هیات طالبان به ایران رفت تا «در جریان پروژه‌های کلان اقتصادی جمهوری اسلامی قرار گیرند»
روزنامه هم‌میهن روز ۱۳ آبان جزییاتی از آتش‌سوزی بامداد جمعه در کمپ ترک اعتیاد لنگرود منتشر کرد. این روزنامه به نقل از منابع آگاه نوشت تعداد بالای فوتی‌های حریق که به ۳۲ نفر رسیده، به دلیل «قفل بودن» درهای این مرکز بوده است. به گفته مقامات، اجساد این قربانیان قابل شناسایی نیست.
ساعت شش بامداد روز جمعه ۱۲ آبان یک مرکز درمان سوءمصرف مواد مخدر در لنگرود به نام «گام اول رهایی» آتش گرفت که علاوه بر کشته‌ها، ۱۶ تن هم در آن مجروح شدند.
مقام‌های استان گیلان با انتشار پیامی، فردا (یک‌شنبه ۱۴ آبان) را در شهرستان لنگرود عزای عمومی اعلام کردند.
سوختگی‌های ۵۰ و ۶۰ درصد؛ سه نفر بازداشت شدند
بر اساس گزارش‌ها، دو نفر از مصدومان با سوختگی ۵۰ و ۶۰ درصد با لوله تنفسی در بخش مراقبت‌های ویژه و دو نفر با سوختگی ۶۰ درصد در بخش بستری‌اند و حالشان وخیم است.
محمد جلایی، معاون استاندار گیلان، شامگاه جمعه گفت اجساد کشته‌شدگان آتش‌سوزی کمپ ترک اعتیاد قابل شناسایی نیست.
او تاکید کرد «هویت‌یابی اجساد» آتش‌سوزی کمپ «زمان‌بر» است.
جلایی همچنین از بازداشت سه نفر از مسوولان این کمپ ترک اعتیاد خبر داد.
پیش از او و در ظهر جمعه، صادقی نیارکی، رییس دادگستری استان گیلان گفته بود مدیر این مرکز دستگیر شده است.
مسوولان کمپ در اقدامی غیرقانونی درها را قفل کرده بودند
ستاد مبارزه با مواد مخدر در اطلاعیه‌ای اعلام کرد این مرکز خصوصی و مشمول ماده ١٥ قانون است. بر اساس این ماده، مراجعه افراد دچار آسیب اعتیاد به‌صورت خودمُعرف است.
بر اساس تعاریف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تفاوت مراکز ماده‌های ۱۵ و ۱۶ ترک اعتیاد در این است که طبق قانون، اگر فرد دارای اعتیاد خودش را داوطلبانه برای درمان معرفی کند، «او دیگر مجرم نیست و کسی با او برخورد نمی‌کند».
ساماندهی این افراد، زیر ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر می‌گنجد و می‌توانند پس از اتمام دوره درمان یا حتی زودتر از آن به هر دلیلی از مرکز خارج شوند. بنابراین قفل کردن در آسایشگاه روی آنان توجیهی ندارد.
دو منبع به هم‌میهن گفتند هنگام آتش‌سوزی درهای مرکز «گام اول رهایی» از پشت قفل بوده و برای همین مددجویان داخل آتش گیر افتاده و بسیاری از آنان با سوختگی شدید یا خفگی جانشان را از دست دادند.
روز جمعه محمد جلایی، آتش گرفتن بخاری و سرایت آن به پرده و در نهایت تمامی ساختمان را علت بروز حریق دانسته و گفته بود این نتیجه از بررسی‌های اولیه حاصل شده است.
به گفته او «غافلگیری شبانه، محبوس شدن و ازدحام جمعیت» از دلایل افزایش شمار کشته‌شدگان در این مرکز ترک اعتیاد بوده است.
سابقه خشونت و غیراستاندارد بودن این کمپ
هم‌میهن در گفت‌وگو با کارشناسان حوزه اعتیاد یادآوری کرد پیش‌تر هم از این کمپ، اعمال خشونت‌های شدید گزارش شده بوده.
اسفند ماه سال ۹۷ پایگاه خبری رکنا ویدیویی از «شکنجه معتادان در کمپ ترک اعتیاد گام اول رهایی» در لنگرود گیلان منتشر کرد که در آن چند نفر پای فردی را به چوب بسته بودند و یک نفر با ابزاری که شبیه به یک قطعه چوب، فرد خوابیده را فلک می‌کرد.
در این ویدیوی حدود سه دقیقه‌ای، چند نفر دیگر هم دیده می‌شوند که چوب به دست شده و به نوبت فرد خوابیده را فلک می‌کنند.
از سوی دیگر فریدون امین، پزشک درمانگری که هفته‌‌ای یک یا دو بار برای درمان به این مرکز تردد می‌کرد به هم‌میهن گفت ۴۲ نفر ساکن این مرکز بودند در حالی که ساختمان این مرکز استاندارد نبود و سیستم گرمایشی قابل قبولی هم نداشت.
آتش‌سوزی، حادثه‌ای تکراری در کمپ‌های ترک اعتیاد
این نخستین بار نیست که خبرهایی از آتش‌سوزی در مراکز ترک اعتیاد در ایران منتشر می‌شود.
بامداد ۱۹ مهر امسال سازمان آتش‌نشانی از عملیات اطفای حریق در کمپ ترک اعتیاد «بانوان شهر زرند» خبر داد.
هر چند این آتش‌سوزی تلفاتی در پی نداشت اما طی سال‌های گذشته ده‌ها نفر در آتش‌سوزی کمپ‌های ترک اعتیاد سراسر ایران جان باخته و مجروح شده‌اند که عمده دلیل آن رعایت نکردن نکات ایمنی از سوی مدیران این مراکز بوده است.
در جریان آتش‌سوزی روز جمعه نیز، علاوه بر شمار بالایی از مددجویان، نگهبان و مسوول نگهداشت این مرکز کشته شدند.
بر اساس گزارش‌ها، ظرفیت این مرکز ۴۰ نفر بوده اما تعداد مددجویان حاضر در آن هنگام این حادثه بسیار بیشتر بوده است.
طی سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی درباره وضعیت نامناسب کمپ‌های ترک اعتیاد در ایران منتشر شده است.
تیر ماه سال گذشته خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، ایرنا، از وجود هفت هزار و ۵۰۰ مرکز ترک اعتیاد در ایران خبر داد و نوشت بسیاری از آنان به شکل غیرقانونی و بدون مجوز فعالیت می‌کنند.
در برخی موارد، پزشکان مراکز پروانه طبابت خود را به اشخاص غیرمتخصص واگذار می‌کنند.
خبرگزاری ایسنا پیش‌تر در گزارشی نوشته بود صدور مجوز تاسیس مرکز درمانی ترک اعتیاد در سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پروسه و مراحل سختی ندارد.
جلال موسوی نایب رییس کانون انجمن‌های صنفی کامیونداران با بیان اینکه مهاجرت رانندگان ایرانی به اروپا شبیه مهاجرت به بهشت است، گفت: «از آنجایی که رانندگان ایرانی در شرایط سخت کار کرده‌اند از پس آزمون‌های سخت اروپا برمی‌آیند و معمولا رانندگان ایرانی و پاکستانی پذیرش بالاتری دارند»
تیم پژوهشی رصد بلوچستان روز ۱۲ آبان در گزارشی به ارائه جزییاتی جدید و تکمیلی درباره کشته‌شدگان جمعه خونین زاهدان و خاش در مهر و آبان سال گذشته پرداخت.
این گروه که بر اخبار نقض حقوق بشر در بلوچستان متمرکز است، آمارهای منتشر شده پیشین را در مورد شمار قربانیان این دو کشتار اصلاح کرد و گفت هویت ۷۰ نفر از جان‌باختگان جمعه خونین زاهدان و هشت نفر از کشته‌شدگان خاش روشن شده است.
در این گزارش داده‌هایی مانند تاریخ جان باختن، سن و اطلاعات برخی از کشته‌شده‌ها اصلاح شده است.
نویسندگان گزارش همچنین تاکید کردند در مواردی هم چند اسم متفاوت برای اشاره به یک جان‌باخته ذکر شده است.
رصد بلوچستان محدودیت راستی‌آزمایی و نبود امکان فوری غربال‌گری را دلیل اختلاف آماری با داده‌های پیشین این رویداد اعلام کرد.
قربانیان زاهدان
از میان کشته‌شده‌های زاهدان که رصد بلوچستان نام و تصویرشان را منتشر کرده، ۱۴ نفرشان کودک و چهار تن دیگر به نام‌های محمود براهویی (لوارزهی)، وحید توحیدنیا (هوت)، موسی دویرا (آنشینی) و متین قنبرزهی (گرگیج) ۱۸ ساله بوده‌اند.
کودکان کشته شده عبارتند از: «هستی نارویی» هفت ساله، «مصیب شه‌بخش» ۹ ساله، «دانیال شه‌بخش» ۱۱ ساله، «جواد پوشه» ۱۲ ساله، «امید سارانی» ۱۳ ساله، «علی براهویی» ۱۴ ساله، «محمدامین براهویی» ۱۴ ساله، «امیرمحمد رخشانی» ۱۵ ساله، «عادل کوچ‌زایی» (بریچی) ۱۵ ساله، «امید نارویی» ۱۶ ساله، «سامر هاشم‌زهی» ۱۶ ساله، «اسماعیل شه‌بخش» ۱۷ ساله، «محمداقبال شهنوازی» (نایب‌زهی) ۱۷ ساله و «محمود شهنوازی» (با نام دیگر امید صفرزهی) ۱۷ ساله.
آن‌ها عمدتا بر اثر اصابت گلوله شلیک شده از ماموران حکومتی به سر، صورت، گردن، قلب و سینه و همچنین خفگی با گاز اشک‌آور جان خود را از دست دادند.
اغلب این ۷۰ نفر در روز هشتم مهر و برخی دیگر در ششم آبان که از آن با نام «جمعه خونین دوم زاهدان» یاد می‌شود، کشته شدند.
هشتم مهر ۱۴۰۱ که به جمعه خونین زاهدان مشهور است، تجمعی از سوی نمازگزاران در اعتراض به تجاوز یک فرمانده نیروی انتظامی به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ در چابهار شکل گرفت.
در واکنش، ماموران نظامی از جمله با تک‌تیراندازهای مستقر بر پشت‌بام‌ها، با گلوله‌های جنگی تجمع‌کنندگان و شهروندان دیگر را در مصلای زاهدان هدف قرار دادند.
پیش‌تر آمار کشته‌شده‌های این حمله خونین دست‌کم ۱۰۳ شهروند اعلام شده بود.
بر اساس گزارش سازمان‌های حقوق بشری همچنین ده‌ها تن دیگر قطع نخاع، نابینا، مجروح و نقص عضو شدند.
پس از جمعه خونین، مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان در خطبه‌هایی انتقادی علی خامنه‌ای را به عنوان «فرمانده کل قوای نظامی کشور» در برابر کشته‌شدگان این واقعه مسوول دانست.
در پی این کشتار، راهپیمایی‌های اعتراضی پیوسته‌ای از سوی مردم زاهدان شکل گرفت که به جمعه‌های اعتراضی معروف شده است.
طی بیش از یک سال گذشته، جو امنیتی بر زاهدان حاکم بوده و صدها شهروند عادی بازداشت و زندانی شده‌اند.
قربانیان خاش
حدود یک ماه پس از جمعه خونین زاهدان، ماموران حکومتی کشتاری مشابه را در شهر خاش استان سیستان و بلوچستان انجام دادند.
در جریان تجمع اعتراضی شهروندان خاش در ۱۳ آبان ۱۴۰۱، نیروهای امنیتی و نظامی با گلوله‌های جنگی به معترضان شلیک کردند.
سازمان عفو بین‌الملل همان زمان شمار کشته‌شدگان را ۱۸ نفر اعلام کرد.
رصد بلوچستان در گزارش جدید خود نام و هویت هشت کشته‌شده خاش را منتشر کرد که سه نفرشان کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند.
«مبین میرکازهی» ۱۴ ساله، «کامبیز ریگی» ۱۶ ساله و «یاسر بهادرزهی» ۱۷ ساله این سه کودک جان باخته هستند.
تیم پژوهشی رصد بلوچستان تاکید کرد این گزارش کماکان کامل نیست چون حاکم بودن جو به شدت امنیتی در استان سیستان و بلوچستان مانع از آن شده است که شماری از خانواده‌ها در مورد قربانیان این جنایت اطلاع‌رسانی کنند.
محمدرضا قرایی آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت: «هیچ کشوری در دنیا به هیچ‌وجه توان مقابله با جمهوری اسلامی را ندارد چون جمهوری اسلامی ایران در مکانی راهبردی واقع شده است. بنابراین هیچ کشوری تصور درگیری با ما را پیدا نمی‌کند.»
رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش، با اشاره به نواختن زنگ استکبارستیزی در مدارس، گفت: «تنها کشوری در دنیا هستیم که دانش‌آموزان ما در مدرسه یاد می‌گیرند نه ظالم و نه مظلوم باشند.» او افزود: «زنگ استکبارستیزی مهم‌ترین زنگ تربیتی ما و زنگ مبارزه با شیطان است.»
