تصمیم حکومت برای آزادی گروهی از زندانیان خیزش انقلابی به شرط ندامت اجباری

بر اساس گزارش‌ها، الناز محمدی، دبیر سرویس اجتماعی روزنامه هم‌میهن، روز یکشنبه روز ۱۶ بهمن و پس از احضار به دادسرای اوین، بازداشت شد.

الناز محمدی، خواهر دوقلوی الهه محمدی، روزنامه‌نگاری است که روز ۷ مهر بازداشت شده بود و همچنان در زندان قرچک به سر می‌برد.

نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو خبرنگاری هستند که درباره کشته شدن مهسا امینی و مراسم ترحیم او گزارش داده بودند.

پیشتر مسعود ستایشی سخنگوی قوه قضاییه اتهام این دو خبرنگار بازداشتی را «اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت ملی و فعالیت تبلیغی علیه نظام» عنوان کرد و افزود پرونده آنها در شرف تصمیم نهایی است.

الناز محمدی پیشتر به مناسبت چهلم مهسا امینی در مطلبی که در روزنامه هم‌میهن منتشر شد، نوشت: «مراسم چهلم ژینا امینی، خبرنگار نداشت. وقتی مردم خودشان را به گورستان آیچی سقز، آنجا که از چهل روز پیش، تن جوان ژینا در آن خاک شده، رساندند، جز خودشان و گوشی‌های همراه‌شان برای ثبت حضور پرتعداد، کسی از رسانه‌ها کنارشان نبود.»

او بدون آنکه از خواهرش نامی بیاورد، به او اشاره کرد و ادامه داد: «حتما بعضی از آنها که چهل روز پیش برای روز خاکسپاری به آیچی رفته بودند، زن جوان موکوتاهی را که گوشی به دست با آنها همدردی می‌کرد و حرف می‌زد و مصاحبه می‌کرد و آنها را برای رسانه‌اش، روزنامه هم‌میهن می‌فرستاد، به یاد داشته باشند.»

همچنین بازداشت نیلوفر حامدی و الهه محمدی بازتاب گسترده بین‌المللی نیز داشته است.

روزنامه «تورنتو استار» نوشت که انجمن «روزنامه‌نگاران مدافع آزادی بیان کانادا» جایزه بین‌المللی آزادی مطبوعات خود را به نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو روزنامه‌نگار بازداشتی، اعطا خواهد کرد.

بازداشت خواهر الهه محمدی چند روز پیش از آن که این جایزه اهدا شود، صورت گرفته است. این جایزه قرار است پانزدهم فوریه (۲۶ بهمن‌ماه) به صورت غیابی به این دو خبرنگار اهدا شود.

فشار بر روزنامه‌نگارانی که هر یک به نوعی، درباره شخص مهسا امینی گزارش تهیه کرده‌اند، در حالی ادامه دارد که جمهوری اسلامی هنوز درباره پرونده شکایت خانواده مهسا امینی هنوز به نتیجه نرسیده است.

همچنین بازداشت الناز محمدی در حالی است که چند روز پیش، انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران اعلام کرد که همچنان ۲۴ روزنامه‌نگار که در جریان خیزش سراسری بازداشت شده‌اند، در زندان به سر می‌برند.

علی خطیب‌زاده، مسعود کردپور، نیلوفر حامدی، ایمان به‌‌پسند، الهه محمدی، ویدا ربانی، امیر حسین بریمانی، آریا جعفری، اشکان شمی‌پور، شهریار قنبری، فرخنده آشوری، فرزانه یحیی‌آبادی، ملیحه درکی، احسان پیربرناش، مارال دارآفرین، کامیار فکور، اسماعیل خضری، حسین یزدی، امیر عباسی، نسیم سلطان‌بیگی، ملیکا هاشمی، سعیده شفیعی، مهرنوش زارعی هنزکی، این روزنامه‌نگاران زندانی را تشکیل می‌دهند.

این انجمن تاکید کرد: «بر اساس گزارش‌های رسمی و غیررسمی، آمار روزنامه‌نگاران بازداشت یا احضار شده از آغاز اعتراضات اخير حدود ۱۰۰ نفر بوده که تعدادى از روزنامه‌نگاران بازداشت شده با قرار وثیقه آزاد شده‌اند.»

اما سانسور مطبوعات و بازداشت خبرنگاران پیش از خیزش سراسری نیز همواره اعتراض سازمان‌های بین‌المللی را برانگیخته بود.

سازمان گزارشگران بدون مرز نوشت که بنا بر رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌‌های این سازمان، ایران یکی از بدترین ده کشور دنیا برای آزادی رسانه‌ است و همچنان یکی از سرکوبگرترین کشورها برای روزنامه‌نگاران به شمار می‌رود.

روزنامه کیهان به عنوان یکی از اصلی‌ترین بازوهای تبلیغاتی و رسانه‌ای جمهوری اسلامی، در تازه‌ترین شماره‌اش، گزارشی را با تیتری که ادعای حکومت درباره «کم اهمیت بودن تحریم‌ها» را نشان می‌دهد، منتشر کرده است: «چراغ جشنواره فیلم فجر روشن‌تر از همیشه».

این روزنامه نه تنها مدعی «رونق و پویایی بیشتر» جشنواره فیلم فجر امسال «نسبت به سال‌های اخیر» است، بلکه بار دیگر به هنرمندان معترض و تحریم‌کننده حمله کرده و آنان را به «آزار و اذیت» کسانی که در شرایط کنونی مشغول فعالیت هستند، متهم کرده است.

کیهان با اشاره غیرمستقیم به مانی حقیقی نوشته است: «حتی برخی از تهدیدکنندگان با لحن و ادبیات لاتی و جاهل‌منشانه، همکاران خود را مورد آزار قرار دادند، مانند نوه جاسوس معروف انگلیس که گفت: منتظرم ببینیم چه کسانی به جشنواره فیلم فجر می‌روند؟»

پیشتر مانی حقیقی، بازیگر و کارگردان، در ویدیویی در واکنش به درخواست وزیر ارشاد برای فعالیت هنرمندان گفته است: «چگونه در این شرایط که بهترین بازیگران و کارگردانان و شجاع‌ترین رپرها در زندان هستند، دعوت به برگزاری کنسرت و جشنواره می‌کنید؟»

کیهان همچنین هنرمندان معترض را به «تهدید» دیگران و در عین حال «ریاکاری» متهم کرده و افزوده است: «امروز نیز همین حضرات در حالی که ادعای تحریم و همراهی‌شان با اغتشاشات، گوش فلک را کر کرده، خود در پروژه‌های پر پول با رانت و پارتی و شارلاتانیسم مشغول دریافت دستمزد‌های کلان بوده و بعضا با همین دستمزد‌ها در آن سوی مرز‌ها برای خود ویلا و خانه‌های آنچنانی تهیه کرده‌اند.»

اما این تلاش‌های حکومت و گزارش‌های اتهام‌افکن رسانه‌هایش که همزمان با تحریم گسترده جشنواره‌های فجر از سوی هنرمندان آغاز شد، تاکنون راه به جایی نبرده و نتوانسته مانع تداوم موج تحریم‌ها شود.

یکی از نمونه‌های تازه شکست این تلاش‌ها، شرکت نکردن کارگردان و بازیگران فیلم «چرا گریه نمی‌کنی» در نشست رسانه‌ای فیلمشان در جشنواره فیلم فجر بود که بازتاب گسترده داشت.

این اقدام کارگردان و بازیگران معترض چنان تاثیرگذار بود که در غیاب آنها رضا محقق، تهیه‌کننده فیلم تلاش کرد با اظهاراتی در حمایت از حکومت، این اقدام اعتراضی را کم‌اهمیت جلوه دهد.

رضا محقق، خطاب به معترضان گفت: «تحریم سینما یعنی بازی کردن با معیشت پنج هزار نفری که در صنعت سینما کار می‌کنند. شما جایتان را با سیاسیون اشتباه گرفته‌اید.»

اما قبل از آن، کیومرث پوراحمد کارگردان سرشناس سینمای ایران که اثرش به بخش مسابقه فجر ۴۱ راه پیدا کرده بود، گفت حضور فیلمش در جشنواره، تصمیم تهیه‌کننده و مالک فیلم بوده نه او.

هانیه توسلی، بازیگر نیز در واکنش به شرکت فیلمی با بازی او ‌در فجر گفت این حضور «انتخاب و تصمیم» او نیست.

علی نصیریان، بازیگر پیشکسوت سینما،‌ تئاتر و تلویزیون با انتشار نامه سرگشاده خطاب به دبیر جشنواره فیلم فجر خواستار حذف نامش از هر برنامه‌ای در این جشنواره حذف شود. او در این نامه نوشته: «نظر به مشكلات جسمى، سنى و عوارض روحى كه اخيرا بر من عارض شده، از حضور در جشنواره فجر معذورم.»

اما شاید حکومت تصور نمی‌کرد که موج تحریم جشنواره فراتر از مرزهای ایران نیز برود و هنرمندان خارجی هم به این کارزار بپیوندند.

در روزهای اخیر، ژان پی‌یر و لوک داردن، دو فیلمساز مشهور بلژیکی، با انتشار بیانیه‌ای خواستار حذف جدیدترین فیلم بلند سینمایی خود، «توری و لوکیتا»، از جشنواره فیلم فجر شدند و نوشتند نمی‌خواهند در نمایش دیکتاتوری مذهبی جنایتکار حضور داشته باشند و در کنار مخالفان این رژیم می‌ایستند.

همزمان، کریستین مونجیو، کارگردان مطرح رومانیایی از نمایش جدیدترین فیلم خود در جشنواره فجر ابراز بی‌اطلاعی کرد.او گفت از پخش‌کننده فیلم خواسته فورا این فیلم را از فجر خارج کند. همچنین آلیس دیوپ، نویسنده و کارگردان سرشناس فرانسوی و کامیلا اندینی، فیلمساز اندونزیایی خواستار خروج فیلمشان از جشنواره فجر شده‌اند.

در این شرایط، به نظر می‌رسد حکومت خود به شدت بحران تحریم جشنواره، که اکنون به تماشاگران نیز رسیده، واقف است.

پیشتر عکس‌هایی در رسانه‌ها منتشر شده بود که سالن‌های خالی جشنواره را افشا کرده بود.

محمد خزاعی، رییس سازمان سینمایی، که پیشتر هنرمندان معترض را به ممنوعیت از کار تهدید کرده، اعلام کرده که امسال نظرسنجی برای انتخاب سیمرغ مردمی وجود نخواهد داشت و در مراسم اختتامیه هم این جایزه اهدا نخواهد شد.

به نظر می‌رسد حذف این جایزه، به دلیل تحریم جشنواره از سوی تماشاگران عادی، یعنی مردم است.

اما تحریم جشنواره‌های فجر فقط مختص جشنواره فیلم نیست. پیشتر هنرمندان دیگر رشته‌های هنری و حتی اصنافشان نیز اعلام کردند که از فعالیت هنری بازمی‌ایستند.

مثلا قطب‌الدین صادقی، کارگردان مشهور تئاتر در واکنش به تلاش‌های وزیر ارشاد برای عادی‌سازی فعالیت‌های هنری گفته است: «آنها دوست دارند عادی‌سازی کنند. چرا قبلا از این شرایط صحبت نکرده‌اند؟ شرایط عادی نیست.»

او تاکید کرد: «با دستور و فرمان نمی‌شود عادی‌سازی کرد. زمینه‌های اجتماعی ریشه‌هایی دارند که باید حل شوند. باید به مردم شور زندگی بدهند. باید امید به آینده به مردم بدهند.»

همچنین به تازگی جمعی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته موسیقی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند که در جشنواره موسیقی شرکت نخواهند کرد.

این دانشجویان و دانش‌آموختگان تاکید کردند که حکومت همیشه از جشنواره فجر «استفاده تبلیغاتی» کرده است.