عبدالغفور حوت، فرماندار کنارک در سیستان و بلوچستان اعلام کرد در اثر انفجار سیلندر گاز در خانه یکی از کارکنان نیروی هوایی ارتش ۷ نفر کشته و یک نفر زخمی شدند. به گفته او دو نفر از این افراد کارکنان ارتش و نیروی انتظامی بودهاند.
همزمان با فراخوان حامد اسماعیلیون برای تجمع در شهرهای دنیا همزمان با سالگرد شلیک موشک سپاه پاسداران به هواپیمای اوکراینی، شهروندان و گروههای مدنی نیز دعوت به اعتراضات و اعتصابات سراسری در روز یکشنبه ۱۸ دیماه کردند.
گوهر عشقی، مادر ستار بهشتی، جوان وبلاگنویسی که سال ۹۱ در بازداشتگاه پلیس فتا به دست ماموران کشته شد، خبر داد که اینستاگرام حساب کاربریاش را مسدود کرده است. پیش از این هم گزارشهایی درباره نفوذ جمهوری اسلامی در اینستاگرام برای حذف پستهای مرتبط با اعتراضات ایران منتشر شده بود.
گوهر عشقی روز جمعه ۱۶ دی، در واکنش به این اتفاق در توییترش نوشت: «هیچوقت دنبال خودنمایی نبودم. من درد دارم، درد از دست دادن همدم و پرستارم! من دادخواهم نه خودخواه ....»
او بسته شدن حساب کاربریاش در اینستاگرام را با ادامه تهدیدات جمهوری اسلامی علیه خود مرتبط دانست و نوشت: «قراره توی این روزهایی که تهدیدات رو زیاد کردین، وعده کشتن من رو دادید، صدای من رو خاموش کنید؟ من آیینه ۴۳ سال درد مردمم، نمیشکنم! تکثیر میشم.»
پس از این اتفاق، شماری از کاربران در شبکههای اجتماعی، همزمانی بسته شدن حساب این مادر دادخواه را با گرفتن تیک آبی حساب ابراهیم رئیسی قابل توجه خوانده و گفتند اینستاگرام به قاتل تیک آبی میدهد و صدای کشتهشدگان را خاموش میکند.
سحر بهشتی، دختر گوهر عشقی نیز در توییتر خود با اشاره به محدودیتهایی که اینستاگرام در ۱۵ ماه گذشته برای حساب کاربری بنیاد ستار بهشتی ایجاد کرده است، نوشت: «حالا هم اکانت مادرم رو بستند ... واقعا فکر میکنید مادرم با این کارها خسته میشه؟ ساکت میشه؟ یعنی بعد از ۱۱ سال هنوز نشناختیدش؟! واقعا تاسفباره!»
خبر بسته شدن اکانت اینستاگرامی گوهر عشقی را مجید نیکام، مدیر بنیاد ستار بهشتی، با عنوان اقدامی در راستای خاموش کردن صدای اعتراض این زن دادخواه منتشر کرد.
او به کنایه از «سرکوبکنندگان خاموش مردم ایران در اینستاگرام» قدردانی کرد و گفت: «آیا اینستاگرام از کشته شدن مردم ایران منفعتی میبرد؟»
صفحه اینستاگرام گوهر عشقی به خیزش انقلابی و اعتراضات سراسری در ایران میپرداخت و بسته شدن آن، یادآور اثرگذاری جمهوری اسلامی بر مسوولان این شبکه اجتماعی برای حذف تصاویر اعتراضات مردم ایران است.
آذر ماه امسال نشریه بیلد آلمان در گزارشی با عنوان «آیا کارمندان آلمانی اینستاگرام به ملاها کمک میکنند؟»، به حذف برخی پستهای اعتراضی مرتبط با ایران از شبکه اجتماعی اینستاگرام، از جمله چند پست حساب کاربری ایراناینترنشنال پرداخت.
در این گزارش اشاره شد که نظارت بر محتوای فارسی اینستاگرام در آلمان انجام میشود.
بیلد اما نوشت که ماجرا تنها به این جا ختم نمیشود و گفته میشود برخی از ناظران بر محتوای فارسی در اینستاگرام، نگرش مثبتی نسبت به رژیم ایران دارند و قوانین اینستاگرام را به طور سختگیرانهای علیه اپوزیسیون جمهوری اسلامی تفسیر میکنند تا پستهای انتقادی از رژیم را حذف کنند.
اما پیش از اعتراضات جاری در ایران و روز ۱۳ خرداد هم گروهی از ایرانیان مقابل ساختمان تلاس اینترنشنال، شرکت آلمانی مسوول بررسی محتوای اینستاگرام تجمع کردند.
دفتر شرکت تلاس اینترنشنال در اسن آلمان واقع شده و این شرکت مسوولیت نظارت بر پستهای منتشر شده در اینستاگرام و فیسبوک، از زیرمجموعههای شرکت متا را بر عهده دارد.
پیش از این سازمانهای حقوق بشری «آرتیکل۱۹»، «اکسس ناو» و «کمپین حقوق بشر در ایران» در بیانیهای مشترک با اشاره به اقدامات اینستاگرام در حذف ویدیوها و پستهای مرتبط با نقض حقوق بشر و اعتراضات در ایران، از شرکت متا خواسته بودند فورا در سیاست خود در مورد محتوای فارسی در اینستاگرام تجدید نظر کند.
حسن عاملی، امام جمعه اردبیل، کاریکاتورهای پیشین نشریه شارلیابدو درباره «پیامبر اسلام» و کاریکاتورهای جدید آن درباره علی خامنهای را نشانه آن دانست که هرکس نسبت به خامنهای «نظر بدی داشته باشد، در ردیف شارلی ابدو یعنی اهانتکننده به رسول خدا قرار گرفته است.»
عبدالحمید اسماعیلزهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، با اشاره به دادگاهی که برای رسیدگی به کشتار جمعه خونین زاهدان تشکیل شده است، گفت: «دادگاه ۳۰ نفر را احضار و چند نفر را بازداشت کرده است و مسوولان میگویند به موضوع رسیدگی میکنیم اما بر اساس اطلاعات ما، قضات تحت فشار هستند.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان شانزدهم دی در خطبههای نماز جمعه این شهر گفت: «در مساله کشتار مردم بیگناه زاهدان هنوز برایم قابل باور نیست نیروهای مسلحی که مردم را زدند، ایرانی باشند و هنوز مسوولان، مقصران را ملامت نکرده و از دل مردم در نیاوردهاند.»
او با اشاره به سالگرد ساقط شدن هواپیمای اوکراینی با موشکهای سپاه پاسداران و کشته شدن ۱۷۶ مسافر آن، این اتفاق را از بزرگترین دردها و مصیبتها برای مردم ایران خواند و گفت: «دل انسان به درد میآید که اینها [خانواده جانباختگان هواپیما] در کشورهای دیگر، دادگاه به دادگاه دنبال حق خود میگردند.»
مولوی عبدالحمید در ادامه گفت: «تقصیر بزرگی که حکومت در آن زمان داشت این بود که پس از حمله به پایگاه آمریکا، تمام پروازها را در هر کجای ایران لغو نکرد با این که احتمال میداد که کشور وارد جنگ شود. این تقصیر و کوتاهی شماست که پروازها برقرار بود اما بعد از آن اگر صداقت به خرج میدادید و واقعیتها را میگفتید مردم قانع میشدند و نمیرفتند در اروپا و کانادا شکایت کنند.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان با تاکید بر این که عدم رسیدگی عادلانه به پرونده هواپیمای اوکراینی در داخل ایران باعث شده در سه سال اخیر پرونده آن در کشورهای دیگر در جریان باشد، تاکید کرد: «رییسجمهوریها و نخستوزیرهای دیگر کشورها وقتی اشتباه و خطایی میکنند، عذرخواهی کرده و استعفا میدهند اما مسوولان و حاکمیت ما تقصیر خود را در مورد هواپیمای اوکراینی نپذیرفته و عذرخواهی نکردند.»
اسماعیلزهی با انتقاد از جمهوری اسلامی که عذرخواهی را مترادف با زیر سوال رفتن اقتدار خود می داند، گفت: «اقتدار نظام با سلاح هستهای و قدرت تسلیحات و ارتش و نیروی نظامی به دست نمیآید. وقتی اقتدار دارد که مردمی باشد، عدالت را اجرا کند و هر کجا بوی حرف حق آمد، مقابلش تسلیم شود.»
مولوی عبدالحمید خطاب به حاکمان جمهوری اسلامی: حرف مردم را گوش کنید!
امام جمعه اهل سنت زاهدان در بخش دیگری از سخنان خود به تداوم اعتراضات در ایران در ماه چهارم اشاره کرد و خطاب به مقامهای جمهوری اسلامی گفت: «بیشتر از سه ماه است معترضان را زندانی کردید و بر سرشان مشکلاتی آوردید اما [میبینید که] باز هم ولکن اعتراض نیستند. پس برخوردهای سخت و صدور حکم اعدام و زندانی کردن و زدن آنان را ول کنید. حرف مردم را گوش کنید. گفتمان و مذاکره را تجربه کنید. زندانیها را آزاد کنید. حکم سنگین ندهید؛ مخصوصا به جوانان، کودکان و زنان چرا که فایدهای ندارد.»
مولوی عبدالحمید همچنین در مورد «جمعآوری فلهای بسیاری از جوانان زاهدان در روزهای گذشته» اظهار نگرانی کرد و گفت: «با فشار آوردن به مردم کاری درست نمیشود. شما تا حالا با معلول مبارزه کردید نه علت. نارضایتی را دیدید، داد و فریاد مردم را شنیدید اما از خود نپرسیدید که دلیلش چیست؟ مگر چه شده که مردم به خیابان آمدند؟ برای همین است که مردم معترض دوباره به خیابانها برمیگردند.»
او در ادامه با تاکید بر این که هیچ قانونی در ایران -نه قانون اساسی و نه قوانین قضایی- «وحی منزل» نیستند، یادآوری کرد: «تجربه ۴۰ سال گذشته نشان داده که این قوانین مشکل دارند. قوانین قضایی هم وحی آسمانی نیستند. ساخته بشر و قابل اصلاحاند. از طرفی، حتی بسیاری از قوانین با شریعت اسلام تطابق ندارند؛ مخصوصا قوانین مربوط به اعدام.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان با اشاره به گستردگی اعتراضات بین طیفهای مختلف، تاکید کرد: «مردم ناراضی فقط از بیدینها نیستند؛ دینداران هم ناراضیاند و شکایت دارند. حق نداریم به حقوق بیدینها بیتوجهی کنیم. ایران برای همه است نه فقط برای نمازگزاران و روزهداران. ایران متعلق به همه اقلیتهای دینی و مذهبی و همه اقوام است. نمیشود بگوییم فقط آنانی که در مراسم مذهبی شرکت میکنند راضی باشند و بقیه را ول کنیم. همه را باید در نظر گرفت و برای نارضایتی همه باید اندیشید و فکر کرد.»
اعتراف اجباری هیچ جایگاهی ندارد
امام جمعه اهل سنت زاهدان در بخش دیگری از سخنان خود درباره فشار حکومت به معترضان گفت: «امروز اگر کسی جرمش را قبول نمیکند او را شکنجه میکنند و کتک میزنند تا جرم را بپذیرد. با وجود این، اعتراف اجباری از نظر شرعی و قانون اساسی کشور خودمان هیچ جایگاهی ندارد.»
اسماعیلزهی خطاب به حکومت یادآوری کرد: «هر قانونی را نیاز باشد باید به نفع مردم تغییر دهید چرا که در جمهوریها، حاکمان اصلی خود مردم هستند.»
او همچنین از ممانعت نیروهای حکومتی از سفر مولانا حبیبالرحمن مطهری، مدیر حوزه علمیه احناف خواف به زاهدان برای ابراز تسلیت در مورد کشتار مردم اظهار تاسف کرد و گفت: «حق این بود که به جای برگرداندن ایشان، بگویید "سلام و عرض تسلیت ما را هم به زاهدانیها برسانید" نه این که مانع از سفر ایشان و هیات همراهش به زاهدان شوید.»
مولوی عبدالحمید این رفتارهای حاکمیت را خلاف حق آزادی شهروندان خواند و به جمهوری اسلامی توصیه کرد: «بگذارید مردم هر کجا خواستند بروند و خودتان را با این کار راحت کنید چرا که اگر حاکم تنگنظر باشد، هم مردم به رنج میافتند و هم خودش.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان در پایان با اظهار تاسف و همدردی برای مردم شهر جوانرود کرمانشاه و سمیرم اصفهان که به دلیل «حکومت نظامی» و برقراری جو امنیتی در روزهای گذشته «تحت زحمت و فشار» هستند، به مسوولان توصیه کرد اجازه ندهند برخی نیروها به مردم فشار بیاورند و «عقدههایشان را خالی کنند».
سخنان انتقادی عبدالحمید اسماعیلزهی در شرایطی ادامه دارد که سایت «حالوش» روز پنجشنبه ۱۵ دی خبر داده بود امام جمعه اهل سنت زاهدان برای پایان دادن به اعتراضات و خطبههای انتقادی جمعهها به شدت از سوی دستگاههای امنیتی تحت فشار قرار گرفته اما او این شروط دستگاههای امنیتی را رد کرده است.
در روزهای گذشته همچنین ماموران حکومتی برای جلوگیری از تداوم اعتراضات مردم سیستان و بلوچستان، دستکم ۱۱۳ تن از جمله دهها تن از کودکان، نوجوانان و جوانان زاهدان را بازداشت کرده و شمار دیگری را برای اخذ اعتراف اجباری تحت فشار گذاشتهاند.
همزمان با چهاردهمین جمعه اعتراضات ضدحکومت در سیستان و بلوچستان، جواد لاریجانی، مدیر پژوهشگاه دانشهای بنیادی، با هجمه به مولوی عبدالحمید به دلیل اظهارات اعتراضی، مسجد مکی را «محل توطئه» خواند. لاریجانی خواستار ایستادگی «جبهه انقلاب» در برابر این اعتراضات و عبدالحمید شد.
