فهمیه خضر حیدری، روزنامهنگار در برنامه «چشمانداز»، گفت: «ما باید بدترین سناریوها را مطرح کنیم و این حکومت است که باید با ارائه شواهد اثبات کند که چنین فجایعی رخ نداده است.»
او اضافه کرد: «در نظامهای پاسخگو، وظیفه حکومت است که واقعیت را روشن کند، نه اینکه با سانسور و تهدید، مانع از پرسشگری شود.»
علیاصغر رمضانپور، سردبیر اجرایی خبر ایراناینترنشنال در گفتوگو با برنامه «تیتر اول» گفت: «آمار رسمی درباره حادثه بندرعباس هم توهینآمیز است و هم نگرانکننده؛ توهینآمیز، چون بیتوجهی حکومت به جان شهروندان را نشان میدهد و نگرانکننده، چون ممکن است کمکرسانی بر مبنای آمار غلط انجام شود و جان افراد بیشتری به خطر بیفتد.»
بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده از سوی مقامات جمهوری اسلامی، در جریان انفجار و آتشسوزی در بندر رجایی بندرعباس، از ظهر شنبه شش اردیبهشت تا کنون ۴۰ نفر کشته و بیش از هزار و ۲۰۰ نفر مصدوم شدهاند.
فروغ کنعانی، پژوهشگر جامعهشناسی در ارتباط با نحوه واکنش جمهوری اسلامی به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از ایرانیان به ایراناینترنشنال گفت: «این حجم از وقاحت، بیخیالی و لاابالیگری نسبت به غم مردم به خوبی به ما نشان میدهد آنچه که پشت این قضیه است، جز حاکمیت جمهوری اسلامی نمیتواند باشد.»
کنعانی با اشاره به اینکه مسعود پزشکیان حین عیادت از مجروحان انفجار بندرعباس خطاب به یکی از آنها گفته بود جای او باشد از بیمارستان میرود، گفت: «ویدیویی منتشر میشود از به اصطلاح رئیسجمهوری که رفته با خنده و شوخی. اولا میگوید که مشکلی نیست و بعد از آن میگوید من اگر جای شما بودم میرفتم خانه.»
او در ادامه گفت: «همزمان ویدیوهایی منتشر میشود که من نمیدانم چطور دل داشتهاید چنین ویدیوهایی را پخش کنید، از جنازههایی که از آنها اصلا چیزی نمانده، گزارشات مستقیم از تکههای بدن به جای جنازه حرف میزند، یک تکه دست، یک تکه انگشت، یک تکه پا.»
کنعانی در پایان اضافه کرد: «به آقای رییسجمهور جمهوری اسلامی بگویید به آنها هم بگویید که بلند شوند و بروند خانه. به تکههای بدن مردم بیگناه، زن و بچه مردم بگویید پا شوند و به خانه بروند.»
آسیه امینی، تحلیلگر مسائل اجتماعی، درباره دلایل خشم، اعتراض و بیاعتمادی مردم به حکومت پس از انفجار در بندر رجایی بندرعباس به ایراناینترنشنال گفت: «مردم تجربههای مشابه زیادی، مانند سقوط هواپیمای اوکراینی دارند که در آنها جمهوری اسلامی یا نقش مستقیم داشته، یا با اهمال، بیلیاقتی و سوءمدیریت، زمینهساز چنین حوادثی شده و هزینههای سنگینی را به مردم تحمیل کرده است.»
او اضافه کرد: «به همین دلیل، همدلی و حمایت مردم از یکدیگر افزایش یافته و ناامیدی آنها از حکومت عمیقتر شده است.»
فرزین ندیمی، تحلیلگر ارشد امور دفاعی و امنیتی در موسسه واشینگتن به ایراناینترنشنال گفت نوع آتش و نوع دود تاییدی بر این است که ماده منفجره مشتقاتی از سدیم بوده و کانتینر به هیچ وجه وسیله مناسبی برای نگهداری پرکلرات سدیم نیست، زیرا حرارت درون کانتینر قابل کنترل نیست.
او گفت به نظر نمیرسید که کانتینرهای موجود یخچالدار باشند و بالا رفتن حرارت هم میتواند یکی از عوامل واکنش و آتش گرفتن باشد.
ندیمی در ارتباط با احتمال حمله خرابکارانه در بندر رجایی گفت: «اگر کسی بخواهد چنین واکنش منجر به آتشسوزی را به وجود بیاورد، بسیار آسان میتواند باعث انفجار این محموله شود. به نظر نمیرسید که خیلی تدابیر امنیتی شدیدی به غیر از دوربینهای مداربسته در آنجا وجود داشته باشد.»
به گفته این تحلیلگر، یک شخص یا یک وسیله پروازی هم میتوانست عامل آن باشد.
ندیمی افزود: «ما در ویدیو ندیدیم که از آسمان چیزی به کانتینر برخورد کند ولی روی زمین این کار با یک وسیله انفجاری خیلی کوچک و ناچیز میتواند باعث ایجاد آتشسوزی اولیه بشود.»

در آستانه انتخابات سراسری کانادا در روز دوشنبه، توجهها به نقش مهاجران در شکلدهی به نتیجه نهایی بیشتر شده است. در کشوری که حدود ۲۰ درصد از جمعیت ۴۰ میلیونی آن مهاجران هستند، جامعه ایرانیان جایگاه ویژهای دارد. تخمین زده میشود حدود ۳۰۰ هزار ایرانی در کانادا زندگی میکنند.
اگرچه آمار رسمی از میزان مشارکت ایرانیان در انتخاباتهای قبلی موجود نیست، دادهها نشان میدهد حدود ۷۰ درصد مهاجرانی که بیش از ۱۰ سال در کانادا زندگی کردهاند در انتخاباتها شرکت میکنند.
این آمار بهویژه در مناطقی با تمرکز بالای جمعیت ایرانی میتواند تاثیر قابلتوجهی بر نتیجه انتخابات داشته باشد. به عنوان مثال، در سه دوره گذشته در دو منطقه پرجمعیت ایرانی، دو نماینده ایرانیتبار به مجلس راه پیدا کردند که بخشی از رای خود را از ایرانیها گرفتند.
خواستههای ایرانیان کانادا از دولت این کشور
اما سیاستهای احزاب برای ایرانیان در دو جنبه قابل تامل است؛ اول بهعنوان یک شهروند کانادایی و دیگری با نگاهی به تاثیر تصمیماتشان بر روابط کانادا با جمهوری اسلامی.
در سالهای اخیر با بزرگتر شدن جامعه ایرانیان در کانادا، خواستههای ایرانی-کاناداییها به گوش دولت کانادا رسیده است؛ خواستههایی مانند قرار گرفتن سپاه پاسداران در لیست گروههای تروریستی، منع ورود مقامات جمهوری اسلامی به کانادا و اخراج وابستگان به جمهوری اسلامی از این کشور. این خواستهها بهویژه بعد از سرنگونی پرواز اوکراینی با ۵۵ سرنشین کانادایی و ۳۸ نفر با اقامت دائم، برای دولت کانادا ابعاد جدیدی پیدا کرد.

بعد از خیزش «زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱، کانادا اعلام کرد بیشتر از ده هزار نفر از مقامهای ارشد جمهوری اسلامی را تحت قانون حفاظت از مهاجران و پناهندگان در لیست تحریمهای خود قرار میدهد. علاوه بر آن از تاریخ ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ سپاه پاسداران بهعنوان یک نهاد تروریستی در کانادا شناخته شد.
حالا ایرانیان میخواهند کانادا مقامات وابسته به جمهوری اسلامی را اخراج کند؛ کاری که اگرچه کند پیش میرود، روند آن شروع شده است. تا به حال ۲۰ نفر از عوامل جمهوری اسلامی در کانادا شناسایی شدهاند. یک نفر بهصورت رسمی از کانادا اخراج شده و حداقل دو نفر بهصورت داوطلبانه کانادا را ترک کردهاند. اما شواهد حاکی از این است که تعداد وابستگان به جمهوری اسلامی که در کانادا زندگی میکنند صدها نفر است.
مواضع احزاب اصلی کانادا درباره جمهوری اسلامی
در آستانه انتخابات سراسری در کانادا، احزاب اصلی بار دیگر مواضع خود را درباره ایران اعلام کردند. محافظهکاران به رهبری پیر پولیو وعده دادهاند تحریمها علیه رژیم جمهوری اسلامی را تشدید کرده، جلوی ورود عوامل رژیم به کانادا را بگیرند و با پولشویی مقابله کنند.
لیبرالها به رهبری مارک کارنی اعلام کردهاند تحریمهای حقوقبشری را ادامه داده و برای مقابله با نفوذ منطقهای ایران با جامعه جهانی همکاری خواهند کرد.

برخی تحلیلگران معتقدند در عمل، تفاوت زیادی میان سیاستهای لیبرالها و محافظهکاران در قبال ایران نخواهد بود.
هرچند لحن تند محافظهکاران که بهویژه بعد از خیزش «زن، زندگی، آزادی» عملکرد لیبرالها در مقابل جمهوری اسلامی را زیر سوال بردهاند، توجه ایرانیان را به خود جلب کرده است.
در نشستی که اخیرا حامیان ایرانی محافظهکاران ترتیب داده بودند، دسترسی آسان عوامل جمهوری اسلامی به کانادا یکی از دغدغههای اصلی مطرحشده ایرانیان بود.
مهران امینیان، نوازنده و آهنگساز، به ایران اینترنشنال گفت: «زمان آن رسیده که محافظهکاران آزادیهایی که لیبرالها برای عوامل جمهوری اسلامی فراهم کردند را محدود کنند.»
از سوی دیگر علی احساسی، یکی از این نمایندگان ایرانیتبار در سه دوره گذشته بر این باور است آنچه لیبرالها در سالهای اخیر انجام دادند برای بسیاری از ایرانیان دور از باور بوده است.
او به ایراناینترنشنال گفت: «ما سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی قرار دادیم و مقامات ارشد جمهوری اسلامی را تحریم کردیم؛ کسانی که حالا دیگر اجازه سفر به کانادا را ندارند.»
او تاکید کرد که حزب لیبرال در سالهای گذشته برای پیگیری خواستههای جامعه ایرانی تلاشهای موثری داشته است.
با اینکه این رقابت برای تشکیل دولت بعدی بین لیبرالها و محافظهکاران است، نامزدهای ایرانیتبار از حزب نیودموکرات هم امیدوارند با راه پیدا کردن به مجلس بازتاب صدای ایرانیان در دولت کانادا باشند.
ابراهیم آسترکی، نامزد حزب نیودموکرات، در مصاحبهای با ایران اینترنشنال بر دغدغههای امنیتی مخالفان حکومت ایران در کانادا تاکید کرد. او همچنین نسبت به پولشویی و سرمایهگذاری عوامل رژیم ایران در بازار مسکن کانادا ابراز نگرانی کرد و مقابله با این پدیده را یکی از اولویتهای خود دانست.
نیما مشعوف، دیگر نامزد نیودموکراتها و فعال حقوق زنان، درباره لزوم شنیده شدن صدای ایرانیان در مجلس سخن گفت و افزود: «همانطور که نمایندگان زن میتوانند صدای زنان باشند، من هم درباره مسائل مربوط به ایران در مجلس بازتاب خواهم داشت.»
ایرانیتباران در این انتخابات پنج نامزد دارند: دو نفر از حزب لیبرال و سه نفر از حزب نیودموکرات.
میزان مشارکت جامعه ایرانی با توجه به اهمیت رای مهاجران در مناطق کلیدی، میتواند صدای این جامعه را بلندتر از همیشه در ساختار سیاسی کانادا طنینانداز کند.