کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، اعلام کرد توافقی با موریس به امضا رسیده که بر اساس آن، حاکمیت جزایر چاگوس به این کشور بازگردانده می‌شود و در سوی مقابل، بریتانیا همچنان اجازه استفاده از پایگاه نظامی راهبردی دیه‌گو گارسیا در این منطقه را خواهد داشت.
روزنامه گاردین با استناد به تحلیل مجله لنست در زمینه سلامت و رفاه نوجوانان نوشت تقریبا ۵۰۰ میلیون نوجوان در سرتاسر جهان تا سال ۲۰۳۰ با چاقی یا اضافه وزن زندگی خواهند کرد.
بر اساس این گزارش، یک میلیارد نفر از نوجوانان نیز در معرض مشکلات سلامتی قابل پیشگیری قرار خواهند گرفت.
اضافه وزن و چاقی هر دو به تجمع بیش از حد چربی در بدن اشاره دارند، اما تفاوت آنها در شدت این تجمع و پیامدهای آن برای سلامت است.
اضافه وزن وضعیتی است که در آن وزن فرد بیش از حد طبیعی نسبت به قد اوست، اما این افزایش لزوما به میزانی نیست که سلامت را تهدید کند.
افزایش چشمگیر آمار چاقی در نوجوانان
محققان پیش‌بینی کرده‌اند شمار نوجوانان مبتلا به چاقی یا اضافه وزن از ۳۲۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ به ۴۶۴ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت. این رقم نشان‌دهنده افزایش ۱۴۳ میلیونی در طول ۱۵ سال است.
لنست در ادامه مطلب خود هشدار داد طی پنج سال آینده، دستکم نیمی از جمعیت ۱۰ تا ۲۴ ساله جهان در کشورهایی زندگی خواهند کرد که با مشکلاتی چون ایدز، بارداری در سنین پایین، افسردگی و سوءتغذیه مواجهاند؛ مسائلی که به «تهدیدی روزمره برای سلامت، رفاه و فرصتهای زندگی» این نسل تبدیل شده‌اند و سلامت جوانان و نوجوانان را در موقعیتی بحرانی قرار می‌دهند.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر مشکل اضافه وزن در کشورهای پردرآمد، آمریکای لاتین و کارائیب، شمال آفریقا و خاورمیانه بیشتر مشاهده می‌شود. در این مناطق بیش از یک سوم جوانان ۱۰ تا ۲۴ ساله با اضافه وزن یا چاقی مواجه هستند.
بیشتر بخوانید: داروهای نوین کاهش وزن، مسیر درمان چاقی و ۴۲ بیماری دیگر را دگرگون کردند
تغییرات اقلیمی؛ تهدیدی جدی برای نسل آینده
این گزارش همچنین به کاهش چشمگیر سلامت روان نوجوانان اشاره کرد و هشدار داد بحران اقلیمی تهدیدی تازه برای سلامت آنها محسوب می‌شود.
محققان اعتقاد دارند نوجوانان امروز اولین نسلی هستند که تمام عمر خود را تحت تاثیر پیامدهای تغییرات اقلیمی سپری خواهند کرد.
بر اساس محاسبات این گزارش، تا سال ۲۱۰۰ حدود یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون نوجوان با عواقب گرمایش زمین روبه‌رو خواهند شد. این وضعیت «خطرات فاجعهباری» مانند بیماریهای ناشی از افزایش دما، کمبود غذا و آب را به دنبال خواهد داشت.
پیشرفت در برخی زمینهها
با وجود این نگرانی‌ها، گزارش لنست از پیشرفتهایی در برخی حوزهها خبر می‌دهد.
تعداد جوانان ۱۰ تا ۲۴ سالهای که سیگار میکشند یا الکل مصرف میکنند، در سطح جهان کاهش یافته است.
همچنین از شمار جوانانی که نه در حال تحصیل هستند و نه شغلی دارند، کاسته شده است.
با این حال، نویسندگان گزارش هشدار دادهاند سرعت پیشرفتها به‌دلیل شیوع کرونا و کمبود منابع مالی کند شده است.
هشدار متخصصان
سارا بیرد، پژوهشگر دانشگاه جُرج واشینگتن در آمریکا و رییس مشترک کمیسیون لنست، اعلام کرد سلامت و رفاه نوجوانان در سراسر جهان در نقطه بحرانی قرار دارد و سرمایهگذاری در این حوزه برای حفاظت از آینده بشر حیاتی است.
گزارش لنست نیز در نتیجهگیری خود هشدار داد در نبود اراده سیاسی، سیاستگذاری موثر و سرمایهگذاری کافی، شمار زیادی از نوجوانان در سراسر جهان با مشکلات جدی سلامت وارد بزرگسالی خواهند شد.
آنشو بنرجی، مدیر بخش سلامت مادران، نوزادان، کودکان و نوجوانان سازمان جهانی بهداشت، نیز تاکید کرد بهبود سلامت و حقوق نوجوانان، اساس آینده‌ای بهتر برای همه است.
جوهانا رالستون، مدیرعامل فدراسیون جهانی چاقی، هم گفت: «این گزارش آنچه را که ما سال‌هاست درباره آن هشدار میدهیم، تایید کرده است. سلامت نوجوانان به‌دلیل ناکارآمدی سیستمهای غذایی و بهداشتی آسیب دیده است.»
رالستون افزود: «افزایش چاقی تنها مساله انتخابهای شخصی نیست، بلکه نتیجه افزایش محصولات مضر مانند غذاهای فرآوریشده در اطراف ماست.»
خبرگزاری رویترز پنج‌شنبه اول خرداد در یادداشتی تحلیلی به طرح دفاع موشکی گنبد طلایی ترامپ پرداخت.
به گفته تحلیل‌گران فضایی، اعلام این طرح که شامل استقرار شبکه‌ای وسیع از ماهواره‌ها و تسلیحات در مدار زمین با هزینه‌ای بالغ بر ۱۷۵ میلیارد دلار است، می‌تواند روند شتاب‌گرفته نظامی‌سازی فضا در دهه اخیر را به‌طور چشم‌گیری تشدید کند.
هرچند سه قدرت بزرگ فضایی ـ ایالات متحده، روسیه و چین ـ از دهه ۱۹۶۰ تاکنون تجهیزات نظامی و اطلاعاتی خود را در مدار زمین مستقر کرده‌اند، این اقدامات تا حد زیادی به‌صورت محرمانه انجام شده است.
اما در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، مقام‌های آمریکایی آشکارا از نیاز به توان تهاجمی بیشتر در فضا به‌دلیل تهدیدهای فزاینده روسیه و چین سخن گفته بودند.
طرح ترامپ که در ژانویه اعلام شده بود، نقطه چرخشی آشکار در راهبرد فضایی ایالات متحده به شمار می‌رود. این حرکتی جسورانه به‌سوی استقرار فناوری‌های گران‌قیمت و آزمایش‌نشده در فضا می‌تواند سودی هنگفت نصیب پیمانکاران نظامی آمریکا کند.
بنا بر این طرح، موشک‌های مستقر در فضا از روی ماهواره‌هایی در مدار زمین شلیک خواهند شد تا موشک‌های بالستیک متعارف یا هسته‌ای پرتاب‌شده از زمین را رهگیری و منهدم کنند.
پیامدهای بلندمدت طرح گنبد طلایی
ویکتوریا سمسون، مدیر امنیت و ثبات فضایی در اندیشکده بنیاد جهان امن در واشینگتن، درباره طرح استقرار موشک‌ها در فضا به رویترز گفت: «فکر می‌کنم این کار مثل باز کردن جعبه پاندورا است. ما واقعا پیامدهای بلندمدت آن را در نظر نگرفته‌ایم.»
او و دیگر کارشناسان هشدار می‌دهند طرح گنبد طلایی ممکن است دیگر کشورها را نیز به استقرار سامانه‌های مشابه در فضا یا توسعه تسلیحات پیشرفته‌تر برای عبور از این سپر موشکی وادار کند که این روند، رقابت تسلیحاتی در فضا را شدت خواهد بخشید.
پنتاگون در برابر درخواست رسانه‌ها برای اظهارنظر درباره این طرح، واکنشی فوری نشان نداده است.
در واکنش به اعلام این برنامه، چین و روسیه مواضع متفاوتی اتخاذ کردند.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین ضمن ابراز «نگرانی جدی»، خواستار توقف این طرح از سوی آمریکا شد و آن را حاوی «مضامین تهاجمی شدید» دانست که خطرات نظامی‌سازی فضا و آغاز مسابقه تسلیحاتی در مدار زمین را افزایش می‌دهد.
در مقابل، سخنگوی کرملین اعلام کرد گنبد طلایی می‌تواند واشینگتن و مسکو را در آینده‌ای نزدیک به گفت‌وگوهایی درباره کنترل تسلیحات هسته‌ای سوق دهد.
هدف اصلی این برنامه، مقابله با زرادخانه فزاینده موشک‌های متعارف و هسته‌ای کشورهای رقیب ایالات متحده - از جمله روسیه، چین، کره شمالی و ایران - عنوان شده است.
طرح گنبد طلایی در واقع احیای تلاش دوران جنگ سرد و «ابتکار دفاع استراتژیک» رونالد ریگان، معروف به «جنگ ستارگان»، است.
برنامه «جنگ ستارگان» قرار بود شبکه‌ای از موشک‌ها و تسلیحات لیزری قدرتمند را در مدار پایینی زمین مستقر کند که بتوانند موشک‌های بالستیک هسته‌ای شلیک‌شده از زمین را در مرحله شتاب اولیه یا در فاز سرعت بالای پروازشان در فضا رهگیری کنند.
این طرح هرگز به مرحله اجرا نرسید؛ عمدتا به‌دلیل چالش‌های فناورانه، هزینه‌های بسیار سنگین، و نگرانی‌ها نسبت به نقض پیمان منع موشک‌های ضدبالستیک - پیمانی که اکنون دیگر اعتبار ندارد.
آمادگی صنایع نظامی برای ورود به رقابت فضایی
طرح گنبد طلایی حامیانی قدرتمند در میان پیمانکاران صنایع دفاعی و بخش فناوری‌های نوین نظامی دارد، بازیگرانی که سال‌هاست برای چنین لحظه‌ای آماده می‌شوند.
کن بدینگفیلد، مدیر مالی شرکت ال‌تری‌هریس، ماه گذشته در مصاحبه‌ای با رویترز گفت: «ما می‌دانستیم که چنین روزی احتمالا فرا خواهد رسید و برای آن آماده‌ایم.»
او افزود شرکت ال‌تری‌هریس از مدت‌ها پیش ساخت شبکه حس‌گرهایی را آغاز کرده که قرار است به زیرساخت اصلی سامانه گنبد طلایی تبدیل شوند.
شرکت اسپیس‌ایکس به رهبری ایلان ماسک، متحد ترامپ، در کنار شرکت نرم‌افزاری پالانتیر و تولیدکننده پهپاد آندوریل، نیز در خط مقدم طراحی و ساخت اجزای کلیدی این سامانه قرار گرفته‌اند.
انتظار می‌رود بسیاری از اجزای اولیه این طرح از خطوط تولید موجود در صنایع دفاعی تامین شود.
حاضران در نشست خبری کاخ سفید با حضور ترامپ، از شرکت‌های ال‌تری‌هریس، لاکهید مارتین و آر‌تی‌ایکس به‌عنوان پیمانکاران احتمالی این پروژه عظیم نام بردند.
ابهام در نحوه تامین مالی
شیوه تامین مالی طرح گنبد طلایی همچنان نامشخص است.
قانون‌گذاران جمهوری‌خواه پیشنهاد کرده‌اند ۲۵ میلیارد دلار به‌عنوان سرمایه اولیه برای این طرح اختصاص یابد.
این بودجه بخشی از یک بسته گسترده دفاعی به ارزش ۱۵۰ میلیارد دلار محسوب می‌شود، اما تصویب آن منوط به لایحه‌ای جنجالی در کنگره است که با موانع جدی روبه‌رو است.
استارمر پنج‌شنبه اول خرداد در یک نشست خبری گفت: «موقعیت راهبردی این پایگاه برای بریتانیا اهمیت بسیار زیادی دارد؛ از اعزام هواپیما برای مقابله با تروریست‌ها در عراق و افغانستان گرفته تا پیش‌بینی تهدیدها در دریای سرخ و منطقه هند-اقیانوس آرام.»
او افزود: «با پذیرش این توافق در زمان حاضر و طبق شرایط مورد نظر خود، توانسته‌ایم تضمین‌های محکمی، از جمله در برابر نفوذهای مخرب، به‌دست آوریم؛ تضمین‌هایی که امکان ادامه فعالیت این پایگاه را تا قرن آینده فراهم خواهد کرد.»
خبرگزاری رویترز گزارش داد این توافق چند میلیارد دلاری به بریتانیا اجازه می‌دهد تا کنترل پایگاه هوایی راهبردی مشترک آمریکا و بریتانیا در دیه‌گو گارسیا را در چارچوب یک قرارداد اجاره ۹۹ ساله حفظ کند.
دیه‌گو گارسیا بزرگ‌ترین جزیره مجمع‌الجزایر چاگوس به شمار می‌آید.
بامداد اول خرداد، دیوان عالی بریتانیا با صدور حکمی موقت در پاسخ به درخواست وکلای یک شهروند بریتانیایی متولد جزایر چاگوس، روند امضای این توافق را به تعویق انداخت.
این شهروند معتقد بود مردم چاگوس در این توافق نادیده گرفته شده‌اند.
اما تنها چند ساعت بعد، مارتین چمبرلین، قاضی دیوان عالی بریتانیا، با لغو این حکم موقت اعلام کرد ادامه اجرای آن می‌تواند «زیان قابل توجهی» به منافع بریتانیا وارد کند.
در ماه‌های اخیر، نام دیه‌گو گارسیا بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده؛ آن هم در پی استقرار بمب‌افکن‌های راهبردی آمریکا در این پایگاه و افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی.
بیشتر بخوانید: اعزام بمب‌افکن‌های دوربُرد آمریکا به اقیانوس هند به چه معناست؟
توافقی به نفع چین؟
احزاب مخالف در بریتانیا با انتقاد از این توافق، آن را پرهزینه در راستای منافع چین توصیف کرده‌اند، اما دولت بریتانیا تاکید دارد این توافق برای تضمین آینده پایگاه دیه‌گو گارسیا ضروری است.
مخالفان این توافق میگویند واگذاری رسمی حاکمیت جزایر چاگوس به موریس ممکن است در آینده به فشارهای بیشتر برای کاهش حضور نظامی غرب در این منطقه منجر شود.
به گفته آنها، چین که در حال گسترش نفوذ خود در اقیانوس هند و آفریقا است، از هرگونه عقبنشینی غرب استقبال خواهد کرد.
امضای این توافق به ماهها اختلاف و چانهزنی پایان داد؛ اختلافاتی که از اکتبر ۲۰۲۴ و پس از روی کار آمدن ناوین رامگولام به‌جای پراویند جاگنات به‌عنوان نخست‌وزیر موریس آغاز شد و رامگولام نگرانیهایی را نسبت به مفاد توافق مطرح کرد.
اجرای این توافق پس از آغاز به کار دولت دونالد ترامپ در ژانویه نیز با تاخیر مواجه شد، چرا که لندن تصمیم گرفت به واشینگتن فرصت دهد تا جزییات آن را بررسی کند. در نهایت، رییس‌جمهوری آمریکا در فوریه حمایت خود را از این توافق اعلام کرد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، اول خرداد از نهایی شدن توافق بریتانیا و موریس استقبال کرد و گفت این توافق «زمینهساز فعالیت پایدار، باثبات و موثر پایگاه نظامی مشترک آمریکا و بریتانیا در دیه‌گو گارسیا در بلندمدت خواهد بود».
نخست‌وزیر موریس نیز با ابراز خوشحالی از این توافق گفت رسیدن به این مرحله پس از یک مبارزه طولانی حاصل شده است.
رامگولام گفت: «با این توافق، روند کامل استعمارزدایی را به پایان میرسانیم.»
او افزود: «این توافق تاییدی کامل بر حاکمیت ما بر سراسر مجمع‌الجزایر چاگوس، از جمله دیه‌گو گارسیا است.»