگاهتر کند.
تا این لحظه، کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نسبت به این هک واکنشی نشان نداده است.
در حالی که نرخ دلار در ایران از روز شنبه به بالای ۳۶ هزار تومان رسیده، جمهوری اسلامی موج جدیدی از سرکوب فعالان بازار ارز را از جمله با مسدود کردن حسابهایشان به راه انداخته، اما کارشناسان میگویند که این سرکوب، نتیجهای برای حکومت در پی ندارد.
بر اساس گزارشها نرخ هر دلار آمریکا که در روز شنبه برای اولین بار به بالای ۳۶ هزار تومان رسیده بود، همچنان در کانال ۳۶ هزار تومانی باقی مانده است.
رسانههای ایران به نقل از کارشناسان اقتصادی، دلایل این اوجگیری بیسابقه نرخ دلار در ایران را از بین رفتن امیدها درباره احیای برجام و همچنین تحریمهای جدیدی که به دلیل سرکوب اعتراضات و همچنین مشارکت ایران در جنگ اوکراین علیه جمهوری اسلامی اعمال شده، دانستهاند.
روزنامه شرق روز یکشنبه به نقل از کامبیز افسری، یک کارشناس اقتصادی نوشت «احتمالا روند صعودی قیمت [دلار] ادامه دارد.»
در این شرایط، دولت ابراهیم رئیسی با اتخاذ تدابیری در تلاش برای کنترل بازار ارز است، اما کارشناسان چنین اقداماتی را بینتیجه میدانند.
روز شنبه، وزارت اطلاعات از «شناسایی و مسدودسازی ۲۳۰۰ حساب بانکی» فعالان ارزی خبر داد و آنان را به «اقدامات سودجویانه» متهم کرد.
در بیانیهای که از سوی وزارت اطلاعات در این زمینه منتشر شده، این ادعا مطرح شده که این افراد «اقدام به خرید و فروش غیرمجاز ارز در بازار غیررسمی و یا معاملات فردایی نموده و از این طریق موجب اخلال در نظام ارزی کشور شدهاند.»
همزمان، دولت یک سامانه اینترنتی را برای خرید و فروش ارز به راه انداخته که در همان روز اول فعالیت خود با مشکل مواجه شد.
مسعود توکلی، سخنگوی بازار متشکل ارز ایران، روز یکشنبه از «کندی» در این سامانه خبر داد و به ایسنا گفت که «بخش قابل توجهی» از مراجعهکنندگان به این سایت، فقط «برای تست» به آن مراجعه کردند.
همچنین افسری در گفتوگوی خود با روزنامه شرق، چنین وبسایتی را صرفا برای خریدن «چند روزی زمان» برای دولت دانست.
او گفت این سامانه نمیتواند پاسخگوی مردم در زمینه تامین ارز مورد نیاز خود باشد و «حتی تاثیر منفی» بر بازار ارز خواهد داشت.
بانک مرکزی روز یکشنبه شرایطی را برای خرید ارز از صرافیهای بانکی اعلام کرده، اما این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: «حتی کسانی که قصد خرید هم نداشتند، چون سهمیهشان را نگرفتند، آنلاین و به راحتی ثبتنام میکنند، دلارشان را میگیرند و در بازار آزاد میفروشند.»
او تاکید کرد: «بنابراین این عمل حتی با فرض عملکردی که خودشان میگویند هم تقاضا را در بلندمدت بالا میبرد.»
عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی: بازجوی اصلی بازداشتشدگان دهه هشتادی به من گفت، من یک عمر از آدمهای درشت سیاسی بازجویی کردم اما این چند روز سختترین دوره بازجویی من بود، زیرا نه من میفهمم آنها چه میگویند و نه آنها میفهمند من چه میگویم
در دومین ماه از خیزش انقلابی علیه جمهوری اسلامی، اعتراضها و تحصنهای دانشجویان در دانشگاههای مختلف همچنان ادامه دارد و آنان توانستهاند بار دیگر محدودیت تفکیک جنسیتی در برخی سلفها را بشکنند.
بر اساس گزارشها و ویدیوهای رسیده به ایران اینترنشنال، دانشجویان در دانشگاههای مختلف از جمله صنعتی شریف، امیرکبیر، تهران، صنعتی اصفهان، تهران مرکز شمال، علوم تحقیقات روز یکشنبه ۱۵ فراخوان تحصن دادند.
یک ویدیوی دریافتی نشان میدهد که دانشجویان دانشگاه آزاد تهران شمال در صحن این دانشگاه اعتصاب کرده و کلاسها تشکیل نشده است.
همزمان دانشجویان پردیس شمالی دانشگاه تهران روز یکشنبه تجمع کردند و شعارهایی از جمله «حیا کنید، دانشجو را آزاد کنید» و «تجاوز توی زندان، اینم بود توی قرآن» سر دادند.
دانشجویان دانشکدههای مدیریت و اقتصاد و مهندسی کامپیوتر دانشگاه شریف نیز در اعتراض به بازداشت و ممنوع الورود شدن دانشجویان تحصن کردند.
همچنین دانشجویان دانشکده ریاضی دانشگاه بهشتی در اعتراض به ربوده شدن پارسا شجاع الدین، دانشجوی این دانشگاه، تحصن کردند و شعار «دانشجوی زندانی آزاد باید گردد» سر دادند.
در دیگر شهرها نیز دانشجویان دانشگاه شیخ بهایی در اصفهان تجمع کردند و شعار «بسیجی ساندیسا بردار و برو» سر دادند.
همزمان با تحصن دانشجویان، شکستن محدودیت تفکیک جنسیتی در سلفها نیز ادامه دارد.
به عنوان نمونه، دانشجويان دانشكده زبانها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران تفکیک جنسیتی روز یکشنبه در سلف را شکستند و با کوبیدن روی میزها شعار «دانشجو تعلیق بشه، دانشگاه تعطیل میشه» سر دادند.
همچنین دانشجویان دانشگاه نوشیروانی بابل بار دیگر در مقابل تفکیک جنسیتی در سلف مقاومت کردند و با یکدیگر غذا خوردند.
این در حالی است که سرکوب دانشجویان از سوی نیروهای امنیتی نیز ادامه دارد.
روز یکشنبه محمدحسین همتپور، فعال دانشجویی سابق دانشگاه امیرکبیر، با یورش ماموران امنیتی به خانهاش و بدون ارائه حکم بازداشت شد.
همچنین شوراهای صنفی دانشجویان خبر داد که دانشگاه هنر تهران همه دانشجویان کارشناسی ارشد گرایش تئاتر ورودی ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ را مشروط و محروم از امتحان پایانترم اعلام کرده است.
تداوم اعتراضات دانشجویی در ایران همزمان با تداوم خیزش مردم علیه جمهوری اسلامی است.
روز یکشنبه علاوه بر اعتراضات مردم در شهر مریوان در استان کردستان، گروه جوانان محلات ایلام فراخوانی را برای برگزاری تجمع در خیابانهای این استان در ساعت ۱۷روز یکشنبه صادر و اعلام کرد این تجمعها تا «سرنگونی رژیم کودککش» برگزار خواهد شد.
پس از گزارشها درباره کشته شدن نسرین (ئه سرین) قادری در تهران بر اثر ضربات باتوم و خاکسپاری او در مریوان، زادگاهش، مردم این شهر اعتصاب و تجمع کردند و تعدادی از خیابانها را بستند.
بر اساس گزارشها و ویدیوهای رسیده به ایران اینترنشنال، مردم در مریوان شعارهای «مرگ بر خامنهای» و «مرگ بر دیکتاتور» سر میدهند و در خیابانها آتش روشن کردهاند. همچنین نیروهای امنیتی به سمت مردم گلوله و گاز اشکآور شلیک کردند و مردم در مقابل نیروهای امنیتی مقاومت میکنند.
نسرین (ئه سرین) قادری روز شنبه و چند روز پس از آن که در تهران بر اثر ضربات باتوم به کما رفت، جان باخت.
پس از جان باختن او، مقامات امنیتی به همراه امام جمعه مریوان به خانه پدری و مادری نسرین (ئه سرین) قادری رفتند و نزدیکان این خانواده را وادار کردند خانه آنان را ترک کنند.
پیکر نسرین نیز با حضور گسترده نیروهای امنیتی در مریوان به خاک سپرده شد و ماموران امنیتی همچنان خانه خانواده او در مریوان را محاصره کردهاند.
خبرگزاری دولتی ایرنا، کشته شدن نسرین بر اثر ضربات باتوم را تکذیب کرد و نوشت که او «زندگی عادی» خود را سپری کرده «ولی ارتباطش با خانواده قطع میشود.»
این خبرگزاری اعلام کرد که پس از بی خبری ازنسرین، داماد خانواده قادری پس از مراجعه به محل سکونت او، در خانه را شکسته و با پیکر بیجان او روبهرو میشود.
خبرگزاری تسنیم نیز اعترافات اجباری از احمد قادری، پدر نسرین قادری را پخش کرده که در آن میگوید: «دخترم تشنج داشت و به آنفلوآنزا هم مبتلا شده بود و شب همان روزی که فوت کرد، برادرش تا ۱۲ شب پیش او بود اما ساعت ۱۲ روز بعد به تماسها پاسخ نداد.»
این خبرگزاری نوشت که نسرین قادری ۳۵ ساله و اهل مریوان است که در شهریار تهران سکونت داشت.
نهادهای حکومتی پیش از این ضمن تکذیب ضرب و جرج مهسا امینی دلیل جان باختن او را «بیماری زمینهای» ذکر کرده بودند.
جواد نیکبین، نماینده کاشمر در مجلس با اشاره به ماجرای کتک خوردن خود به دست معترضان گفت: به دلیل گیر کردن ماشین در ترافیک، پیاده به سمت بلوار کشاورز رفتم که ۳۰ و ۴۰ نفر از جوانان ما را مورد نوازش خود قرار دادند
او افزود: «چیز خاصی نبود و یکی دو نفر به من مشت و لگد زدند.»