فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، از اقدام اسرائیل در جلوگیری از سفر هیاتی بلندپایه از کشورهای عربی به کرانه باختری انتقاد کرد و گفت این تصمیم نشان می‌دهد اسرائیل در پی تحقق صلح نیست.
ارتش اسرائیل یکشنبه ۱۱ خرداد در بیانیه‌ای اعلام کرد که در حال بررسی گزارش‌هایی مبنی بر تیراندازی به فلسطینی‌ها در محل توزیع کمک‌های بشردوستانه است، اما از جراحات ناشی از تیراندازی ارتش بی‌اطلاع است.
بنیاد بشردوستانه غزه کشته یا زخمی شدن کسی در نزدیکی محل توزیع کمک‌هایش در رفح را تکذیب کرد و گفت که تمام عملیات توزیع کمک‌هایش بدون حادثه انجام شده است.
این شرکت آمریکایی حماس را به جعل «گزارش‌های جعلی» متهم کرد.
بنیاد بشردوستانه غزه که مورد حمایت اسرائیل است، اخیرا فعالیت خود را در غزه آغاز کرده است.
در حالی که برخی از فلسطینی‌ها نسبت به بی‌طرفی و بررسی‌های بیومتریک و سایر مواردی که اسرائیل گفته انجام خواهد داد، ابراز نگرانی کردند، مقامات اسرائیلی گفتند که اجازه غربالگری دریافت‌کنندگان کمک را برای حذف هر کسی که با حماس مرتبط باشد، داده است.
هفتم خرداد حماس اسرائیل را به کشتن حداقل سه فلسطینی و زخمی کردن ۴۶ نفر در نزدیکی یکی از محل‌های توزیع این بنیاد متهم کرد، اتهامی که این گروه امدادی آن را رد کرد.
ارتش اسرائیل همچنین اعلام کرد که نیروهایش در منطقه خارج از مجتمع برای برقراری مجدد کنترل، تیر هشدار شلیک کرده‌اند، زیرا هزاران فلسطینی به محل توزیع کمک هجوم آورده بودند.
بنیاد بشردوستانه غزه که با حمایت آمریکا و اسرائیل تشکیل شده، هفته گذشته کار خود را با هدف جایگزینی سازمان ملل برای توزیع کمک‌های غذایی در غزه آغاز کرد.
این سازمان جدید قصد دارد یک میلیون فلسطینی را از طریق چهار مرکز امنیتی تغذیه کند.
سخنگوی این بنیاد گفته در چهار روز نخست انجام طرح تازه، دو میلیون وعده غذایی توزیع شده. به گزارش بی‌بی‌سی جهانی، این آمار نشان می‌دهد هر شهروند ساکن غزه کمتر از یک وعده غذا در طول چهار روز دریافت کرده است.
انتقادات گسترده سازمان‌های امدادرسان
سازمان آکسفام (یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های بین‌المللی امدادرسانی برای ریشه‌کن کردن فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی) به شدت این طرح را نقد کرده و آن را «تحمیل کنترل نظامی بر کمک‌رسانی» دانسته است.
از سوی دیگر تفاوت آماری چشمگیری بین سیستم قبلی و جدید وجود دارد. زمانی که سازمان ملل کمک‌رسانی می‌کرد، ۴۰۰ نقطه توزیع در سراسر غزه فعال بود اما اکنون تنها چهار مرکز کار می‌کنند.
به گفته کریس نیوتن، تحلیل‌گر ارشد موسسه گروه بحران، هدف از این طرح «افزایش چشمگیر تمرکز جمعیت» است.
نیوتن معتقد است این سیستم مردم را مجبور می‌کند یا قوانین سخت‌گیرانه را بپذیرند یا شانس کمی برای بقا داشته باشند.
شکست مذاکرات آتش‌بس
حادثه روز یکشنبه در حالی رخ داد که اسرائیل و حماس یکدیگر را به خاطر شکست تلاش جدید میانجیگری عرب‌ها و ایالات متحده برای تضمین آتش‌بس موقت و آزادی گروگان‌های اسرائیلی در ازای فلسطینی‌های زندانی در اسرائیل، سرزنش کردند.
حماس روز شنبه اعلام کرد که به دنبال اصلاحاتی در پیشنهاد آتش‌بس مورد حمایت ایالات متحده است، اما فرستاده دونالد ترامپ پاسخ این گروه را «کاملا غیرقابل قبول» خواند و رد کرد.
این گروه فلسطینی اعلام کرد که حاضر است ۱۰ گروگان زنده را آزاد کند و اجساد ۱۸ کشته را در ازای زندانیان فلسطینی در زندان‌های اسرائیل تحویل دهد. اما حماس بار دیگر درخواست‌های خود را هم برای پایان جنگ و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه تکرار کرد؛ شرایطی که اسرائیل آن را رد کرده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، گفت که دولت او با طرح پیشنهادی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دولت ترامپ موافقت کرده است.
اسرائیل حمله خود به غزه را در واکنش به حمله حماس در جنوب اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز کرد. این حمله بر اساس آمار اسرائیل، ۱۲۰۰ نفر، عمدتا غیرنظامی را کشته و ۲۵۱ نفر را به گروگان گرفته و به غزه منتقل کرد.
حماس شنبه ۱۰ خرداد در بیانیه‌ای اعلام کرد حاضر است ۱۰ گروگان اسرائیلی را آزاد کند و اجساد ۱۸ تن دیگر را تحویل دهد، اما در ازای آن، خواستار آزادی زندانیان و بازداشت‌شدگان فلسطینی از زندان‌های اسرائیل است.
این گروه در بیانیه خود نوشت: «این پاسخ با هدف دستیابی به آتش‌بس دائمی، عقب‌نشینی کامل اسرائیل از نوار غزه و تضمین جریان کمک‌های انسانی به مردم ما در غزه ارائه شده است.»
یک مقام حماس پاسخ این گروه به طرح پیشنهادی استیو ویتکاف، نماینده ویژه دولت ترامپ در امور خاورمیانه، را «مثبت» ارزیابی کرد، اما گفت حماس خواهان اصلاحاتی در آن است.
این مقام جزییات بیشتری از تغییرات مدنظر حماس ارائه نداد.
بر اساس پیشنهاد ویتکاف، قرار است یک آتش‌بس ۶۰ روزه در منطقه برقرار شود.
در این مدت، ۲۸ گروگان باقی‌مانده از مجموع ۵۸ گروگان در اسارت حماس، در چارچوب توافقی مبادله خواهند شد که شامل آزادی بیش از هزار و ۲۰۰ زندانی و بازداشتی فلسطینی و همچنین ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه است.
بیشتر بخوانید: شکست طرح کمک‌رسانی جدید آمریکا و اسرائیل در غزه
واکنش آمریکا و اسرائیل به موضع حماس
ویتکاف در شبکه اجتماعی ایکس نوشت پاسخ حماس را دریافت کرده، اما آن را قابل پذیرش نمی‌داند.
ویتکاف افزود: «این پاسخ کاملا غیرقابل قبول است و ما را به عقب بازمی‌گرداند. حماس باید چارچوب پیشنهادی ما را به‌عنوان مبنای مذاکرات غیرمستقیم بپذیرد؛ مذاکراتی که می‌توانیم همین هفته آغاز کنیم.»
دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هم اعلام کرد حماس بر رد پیشنهاد آمریکا اصرار دارد و پاسخ آن غیرقابل قبول است.
گیدون سعار، وزیر امور خارجه اسرائیل، در همین رابطه گفت حماس با خودداری از آزادی گروگان‌ها و امتناع از کنار گذاشتن سلاح‌هایش، مسئول تداوم جنگ است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز تاکید کرد عملیات نظامی در غزه تا بازگرداندن همه گروگان‌ها و شکست حماس ادامه خواهد داشت.
شروط حماس برای آتش‌بس
یک مقام فلسطینی آگاه از مذاکرات به خبرگزاری رویترز گفت یکی از خواسته‌های حماس، آزادی گروگان‌ها در سه مرحله طی آتش‌بس ۶۰ روزه و توزیع گسترده‌تر کمک‌ها در مناطق مختلف غزه است.
به گفته او، حماس همچنین خواهان تضمین‌هایی برای تبدیل این توافق به آتش‌بس دائمی است.
اسرائیل پیشتر با شرایط حماس مخالفت کرده و خواهان خلع سلاح کامل این گروه، انحلال ساختار نظامی و حکومتی آن و بازگرداندن همه ۵۸ گروگان باقی‌مانده شده بود.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، ۹ خرداد گفت به باور او، دستیابی به توافق آتش‌بس در نوار غزه بسیار نزدیک است.
کاخ سفید نیز هشتم خرداد اعلام کرد اسرائیل با شرایط مندرج در طرح پیشنهادی موافقت کرده است.
حماس ۱۰ خرداد پاسخ اسرائیل به طرح آتش‌بس را «غیرقابل قبول» خواند، اما گفت به‌دلیل «احساس مسئولیت عمیق نسبت به مردم» با بررسی این طرح موافقت کرده است.
در همین زمینه: اسرائیل طرح جدید آمریکا برای آتش‌بس را شامل تعهد به پایان جنگ نمی‌داند
بنیاد بشردوستانه غزه (GHF) که با حمایت آمریکا و اسرائیل تشکیل شده، هفته گذشته کار خود را با هدف جایگزینی سازمان ملل برای توزیع کمک‌های غذایی در غزه آغاز کرد.
این سازمان جدید قصد دارد یک میلیون فلسطینی را از طریق چهار مرکز امنیتی تغذیه کند.
سخنگوی این بنیاد گفته است در چهار روز نخست انجام طرح تازه، دو میلیون وعده غذایی توزیع شده. به گزارش بی‌بی‌سی جهانی، این آمار نشان می‌دهد هر شهروند ساکن غزه کمتر از یک وعده غذا در طول چهار روز دریافت کرده است.
تنش و درگیری در مراکز توزیع
تصاویر منتشر شده از مراکز توزیع، آشوب و هرج و مرجی شدید را نشان می‌دهد. در یکی از این مراکز، پیمانکاران امنیتی آمریکایی برای پراکنده کردن جمعیت از گاز اشک‌آور و تیراندازی اخطار استفاده کردند.
بنیاد بشردوستانه غزه در واکنش به این حوادث اعلام کرد برای جلوگیری از «تشدید وضعیت خطرناک» مجبور به استفاده از «بازدارنده‌های غیر‌کشنده» شده است.
این سازمان گفت که هیچ‌کس در این درگیری‌ها مصدوم نشده است.
اکنون وضعیت به حدی پیچیده شده که این بنیاد در صفحه فیس‌بوک خود هشدار داده است هر مرکزی که غارت شود، تعطیل خواهد شد.
این هشدار یک شب پس از هجوم به انبار برنامه جهانی غذا صادر شد که در آن چند نفر کشته شدند.
اطلاع‌رسانی نامناسب و گسترش اطلاعات جعلی
یکی از مشکلات اصلی این طرح، نبود سیستم ارتباطی مناسب با مردم غزه است. فلسطینیان شکایت دارند که هیچ اطلاع دقیقی از زمان و مکان توزیع کمک‌ها ندارند و مجبورند به شایعات تکیه کنند.
مساله با انتشار اطلاعات جعلی پیچیده‌تر شده است. حداقل دو صفحه فیس‌بوک جعلی با بیش از چهار هزار دنبال‌کننده، اطلاعات غلط درباره وضعیت مراکز توزیع منتشر کرده‌اند.
این صفحه‌ها حتی از تصاویر ساخته شده با هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند.
بنیاد بشردوستانه غزه صفحه رسمی خود را یک روز پس از شروع عملیات کمک‌رسانی راه‌اندازی کرده که این امر نشان‌دهنده بی‌برنامگی اولیه در این طرح است.
انتقادات گسترده سازمان‌های امدادرسان
سازمان آکسفام (یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های بین‌المللی امدادرسانی برای ریشه‌کن کردن فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی) به شدت این طرح را نقد کرده و آن را «تحمیل کنترل نظامی بر کمک‌رسانی» دانسته است.
از سوی دیگر تفاوت آماری چشمگیری بین سیستم قبلی و جدید وجود دارد. زمانی که سازمان ملل کمک‌رسانی می‌کرد، ۴۰۰ نقطه توزیع در سراسر غزه فعال بود اما اکنون تنها چهار مرکز کار می‌کنند.
به گفته کریس نیوتن، تحلیل‌گر ارشد موسسه گروه بحران، هدف از این طرح «افزایش چشمگیر تمرکز جمعیت» است.
نیوتن معتقد است این سیستم مردم را مجبور می‌کند یا قوانین سخت‌گیرانه را بپذیرند یا شانس کمی برای بقا داشته باشند.
کمک‌های ناکافی
بر اساس تصاویر منتشر شده، جعبه‌های توزیعی تنها شامل مواد غذایی محدودی است.
استوارت گوردون از دانشگاه لندن معتقد است کمک‌های بشردوستانه باید شامل پشتیبانی پزشکی، بسته‌های بهداشتی و کیت‌های تصفیه آب نیز باشد.
اگرچه بنیاد در اسناد خود وعده توزیع این موارد را داده اما تاکنون این کار انجام نشده است.
ناکامی در اجرای طرح
به گزارش بی‌بی‌سی جهانی، جمعه ۹ خرداد، تنها یکی از چهار مرکز بنیاد بشردوستانه غزه فعال بود که کمتر از یک ساعت باز ماند.
این بنیاد اعلام کرد چون تمام کمک‌ها توزیع شد، مجبور به تعطیلی شده است.
سخنگوی بنیاد در پاسخ به پرسش‌ها درباره کمبود کمک‌ها، وعده افزایش حجم کمک‌ها در هفته‌های آینده را داده است.
هانی عابد، یکی از شهروندان غزه به بی‌بی‌سی گفت: «من دست خالی هستم، مثل روزی که خدا مرا آفرید. دست خالی آمدم و دست خالی می‌روم.»
خبرگزاری رویترز جمعه ۹ خرداد در گزارشی به نقل از ینس لارکه، سخنگوی دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، نوشت از میان ۹۰۰ کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه، ۶۰۰ مورد اجازه عبور تا مرز اسرائیل با غزه را دریافت کرده‌اند و موانع اداری و امنیتی مانع از ورود ایمن این کمک‌ها به داخل غزه شده است.
لارکه در نشست خبری خود گفت: «آن‌چه توانسته‌ایم وارد کنیم، آرد است. اما این غذای آماده نیست. باید پخته شود ... اکنون ۱۰۰ درصد جمعیت غزه در معرض خطر قحطی قرار دارند.»
تومازو دلا لانگا، سخنگوی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر نیز اعلام کرد نیمی از مراکز درمانی این نهاد در منطقه به دلیل کمبود سوخت یا تجهیزات پزشکی از کار افتاده‌اند.
مرگ دو نفر در صف غذا
برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد پنج‌شنبه اعلام کرد در جریان ورود مردم به انبار کمک‌های سازمان ملل در غزه، دو نفر کشته شدند. بر اساس گزارش‌های اولیه، چندین نفر نیز در این حادثه زخمی شده‌اند.
سازمان ملل هم‌زمان از نیاز فوری به افزایش کمک‌های غذایی به غزه خبر داد.
تصاویری که رویترز صحت آن‌ها را تایید کرد، حضور جمعیت کثیری را در انبار توزیع کمک‌ها در غزه نشان می‌داد که کیسه‌ها و جعبه‌های غذا را خارج می‌کردند.
مکرون و تهدید اسرائیل
امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، جمعه در اظهاراتی که با افزایش فشار بین‌المللی بر اسرائیل هم‌زمان شده، گفت نیاز به اقدام فوری در قبال بحران گرسنگی در غزه وجود دارد و باید «در چند ساعت یا روز آینده» تصمیماتی اتخاذ شود.
رییس‌جمهوری فرانسه افزود به رسمیت شناختن کشور فلسطین - البته با شرایط مشخص - «نه فقط یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک ضرورت سیاسی است».
مکرون در هفته‌های اخیر بارها از آن‌چه «سیاست‌های شرم‌آور اسرائیل» در قبال غزه خوانده، انتقاد کرده است.
این انتقادات در پی محاصره کامل نوار غزه از سوی اسرائیل مطرح شده که تنها به‌تازگی و به‌طور محدود کاهش یافته است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در واکنش به این اظهارات، مکرون را به جانبداری از حماس و «تکرار اتهامات خون‌آلود علیه دولت یهود» متهم کرد.
بن فرحان یکشنبه ۱۱ خرداد با وزیران خارجه اردن، مصر و بحرین و دبیرکل اتحادیه عرب در امان دیدار کرد و در یک نشست خبری مشترک حضور یافت.
این مقام‌ها قرار بود در چارچوب گروه تماس کشورهای عربی، با سفر به رام‌الله با محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، دیدار کنند، اما اسرائیل با این سفر مخالفت کرد.
یک مقام ارشد دولت اسرائیل ۹ خرداد در مصاحبه با پایگاه خبری تایمز اسرائیل اعلام کرد تشکیلات خودگردان فلسطین «قصد داشت از این سفر برای پیشبرد روند تشکیل کشور مستقل فلسطین استفاده کند».
او تاکید کرد اسرائیل با هیچ حرکتی که هدفش «ضربه زدن به اسرائیل و امنیت آن باشد، همکاری نمی‌کند».
وزیر خارجه عربستان سعودی با انتقاد از این تصمیم گفت: «مخالفت اسرائیل با سفر این کمیته به کرانه باختری، نماد افراط‌گرایی [این کشور] و رد هرگونه تلاش جدی برای مسیر صلح است.»
بن فرحان افزود: «این اقدام عزم ما را برای تقویت تلاش‌های دیپلماتیک در سطح جامعه بین‌المللی به‌منظور مقابله با این رفتار متکبرانه دوچندان می‌کند.»
در صورت انجام این سفر، بن فرحان به نخستین مقام بلندپایه سعودی تبدیل می‌شد که در سال‌های اخیر از کرانه باختری دیدار کرده است.
یک مقام اسرائیلی ۱۱ خرداد به خبرگزاری رویترز گفت نمایندگان کشورهای عربی قصد داشتند در «نشستی تحریک‌آمیز» در رام‌الله درباره تشکیل کشور فلسطین شرکت کنند.
بیشتر بخوانید: مالت از تصمیم خود برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین خبر داد
ادامه رایزنی‌ها برای تشکیل کشور فلسطین
ایمن الصفدی، وزیر امور خارجه اردن، پس از دیدار با مقام‌های عربی در امان هشدار داد جلوگیری از انجام این سفر نمونه دیگری از عزم اسرائیل برای «از بین بردن هرگونه امکان دستیابی به راه‌حلی عادلانه و جامع» به‌منظور پایان دادن به مناقشه اسرائیلی-عربی است.
در هفته‌های اخیر، تلاش‌های بین‌المللی برای پیشبرد راهحل دو کشوری شدت یافته است. نیویورک ۲۷ تا ۳۰ خرداد میزبان یک اجلاس بین‌المللی به ریاست مشترک فرانسه و عربستان سعودی است که با هدف بررسی موضوع تشکیل کشور مستقل فلسطین برگزار خواهد شد.
بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر، ۱۱ خرداد در امان گفت موضوعاتی از جمله ترتیبات امنیتی پس از برقراری آتش‌بس در غزه و برنامههای بازسازی این منطقه در اجلاس نیویورک مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
او افزود این اقدامات با هدف حفظ حضور فلسطینی‌ها در سرزمین خود و جلوگیری از اجرای هرگونه طرح اسرائیلی برای کوچاندن آن‌ها انجام میشوند.
سازمان ملل و شماری از کشورهای اروپایی در هفته‌های اخیر فشارها بر اسرائیل را برای پیشبرد راهحل دوکشوری و تشکیل کشور مستقل فلسطین تشدید کرده‌اند.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، ۹ خرداد از سخنان اخیر امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، درباره ضرورت به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین به‌شدت انتقاد کرد و گفت اسرائیل در برابر «تهدیدها» تسلیم نخواهد شد.
او افزود: «آن‌ها کشور فلسطینی را روی کاغذ به رسمیت خواهند شناخت و ما کشور یهودی-اسرائیلی را روی زمین بنا خواهیم کرد. آن کاغذ به زباله‌دان تاریخ انداخته خواهد شد و کشور اسرائیل شکوفا و آباد خواهد شد.»
این اظهارات یک روز پس از آن مطرح شد که دولت اسرائیل موافقت خود را با ساخت ۲۲ شهرک یهودینشین جدید در کرانه باختری اعلام کرد.