بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، دستورالعملی به هیات مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ابلاغ شده است که در چارچوب آن، مذاکره‌کنندگان درباره هر پیشنهادی که به توقف غنی‌سازی در ایران و به صفر رساندن آن منجر شود، با طرف آمریکایی گفت‌وگو نخواهد کرد.
بر اساس این اطلاعات که جمعه دوم خرداد به ایران‌اینترنشنال رسید، گفت‌وگوی تلویزیونی عباس عراقچی که پیش از برگزاری دور پنجم مذاکرات با استیو ویتکاف انجام شد، در همین چهارچوب و به‌منظور بیان مواضع قطعی تهران و اتمام حجت با طرف آمریکایی بوده است.
عراقچی اول خرداد با هماهنگی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و کمیته مذاکرات رفع تحریم‌ها، در مصاحبه‌ای با صدا و سیمای جمهوری اسلامی شرکت کرد.
طبق اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، این مصاحبه با هدف ارسال پیام مستقیم به طرف آمریکایی درباره عدم عقب‌نشینی تهران از موضوع غنی‌سازی اورانیوم انجام شده و در عین حال، تلاشی برای مدیریت افکار عمومی و رسانه‌ها در داخل و نیز کاهش انتظارات مردم و نخبگان در صورت شکست احتمالی مذاکرات رم بوده است.
مقصر جلوه دادن طرف آمریکایی در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، از دیگر اهداف گفت‌وگوی تلویزیونی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی بوده است.
دور پنجم مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا، دوم خرداد در رم آغاز شده است. پیش از این چهار دور از این گفت‌وگوها در مسقط و رم برگزار شده بود.
بیشتر بخوانید: مصاحبه تلویزیونی عراقچی؛ تلاشی با هماهنگی نهادهای امنیتی برای جهت دادن به افکار عمومی
گزارش‌ها حاکی از آن است که تاکید مقام‌های ایالات متحده بر ممنوعیت غنی‌سازی در خاک ایران و اصرار جمهوری اسلامی بر ادامه آن، مذاکرات را در آستانه شکست قرار داده است.
روزنامه وال‌استریت ژورنال در گزارشی درباره دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا نوشت مقام‌های جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند درخواست ایالات متحده برای توقف غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران می‌تواند آن‌ها را به ترک میز مذاکره وادار کند.
هم‌زمان، رسانه‌های اروپایی طرح خواسته‌های حداکثری از سوی ایران و آمریکا در آستانه دور پنجم مذاکرات را عامل کاهش سطح انتظارات برای دستیابی به توافق عنوان کردند.
بیشتر بخوانید: شورای عالی امنیت ملی انتشار اخبار خارجی و تحلیل درباره مذاکرات ایران و آمریکا را ممنوع کرد
عراقچی پیش از آغاز دور پنجم مذاکرات با امریکا گفت «زمان تصمیم‌گیری» فرارسیده است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی تاکید کرد: «غنی‌سازی صفر یعنی توافقی در کار نیست.»
یکیل لایتر، سفیر اسرائیل در واشینگتن، پیش‌تر در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز هشدار داد تهران نباید امکان غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد.
او افزود: «بسیاری از کشورها انرژی هسته‌ای غیرنظامی دارند، اما سوخت را وارد و سپس خارج می‌کنند. غنی‌سازی تنها به یک چیز ختم می‌شود؛ بمب هسته‌ای.»
اسماعیلیون که عضو هیات مدیره انجمن خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی است، جمعه دوم خرداد با اشاره به سالروز تولد دخترش ری‌را که در پرواز پی‌اس۷۵۲ جان باخت، نوشت: «۱۵ سال پیش در چنین روزی، دوم خرداد ۱۳۸۹، در بیمارستان پارس تهران برای اولین بار در آغوشت گرفتم و هرگز نمی‌دانستم آرزوهای کوچکت توسط سپاه پاسداران و جمهوری اسلامی خاکستر خواهد شد.»
اسماعیلیون در ادامه نوشت: «بی‌صبرانه منتظرم تا در چند هفته آینده تاریخ جلسات اولیه دادگاه در دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه اعلام شود و آن‌گاه که در روزهای موعود وکلای جنایتکاران سخن می‌گویند، بدانم جز تکرار ملغمه‌‌ای از جنایت و رذالت و دروغ چه در چنته دارند.»
او همچنین تاکید کرد: «تا زنده‌ام دست از این راه برنمی‌دارم و خاطره زیبایت را به هرجا می‌روم خواهم برد. دوستت دارم. نه فراموش می‌کنم و نه می‌بخشم.»
پرواز پی‌اس ۷۵۲ در دیوان بین‌المللی دادگستری
کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا به‌عنوان چهار کشور متضرر از سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی، ۱۴ تیر ۱۴۰۳ به‌طور رسمی از جمهوری اسلامی به‌دلیل سرنگون کردن عمدی این هواپیما به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کردند.
دیوان بین‌المللی دادگستری، بازوی قضایی سازمان ملل متحد که به‌دلیل استقرار در لاهه هلند از آن به عنوان دادگاه لاهه نیز یاد می‌شود، اعلام کرد کشورهایی که شکایت خود را مطرح کرده‌اند گفته‌اند جمهوری اسلامی نه تنها هیچ اقدام مؤثری برای جلوگیری از سرنگونی این هواپیما انجام نداده، بلکه در پیگیری و بررسی این حادثه نیز کوتاهی کرده است.
بریتانیا، کانادا، سوئد و اوکراین در شکایت خود از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته‌اند حکم دهد که جمهوری اسلامی «به صورت غیرقانونی هواپیمای اوکراینی را سرنگون کرده و باید عذرخواهی کند».
این چهار کشور در شکایت خود همچنین خواستار پرداخت غرامت به خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی شده‌اند.
جمهوری اسلامی در واکنش به این شکایت، ۱۹ تیر ۱۴۰۳ با انتشار بیانیه‌ای بدون اشاره به شلیک موشک از سوی سپاه پاسداران، این کشورها را به «غرض‌ورزی سیاسی» متهم کرد.
پرونده پرواز پی‌اس۷۵۲ در ایکائو
شورای سازمان جهانی هوانوردی غیرنظامی ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ با رد اعتراض اولیه جمهوری اسلامی در پرونده سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی بر فراز تهران، صلاحیت خود را برای رسیدگی به این پرونده تایید کرد.
یک سخنگوی دولت بریتانیا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد کشورهای کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا با استقبال از تصمیم سازمان جهانی هوانوردی غیرنظامی، آن را گامی مهم در مسیر پاسخگو کردن جمهوری اسلامی بابت سرنگون کردن غیرقانونی پرواز پی‌اس۷۵۲ در دی ماه ۱۳۹۸ دانستند.
پیش از این نیز دادگاه عالی اونتاریو شلیک سپاه پاسداران به این هواپیما را عامدانه و تروریستی اعلام کرده بود.
پرواز پی‌اس ۷۵۲
صبح ۱۸ دی ۱۳۹۸، پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین پس از برخاستن از فرودگاه خمینی تهران با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران ساقط شد و همه ۱۷۶ سرنشین آن همراه با یک جنین جان باختند.
جمهوری اسلامی سه روز شلیک موشک را انکار کرد اما تحت فشار مدارک و اعتراضات بین‌المللی، سرانجام مسئولیت حادثه را پذیرفت.
دلیل این حادثه «خطای انسانی در تشخیص شیء پرنده» اعلام شد. با این حال، فایل صوتی منتشر شده از محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت نشان داد که مقام‌های سپاه پاسداران بلافاصله پس از واقعه از اصابت موشک به هواپیما اطلاع داشتند.
مسعود ابراهیم، پدر نیلوفر ابراهیم، جان‌باخته در سرنگونی هواپیمای اوکراینی، صبح سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۴۰۳ در پنجمین سالگرد شلیک موشک‌های سپاه به این هواپیما، گفت که تصمیم سرنگونی هواپیما در بیت علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، گرفته شد.
