وکلای پخشان عزیزی: حکم اعدام به ما ابلاغ شده و به آن اعتراض خواهیم کرد

از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه ۱۹۹۰، آذربایجان و ارمنستان دو بار با یک‌دیگر بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی وارد جنگ شدند. این منطقه نهایتا در سال ۲۰۲۰ به کنترل آذربایجان درآمد.

جمهوری اسلامی بارها هشدار داده است هیچ‌گونه تغییری را در مرزهای بین‌المللی منطقه تحمل نخواهد کرد.

منبع آگاه به ایران‌اینترنشنال گفت توافقنامه تسلیحاتی تهران و ایروان که در چند ماه گذشته به امضای دو طرف رسیده، از چندین قرارداد تشکیل شده است.

این منبع یک مقام ارشد نظامی در خاورمیانه است و ایران‌اینترنشنال برای حفظ امنیت او، از ذکر نامش خودداری می‌کند.

ایران‌اینترنشنال به فهرستی اختصاصی دست یافته که نشان می‌دهد کدام ادوات نظامی بر اساس قرارداد اخیر از ایران به ارمنستان صادر خواهد شد.

در این قرارداد عناوین پهپادهایی از جمله شاهد ۱۳۶، شاهد ۱۲۹، شاهد ۱۹۷، و مهاجر به چشم می‌خورد. همچنین بر اساس این توافقنامه، جمهوری اسلامی سامانه‌های دفاع موشکی سوم خرداد، مجید، ۱۵ خرداد و آرمان را در اختیار ارمنستان خواهد گذاشت.

پس از انتشار این گزارش، وزارت خارجه ارمنستان در پاسخ رسمی به ایمیل ایران اینترنشنال، این توافق را رد نکرد. سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری ارمنستان گفت: «ارمنستان در حال حاضر روابط امنیتی خود را در چارچوب قوانین بین‌المللی متنوع می‌کند. ما در این مورد توضیح بیشتری نداریم.»

در عین حال مهدی سبحانی سفیر جمهوری اسلامی در ارمنستان بعد از انتشار گزارش ایران اینترنشنال، قرارداد ۵۰۰ میلیون دلاری تسلیحات را تکذیب کرد و گفت ایران از برقراری صلح در منطقه قفقاز حمایت می کند.

پیش‌تر گزارشی در باره این توافق تسلیحاتی میان تهران و ایروان منتشر نشده بود.

فرزین ندیمی، تحلیل‌گر امور دفاعی و امنیتی در موسسه واشینگتن در این رابطه گفت معاهده‌ای در این مقیاس برای آن منطقه بسیار حائز اهمیت است.

ندیمی افزود «ایران [پیشتر] به ارمنستان هواپیماهای بدون سرنشین و برخی تسلیحات دیگر فروخته، اما حجمش هیچ‌گاه در این مقیاس نبوده است.»

بنا بر اعلام وزارت دارایی ارمنستان، بودجه دفاعی این کشور در سال ۲۰۲۴ در مقایسه با سال ۲۰۲۰، رشدی ۸۱ درصدی داشته است.

بودجه‌ دفاعی ارمنستان در سال ۲۰۲۴، حدود ۱.۴ میلیارد دلار بوده است. این بدان معناست که ارزش قرارداد تسلیحاتی اخیر میان تهران و ایروان، چیزی معادل یک سوم بودجه دفاعی ارمنستان در سال جاری میلادی خواهد بود.

هنوز مشخص نیست ارمنستان چگونه می‌تواند از عهده پرداخت مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار به جمهوری اسلامی برآید، اما برخی تحلیل‌گران معتقدند ایروان ممکن است از وام برای پرداخت این مبلغ به تهران استفاده کرده باشد.

به گفته منبع مطلع ایران‌اینترنشنال، توافقنامه تسلیحاتی جمهوری اسلامی و ارمنستان تنها به ارسال پهپاد و سامانه دفاع هوایی محدود نمی‌شود. همکاری‌های اطلاعاتی، روابط نزدیک نظامی، آموزش و احداث پایگاه‌هایی در خاک ارمنستان نیز در این قرارداد در نظر گرفته شده است.

فرزین ندیمی با اشاره به افزایش روابط نظامی و تسلیحاتی تهران و ایروان گفت: «گمان نمی‌کنم منطقه از این موضوع راضی باشد. گمان نمی‌کنم ایالات متحده از این موضوع راضی باشد.»

منبع مطلع همچنین گفت که همکاری امنیتی میان دو کشور، از جمله قرادادهای تسلیحاتی، در طول دیدارهای مقامات بلندپایه و تیم‌های فنی از ایران در ماه‌های اخیر، مورد بحث قرار گرفته است.

این روابط جنجال‌هایی را نیز در پی داشته است. مهدی سبحانی، سفیر جمهوی اسلامی در ایروان، روز هشتم تیر در مصاحبه با رادیو ارمنستان خطاب به واشینگتن گفت: «پیام من این است که آن‌ها [آمریکایی‌ها] نباید بی‌جهت در روابط ایران و ارمنستان دخالت کنند.»

درس‌هایی که ارمنستان از جنگ آموخت

الکس وطنخواه، مدیر برنامه ایران در موسسه خاورمیانه، معتقد است ارمنستان برای تامین امنیت خود به سراغ سایر کشورها، از جمله فرانسه، هند، ایالات متحده و جمهوری اسلامی رفته است.

او افزود: «ارمنستان از نظر نظامی در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد. اوضاع در چند سال گذشته برای آن‌ها خوب نبوده است. آن‌ها در دو نبرد مهم با دشمن تاریخی خود، آذربایجان، شکست خورده‌اند و اعتمادشان را به حامی تاریخی خود، روسیه، از دست داده‌اند.»

به گفته وطنخواه، قرارداد تسلیحاتی اخیر میان جمهوری اسلامی و ارمنستان، به تهران اجازه می‌دهد که در منطقه قفقاز به نقش‌آفرینی بپردازد.

پس از دهه‌ها درگیری متناوب میان باکو و ایروان، آذربایجان در سال ۲۰۲۰ عملیات نظامی خود را علیه ارمنستان کلید زد که به «جنگ دوم قره‌باغ» شهرت یافت. در جریان این عملیات ۴۴ روزه، هزاران نفر از هر دو طرف کشته شدند.

تحلیل‌گران نظامی پیروزی آذربایجان در این نبرد را به استفاده این کشور از پهپادهای ارسال شده از اسرائیل و ترکیه نسبت دادند.

به گزارش موسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، اسرائیل تامین ۶۹ درصد از تسلیحات عمده آذربایجان را بر عهده داشته است.

بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، آذربایجان حدود ۳ درصد از تسلیحات عمده خود، از جمله موشک و پهپاد، را از ترکیه تامین کرده است.

وطنخواه گفت: «ارمنستان نمی‌دخواهد در این رقابت [تسلیحاتی] عقب بماند. اگر ایران می‌تواند پهپادهای مورد نظر این کشور را تامین کند، چرا که نه؟»

دامنه قرارداد تسلیحاتی جمهوری اسلامی و ارمنستان از این دو کشور فراتر خواهد رفت و روابط تهران و باکو را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. این در حالی است که اخیرا مسعود پزشکیان، که تباری آذربایجانی دارد، به عنوان رئیس جمهور آینده ایران انتخاب شده است.

فرزین ندیمی گفت: «آذربایجان از این قرارداد [میان تهران و ایروان] بسیار بسیار عصبانی خواهد شد. ایران هم‌زمان می‌خواهد بدین طریق نارضایتی خود را از آذربایجان به نمایش بگذارد زیرا آذربایجان مشتری اصلی سلاح‌های اسرائیلی به شمار می‌رود. آذربایجان و اسرائیل از روابط راهبردی برخوردار بوده‌اند.»

او افزود: «گمان می‌کنم ایران از طریق توافقنامه‌هایی از این دست به آذربایجان نشان می‌دهد که روابط این کشور با اسرائیل، ایران را هر چه بیشتر به سوی ارمنستان سوق خواهد داد.»

معادلات جنگ اوکراین و روابط ارمنستان و روسیه

تحلیل‌گران امنیتی ارمنستانی که مستقیما با دولت این کشور در تماس هستند، از مصاحبه با ایران‌اینترنشنال خودداری کردند و گفتند به باور آن‌ها، توافقنامه‌ای در این مقیاس میان ایروان و تهران وجود ندارد.

به گفته آن‌ها، ارمنستان در حال نزدیکی به غرب است و روابطش با آمریکا را بر سر ایران و نقض تحریم‌های این کشور به خطر نمی‌اندازد زیرا سردی روابط با غرب و ایالات متحده عواقب سنگینی برای ایروان خواهد داشت.

یک تحلیل‌گر ارمنستانی هم گفت این جموری اسلامی است که بر امضای قرارداد تسلیحاتی با ایروان اصرار دارد اما ارمنستان از پذیرش آن سرباز زده است.

پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین و معطوف شدن توجه مسکو به این مناقشه، ارمنستان گسترش روابط با غرب را در دستور کار خود قرار داده است؛ به‌ویژه ایروان همکاری‌های نظامی خود با فرانسه و آمریکا را افزایش داده است. ارمنستان در تیرماه در مانور نظامی مشترکی با ایالات متحده که ۹ روز به طول انجامید، شرکت کرد.

فردریک لابار، کارشناس کالج نظامی سلطنتی کانادا معتقد است دلایل بسیاری برای امضای قرارداد تسلیحاتی میان جمهوری اسلامی و ارمنستان وجود دارد.

او افزود این توافقنامه برای ارمنستان که قصد دارد از خود در برابر آذربایجان دفاع کند، یک «ضرورت» است.

به گفته این کارشناس، این قرارداد همچنین می‌تواند مسیری باشد که روسیه با استفاده از آن، به صورت غیرمستقیم تسلیحات ساخت ایران را به‌واسطه ارمنستان دریافت کند.

لابار اضافه کرد ایروان خود را از این طریق برای روسیه «عزیز خواهد کرد» و قدرت‌های غربی بین‌المللی نیز نمی‌توانند ارمنستان را در این خصوص تحت فشار بگذارند.

سازمان‌های حقوق بشری «داوتی استریت چمبرز»، «شاخص سانسور» و «بنیاد حقوق بشر» روز چهارشنبه سوم مرداد با تاکید بر اینکه دلیل بازداشت صالحی، هنر و اعتراض‌ او به حکومت ایران است، برای نشان دادن عدم پایبندی دولت ایران به تعهدات قانونی بین‌المللی به سازمان ملل شکایت کردند.

این‌سازمان‌ها رفتار حکومت با صالحی را مصداق آزار و اذیت قضایی توصیف کردند و گفتند اتهامات او مربوط به ترانه‌های صالحی و درخواست‌های او برای آزادی‌ برای مردم ایران است.

این سه سازمان‌ حقوق‌ بشری با اشاره به اینکه هر روز زندان، بی‌عدالتی بزرگی در حق صالحی است‌، نوشتند که او به مراقبت‌های پزشکی بعد از زندان نیاز دارد و باید آزاد شود تا بتواند از هنر خود استفاده کند.

طبق این شکایت‌نامه آرزو اقبالی بابادی، از اقوام صالحی گفته است علی‌رغم لغو حکم اعدام توماج، مقامات قصد دارند او را برای مدت طولانی در زندان نگه دارند.

به گفته او این بخشی از یک استراتژی مستمر برای هدف قرار دادن زندگی همه ایرانیانی است.

نگین نیک‌نام، دوست و مدیر حساب‌های اجتماعی صالحی هم گفته است جمهوری اسلامی توانایی اعدام او را ندارد و تلاش می‌کند صالحی را در زندان وادار به سکوت کند.

سازمان عفو بین‌الملل هم روز شنبه ۳۰ تیر، در نامه‌ای با اشاره به نقض حکم اعدام توماج صالحی از سوی دیوان عالی ایران، خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط و لغو اتهام‌های مطرح‌شده علیه این رپر معترض زندانی شد.

این نهاد حقوق بشری تاکید کرد که باید درباره شکنجه صالحی تحقیقات مستقل و موثری انجام شود.

به نوشته این نهاد حقوق بشری بین‌المللی، صالحی در ایام بازداشت پیشین خود به شیوه‌های مختلف از جمله ناپدیدسازی قهری یک ماهه، نگهداری طولانی‌مدت در سلول انفرادی، ضرب‌وشتم‌های پی‌درپی که منجر به شکستگی در دست و پای او و از دست دادن هوشیاری به مدت دو روز شد و محرومیت از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی، شکنجه شده است.

صفحه ایکس صالحی نیز روز ۲۹ تیر با تایید خبر تشکیل پرونده تازه برای او نوشت که با وجود نقض احکام صادره در پرونده نخست صالحی و صدور قرار وثیقه، مقام‌های قضایی با پرونده‌سازی تازه، قرار بازداشت جدید برای او صادر و از آزادی‌اش جلوگیری کردند.

صالحی در این پرونده با اتهام‌های «توهین به مقدسات، دعوت به خشونت و کشتار، تبلیغ علیه نظام و نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» مواجه است.

صفحه ایکس صالحی روز ۱۷ تیر نیز از کارشکنی نهادهای امنیتی و عوامل قضایی دادگاه انقلاب استان اصفهان در روال اداری پرونده این خواننده رپ خبر داده و نوشته بود: «درحالی‌که دو هفته از نقض حکم اعدام صادرشده علیه توماج صالحی از سوی دیوان‌عالی می‌گذرد، مسئولان قضایی دادگاه انقلاب استان اصفهان از اعلام وصول پرونده سر باز می‌زنند تا توماج را بیشتر در حبس نگه‌دارند.»

امیر رئیسیان، وکیل دادگستری، روز پنجم اردیبهشت از محکوم شدن این خواننده زندانی به اعدام خبر داد و در گفت‌وگو با روزنامه شرق اقدام شعبه یک دادگاه انقلاب اصفهان در اجرایی نکردن حکم دیوان عالی کشور را درباره پرونده سال ۱۴۰۱ توماج صالحی، «بی‌سابقه» خواند.

صالحی علاوه بر اعدام به مجازات‌هایی چون دو سال ممنوعیت از فعالیت‌های هنری، دو سال ممنوع‌الخروجی و شرکت در کلاس‌های مدیریت رفتار نیز محکوم شده است.

این وکیل دادگستری روز دوم تیر از نقض حکم اعدام موکلش در شعبه ٣٩ دیوان عالی کشور خبر داد و در شبکه اجتماعی ایکس نوشت چنان که انتظار می‌رفت دیوان عالی کشور از یک خطای غیرقابل جبران قضایی جلوگیری کرد.

توماج صالحی روز ۲۷ آبان پس از تحمل بیش از یک سال حبس که ۲۵۲ روز آن در انفرادی بود، با قرار وثیقه از زندان آزاد شد.

ماموران امنیتی نهم آذر ماه در خیابانی در شهر بابل، دوباره او را بازداشت و به زندان دستگرد اصفهان منتقل کردند.

صالحی در حالی آبان‌ ۱۴۰۱ و در میانه خیزش انقلابی بازداشت شد که با پیام‌هایش در رسانه‌های اجتماعی از اعتراضات مردمی حمایت قاطع کرد.

این خواننده معترض پیش‌تر و در شهریور ۱۴۰۰ بعد از خواندن آهنگ «‌سوراخ موش بخر» در اصفهان بازداشت و پس از مدتی آزاد شد.

او در آثار خود به موضوعاتی چون فساد در جمهوری اسلامی، اعتصابات کارگری، اعدام‌ و زندانی کردن مخالفان پرداخته است.