دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه هفتم خردادماه، حدود یک هفته پس از مرگ ابراهیم رئیسی و همراهانش در سقوط بالگرد آغاز به کار کرد. نمایندگان این دوره مجلس از دل انتخاباتی بیرون آمده‌اند که با پایین‌ترین میزان مشارکت و تحریم گسترده از سوی مردم مواجه شده بود.
این دوره از مجلس تحت تاثیر رویدادهای پیرامون برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری که قرار است در هشتم تیرماه برگزار شود، آغاز به کار کرده است.
بر اساس آیین‌نامه داخی مجلس، یکی از مهمانان مراسم افتتاحیه رییس‌جمهور است و با توجه به مرگ ابراهیم رئیسی، جای خالی او و حسین امیرعبداللهیان را با قاب عکس آنها پر کردند.
علی خامنه‌ای در پیامی برای افتتاحیه این دوره از مجلس خطاب به نمایندگان گفت که «آرامشبخش، امیدآفرین، برانگیزاننده همت‌ها و دعوت‌کننده به همدلی در محیط عمومی کشور» باشند و از «مسابقات بی‌فایده رسانه‌ای و مجادلات مضر سیاسی» پرهیز کنند.
پس از آن هیات رییسه سنی تشکیل شده و علاالدین بروجردی با ۷۴ سال سن به‌عنوان رییس سنی اداره اولین جلسه را بر عهده گرفت.
حسینعلی شهریاری به عنوان نایب رییس سنی و عباس قدرتی و عبدالحسین همتی هم به عنوان دبیران هیات رییسه موقت صحن را اداره کردند.
بروجردی در صحبت‌های خود در مراسم افتتاحیه با اشاره به اینکه هرگز برایش قابل باور نبوده این مجلس «در غم از دست دادن رئیسی» کار خود را آغاز کند، گفت آنچه در این شرایط باعث تسلای خاطر است وجود خامنه‌ای است که در ساعات اولیه سقوط بالگرد رئیسی گفت این حادثه هیچ خللی در پیشبرد امور و انجام کارها ایجاد نمی‌کند.
تصاویر منتشر شده از مراسم افتتاحیه این جلسه نشان می‌دهد شماری از وزیران دولت رئيسی هنگام پخش ویدیویی از او در این مراسم گریه و زاری می‌کنند.
در جلسه افتتاحیه دوازدهمین دوره مجلس، افرادی از جمله غلامحسین محسنی اژه‌ای رییس قوه قضاییه، محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری، حسن خمینی، عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش، حسین سلامی فرمانده کل سپاه، محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، احمد جنتی، محمد محمدی گلپایگانی رییس دفتر خامنه‌ای، احمدرضا رادان فرمانده نیروی انتظامی، اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه، حضور داشتند.
محمدباقر قالیباف که در چهار سال گذشته ریاست مجلس را برعهده داشته، همراه با مجتبی ذوالنوری و منوچهر متکی برای ریاست مجلس دوازدهم اعلام نامزدی کرده‌اند.
ذوالنوری، پس از خروج دونالد ترامپ از برجام، در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ برجام را در مجلس آتش زد. او همچنین به اظهار نظرهای عجیب مشهور است و در آبان ۱۳۹۸ گفته بود: «دشمنان پوشک بچه را طوری تولید می‌کنند که موجب عقیم‌سازی می‌شود.»
انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ با پایین‌ترین میزان مشارکت و تحریم گسترده از سوی مردم برگزار شد.
با آنکه گزارش‌های مردمی از میزان بسیار پایین مشارکت حکایت داشت، مقام‌ها و رسانه‌های حکومتی از مشارکت ۴۱ درصدی در انتخابات سخن گفتند و از آن به عنوان یک پیروزی یاد کردند.
جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مرودشت در مجلس، روز یکشنبه هفتم خردادماه با اشاره به مشارکت حداقلی مردم در انتخابات مجلس، به روزنامه هم‌میهن گفت: «اگر مشارکت تهران در انتخابات را از ۷۰ درصد در نظر بگیریم، آرای باطله و برگه سفیدها را جدا کنیم، در مرحله دوم انتخابات مجلس چهار تا پنج درصد در تهران مشارکت داشتند.»
عنوان پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد جلیلی که سال ۱۳۶۹ از آن دفاع کرد «سیاست خارجی پیامبر» بود. استاد مشاور جلیلی در همین پایان‌نامه حمید بهرامی احمدی بود که اعتبارنامه‌اش در مجلس پنجم شورای اسلامی به دلیل «عضويت در سازمان مجاهدين خلق» و «ارتباط با دست‌اندرکاران کودتای نوژه» رد شد.
در مقطع دکتری هم عنوان رساله جلیلی «بیان اندیشه سیاسی اسلام در قرآن» بود که استاد راهنمای آن احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و پدر زن ابراهیم رئیسی بود و استاد مشاورش حسین بشیریه؛ کسی که پیش از دوم خرداد روی اندیشه‌های جناح موسوم به اصلاح‌طلب تاثیر بسیاری داشت.
با این مقدمه تا حدی می‌توان با جریان فکری سعید جلیلی، نامزد ۵۹ ساله انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ آشنا شد.
روز یکشنبه ششم خرداد اعلام شد که جلیلی در انتخابات شرکت خواهد کرد و به نظر نمی‌رسد شورای نگهبان بخواهد نماینده خامنه‌ای در شورای عالی امنیت ملی و عضو منصوب رهبر جمهوری اسلامی در مجمع تشخیص مصلحت نظام را رد صلاحیت کند.
سعید جلیلی دیروز
جلیلی سال ۱۳۶۵ وقتی ۲۱ ساله بود در جریان جنگ هشت‌ساله ایران و عراق پای راستش را از دست داد. به همین علت هم طرفدارانش به او لقب شهید زنده می‌دهند.
او سه سال بعد از مجروح شدن در جنگ و در سال ۱۳۶۸، وارد وزارت امور خارجه شد. سال ۱۳۷۰ به سمت رییس اداره بازرسی وزارت امور خارجه رسید. در دور اول ریاست جمهوری محمد خاتمی معاونت اداره آمریکای وزارت امور خارجه را به عهده داشت.
او از سال ۱۳۸۰ وارد تشکیلات بیت رهبری شد و به سمت مدیریت بررسی‌های جاری دفتر علی خامنه‌ای منصوب شد. از سال ۱۳۸۴، همزمان با آغاز ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد دوباره به وزارت امور خارجه برگشت اما این بار به عنوان معاون اروپا و آمریکای وزارتخانه.
پس از دوره کوتاه دو ساله دبیری علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی، از مهر ماه ۱۳۸۶ تا شهریور سال ۱۳۹۲، جلیلی به مدت پنج سال دبیر شورای عالی امنیت ملی بود.
علاوه بر این هشتم تیر ۱۳۸۷، علی خامنه‌ای سعید جلیلی را به عنوان نماینده خودش در شورای عالی امنیت ملی، عالی‌ترین شورای امنیتی جمهوری اسلامی منصوب کرد.
در همین دوران ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲، او مسئول مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی بود. این دورانی بود که شدیدترین تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی وضع شد. در این دوره معاون جلیلی، علی باقری‌کنی بود که در حال حاضر جانشین حسین امیرعبداللهیان در وزارت امور خارجه شده است.
سعید جلیلی دهه ۹۰
سال ۱۳۹۲ جلیلی نامزد ریاست جمهوری شد. در انتخاباتی که بلافاصله پس از پایان دوران محمود احمدی‌نژاد برگزار شد، او به عنوان یکی از اعضای دولت سابق شناخته می‌شد.
در جریان مناظره‌ها، حتی چهره آرامی مثل علی‌اکبر ولایتی هم به شدت به جلیلی و شیوه و نتیجه مذاکرات او حمله کرد. جلیلی در آن انتخابات، به عنوان نامزد جریان پایداری تنها کمی بیش از ۱۱ درصد آراء را کسب کرد.
پس از آن شکست سخت، جلیلی به پشت صحنه رفت، جایی که دولت سایه خودش را تشکیل داد. جلیلی هرگز دولت سایه‌ای که تشکیل داده بود را تکذیب نکرد بلکه تصاویری از جلسات آن هم به دفعات منتشر شده است.
برآیند این جلسات این دولت سایه گاهی در رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی دیده می‌شد. امیرحسین ثابتی که حالا وارد مجلس شده و در گذشته مجری شبکه تلویزیونی افق بود، یکی از حضار ثابت جلسات جلیلی بود.
جلیلی در دوران رئیسی
سال ۱۴۰۰ جلیلی دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد، اما به نفع ابراهیم رئیسی کنار کشید. این کنارکشیدن سهمی هم داشت، روزنامه اعتماد زمستان سال ۱۴۰۱، در گزارشی مفصل به نقش نیروهای جلیلی در دولت رئیسی پرداخت.
یکی از مهم‌ترین نیروهای سعید جلیلی در دولت ابراهیم رئیسی علی باقری‌کنی بود. تا همین سال گذشته که دولت رئیسی به دنبال احیای برجام بود، جلیلی سخنرانی می‌کرد و تجویز برجام را تکرار تجربه تلخ می‌نامید.
البته بعد از این موضع‌گیری‌ها باقری‌کنی، معاون سابقش در شورای عالی امنیت ملی گفته بود: «کسانی که با پوشش دفاع از ارزش‌ها تلاش می‌کنند تا مذاکره را ماهیتا ضد ارزش جلوه دهند، عملا می‌خواهند دست نظام برای تامین منافع ملی را از این ابزار کلیدی و مهم تهی کنند.»
