هشدار جمهوری اسلامی:درصورت ادامه حمله اسرائیل هیچ طرفی از پیامد گسترش درگیری دور نمی‌ماند
حسین امیرعبداللهیان در دیدار با اسماعیل هنیه گفت که منطقه در مرحله اتخاذ یک «تصمیم بسيار مهم» قرار دارد. او افزود: «در صورت استمرار اسرائیل به حمله و گسترده شدن دامنه درگیری و جنگ، هیچ طرفی از دامنه تاثیرات و پیامدهای آن بدور نخواهد بود.»
کریستوفر ری، رییس اف‌بی‌آی، روز سه‌شنبه گفت که این سازمان ارزیابی می‌کند اقدامات حماس و متحدانش الهام‌بخش تهدیداتی خواهد بود که از زمان ظهور داعش طی یک دهه پیش، دیده نشده است. او افزود از زمان حمله حماس به اسرائیل چندین سازمان تروریستی خارجی خواستار حمله علیه غربی‌ها شده‌اند.
سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد ارتش اسرائیل در حمله روز ۱۶ اکتبر (۲۴ مهر) خود به ضهیره در جنوب لبنان به شکل غیرقانونی از «فسفر سفید» استفاده کرده است. استفاده از فسفر سفید تحت قوانین بین‌المللی بشردوستانه محدود شده است.
عفو بین‌الملل با اشاره به نتایج تحقیقات خود، روز سه‌شنبه نهم آبان در گزارشی خواست تا این حمله به‌عنوان یک جنایت جنگی بررسی شود.
پیش از این سازمان دیده‌بان حقوق بشر در ۲۱ مهر ارتش اسرائیل را به استفاده از بمب فسفر سفید در حمله به لبنان و نوار غزه متهم کرد. ارتش اسرائیل در واکنش به این گزارش آن را نادرست خواند.
بر اساس گزارش عفو بین‌الملل، ارتش اسرائیل طی عملیات نظامی روزهای ۱۰ تا ۱۶ اکتبر در امتداد مرز جنوبی لبنان از گلوله‌های توپ حاوی فسفر سفید به‌عنوان سلاح آتش‌زا استفاده کرده است.
یکی از این حملات از ساعت چهار بعد‌از‌ظهر (به وقت محلی) ۱۶ اکتبر آغاز شد و تا شب ادامه داشت که طی آن دست‌کم ۹ غیرنظامی مجروح شدند و اموال غیرنظامیان آسیب دید.
بنا بر گزارش عفو بین‌الملل به نقل از شاهدان عینی، در جریان این حملات بوی بسیار بد و ابری عظیم شهر ضهیره را پوشاند به‌طوری که شهروندان نمی‌توانستند پنج یا شش متر جلوتر از خود را ببینند: «این امر باعث شد مردم دیوانه‌وار خانه‌های خود را ترک کنند و وقتی بعضی از اهالی دو روز بعد بازگشتند، دیدند خانه‌هایشان هنوز در آتش است و زمین‌ها و خودروها می‌سوزند.»
آزمایشگاه شواهد بحران عفو بین‌الملل همچنین فیلمی از روز ۱۵ اکتبر را تایید کرده که نشان می‌دهد شهر مرزی عیتا الشعب و نزدیک شهر الماری در جنوب لبنان با استفاده از فسفر سفید گلوله‌باران شده است.
درگیری و تنش‌های فرامرزی در جنوب لبنان از هفت اکتبر و حمله حماس به اسرائیل به طور قابل توجهی تشدید شده است.
گلوله‌باران اسرائیل در لبنان تاکنون دست‌کم چهار غیرنظامی و ۴۸ عضو حزبالله را کشته است.
به گفته ارتش اسرائیل، حزبالله و سایر گروه‌های مسلح به شمال اسرائیل موشک پرتاب کرده‌اند که به کشته شدن شش سرباز و یک غیرنظامی اسرائیلی منجر شده است.
عفو بین‌الملل در حال بررسی حملات حزبالله و سایر گروه‌های مسلح به شمال اسرائیل است تا مشخص کند آیا قوانین بین‌المللی بشردوستانه را نقض کرده‌اند یا خیر.
این سازمان در اطلاعیه‌ای استفاده بی‌رویه ارتش اسرائیل از فسفر سفید را «بسیار وحشتناک» و ناقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه خواند.
آیا مجذوب، معاون مدیر دفتر منطقه‌ای خاورمیانه و شمال آفریقا در عفو بین‌الملل گفت استفاده غیرقانونی از فسفر سفید جان غیرنظامیان را به‌طور جدی به خطر انداخته است؛ کسانی که بسیاری‌شان در بیمارستان بستری و آواره شده و خانه‌ها و خودروهایشان آتش گرفته.
به گفته مجذوب، ارتش اسرائیل باید فورا استفاده از فسفر سفید را به ویژه در مناطق پرجمعیت متوقف کند.
او تاکید کرد که اسرائیل باید به تعهد فراموش شده خود در سال ۲۰۱۳ مبنی بر توقف استفاده از این سلاح‌ها پای‌بند باشد و از به خطر انداختن بیشتر جان غیرنظامیان در لبنان دست بردارد.
فسفر سفید اگرچه میتواند کاربردهای قانونی داشته باشد اما به دلیل احتمال زیاد گسترش آتش‌سوزی و دود ناشی از آن هرگز نباید به سمت یک منطقه مسکونی پرجمعیت یا زیرساخت‌های غیرنظامی یا در مجاورت آن شلیک شود.
فسفر سفید یک ماده محترقه است که بیشتر برای ایجاد یک صفحه از دود متراکم یا نشانه‌گذاری اهداف استفاده می‌شود.
این ماده هنگامی که در معرض هوا قرار می‌گیرد، در دمای بسیار بالا می‌سوزد و مناطق اطرافش را آتش می‌زند.
افرادی که در معرض فسفر سفید قرار می‌گیرند ممکن است دچار آسیب تنفسی، نارسایی اندام‌ها و سایر صدمات وحشتناک و تغییردهنده زندگی شوند؛ از جمله سوختگی‌هایی که درمان آن بسیار دشوار است و نمی‌توان با آب از بینشان برد. سوختگی‌هایی که تنها ۱۰ درصد از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند نیز اغلب کشنده هستند.
با ادامه درگیری‌ها در نوار غزه و حملات گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی در منطقه به مواضع اسرائیل و آمریکا، نگرانی‌ها درباره شدت گرفتن تنش‌ها و گسترش دامنه جنگ افزایش یافته است.
اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، در دیدار با وزیر خارجه جمهوری اسلامی در دوحه گفت: «ما پیگیر تلاش‌های ارزشمند جمهوری اسلامی، رییس جمهور و وزیر خارجه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی برای حمایت از ملت فلسطین هستیم و تشکر قلبی خود و ملت فلسطین را از این تلاش‌ها اعلام می‌کنیم.»
بیش از سه هفته از شروع درگیری‌ها میان اسرائیل و حماس و وخیم‌تر شدن اوضاع در خاورمیانه می‌گذرد. شواهد نشان می‌دهند هیچ یک از قدرتهای بزرگ منطقه خواهان تشدید درگیری‌ها نیستند اما در صورت ورود آمریکا، ایران، عربستان سعودی و سایر بازیگران منطقه‌ای به این مناقشه، چه رخ خواهد داد؟
فایننشال تایمز در گزارشی به بررسی احتمال گسترده‌تر شدن جنگ در خاورمیانه و علل آن پرداخته است.
بر اساس این گزارش، با وجود گذشت بیش از یک قرن از وقوع جنگ جهانی اول، مورخان هنوز به بررسی علل وقوع این جنگ می‌پردازند. نقطه آغازین جنگ جهانی اول، ترور یک دوک اتریشی در سارایوو در ژوئن سال ۱۹۱۴ بود. تنها در عرض چند هفته، این اتفاق منجر به درگیری بزرگ‌تری شد که تمام قدرتهای بزرگ اروپا و در نهایت آمریکا را وارد جنگ کرد.
جنگ جهانی اول در حالی آغاز شد که بسیاری از رهبران درگیر، تلاش زیادی برای جلوگیری از بروز جنگی سراسری در اروپا داشتند. امپراتورهای آلمان و روسیه پیام‌های متعددی مبادله کردند تا جلوی گسترش این بحران و تبدیل شدنش به جنگی بزرگ‌تر را بگیرند. تلاشی که با گسترش درگیری‌ها، با شکست مواجه شد.
نگرانی از تکرار تاریخ در خاورمیانه
فایننشال تایمز در ادامه گزارش خود با اشاره به شرایط خاورمیانه نوشت در حال حاضر خطر مشابه جنگ جهانی اول در تشدید ناخواسته درگیری‌ها وجود دارد.
وحشت فراگیری درگیری‌ها در خاورمیانه آن‌قدر قانع‌کننده است که رهبران منطقه خواهان تمرکز نبرد اسرائیل و حماس در محدوده غزه هستند.
از سوی دیگر سیاست‌‌گذاران غربی به‌طور فزاینده نگران گسترش جنگ در ابعاد بزرگ‌تر و خطر بروز یک جنگ سراسری در خاورمیانه‌اند. خطری که میتواند در نهایت منجر به ورود جمهوری اسلامی ایران، آمریکا و حتی عربستان سعودی به این درگیری شود.
چالش اصلی دولت بایدن در بحران خاورمیانه
تهدید «گسترده شدن جنگ در منطقه» در حال حاضر چالش اصلی دولت جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا است.
یکی از منابع داخلی واشینگتن به فایننشال تایمز گفت: «همه کشورهای درگیر، خطوط قرمزی دارند که عبور از آن‌ها میتواند منجر به اقدام متقابل شود اما هیچ‌کس واقعا نمی‌داند آستانه تحمل قدرتهای منطقه برای زیر پا گذاشته شدن این خطوط قرمز تا چه اندازه است.»
فایننشال تایمز نوشت هفته گذشته، جمهوری اسلامی تهدید آشکاری مبنی بر نزدیک شدن به آستانه تحمل خود صادر کرد. ابراهیم رئیسی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که اقدامات اسرائیل در غزه «خطوط قرمز را رد کرده و این ممکن است همه را مجبور به اقدام کند».
او افزود: «واشینگتن از ما می‌خواهد کاری انجام ندهیم اما آن‌ها به حمایت گسترده خود از اسرائیل ادامه می‌دهند.»
چگونگی تشدید تنش‌ها
بنا بر گزارش فایننشال تایمز، یکی از نشانه‌های تشدید تنش‌ها در منطقه زمانی دیده شد که آمریکا هفته گذشته شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی را در سوریه بمباران کرد.
واشینگتن این اقدام خود را پاسخی به حملات نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی به نیروهای آمریکایی حاضر در عراق و سوریه عنوان کرد.
فایننشال تایمز در ادامه افزود اگر این‌گونه حملات به مواضع ایالات متحده در منطقه ادامه یابد و نیروهای آمریکایی کشته شوند، پاسخ بعدی «شدیدتر» خواهد بود.
نقش حزبالله
اقدامات حزبالله لبنان به عنوان گروه شبه‌نظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی در گسترش درگیری‌ها کلیدی است.
اگر حزبالله تصمیم به افزایش میزان حملات خود به اسرائیل بگیرد، به میزان کافی موشک هدایت‌شونده دقیق در زرادخانه‌اش دارد تا اکثر جمعیت غیرنظامی اسرائیل را وادار به رفتن به پناهگاه‌ها کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به همین دلیل لبنان را در صورت حمله به اسرائیل از خاک این کشور، تهدید به «نابودی» کرده است.
به گزارش فایننشال تایمز اگر حزبالله در پی تهدیدهای اسرائیل در خطر نابودی قرار گیرد، جمهوری اسلامی میتواند نیروهایی را از سپاه پاسداران، برای جنگیدن در کنار متحد خود به لبنان بفرستد.
در صورت چنین اقدامی از سوی رژیم تهران، اسرائیل ممکن است تصمیم بگیرد به سپاه پاسداران در خاک ایران و همچنین در لبنان حمله کند.
از سوی دیگر احتمالا سایر نیروهای نیابتی تحت حمایت جمهوری اسلامی در منطقه با تشدید حملات خود به اهداف اسرائیلی و آمریکایی به جنگی که حزبالله در آن درگیر است، پاسخ خواهند داد.
تنگه هرمز
فایننشال تایمز با تاکید بر اهمیت استراتژیک تنگه هرمز یادآور شد جمهوری اسلامی احتمالا در نهایت به تهدیدهای گاه و بی‌گاه خود مبنی بر بستن تنگه هرمز عمل خواهد کرد.
تنگه هرمز گذرگاهی است که بیشتر نفت جهان از آن عبور می‌کند.
چنین اقدامی اقتصاد جهانی را به رکود می‌کشاند و مستقیما عربستان سعودی را تهدید می‌کند.
در صورت بروز عملی شدن این تهدید از سوی جمهوری اسلامی، نیروی دریایی ایالات متحده برای بازگشایی این تنگه تلاش خواهد کرد.
فایننشال تایمز افزود این اقدام بی‌پاسخ نخواهد ماند و ممکن است رژیم ایران و نیروهای نیابتی آن را به اقدام علیه نیروها و تاسیسات آمریکا در سراسر منطقه از جمله در بحرین، امارات متحده عربی، قطر، سوریه و عراق وادار کند.
حوثیهای یمن
حوثیهای یمن یکی از نیروهای تحت حمایت جمهوری اسلامی هستند که آمریکاییها با نگرانی خاصی اقداماتشان را تحت نظر دارند.
این نیروها اکنون درگیر جنگ با عربستان سعودی هستند.
نیروهای حوثی سه‌شنبه نهم آبان با حملات پهپادی و موشکی اسرائیل را هدف قرار دادند. این گروه تهدید کرد تا زمانی که اسرائیل حملات خود را به نوار غزه متوقف نکند، این کشور را هدف قرار خواهد داد.
حوثی‌ها هفته گذشته نیز راکت‌هایی به سمت اسرائیل شلیک کردند. آن‌ها همچنین در گذشته به تاسیسات نفتی عربستان سعودی ضربه زده‌اند. حوثی‌ها می‌توانند با پرتاب چند موشک دقیق، کارخانه‌های آب شیرین‌کُنی را نابود کنند که آب ریاض، پایتخت عربستان سعودی را تامین میکنند.
فایننشال تایمز نوشت همه طرف‌های جنگ احتمالی در خاورمیانه به خوبی می‌دانند بروز درگیری در این ابعاد برای هر یک از آن‌ها فاجعه‌بار خواهد بود. با وجود این ممکن است این اتفاق بیفتد زیرا این کشورها معتقدند رویدادهای خاصی وجود دارد که پاسخ ندادن به آن‌ها برای منافعشان بسیار خطرناک است.
برای مثال اسرائیل بدون طرح خروجی معتبر به غزه حمله زمینی کرد چرا که احساس می‌کرد باید تاثیر «بازدارندگی» خود را برگرداند.
از طرفی، جمهوری اسلامی معتقد است باید نشان دهد «محور مقاومت» از فلسطینی‌‌ها حمایت می‌کند.
آمریکا نیز بر این باور است که باید به هر گونه حمله به نیروهایش در منطقه با قدرت پاسخ دهد.
عربستان سعودی
با این حال همه در منطقه وحشت‌زده نیستند. در ریاض، برخی از سعودی‌‌ها با اطمینان اظهار میکنند که این درگیری فقط یک بحران دیگر در یک منطقه بی‌‌ثبات است.
آن‌ها بر این باورند که برنامه مدرن‌سازی بلندپروازانه پادشاهی و چشم‌انداز ۲۰۳۰، همچنان در مسیر خود قرار دارد.
با وجود این در حالی که مردم معمولی در ریاض سر در کار خود دارند، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی بسیار نگران خطر یک جنگ منطقه‌ای است.
فایننشال تایمز به نقل از یک منبع محرمانه نوشت استراتژی بن سلمان فشار آوردن بر آمریکایی‌‌هاست تا آنان نیز بر اسرائیل فشار بیاورند.
در حالی که آمریکاییها نیز به نوبه خود امیدوارند بن سلمان، قطر و حتی چین بتوانند جمهوری اسلامی را در مورد خطرات تشدید تنش و نیاز به خویشتن‌داری متقاعد کنند.
این بحران در نهایت منجر به شکل‌گیری گفت‌وگوی بی‌سابقه‌ای بین محمد بن سلمان و رییسجمهوری ایران شده است.
رهبران جمهوری اسلامی و عربستان سعودی مانند امپراتورهای روسیه و آلمان قبل از جنگ جهانی اول، مایلند در تلاش برای جلوگیری از یک جنگ فاجعه‌بار با یکدیگر گفت‌وگو کنند.
فایننشال تایمز در انتها نوشت باید امیدوار بود استراتژی‌ای که در سال ۱۹۱۴ موثر واقع نشد، این‌بار نتایج متفاوتی به همراه داشته باشد.
