مای ساتو، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران با انتشار گزارشی درباره مرگ جمشید شارمهد، شهروند ایرانی-آلمانی، در زندان جمهوری اسلامی گفت از زمان ربایش شارمهد در امارات متحده عربی تا زمان مرگ او، حقوق اساسی این شهروند نقض شده بود.
ساتو گفت حق حیات، حق دادگاه منصفانه، حق آزادی بیان و حق محافظت در برابر بازداشت خودسرانه از جمله حقوق نقض شده شارمهد بود.
رییس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی، چهارشنبه ۲۴ بهمن در سخنرانی خود در شهر بوشهر، با اشاره به این‌که به دنبال رییس‌جمهور شدن نبوده است، گفت: «به دنبال عزت و سربلندی و افتخار اسلام، دین و کشورمان هستم و تا آخر خواهم ماند.»
اشاره او به ماندن تا آخر، واکنشی بود به شنیده‌های چند هفته اخیر دال بر این‌که پزشکیان پس از مخالفت خامنه‌ای با موضوع مذاکره با آمریکا می‌خواهد استعفا دهد.
پیشتر هم در ۲۰ بهمن، الیاس حضرتی، رییس شورای اطلاع رسانی دولت، گفته بود رسانه‌های خارج از کشور و مخالفان دولت در داخل این شایعه‌ها را مطرح می‌کنند تا بلبشویی ایجاد شود و نگذارند دولت کار کند.
محمود واعظی، رییس دفتر حسن روحانی، رییس‌جمهور اسبق، هم گفت که این شایعه‌ها از طرف «مخالفین نظام در خارج از کشور و مخالفان دولت در داخل برنامه‌ریزی می‌شود.»
مخالفت صریح خامنه‌ای با مذاکره و عقب‌نشینی دولت
خامنه‌ای، ۱۹ بهمن ماه ضمن ابراز مخالفت با مذاکره با آمریکا گفت چنین مذاکراتی «هیچ تاثیری در حل مشکلات کشور ندارد» و «مذاکره کردن عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست».
پس از این سخنان، مقامات دولت پزشکیان از مواضع خود درباره مذاکره با آمریکا عقب‌نشینی کردند. از جمله فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، اعلام کرد که مذاکرات با کشورهای اروپایی ادامه خواهد داشت و «همه به‌خوبی می‌دانند ایران در شرایطی که مذاکره غیر شرافتمندانه باشد، به آن تن نخواهد داد».
پزشکیان نیز در سخنرانی در مراسم ۲۲ بهمن سخنان خامنه‌ای را «فصل‌الخطاب» خواند و گفت: «ترامپ می‌گوید بیایید گفت‌وگو کنیم ولی تمام توطئه‌های ممکن علیه ایران را امضا می‌کند.»
علی خامنه‌ای نیز روز چهارشنبه صحبت‌های مسعود پزشکیان در مراسم حکومتی ۲۲ بهمن را «راهگشا و حرف دل مردم» خواند.
پزشکیان چهارشنبه در سخنانش در بوشهر هم در مضمونی نزدیک به صحبت‌های دو روز پیشتر در تهران، گفت «از طرفی پشت تریبون می‌گوید به دنبال مذاکره‌ایم اما هر تصمیمی لازم است برای زمین‌گیر کردن ایران می‌گیرد، تو اگر مرد مذاکره‌ای، چرا از این کارها می‌کنی؟»
او در ادامه گفت: «از آن طرف با دنیا دعوا می‌کند و به آن‌ها می‌گوید با ایران معامله نکنید و همه راه‌ها را می‌بندد، این‌ها معنایش چیست؟ شما دنبال شکست ایران هستید نه مذاکره.»
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد دولت آمریکا درباره مذاکره با جمهوری اسلامی گفت ترامپ «برترین معامله‌گر در ایالات متحده» است و نشان داده می‌تواند حتی با دشمنان واشینگتن مذاکرات موفق داشته باشد.
لیویت افزود: «ترامپ به‌وضوح مشخص کرده به جمهوری اسلامی اجازه دستیابی به سلاح هسته‌ای نخواهد داد و این موضوع خط قرمز واشینگتن به شمار می‌رود.»
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، سه‌شنبه ۱۶ بهمن دستورالعملی «بسیار سخت‌‌گیرانه» برای از سر‌گیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کردو گفت که حکومت ایران دیگر نباید بتواند به کشورهای دیگر نفت بفروشد.
تکرار شعار مقاومت در برابر تحریم‌ها
پزشکیان در بخشی دیگر از صحبت‌هایش در بوشهر با اشاره به مناظرات انتخاباتی‌اش، گفت: «من در انتخابات گفتم که ایران مال همه است و همه حق تصمیم‌گیری در تعیین سرنوشت خود را دارند.»
او در ادامه بدون اشاره به یک راهبرد عملی گفت با تمام وجود تلاش خواهد کرد تا ایران را در برابر تحریم‌ها حفظ کند و با قدرت ایران را خواهد ساخت.
پزشکیان با تاکید بر این‌که از همه مردم می‌خواهد کمکش کنند، گفت: «ایرانی در برابر هیچ تهدیدی کوتاه نمی‌آید و تسلیم نمی‌شود و ما با هیچ کشوری و با هیچ کسی سر جنگ نداریم.»
او در بخشی دیگر از صحبت‌هایش بدون این‌که روشن کند چگونه بدون مذاکره با آمریکا می‌تواند مشکلات کشور را حل کند، گفت «از این طوفان و چالش سربلند بیرون خواهیم آمد.»
چهارشنبه نشست وزرای دفاع کشورهای عضو ناتو در بروکسل برگزار شد.
پس از پیروزی ترامپ گزارش‌هایی درباره احتمال توافق او با پوتین درباره اوکراین منتشر شده است.
این نگرانی در میان کشورهای اروپایی وجود دارد که در توافق صلح بخش‌های زیادی از اوکراین به روسیه واگذار شود.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و برخی دیگر از مقام‌های این اتحادیه اعلام کرده‌اند فشار زودهنگام برای صلح در اوکراین، «خطر دستیابی به یک توافق بد» را افزایش می‌دهد.
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، گفت او انتظاری برای ارائه طرح صلح جامع برای اوکراین یا طرح آتش‌بس در کنفرانس امنیتی مونیخ را ندارد اما همه بحث‌ها باید در نهایت به آینده‌ای امن و مستقل برای اوکراین منجر شود.
در همین حال مارک روته، دبیرکل ناتو، روز چهارشنبه در نشست وزرای دفاع عضو این پیمان در بروکسل گفت با دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده موافق است که در مورد کمک نظامی به اوکراین، باید بین ایالات متحده و متحدان اروپایی تقسیم بار بیشتری وجود داشته باشد.
ترامپ هم پیشتر گفته بود او خواستار برابر شدن کمک آمریکا و اروپا به اوکراین شده است.
رستم عمروف، وزیر دفاع اوکراین هم اعلام کرد تحویل به موقع تسلیحات و دیگر پروژه‌های مشترک با شرکای اروپایی باید موضوع این نشست باشد.
سخنان وزیر دفاع آمریکا در اجلاس ناتو
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در جریان نشست ناتو به همتایان اروپایی خود گفت پیام آمریکا درباره اوکراین واضح است و این جنگ و خونریزی باید تمام شود.
او با اشاره به این‌که دونالد ترامپ قصد دارد این جنگ را با دیپلماسی و آوردن اوکراین وروسیه پای میز مذاکره حل کند، گفت: «فقط در صورت بررسی واقع‌بینانه میدان نبرد می‌توانیم به صورت دائمی این جنگ را پایان دهیم.»
وزیر دفاع آمریکا در ادامه با اشاره به غیرواقع‌بینانه خواندن بازگشت به مرزهای قبل از ۲۰۱۴ اوکراین، گفت «پیگیری چنین هدف متوهمانه‌ای فقط جنگ را طولانی می‌کند و باعث رنج بیشتر می‌شود.»
هگست همچنین با اشاره به توافق مینسک گفت باید اطمینان حاصل شود جنگ دیگری به دنبال آن صورت نمی‌گیرد.
وزیر دفاع آمریکا همچنین اعلام کرد کشورش عضویت اوکراین در ناتو را بخشی از توافق صلح نمی‌ببیند و به جای آن هر گونه تضمین امنیتی باید توسط نیروهای اروپایی و غیر اروپایی پشتیبانی شود.
او اضافه کرد «این نیروهای اروپایی و غیر اروپایی نباید تحت ماموریت ناتو یا تعهد بند پنجم ناتو به این کشور اعزام شود و هیچ نیروی امریکایی هم در این زمینه به اوکراین اعزام نخواهد شد.»
وزیر دفاع آمریکا در ادامه با تاکید بر این‌که تمرکز و اولویت اصلی آمریکا تامین امنیت اروپا نخواهد بود، گفت «بازدارندگی در برابر چین و تهدیداتش» اولویت اصلی امنیتی امریکا در سیاست خارجی این کشور خواهد بود.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، بارها تاکید کرده است در صورت برگزاری هر گونه مذاکرات صلح، کشورش به تضمین‌هایی برای حفظ امنیتش در قبال روسیه نیاز خواهد داشت.
دونالد ترامپ روز ۲۲ بهمن در مصاحبه با فاکس‌نیوز، گفته بود که این احتمال وجود دارد که اوکراین در آینده «روسی» شود و آمریکا باید هزینه‌هایی که در این کشور کرده را پس بگیرد.
ترامپ گفته بود که این بازگشت سرمایه می‌تواند در قالب منابع طبیعی اوکراین، از جمله مواد معدنی کمیاب، باشد.
واکنش به سخنان ترامپ و طرح صلح
پسکوف، سخنگوی کرملین، روز چهارشنبه ۲۲ بهمن با رد پیشنهاد ولودیمیر زلنسکی گفت روسیه هرگز درباره مبادله سرزمین‌های خود بحث نخواهد کرد و نیروهای اوکراینی از منطقه کورسک بیرون رانده خواهند شد.
یک روز پیش از این سخنان ولودیمیر زلنسکی گفته بود اوکراین آماده است تا سرزمین‌هایی را که در حمله سال گذشته خود در منطقه کورسک روسیه تصرف کرده، در ازای بازپس‌گیری سرزمین‌های اوکراینی که تحت کنترل روسیه هستند مبادله کند.
روسیه علاوه بر شبه‌جزیره کریمه که در سال ۲۰۱۴ به خاک خود ضمیمه کرده، پس از حمله به اوکراین مناطق دونتسک، خرسون، لوگانسک و زاپوریژیا را نیز تصرف کرده اما کنترل کاملی بر برخی از این مناطق ندارد.
تلاش دولت آمریکا برای سهیم‌کردن اروپا در هزینه‌های جنگ اوکراین
در همین حال، خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع مطلع از برنامه‌های دولت ترامپ که نامشان را اعلام نکرد، گزارش داده بود که کاخ سفید قصد دارد متحدان اروپایی خود را برای خرید تسلیحات آمریکایی و ارسال آن‌ها به اوکراین تحت فشار بگذارد.
این خبرگزاری به نقل از منابع آگاه خود همچنین گزارش داده که ژنرال بازنشسته کیت کلاگ، فرستاده ویژه ترامپ در امور اوکراین، این هفته همراه با مقام‌های آمریکایی در کنفرانس امنیتی مونیخ با همتایان اروپایی خود درباره امکان خرید تسلیحات آمریکایی از سوی اروپا گفت‌وگو خواهد کرد.
