شرکت‌های توزیع نیروی برق در چندین استان از جمله اردبیل، کرمانشاه و خراسان رضوی اعلام کردند که قطعی برق در سراسر این استان‌ها از ساعت ۹ صبح یک‌شنبه ۲۰ آبان اعمال شده است. برخلاف گزارش‌های قبلی، قطعی برق پایتخت نیز از روز جاری آغاز شد.
روزنامه شرق در گزارشی خبر داد ساخت‌وسازها در نزدیکی بافت تاریخی استان فارس آغاز شده است. پیام ما نیز در گزارشی، طرح توسعه امامزاده یحیی را برابر با تخریب بافت تاریخی و میراثی محله عودلاجان استان تهران نامید.
۱۴۰ خانه تاریخی عودلاجان در آستانه تخریب
اسکندر مختاری، مدیر سابق محور فرهنگی تاریخی تهران به پیام ما گفت قبل از اینکه طرح سازمان نوسازی شهرداری به دست میراث‌فرهنگی برسد تخریب‌ها و تملک‌ها شروع شده‌اند و چراغ خاموش آن را پیش می‌برند.
طرح توسعه آستان امامزاده یحیی در محدوده‌ای به مساحت حدود ۳/۸ هکتار در مجاورت آستان آن با هدف «تقویت هویت مذهبی و اراده خدمات به زائران» و در سه فاز تعریف شده است.
به گفته پیام ما، طی این سه فاز در مجموع ۱۴۰ خانه در مساحتی حدود دو هزار و ۸۰۰ مترمربع، درست در وسط بافت تاریخی عودلاجان باید صاف شود تا امامزاده یحیی به تقلید از حرم عبدالعظیم در شهر ری و حرم شاهچراغ در شیراز، صحن و سرا و شبستانی بزرگتر داشته باشد.
بر اساس این گزارش، طرح توسعه از مدت‌ها پیش از طریق رایزنی با تعدادی از مالکان خانه‌ها و مغازه‌هایی که در طرح قرار گرفته‌اند، آغاز شده است و مجریان طرح در مرحله چانه‌زنی برای خرید خانه‌ها هستند.
قبل از مطرح شدن رسمی کار نیز یکی-دو پلاک در محدوده امامزاده خریداری و خانه واجد ارزش «نشیبا» در ضلع شمالی امامزاده هم تخریب شد.
به گفته پیام ما، این خانه تاریخی پس از تخریب، به سرویس بهداشتی تغییر کاربری داده است.
اکنون حدود ۷۰ بنای تاریخی در عودلاجان و منطقه ۱۲ شهرداری در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند.
مختاری در گفت‌وگو با پیام ما تاکید کرد که در اجرای طرح توسعه امامزاده یحیی، شائبه «گورفروشی» مطرح شده است.
مدیر سابق محور فرهنگی تاریخی تهران برای مثال از قبری نام برد که خاک تازه روی آن ریخته شده، سنگی ندارد و با یک پارچه مشکی پوشانده شده، اما می‌گویند متوفی ۱۰ سال قبل آنجا خاک شده است.
او هدف اصلی از اجرای چنین طرحی را «پول و بهره‌وری اقتصادی» نامید و گفت متولیان قصد دارند مانند فروش قبر در طرح شاهچراغ، حرم معصومه قم یا امامزاده صالح تجریش، یک زمین را به یک قیمت نازل بخرند و صد برابر بفروشند.
گوبرداری در محوطه بافت تاریخی شاهچراغ شیراز
روز یک‌شنبه ۲۰ آبان روزنامه شرق خبر داد بار دیگر فعالیت‌هایی در نزدیکی بافت تاریخی شیراز آغاز شده که فعالان میراث فرهنگی را نگران کرده است.
محمدمهدی کلانتری، دبیر پویش ملی نجات بافت‌های تاریخی ایران، به این روزنامه گفت در آبان امسال مساحت ۳/۵ هکتار در شرق حرم شاهچراغ حصارکشی و تجهیز کارگاه شده و عملیات گودبرداری را در آن آغاز کرده‌اند.
به گفته او، این طرح به یک‌باره و بدون طی روند تهیه و تصویب از طرف شورای عالی معماری و شهرسازی اجرایی شده است.
کلانتری گفت خود بافت تاریخی را حصار نکشیده‌اند، اما بخشی از کار را شروع کرده‌اند که مداخله کالبدی سنگین آغاز کنند.
کارگاه مورد اشاره در محدوده‌ای قرار دارد که پیش‌تر و در فاصله سال‌های ۸۹ تا ۹۶ تملک اجباری شده و دست‌کم ۱۰ بنای ثبت ملی آن تخریب شده بود.
طی سال‌های گذشته از این محدوده به شکل موقت برای پارکینگ استفاده می‌شد.
مرداد سال ۱۴۰۲ بافت ۳۶۰ هکتاری شیراز به‌طور کامل ثبت ملی شد و در محدوده‌ای که اکنون ساخت‌وساز در آن آغاز شده هم هنوز چهار بنای تاریخی باقی مانده است.
به گفته دبیر پویش ملی نجات بافت‌های تاریخی ایران، می‌خواهند در این محدوده، «قبرسازی» کنند.
کلانتری هشدار داد: «این توسعه به مرور زمان بافت تاریخی را نابود می‌کند چون قرار نیست متوقف شود. زمانی که صحن احداث کنند، در کنار آن پارکینگ نیز خواهند ساخت.»
بهمن سال ۱۴۰۱ نیز گزارش‌هایی از آغاز فاز اول تخریب خانه‌های بافت تاریخی شیراز برای توسعه حرم شاهچراغ منتشر شد که قرار بود در آن ۶۰ ساختمان تخریب شود.
همان زمان علیرضا صحراییان، معاون عمرانی حرم شاهچراغ در مناظره‌ای تلویزیونی گفت در این محدوده ۳/۵ هکتاری قرار است صحن پیامبر اعظم احداث بشود و تاکید کرد این مداخله در «چهاردیواری» و اراضی تحت تملک حرم اتفاق می‌افتد.
کلانتری در آن مناظره تاکید کرده بود بخشی که امروز از آن با نام چهاردیواری حرم یاد می‌شود تا ۱۰ سال پیش محل زندگی شهروندان بود و با «تملک اجباری و به زور» از مردم گرفته شد.
با آغاز طرح توسعه حرم شاهچراغ در دو سال پیش، ۲۲۸ هنرمند و چهره فرهنگی ایرانی در بیانه‌ای نسبت به تخریب آثار تاریخی و فرهنگی در شیراز اعتراض کرده و خواستار توقف این طرح شده بودند.
آثار و محوطه‌های تاریخی استان فارس در سال‌های گذشته با چالش‌های عمده‌ای مواجه بوده‌اند که از جمله آن‌ها بحران گلسنگ‌ها در تخت‌جمشید و فرونشست در بناهای باستانی اطراف آن مثل نقش رستم است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان فارس نیز در فروردین امسال خواستار تاسیس خط اتوبوس گردشگری در مسیر مجموعه تخت‌جمشید به حرم شاهچراغ شد و گفت این خط اتوبوس «ارتباط معنوی بین دو قطب گردشگری زیارتی و تاریخی» ایجاد می‌کند.
پروژه خط دوی متروی شیراز در کنار حافظیه نیز با اینکه پس از اعتراض‌های گسترده متوقف شد، اما هنوز به‌طور کامل از دستور کار شهرداری کنار گذاشته نشده است.
در چهار دهه گذشته، بارها تخریب آثار و بافت‌های تاریخی ارزشمند ایران از سوی مقام‌ها و نهادهای جمهوری اسلامی خبرساز شده است.
شرکت توزیع نیروی برق روز یک‌شنبه ۲۰ آبان اعلام کرد در راستای تصمیم دولت مبنی بر اعمال خاموشی برنامه‌ریزی شده در کشور، زمان خاموشی مشترکان تهرانی برای هر مشترک به‌صورت پیامک ارسال می‌شود.
در این روز سایت اطلاع‌رسانی توزیع نیروی برق تهران بزرگ اطلاعیه جدول خاموشی را منتشر کرد.
در این جدول خاموشی‌های روز نخست استان تهران تنها شامل مناطق حاشیه‌ای مانند پاکدشت، اسلام‌شهر، پرند، شهر ری، شهر قدس، شهریار، اندیشه، رباط‌کریم، خاوران، ورامین و قرچک است.
هر نوبت خاموشی در پایتخت یک بازه زمانی دو ساعته است.
صبح یک‌شنبه و با انتشار برنامه زمان‌بندی قطع برق در بخش خانگی و تجاری پایتخت، سایت شرکت توزیع نیروی برق تهران از دسترس خارج شد.
برنامه خاموشی‌ها بین ساعت ۹ تا ۱۷ خواهد بود و توزیع بی‌برقی قرار است به صورت منظم انجام شود.
روز شنبه ۱۹ آبان، رسانه‌های داخلی گزارش دادند که به دلیل نبود سوخت کافی برای نیروگاه‌ها، قطعی برق در سراسر کشور آغاز خواهد شد.
مسعود پزشکیان در روزهای قبل دستور داده بود مازوت‌سوزی در سه نیروگاه متوقف و به جای آن خاموشی زمان‌بندی شده اعمال شود.
به گفته عبدالرضا تقوی، رییس هیات مدیره تولید برق منطقه مرکزی، با آغاز این طرح از روز جاری، مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند قطع شد.
تقوی گفت اکنون روزانه ۱/۸ میلیون متر مکعب گاز به نیروگاه شازند اختصاص پیدا می‌کند اما آن‌ها درخواست تخصیص سهمیه کامل گاز کامل را دارند.
در روزهای اخیر خبرگزاری‌های رسمی اعلام کردند به دستور رییس دولت، مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، اصفهان و کرج متوقف می‌شود.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم نیز روز ۱۷ آبان با انتشار پستی در ایکس نوشت می‌توان برای مدتی محدود، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.
در همین راستا، رضا سپه‌وند، عضو کمیسیون انرژی مجلس روز یک‌شنبه گفت اگر مازوت‌سوزی انجام نشود تنها راه، قطعی زمان‌بندی برق و گاز خانگی و صنعتی است و افزود: «جز مازوت، منبع دیگری نداریم که بخواهیم برای تامین گاز در ماه‌های آینده استفاده کنیم.»
او افزود: «تجربه قطع برق صنعتی را در تابستان داشتیم که بخش صنعت و کشاورزی ضربه خورد و قطعیهای مکرر مشکلات زیادی هم برای بخش خانگی ایجاد کرد.»
خبرگزاری ایسنا روز یک‌شنبه به نقل از مسئولان «ذیربط» نوشت که باوجود آغاز خاموشی بخشهای خانگی و تجاری، تاکنون درباره اعمال محدودیت برای صنایع تصمیمگیری نشده است.
در روزهای گذشته چهرههای دولتی، رسانه‌های وابسته به دولت و حامیان پزشکیان در تلاشاند اعمال خاموشی‌های زمان‌بندی شده و سراسری را که یادآور سال‌های دهه ۶۰ است، علاوه بر توجیه، ستایش کنند و آن را یکی از دستاوردهای دولت جدید بنامند.
محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی پزشکیان نیز مردم را مقصر ناترازیها و مازوت‌سوزی خوانده و گفت شهروندان برای کمکردن خاموشی‌ها باید چند درجه هوای خانه را کاهش دهند و گاز و برق کمتری مصرف کنند.
او همچنین بخشی از مشکل را «ارزانی شدید» و یارانه حاملهای انرژی دانست.
حسنعلی تقیزاده، رییس هیات مدیره سندیکای برق اواخر شهریور ماه خطاب به مسئولان هشدار داده بود: «اگر با این دست فرمان جلو بروید، سال آینده ناترازی به ۲۵ هزار مگاوات میرسد.»
تقیزاده گفته بود: «مردم را مقصر ندانید، الکی نگویید مصرف مردم زیاد است. متوسط مصرف سرانه ایرانیان هزار و ۲۲ کیلووات ساعت در سال، در اروپا دو هزار و ۱۲۰ کیلووات ساعت است. مردم ما نسبت به کل دنیا برق را خیلی کم مصرف میکنند، اما عادت داریم گناه را گردن مردم بیندازیم.»
طبق آمارهای شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی و با احتساب مجموع مازوت و گازوئیل، ذخایر سوخت مایع نیروگاهی کشور در شهریور ۱۴۰۳ نسبت به شهریور سال گذشته، ۳۶ درصد کاهش داشته است.
خبرگزاری فارس نیز روز یک‌شنبه در گزارشی با استناد به دادههای وزارت نیرو نوشت از شهریور امسال فرآیند پر شدن ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها متوقف شده و به مرور، حجم این ذخایر به یکسوم رسیده است.
بر اساس این گزارش، تامین گاز نیروگاه‌ها در دو هفته اول آبان جاری ۳۰ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ کم شد و ذخیره گازوئیل نیروگاه‌ها هم به کمتر از هزار و ۲۶۰ میلیون لیتر رسید تا شبکه برق ایران در یک قدمی شرایط فوقاضطراری قرار گیرد.
در ایران ۸۰ درصد برق به وسیله نیروگاههای حرارتی تولید می‌شود که این نیروگاه‌ها برای این تولید، بدون ایجاد وضعیت ناسالم آلودگی هوا، عمدتا به گاز متکیاند.
در وضعیتی که گاز یا گازوئیل در دسترس نباشد، نیروگاه‌ها به سمت استفاده از مازوت حرکت میکنند.
در مازوت مقادیر بالایی گوگرد و سایر ترکیبات سمی وجود دارد که سوزاندن آن منجر به تولید حجم زیادی از ذرات معلق و گازهای سمی می‌شود.
این آلایندهها تاثیری مستقیم بر آلودگی هوا دارند و افزایش آن‌ها در هوای تنفسی، خطر بیماریهای تنفسی و قلبی-عروقی را افزایش میدهد.
زمستان سال ۱۴۰۱ نیز خاموشی‌های گستردهای در سراسر کشور رخ داد که علت آن ناتوانی شبکه تولید و انتقال در تامین گاز نیروگاه‌ها بود.
