با افزایش اختلافات میان کاخ سفید و منتقدانش بر سر لایحه مالیاتی، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، اعلام کرد ایلان ماسک، میلیاردر و مدیرعامل تسلا که از کارزار انتخاباتی او حمایت مالی کرده بود، اکنون رفتاری «خصمانه» در پیش گرفته است.
تصویب این راهبرد پنج‌شنبه ۱۵ خرداد در جریان جلسه وزیران دفاع کشورهای عضو پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل صورت گرفت.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در این نشست اعلام کرد اطمینان دارد که اعضای این ائتلاف با درخواست دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، برای افزایش بودجه دفاعی به پنج درصد تولید ناخالص داخلی موافقت خواهند کرد.
قرار است نشست سران ناتو سوم و چهارم تیر ماه در شهر لاهه هلند برگزار شود.
هگست گفت: «برای اینکه ناتو یک اتحاد واقعی باشد، باید فراتر از پرچم و جلسه عمل کند. ما اینجاییم تا مسیر رییس‌جمهور ترامپ را ادامه دهیم و به هدف پنج درصد برسیم. این هدف باید تا نشست لاهه در پایان ماه جاری عملی شود.»
به گفته دیپلمات‌های اروپایی، افزایش هزینه‌های دفاعی شرطی‌ست که دولت ترامپ برای ادامه تعهد آمریکا به امنیت اروپا تعیین کرده است.
به نوشته رویترز، کشورهای اروپایی برای حفظ حمایت واشینگتن ناچارند به ترامپ «امکان اعلام پیروزی در این زمینه» بدهند.
مارک روته، دبیرکل ناتو و نخست‌وزیر سابق هلند، تاکید کرد در این نشست «تصمیمی برای هدف بسیار بالاتر هزینه دفاعی برای تمام اعضا» گرفته خواهد شد.
او پیش‌تر پیشنهاد داده بود اعضا ۳.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف هزینه‌های دفاعی مستقیم کنند و ۱.۵ درصد دیگر را به هزینه‌های مرتبط با امنیت اختصاص دهند.
اهداف جدید توانمندی نظامی
در این نشست، انتظار می‌رود اعضا با اهداف جدیدی برای توانمندی نظامی موافقت کنند. اهدافی که شامل تعداد نیرو و میزان تسلیحات و مهمات مورد نیاز هر کشور برای مشارکت در ناتو خواهد بود.
به گفته روته، این اهداف برای برقراری توازن بهتر میان سهم اروپا، کانادا و آمریکا در دفاع از ناتو طراحی شده‌اند و می‌توانند این پیمان نظامی را به «ائتلافی قوی‌تر، عادلانه‌تر و کشنده‌تر» تبدیل کنند.
هم‌زمان بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، در این نشست گفت کشورش بر اساس این اهداف جدید به حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار نیروی فعال اضافی نیاز خواهد داشت.
اختلاف بر سر زمان‌بندی
هنوز میان کشورهای عضو ناتو درباره جدول زمانی رسیدن به افزایش پنج درصدی بودجه دفاعی، اختلاف وجود دارد.
روته پیشنهاد داده بود این هدف تا سال ۲۰۳۲ محقق شود اما برخی کشورهای اروپای شرقی مانند استونی این بازه زمانی را «بیش از حد طولانی» می‌دانند و خواهان دست‌یابی به این هدف ظرف پنج سال هستند.
وزیر دفاع استونی گفت: «ما برای ۱۰ سال وقت نداریم. حتی هفت سال هم زیاد است.»
سوئد نیز ترجیح می‌دهد هدف پنج درصدی تا سال ۲۰۳۰ محقق شود.
یکی دیگر از موضوعات بحث‌برانگیز، تعریف دقیق «هزینه‌های مرتبط با دفاع» است.
برخی کشورهای عضو می‌خواهند هزینه‌هایی مانند امنیت سایبری و زیرساخت‌های خاص نیز در محاسبه گنجانده شوند.
یک دیپلمات ناتو گفت هدف این است که تعریفی ارائه شود که «هم دقیق باشد و تنها شامل سرمایه‌گذاری‌های واقعی امنیتی شود و هم آن‌قدر انعطاف‌پذیر باشد که تفاوت‌های ملی را در نظر بگیرد».
ترامپ پنج‌شنبه ۱۵ خرداد در دفتر بیضی کاخ سفید با حمله‌ای تند علیه ماسک، او را به «خصومت» با دولتش متهم کرد و گفت از ماسک «بسیار ناامید» شده است.
ترامپ افزود به نظر می‌رسد ماسک برای «حفظ منافع تجاری‌اش» به سیاست‌های دولت حمله می‌کند.
این اظهارات نشانه‌ای از شدیدتر و علنی‌تر شدن اختلافات میان دو تن از قدرتمندترین و ثروتمندترین افراد جهان است.
او با اشاره به کنار رفتن ماسک از سمت خود در اداره بهره‌وری دولت گفت: «ماسک اولین نفر نیست. بعضی‌ها از دولت من جدا می‌شوند و بعد واقعا رفتارشان خصمانه می‌شود. می‌روند، صبح از خواب بیدار می‌شوند، و می‌بینند دیگر از جذابیت‌ها خبری نیست، دنیا برایشان فرق کرده و بعد دشمن می‌شوند.»
رییس‌جمهور آمریکا افزود: «من از ایلان خیلی ناامید شدم. من کمک زیادی به او کردم.»
این اظهارات پس از آن مطرح شد که ماسک با حمله به ترامپ در شبکه اجتماعی ایکس، او را متهم کرد که از اصولی که پیش‌تر به آن‌ها پایبند بود، عدول کرده است.
ماسک با انتقاد از «قدرنشناسی» ترامپ در ایکس نوشت: «بدون من، ترامپ انتخابات را باخته بود، دموکرات‌ها کنترل مجلس نمایندگان را در دست داشتند و جمهوری‌خواهان [تنها] با نسبت ۵۱ به ۴۹ در سنا [جلو] بودند.»
ماسک پیش از این ترامپ را هدف انتقادات مستقیم خود قرار نداده بود.
در پی بالا گرفتن تنش لفظی ماسک و ترامپ، سهام شرکت تسلا ۱۵ خرداد در بازار بورس وال‌استریت ۱۷ درصد سقوط کرد.
پیش‌تر یک مقام کاخ سفید اعلام کرده بود ترامپ مصمم است لایحه مالیاتی خود را علیرغم مخالفت ماسک، به تصویب سنا برساند.
رویترز به نقل از این مقام که نخواست نامش فاش شود، گزارش داد کاخ سفید درباره همه تصمیمات سیاسی با ماسک مشورت نخواهد کرد.
بنیانگذار اسپیسایکس، همراه با شماری از جمهوری‌خواهان تندرو در سنای آمریکا، مخالفت خود را با لایحه کاهش مالیات و افزایش بودجه دولت شدت بخشیدهاند و خواستار کاهش بیشتر هزینه‌های دولتی شدند.
دفتر بودجه کنگره ایالات متحده ۱۵ خرداد اعلام کرد لایحه ترامپ برای تمدید کاهش مالیاتهای ۲۰۱۷ و افزایش هزینه‌های نظامی و امنیت مرزی، حدود ۲.۴ تریلیون دلار به کسری بودجه ۳۶.۲ تریلیون دلاری آمریکا اضافه خواهد کرد.
کمیته «بودجه مسئولانه فدرال» هشدار داد با احتساب پرداخت بهره، هزینه این لایحه در یک دهه می‌تواند به سه تریلیون دلار برسد.
ماسک که تا هفته گذشته رهبری «اداره بهره‌وری دولت» را بر عهده داشت، با انتشار پیامی در ایکس تاکید کرد: «باید لایحه بودجه جدیدی نوشته شود که کسری بودجه را بیشتر نکند.»
او که بزرگترین حامی مالی جمهوری‌خواهان در انتخابات ۲۰۲۴ بود، با وعده کاهش دو تریلیون دلار از بودجه فدرال به دولت ترامپ پیوست، اما هفته گذشته این تیم را ترک کرد.
