وزیر کشور انتخابات با پایین‌ترین نرخ مشارکت را «پرشکوه» خواند
او در این دیدار تلاش برای بایکوت انتخابات را حرکتی «خصمانه» توصیف و اضافه کرد که ملت ایران «پای جمهوری اسلامی ایستاده است».
نتایج نهایی اعلام شده از سوی وزارت کشور جمهوری اسلامی (با فرض درستی نتایج اعلامی که در مورد صداقت آن از سوی کارشناسان مستقل شبهه‌های جدی وجود دارد) نشان می‌دهد که حداکثر میزان حضور نزدیک به ۴۰ درصد واجدین شرایط رای بوده که پایین‌ترین میزان مشارکت در ادوار انتخابات مجلس شورای اسلامی است.
این سومین انتخابات متوالی جمهوری اسلامی است که میزان مشارکت در آن به ۵۰ درصد نمی‌رسد اما در دو انتخابات گذشته (۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی و ۱۴۰۰ ریاست جمهوری) آمار پایین مشارکت با توجیه و بهانه‌سازی‌های نظام همراه بود.
خامنه‌ای دو روز پس از انتخابات دوم اسفند ۱۳۹۸ بدون اشاره به مشارکت ۴۲ درصدی در انتخابات گفته بود: «این تبلیغات منفی از چند ماه قبل آغاز و با نزدیک‌شدن به انتخابات بیشتر شد و در دو روز آخر نیز به‌بهانه یک بیماری و ویروس، رسانه‌های آنها از کمترین فرصت برای منصرف کردن مردم از حضور در انتخابات چشم‌پوشی نکردند.»
فراموش‌کاری تاریخی خامنه‌ای در نگاه به میزان مشارکت اجازه تحلیل مشارکت نکردن مردم را به او نداده است. جایی که در نماز جمعه با اشاره به انتخابات در کشورهای غربی گفته بود: «ننگ است که در انتخابات ریاست جمهوری، ۳۵٪ یا ۴۰٪ حائزان شرایط شرکت کنند. پیداست که مردم به نظام سیاسىِ خود نه اعتماد دارند، نه اعتنا میکنند و نه امید دارند.»
البته نگاهی به میزان مشارکت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ادوار گذشته نشان می‌دهد دستکم از سال ۱۹۹۶ میلادی میانگین حضور در انتخابات ۵۹ درصد است. این رقم در دور پیش انتخابات و رقابت میان بایدن و ترامپ به ۶۶ درصد نیز رسیده بود که بالاترین میزان مشارکت در ادوار گذشته بود.
سونامی آراء باطله
در ادوار گذشته انتخابات جمهوری اسلامی، میزان آراء باطله و سفید به یک چالش عمده برای مهندسی انتخابات تبدیل شده است.
در سال‌های دور به کنایه گفته می‌شد که گوگوش و داریوش در برخی حوزه‌های رای‌گیری بالاترین رای را داشته‌اند اما هیچ‌وقت در این مورد آمار دقیقی منتشر نمی‌شد. در انتخابات مجلس شورای اسلامی ۱۳۹۸ در برخی از حوزه‌های رای‌گیری میزان آراء باطله به ۱۹٪ هم رسیده بود با این حال اطلاعات دقیقی از برخی حوزه‌ها منتشر نشدند. همین امر و نگرانی از بروز یک روند جدید در مهندسی انتخاباتی جمهوری اسلامی موجب شد که مقام‌های جمهوری اسلامی بار دیگر پای فتوا و اسلام را به میان آورند تا شاید بخش مذهبی جامعه که مخالف جمهوری اسلامی است را به شکلی به رای سفید ندادن ترغیب کند.
در این میان علی خامنه‌ای صراحتا فتوا داد که «اگر رای سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است». اما این راهکار به کار نیامد و در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ حتی آراء باطله به شکل رقیب اصلی با ابراهیم رئیسی وارد انتخابات شد و میزان آراء باطله از نفر دوم انتخابات مهندسی شده بیشتر بود.
در انتخابات ۱۴۰۲ رای سفید و باطله بار دیگر بخشی از مهندسی انتخابات را به هم ریخت و با اینکه میزان مشارکت کل را بالا برد اما نشان داد اجبار در رای با واکنش منفی بخشی از جامعه مواجه می‌شود. دستکم در شهر تهران میزان آراء باطله به نزدیک ۲۷۰ هزار رای رسید. برای فهم بهتر اهمیت این عدد می‌توان به آراء نامزدهای تایید شده شورای نگهبان در این شهر نگاه کرد. نفر چهاردهم لیست شهر تهران که به مجلس راه یافته ۳۰۰ هزار رای دارد و مابقی به دور دوم رفته‌اند.
نگاهی به شهرها و شهرستان‌های دیگر نشان می‌دهد در چندین حوزه مانند شیراز و زرقان، رای باطله در رده پنجم است، در حوزه اورامانات، آراء باطله جایگاه دوم است و در حوزه شهریار فاصله آراء باطله با راه یافته به مجلس شورای اسلامی تنها ۲ هزار رای است.
کاهش معنادار آراء نامزدهای تایید شده شورای نگهبان
در انتخابات مجلس خبرگان رهبری در استان مازندران با توجه به اینکه برای چهار کرسی، تنها پنج نامزد تایید شده بودند در واقع سه نفر از این جمع به صورت قطع با مهندسی انتخاباتی شورای نگهبان از پیش انتخاب شده بودند. با این وجود شرکت کنندگان در انتخابات این حوزه حاضر نشدند صادق لاریجانی، رییس منصوب خامنه‌ای در مجمع تشخیص مصلحت نظام را راهی خبرگان رهبری کنند.
حالا همین آمار در خراسان جنوبی و مجلس خبرگان رهبری با حضور ابراهیم رئیسی هم قابل توجه است. رسانه‌های نزدیک به جریان جبهه پایداری پیش از انتخابات نسبت به عدم رای بالا برای ابراهیم رئیسی هشدار داده بودند که این هشدارها به واقعیت بدل شد. رئیسی از ۶۰۸ هزار واجد رای در این استان توانست ۲۷۵ هزار رای به خود اختصاص دهد، با اینکه رسانه‌های حکومتی روی میزان رای ماخوذه رئیسی مانور داده و آن‌را رکوردی جدید عنوان کردند اما نسبت به دور پیش انتخابات مجلس خبرگان رهبری دستکم رای رئیسی ۵۰ هزار رای کمتر است.
صراط نیوز از رسانه‌های نزدیک به جریان پایداری صراحتا نوشته بود: «اگر میزان شرکت کنندگان از آمار سال ۱۴۰۰ یعنی ۴۲۲ هزار نفر پایین‌تر بیاید، معنای سیاسی خاص خود را خواهد داشت که به نفع رئیسی نخواهد بود. فارغ از آن، اگر میزان آرای رئیسی از ۸۶ درصد کمتر شود قطعا به معنای نارضایتی مردم از عملکرد شخص او بوده است.»
در حوزه‌های کوچک هم نگاه آماری نشان‌دهنده کاهش محسوس میزان رای راه‌یافتگان به مجلس شورای اسلامی است. برای نمونه می‌توان به حوزه محلات و دلیجان اشاره کرد که از مجموع ۲۱ هزار رای، محمد جلالی تنها با ۵ هزار رای راهی مجلس شورای اسلامی شده است. این عدد در دور پیش انتخابات مجلس شورای اسلامی نزدیک به ۱۰ هزار نفر بود.
