وب‌سایت هوانوردی آئروتلگراف گزارش داد دو هواپیمای مسافربری ایرباس ۳۴۰ و بوئینگ ۷۳۷ با دور زدن تحریم‌ها از طریق «آزمان‌ایر» در نیجریه خریداری و به تهران منتقل شده‌اند. به گزارش آئروتلگراف، احتمالا این دو هواپیمای ۱۸ و ۲۸ ساله به ناوگان شرکت‌های «ماهان» یا «آسمان» خواهند پیوست.
این وب‌سایت نوشت شرکت هواپیمایی خصوصی «آزمان‌ایر» نیجریه در حال حذف تدریجی ناوگان خود است.
این شرکت که سال ۲۰۱۰ تاسیس شد، ناوگان چندان گسترده‌ای در اختیار ندارد. در سال ۲۰۲۰، تنها پنج فروند هواپیما در ناوگان این شرکت موجود بود.
ردیابی پرواز دو فروند هواپیمای این شرکت نیجریه‌ای نشان می‌دهد آن‌ها ۲۵ آبان‌ماه از مقر اصلی آزمان‌ایر در شهر کانو به ایران پرواز کردند.
هرگونه فروش هواپیما یا قطعات آن به جمهوری اسلامی برای سال‌های طولانی ممنوع بود، اما پس از توافق بر سر برنامه هسته‌ای حکومت ایران، موسوم به برجام، در سال ۱۳۹۴، پنجره کوچکی برای مبادلات رسمی در حوزه هواپیماهای مسافربری باز شد.
در آن مقطع زمانی، برخی اخبار در خصوص انعقاد قراردادی میان تهران و شرکت آمریکایی بوئینگ برای فروش ۱۰۰ فروند هواپیما منتشر شد.
با این حال، پس از خروج دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری وقت ایالات متحده، از توافق برجام در سال ۱۳۹۷، اوضاع در زمینه خرید هواپیماها و انتقال آن‌ها به ایران، مجددا به حالت قبل بازگشت.
در حال حاضر، حدود ۶۰ درصد از ناوگان هوایی ایران زمین‌گیر شده و میانگین عمر آن حدود ۲۰ سال پیرتر از کشورهای همسایه، مانند عراق است.
علیرضا منظری، معاون پیشین سازمان هواپیمایی ایران، در اردیبهشت‌ماه در گفت‌وگویی با روزنامه هم‌میهن اعلام کرد از مجموع ۳۵۰ فروند هواپیما در ناوگان هوایی کشور، تنها ۱۵۰ فروند آن فعال هستند.
منظری با اشاره به فرسوده بودن ناوگان هوایی ایران گفت: «در ۳۵ سال گذشته، به دلیل تحریم‌ها واردات هواپیمای نو، صفر بوده است.»
این در حالی است که میانگین عمر ناوگان شرکت‌های هواپیمایی پاکستانی، از جمله پی‌ای‌آی، ایر بلو و سیرین‌ایر حدود ۱۳ سال است. میانگین عمر هواپیماهای ترکیه هشت سال و میانگین عمر هواپیماهای امارات متحده عربی هم حدود هفت سال است.
سعید چلندری، مدیرعامل شهر فرودگاهی «امام خمینی»، پنجم شهریور خبر داد: «۱۰ سال است که ۲۰ هواپیمای اسقاطی در محوطه فرودگاه پارک شدند. این هواپیماها باید تبدیل به ضایعات شوند.»
سعار پنج‌شنبه هشتم آذر گفت اهداف اسرائیل شامل بازگرداندن گروگان‌های در بند حماس و اطمینان از عدم کنترل مجدد این گروه بر نوار غزه می‌شود.
او تاکید کرد اسرائیل قصد ندارد بر زندگی غیرنظامیان در غزه کنترل داشته باشد و افزود: «باور داریم که صلح اجتناب‌ناپذیر است اما نمی‌تواند بر پایه توهمات بنا شود.»
روزنامه نیویورکتایمز پنج‌شنبه در گزارشی نوشت مقام‌های حماس در حال بحث درباره برقراری آتش‌بس در غزه و موضوع تداوم حضور اسرائیل در کریدور فیلادلفی در مرز مشترک این باریکه با مصر هستند.
به گفته این نشریه، حماس امیدوار بود نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی، اسرائیل را وادار کنند که آتش‌بس را در چارچوب شرایط حماس بپذیرد اما پس از مرگ یحیی سنوار مشخص شد تهران به دنبال رویارویی مستقیم با اسرائیل نیست.
نیویورکتایمز به نقل از مقام‌های فلسطینی و آمریکایی اضافه کرد حتی پیش از اجرایی شدن آتش‌بس لبنان، حماس آماده شده بود از راهبرد یحیی سنوار صرف‌نظر کند و به سمت دستیابی به توافق در غزه پیش برود.
اسامه حمدان، مقام ارشد حماس در همین رابطه اعلام کرد سنوار پیش از مرگش به رهبران این گروه گفته بود هرچه جنگ با اسرائیل طولانی‌تر شود، به «آزادی» نزدیک‌تر خواهند شد.
رهبران حماس اکنون در مورد نقشی که باید پس از جنگ ایفا کنند و مصالحه‌هایی که باید برای رسیدن به آتش‌بس انجام دهند، اختلاف نظر دارند اما به گفته مقام‌های آمریکایی، این گروه ممکن است از خواسته‌های اصلی خود دست بکشد و به توافق مورد پسند اسرائیل تن دهد.
نیویورکتایمز به نقل از مقام‌های آمریکایی نوشت احتمالا بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، منتظر است دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، به‌طور رسمی وارد کاخ سفید شود و سپس تصمیم نهایی خود را درباره توافق با حماس اتخاذ کند.
روزنامه لبنانی الاخبار هم گزارش داد یک هیات اطلاعاتی از مصر قرار است پنج‌شنبه هشتم آذر راهی اسرائیل شود تا طرحی جامع را که در قاهره برای توقف جنگ در نوار غزه آماده شده، به مقام‌های اسرائیلی ارائه کند.
این طرح شامل پیشنهاداتی برای آزادی گروگان‌ها در ازای برقراری آتش‌بس، افزایش کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه و ارسال دارو برای گروگان‌های اسرائیلی است.
ادامه حملات اسرائیل به نوار غزه
مقام‌های غزه اعلام کردند حملات نظامی اسرائیل در روز پنج‌شنبه، منجر به کشته شدن دست‌کم ۲۱ فلسطینی در سراسر این باریکه شد.
بر اساس گزارش‌ها، ارتش اسرائیل بمباران مناطق مرکزی غزه را شدت بخشید و تانک‌هایش به عمق بیشتری در شمال و جنوب این منطقه پیشروی کردند.
ارتش اسرائیل هنوز در مورد این حملات اظهار نظر نکرده است.
تشدید عملیات نظامی اسرائیل در غزه، یک روز پس از اجرایی شدن آتش‌بس در لبنان رخ می‌دهد.
با این حال، توافق میان حزب‌الله و اسرائیل، امیدها برای دستیابی به توافق آتش‌بس در غزه را افزایش داده است.
حمله اسرائیل به انبار راکت حزب‌الله به دلیل «نقض آتش‌بس»
ارتش اسرائیل عصر پنج‌شنبه از حمله هوایی به تاسیساتی خبر داد که حزب‌الله برای ذخیره موشک‌های میان‌بُرد خود در جنوب لبنان استفاده می‌کرد.
این عملیات، اولین حمله از زمان اجرای آتش‌بس در روز هفتم آذر است.
ارتش اسرائیل در همین رابطه گفت: «نیروهای ما در جنوب لبنان مستقر هستند و هرگونه نقض توافق را شناسایی و خنثی می‌کنند.»
ساعاتی پیش از این عملیات، رسانه‌های دولتی و منابع امنیتی لبنان گزارش دادند تانک‌های اسرائیلی شش منطقه را در نوار مرزی دو کشور هدف قرار دادند و به مارکبا، وازانی، کفارشوپا، خیام، طیبه و دشت‌های کشاورزی اطراف مرجعیون حمله کردند.
در یک حمله پهپادی به خودرویی در جنوب لبنان نیز سه سرنشین آن مجروح شدند. این خودرو در حال حرکت به سمت مرز لبنان و اسرائیل بود.
ارتش اسرائیل حمله پهپادی به یک خودرو و تیراندازی به منطقه مرکبا را تایید و اعلام کرد قصد کشتن این افراد را نداشته است.
ارتش اسرائیل افزود نیروهایش ورود افراد «مظنون» به چندین منطقه در جنوب لبنان را شناسایی کردند. به گفته این نهاد، برخی از مظنونان سوار خودرو بودند.
ارتش اسرائیل ورود این افراد به جنوب لبنان را نقض آتش‌بس خواند و افزود که نیروهایش در مارکبا به نزدیکی خودروی مظنونان شلیک کردند اما هدفشان نه کشتن سرنشینان، بلکه هشدار بود.
نماینده حزب‌الله در پارلمان لبنان، اسرائیل را به نقض آتش‌بس متهم کرد
حسن فضل‌الله، نماینده حزب‌الله در پارلمان لبنان، گفت اسرائیل به افرادی که به روستاهای خود در جنوب لبنان بازمی‌گردند، حمله می‌کند.
او افزود اسرائیل با این حملات، توافق آتش‌بس را نقض کرده است.
ساعاتی پس از آغاز آتش‌بس در روز هفتم آذر، شمار زیادی از لبنانی‌ها، از جمله نیروهای حزب‌الله، به روستاهای شیعه‌نشین جنوب این کشور بازگشتند.
نیروهای ارتش اسرائیل همچنان در این مناطق از خاک لبنان حضور دارند و در مواجهه با موج بازگشت لبنانی‌ها به جنوب این کشور، در مواردی به تیراندازی روی آورده‌اند.
روز چهارشنبه و در نخستین رویداد، هشت خودرو و موتورسیکلت حامل اعضای حزب‌الله به ویرانه‌های روستای کفرکیلا در نزدیکی متولا رسیدند اما نظامیان اسرائیلی مستقر در منطقه، آن‌ها را با شلیک هشدار دور کردند.
در حادثه‌ای دیگر، نیروهای اسرائیلی به سوی «مظنونانی» در میس الجبل تیراندازی کردند.
در سومین حادثه، سربازان اسرائیلی طی چند ساعت، چهار عضو حزب‌الله را که به نیروهای ارتش نزدیک شده بودند، بازداشت و در محل بازجویی کردند.
در جریان درگیری‌ها در چهارشنبه هفتم آذر، در مجموع هفت لبنانی کشته و تعدادی دیگر زخمی شدند.
عراقچی تاکید کرد جمهوری اسلامی پیش از این نیز از توانایی و دانش ساخت سلاح هسته‌ای برخوردار بوده اما این موضوع بخشی از راهبرد امنیتی حکومت ایران را تشکیل نمیدهد.
به گفته او، بحث تغییر سیاست هسته‌ای «در ایران و عمدتا در میان نخبگان، حتی در بین مردم عادی، در جریان است» و اگر کشورهای اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را مجددا اعمال کنند، «آنوقت همه را در ایران را متقاعد می‌کنند که بله، دکترین شما اشتباه بوده است».
این برای اولین بار نیست که مقام‌های حکومت ایران از لزوم تغییر دکترین هسته‌ای سخن میگویند. این اظهارات بهویژه پس از شدت گرفتن تنشها میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، بارها بهصورت علنی مطرح شده‌اند.
کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی و مشاور علی خامنه‌ای، ۱۱ آبان در مصاحبه با شبکه المیادین، وابسته به حزب‌الله، تهدید کرد اگر جمهوری اسلامی در معرض «تهدیدی وجودی» قرار بگیرد، ممکن است دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهد.
احمد نادری، عضو هیات رییسه مجلس، ۲۶ آبان با تاکید بر ضرورت «تغییر دکترین هسته‌ای» حکومت ایران، اذعان کرد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی نتوانسته است از نظر امنیتی «هیچ» دستاوردی داشته باشد.
عراقچی در ادامه اظهارات خود در لیسبون با تاکید بر این که فعلا «فتوای» مخالفت با در اختیار داشتن تسلیحات اتمی از سوی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، لغو نمیشود، گفت: «ما در حال حاضر قصد نداریم بیش از ۶۰ درصد [در غنیسازی] پیش برویم و این تصمیم ما در حال حاضر است.»
او افزود جمهوری اسلامی «خط همکاری» را برگزیده تا بتواند در مسیر «حل» پرونده هسته‌ای خود گام بردارد.
مذاکرات ژنو و بدبینی عراقچی
معاونان وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی، آلمان، فرانسه و بریتانیا قرار است ۹ آذر در ژنو دیدار کنند.
کریستیان واگنر، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان، چهارم آذر گفت سه کشور اروپایی میخواهند در نشست ژنو، درباره نگرانیهای خود از جمله درباره نقش منطقهای حکومت ایران، استفاده تهران از نیروهای نیابتی و همچنین برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی گفتوگو کنند.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، ششم آذر خبر داد این کشور در مذاکرات ژنو شرکت نخواهد کرد.
میلر در عین حال افزود واشینگتن از نزدیک با شرکای اروپایی خود در مورد «اجرای کامل تعهدات پادمانی هسته‌ای جمهوری اسلامی و مسئول دانستن تهران به دلیل عدم اجرای این تعهدات» در تماس است.
عراقچی در آستانه مذاکرات ژنو، آن را یک جلسه همفکری برای بررسی راههای خروج از بنبست توصیف کرد و همزمان گفت نسبت به این نشست «بدبین» است و مطمئن نیست که جمهوری اسلامی با طرف درستی مذاکره می‌کند.
او افزود رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، قول داده بود که پس از پیشنهاد تهران برای محدود کردن غنیسازی اورانیوم به ۶۰ درصد و اجازه ورود چهار بازرس هسته‌ای به تاسیسات جمهوری اسلامی، مانع از تصویب قطعنامه اخیر شورای حکام شود اما «نتوانست».
عراقچی تاکید کرد بریتانیا، آلمان و فرانسه، با تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس بینالمللی در مسیر تقابل با جمهوری اسلامی قرار گرفتند.
این قطعنامه که اول آذر به تصویب رسید، بر لزوم همکاری فوری جمهوری اسلامی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید دارد. در این قطعنامه همچنین از رافائل گروسی خواسته شده گزارشی جامع از روند برنامه هسته‌ای حکومت ایران تهیه کند.
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، اعلام کرد جمهوری اسلامی در واکنش به قطعنامه شورای حکام، گازدهی به سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته خود را آغاز کرده است.
