سرنوشت مذاکرات صلح اوکراین در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری این کشور، همتای روسی خود را به «وقت‌کشی» متهم می‌کند. در چنین شرایطی، اتحادیه اروپا و بریتانیا از اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه خبر دادند.
وزیر خارجه سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت در مصاحبه با رادیو فرانس اینتر گفت: «این اقدام کاملا ناکافی است... اسرائیل باید بدون هیچ‌گونه مانعی، امکان ارسال فوری و گسترده کمک‌ها به غزه را فراهم کند.»
بارو افزود فرانسه از بازنگری در توافق‌نامه مشارکت اتحادیه اروپا و اسرائیل حمایت می‌کند تا مشخص شود آیا اسرائیل به تعهدات خود در قبال حقوق بشر پایبند بوده است یا خیر.
تام فلچر، رییس آژانس هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، پیش‌تر با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت بحرانی در نوار غزه هشدار داد در صورتی که کمک‌های حیاتی «به‌موقع» به این منطقه نرسد، ممکن است ۱۴ هزار کودک در ۴۸ ساعت آینده جان خود را از دست بدهند.
تهدید سه کشور غربی به تحریم اسرائیل
رهبران بریتانیا، کانادا و فرانسه ۲۹ اردیبهشت در بیانیه‌ای مشترک به اسرائیل هشدار دادند در صورت پایان ندادن به عملیات نظامی جدیدش در غزه و تداوم محدودیت‌های کمک‌رسانی، «اقداماتی مشخص» را علیه این کشور در دستور کار قرار خواهند داد.
در این بیانیه آمده است ممانعت اسرائیل از ارسال کمک‌های حیاتی به غیرنظامیان در غزه، غیرقابل قبول است و می‌تواند قوانین بین‌المللی بشردوستانه را نقض کند.
این سه کشور تاکید کردند: «ما با هرگونه تلاش برای گسترش شهرک‌سازی در کرانه باختری مخالفیم و در صورت لزوم، برای انجام اقدامات بیشتر، از جمله اعمال تحریم‌های هدفمند، تردیدی نخواهیم داشت.»
اسرائیل از ۲۴ اردیبهشت عملیات جدیدی را با نام «ارابه‌های جدعون» با هدف تصرف مناطق بیشتری از نوار غزه آغاز کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ۲۹ اردیبهشت و پیش از بیانیه رهبران بریتانیا، فرانسه و کانادا اعلام کرد موافقت با ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه، نتیجه افزایش فشارهای آمریکا و تصمیمی برای تسهیل ادامه عملیات نظامی در این باریکه است.
او در عین‌حال افزود اسرائیل قصد دارد کنترل تمامی این منطقه را به دست بگیرد.
نتانیاهو در سخنانی جدید در واکنش به بیانیه سه کشور غربی گفت: «رهبران لندن، اتاوا و پاریس، جایزه‌ای بزرگ برای حمله نسل‌کشانه هفت اکتبر به حماس می‌دهند و راه را برای تکرار چنین جنایاتی علیه اسرائیل هموار می‌کنند.»
او تاکید کرد اسرائیل تا رسیدن به پیروزی کامل، «به شیوه‌ای عادلانه» از خود دفاع خواهد کرد و بار دیگر شروط پایان جنگ از سوی اسرائیل را یادآور شد که شامل آزادی گروگان‌های باقی‌مانده و خلع سلاح نوار غزه است.
بیشتر بخوانید: مردم علیه حماس و ادامه جنگ به خیابان آمدند
اسرائیل از اواسط اسفند ۱۴۰۳ و در پی فروپاشی آتش‌بس، همه مسیرهای ورود کالاها و کمک‌های بشردوستانه مانند کمک‌های پزشکی، غذایی و سوخت به غزه را مسدود کرده بود.
سه رهبر غربی در ادامه بیانیه خود گفتند: «ما همواره از حق اسرائیل برای دفاع از شهروندانش در برابر تروریسم حمایت کرده‌ایم. اما این تشدید درگیری، کاملا نامتناسب است... ما در برابر این اقدامات فاحش ساکت نخواهیم ماند.»
آن‌ها همچنین از تلاش‌های آمریکا، قطر و مصر برای برقراری آتش‌بس فوری در غزه حمایت و بر تعهد خود برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در چارچوب راه‌حل دوکشوری تاکید کردند.
حماس از بیانیه مشترک فرانسه، بریتانیا و کانادا استقبال کرد و آن را «گامی مهم» در مسیر احیای اصول حقوق بین‌الملل دانست.
روایت قطر از دلیل شکست مذاکرات آتش‌بس
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، ۳۰ اردیبهشت اعلام کرد مذاکرات آتش‌بس غزه که در هفته‌های اخیر در دوحه برگزار شده، به نتیجه‌ای نرسیده است.
او دلیل این بن‌بست را «تفاوت‌های اساسی میان طرف‌ها» عنوان کرد.
این مقام قطری همچنین بی‌ثباتی کنونی در خاورمیانه را «غیرقابل تحمل» خواند.
یک مقام اسرائیلی ۲۹ اردیبهشت درباره بن‌بست مذاکرات دوحه گفت اسرائیل در چارچوب تلاش‌های میانجی‌گرانه فعلی، هیچ‌گونه تضمینی برای پایان جنگ به حماس نخواهد داد.
یک مقام ارشد حماس ۲۸ اردیبهشت در مصاحبه با شبکه خبری سی‌ان‌ان اعلام کرد این گروه آماده است در ازای توقف دو ماهه جنگ غزه، ۷ تا ۹ گروگان اسرائیلی را آزاد کند.
او همچنین عقب‌نشینی ارتش اسرائیل به شرق محور صلاح‌الدین را از دیگر شروط حماس برای توقف درگیری‌ها عنوان کرد.
بیشتر بخوانید: وال‌استریت ژورنال: حمله هفت اکتبر برای جلوگیری از توافق اسرائیل و عربستان سعودی بود
جنجال بر سر انتقادات معاون پیشین فرمانده ارتش اسرائیل از جنگ غزه
یائیر گولان، از سیاستمداران منتقد نتانیاهو و معاون پیشین فرمانده ارتش اسرائیل، ۳۰ اردیبهشت در انتقادی تند، سیاست‌های دولت این کشور و جنگ در غزه را به‌شدت محکوم کرد و هشدار داد گویی اسرائیل «کشتن کودکان را به‌عنوان یک تفریح» انجام می‌دهد.
این سیاستمدار چپ‌گرا گفت: «باید به مسیر یک کشور عاقل برگردیم؛ اکنون اسرائیل در مسیر تبدیل شدن به یک کشور منفور و مطرود مثل آفریقای جنوبی سابق قرار گرفته است.»
او افزود: «یک کشور عاقل علیه غیرنظامیان نمی‌جنگد، کشتن کودکان را به تفریح تبدیل نمی‌کند و هدف خود را بیرون راندن جمعیت‌ها قرار نمی‌دهد.»
بیشتر بخوانید: ارتش اسرائیل از گسترش عملیات زمینی در غزه خبر داد
گولان همچنین گفت: «این دولت پر است از آدم‌های انتقام‌جو، بی‌اخلاق و ناتوان از اداره کشور در زمان بحران. این وضع موجودیت ما را به خطر می‌اندازد.»
این اظهارات واکنش شدید سیاستمداران اسرائیلی را در پی داشت و حتی برخی از اعضای راست‌گرای کابینه نتانیاهو، گولان را «تروریست» نامیدند.
نتانیاهو نیز اظهارات «تحریک‌آمیز» گولان را به‌شدت محکوم کرد و آن را «تهمت خون‌آلود و افترا علیه سربازان شجاع ارتش اسرائیل» خواند.
او گفت: «ارتش اسرائیل اخلاقی‌ترین ارتش دنیاست و سربازان ما در جنگی برای موجودیت کشور می‌جنگند. گولان که سابقه مقایسه اسرائیل با نازی‌ها را دارد، اکنون به سطحی بی‌سابقه از سقوط اخلاقی رسیده است.»
شبکه سیانبیسی سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت گزارش داد بهای معاملات آتی نفت برنت با ۱۲ سنت افزایش به ۶۵.۶۶ دلار در هر بشکه رسید.
بهای نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز با ۱۶ سنت افزایش، به ۶۲.۸۵ دلار رسید.
الکس هودز، تحلیلگر شرکت استونایکس، گفت توافق میان تهران و واشینگتن میتوانست زمینه را برای رفع تحریم‌های آمریکا فراهم کند و به ایران اجازه دهد صادرات نفت خود را بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.
سیانبیسی افزود با این حال، کاهش رتبه اعتباری دولت آمریکا از سوی موسسه مودیز (Moody’s)، چشمانداز اقتصادی بزرگترین مصرفکننده انرژی جهان را تیره کرد و مانع از افزایش بیشتر قیمت نفت شد.
این موسسه ۲۶ اردیبهشت رتبه اعتباری آمریکا را یک درجه کاهش داد و دلیل آن را نگرانی از بدهی ۳۶ هزار میلیارد دلاری و رو به افزایش این کشور اعلام کرد.
بیشتر بخوانید: لغو تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران ضربه مهلکی به پالایشگاههای کوچک چین وارد خواهد کرد
افزون بر این، انتشار آمارهایی از کاهش رشد تولید صنعتی و فروش خردهفروشی در چین، بزرگترین واردکننده نفت جهان، فشار مضاعفی بر قیمت نفت وارد کرد.
سیانبیسی پیشبینی کرد قیمتهای نفت در کوتاهمدت ممکن است تحت تاثیر تعرفهها، مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا، بی‌ثباتی اقتصادی و جنگ روسیه و اوکراین دچار نوسان شوند.
مجید تختروانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۹ اردیبهشت گفت اگر آمریکا بر توقف کامل فعالیت غنیسازی اورانیوم ایران پافشاری کند، «مذاکرات به جایی نخواهد رسید».
پیش‌تر استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه و رهبر هیات مذاکرهکننده آمریکایی، گفته بود واشینگتن «حتی یک درصد از ظرفیت غنیسازی در ایران» را هم نمیپذیرد، چرا که این فناوری، دستیابی به سلاح هستهای را ممکن می‌کند.
وبسایت خبری نشنال ۲۹ اردیبهشت به نقل از دو مقام ایرانی گزارش داد گفتوگوهای هستهای آمریکا و جمهوری اسلامی به‌دلیل اختلافنظر بر سر مساله غنیسازی اورانیوم به بن‌بست رسیده است.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت اعلام کرد این اتحادیه دور جدیدی از تحریم‌ها علیه روسیه را به‌دلیل جنگ اوکراین به تصویب رسانده است.
او افزود این تحریم‌ها شامل اقداماتی علیه «ناوگان سایه» نفتکش‌های روسیه و تدابیری مرتبط با حقوق بشر و تهدیدات ترکیبی است.
بریتانیا نیز ۳۰ اردیبهشت مجموعه‌ای گسترده از تحریم‌ها را علیه بخش‌های نظامی، انرژی و مالی روسیه وضع کرد تا فشارهای خود بر مسکو را افزایش دهد.
بریتانیا اعلام کرد این بسته که شامل ۱۰۰ مورد تحریم است، در پی حملات پهپادی گسترده روسیه به شهرهای اوکراین در روزهای گذشته وضع شده است.
بنا بر اعلام دولت بریتانیا، تحریم‌های جدید زنجیره تامین سامانه‌های تسلیحاتی روسیه، از جمله موشک‌های «اسکندر»، عملیات تبلیغاتی کرملین، نهادهای مالی که به مسکو در دور زدن تحریم‌ها کمک می‌کنند و همچنین «ناوگان سایه» روسیه را هدف قرار می‌دهند.
انتقادها از تعلل روسیه در مذاکرات صلح
دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا، ۳۰ اردیبهشت گفت: «ما از ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، می‌خواهیم فورا با یک آتش‌بس کامل و بی‌قید و شرط موافقت کند تا بتوان مذاکراتی برای صلحی عادلانه و پایدار انجام داد.»
او تاکید کرد: «ما بارها روشن کرده‌ایم که تعلل در تلاش‌های صلح، تنها عزم ما را برای کمک به دفاع اوکراین و استفاده از تحریم‌ها برای محدود کردن ماشین جنگی پوتین دوچندان خواهد کرد.»
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، نیز با اشاره به حملات گسترده روسیه به اوکراین، پوتین را متهم کرد که واقعا به صلح علاقه‌ای ندارد و تنها در مذاکرات با آمریکا به‌دنبال خریدن زمان است.
او پیش از نشست وزرای دفاع و امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل، در سخنانی افزود اروپا باید با اعمال تحریم‌های بیشتر، به‌ویژه بر صادرات انرژی روسیه، فشارها بر مسکو را افزایش دهد.
قرار است مذاکرات میان روسیه و اوکراین پس از دوشنبه پوتین با دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، آغاز شود، اما پوتین گفته این روند زمان‌بر خواهد بود.
واشینگتن و مسکو ۲۹ اردیبهشت در اظهار نظرهای جداگانه، گفتوگوی ترامپ و پوتین را «خوب و سازنده» توصیف کردند.
رهبران اروپایی پس از آنکه ترامپ آنان را در جریان این تماس قرار داد، توافق کردند که با اعمال تحریم‌های جدید فشار بر روسیه را افزایش دهند.
با اینحال، ترامپ گفت فعلا قصد ندارد با اعمال تحریم‌های جدید به همراه اروپا، فشار بیشتری بر مسکو وارد آورد.
زلنسکی: روسیه میکوشد با وقت‌کشی، جنگ را ادامه دهد
زلنسکی ۳۰ اردیبهشت با انتشار پیامی در پیامرسان تلگرام نوشت: «واضح است که روسیه میکوشد با خریدن زمان، به جنگ و اشغال سرزمینهای ما ادامه دهد.»
او افزود: «ما با شرکای خود در حال همکاری هستیم تا روسها را وادار به تغییر رفتار کنیم. تحریم‌ها اهمیت دارند و از همه کسانی که این تحریم‌ها را برای عاملان جنگ ملموستر می‌کنند سپاسگزارم.»
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، نیز پوتین را به «ریاکاری» متهم کرد و گفت همه فهمیدهاند که اگر جلوی او گرفته نشود، این «جنگ استعمارگرایانه» را تا پایان ادامه خواهد داد.
او اضافه کرد: «بیایید پوتین را وادار کنیم تا به خیالپردازی امپریالیستیاش پایان دهد؛ با وضع تحریمهایی [از سوی اتحادیه اروپا] که واقعا بازدارنده باشند.»
زلنسکی ۲۹ اردیبهشت گفته بود کییف و متحدانش در حال بررسی برگزاری نشست میان سران آمریکا، اتحادیه اروپا، اوکراین، بریتانیا و روسیه برای پایان جنگ هستند.
رییس‌جمهوری اوکراین در پیام جدید خود در تلگرام نوشت کییف هیچ تردیدی ندارد که جنگ باید در پای میز مذاکره پایان یابد، اما تاکید کرد باید «پیشنهادهایی روشن و واقعبینانه» روی میز باشد.
پوتین که نیروهایش اکنون حدود یکپنجم خاک اوکراین را در اختیار دارند و در حال پیشروی بیشتر هستند، همچنان بر شروط خود برای پایان دادن به جنگ پافشاری می‌کند.
از جمله شروط پوتین، خروج نیروهای اوکراینی از چهار منطقهای است که روسیه ادعای مالکیت آن‌ها را دارد.
بیشتر بخوانید: اروپا فعلا اعزام نیرو به اوکراین را بررسی نمی‌کند