عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره مکانیسم ماشه: ما هم بلدیم چطور مقابلشان بایستیم
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در واکنش به فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: «اگر طرف مقابل بخواهد از مسیر زور وارد شود ما نیز بلدیم چگونه در برابرشان بایستیم.»
او افزود: «جمهوری اسلامی ایران هیچگاه شروع کننده جنگ و خلافکار نبوده است.»
کوثری اضافه کرد: «البته تجربه ۴۶ ساله انقلاب اسلامی نشان داده که آنها نتوانستهاند بر ملت ایران غلبه کنند و به لطف خدا از این پس هم نخواهند توانست.»
مسیح علینژاد، خبرنگار و کنشگر حقوق زنان، در صفحه اینستاگرام و کانال تلگرام خود، تصاویری از ویدیوی تجاوز جنسی چهار نفر به یک زن در محله سرچشمه تهران را منتشر کرده است.
هشدار: این گزارش حاوی توضیحاتی درباره اعمال خشونت و تجاوز است که میتواند برای برخی آزاردهنده باشد
در این ویدیو، صدا و تصویر زن جوان محو شده و به گفته علینژاد، از هویت و سرنوشت او تاکنون اطلاعی در دست نیست.
این فعال حقوق زنان در اینستاگرام خود نوشت: «این وضعیت امنیت در جمهوری اسلامی است و حکومت همچنان مشغول جنگ با زنان به خاطر چند تار موست.»
پلیس و مقامهای حکومتی هنوز واکنشی رسمی به انتشار این ویدیو نشان ندادهاند اما دستکم یک کانال تلگرامی نزدیک حکومت، این ویدیو را بازنشر کرده است.
موارد متعدد تجاوز جنسی در ماههای اخیر
در کمتر از ۱۲ ماه، چندین خبر مرتبط با تجاوز جنسی گروهی، تجاوز به کودکان و تجاوز سریالی در ایران منتشر شده است.
پاییز و زمستان سال ۱۴۰۳، چندین زن بعد از مراجعه به پلیس اعلام کردند مردی با ثبت آگهی جعلی کار در سایت دیوار، آنها را فریب داده و به مکانهای پرت و خلوت کشانده و بعد از تجاوز جنسی، اموالشان را به سرقت برده است.
۲۷ مرداد اعلام شد پس از شکایت ۱۲ زن، با استناد به ادله و مستندات موجود در پرونده، قضات دادگاه متهم را به جرم تجاوز به اعدام محکوم کردند و این حکم بعد از تایید از سوی قضات دیوان عالی کشور به مرحله اجرا میرسد.
وبسایت همشهری آنلاین سوم شهریور نوشت متهم بعد از دستگیری، به فریب حدود ۴۰ زن اعتراف کرده است.
آذر سال ۱۴۰۳، رسانهها در ایران گزارش دادند یک دختر دانشجوی اهل یاسوج مورد تجاوز جنسی گروهی قرار گرفته است. سایت حقوق بشری هرانا در گزارشی هویت این دختر قربانی تجاوز را «اسما غضنفری» عنوان کرد.
برخی رسانهها مثل پایگاه خبری رکنا، گزارش دادند این دختر پس از جر و بحث با یکی از همکلاسیهای خود در فضای مجازی، از سوی تعدادی از همکلاسیهایش مورد تجاوز گروهی قرار گرفت.
وبسایت خبری ایرانوایر نیز در گزارشی با بیان اینکه تعرض و تجاوز به این دختر دانشجو از سوی ۱۲ پسر همطایفهای صورت گرفته، نوشت چهار نفر از آنها دانشجو هستند.
اواخر دی سال گذشته هم گزارشهایی از مرگ یک دختر خردسال به نام نیان چلبیانی بهدلیل شکنجه، تجاوز و آزار جنسی منتشر شد.
اواخر اسفند سال گذشته دادگستری استان آذربایجان غربی از صدور حکم اعدام برای متهم اصلی پرونده تجاوز و قتل این دختر هفت ساله بوکانی خبر داد.
ناصر عتباتی، رییس کل دادگستری استان آذربایجان غربی، گفت که در این پرونده، متهم ردیف اول و اصلی به اتهام «اقدامات مجرمانه» به مجازات اعدام محکوم شد و مادر و خواهر متهم اصلی و پدر کودک، به اتهام «معاونت در جرم و تسهیل ارتکاب جرم برای مجرم اصلی از باب ارتکاب جرایم حدی» هر کدام به ۱۵ سال حبس و مجازاتهای تکمیلی دیگر محکوم شدند.
بامداد ۲۱ تیر اعلام شد حکم اعدام در ملاءعام متهم ردیف اول پرونده «تجاوز و قتل دختر شش ساله اهل بوکان به نام نیان»، اجرا شد.
تجاوز جنسی از جمله جرایمی است که در ایران مجازات اعدام دارد اما هیچ مستنداتی از میزان بازدارندگی این حکم وجود ندارد.
سازمانهای حقوق بشری همواره آمار بالای اعدام در ایران را محکوم و تأکید کردهاند مجازات اعدام خشونتبارترین و غیرانسانیترین شکل تنبیه است و در عمل نقش بازدارندهای در کاهش جرایم جنسی ندارد، بلکه اغلب فرصتی برای سرکوب بیشتر فراهم میکند.
کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل میگوید مجازات اعدام از سوی جمهوری اسلامی تبدیل به یک سلاح برای ترساندن شهروندان و تولید وحشت در جامعه شده است.
آمار نامشخص تجاوز جنسی در ایران
جمهوری اسلامی آمار مشخصی از میزان تجاوز و آزار جنسی در ایران ارائه نمیکند.
سعید مدنی، جامعهشناس زندانی، در دهه ۹۰ خورشیدی درباره موضوع تعرض و تجاوز جنسی در نقاط مختلف ایران پژوهشی انجام داد.
مدنی مرداد ۱۳۹۹ در مصاحبه با روزنامه شرق به موضوع قبح و انگ اجتماعی در ارتباط با تجاوز جنسی در ایران پرداخت و هشدار داد بر اساس برآوردها، «بیش از ۸۰ درصد موارد تجاوز به دلایل مختلف گزارش نمیشوند».
این جامعهشناس که اکنون دوران محکومیت ۹ سال حبس خود را در زندان دماوند سپری میکند، گفت اکثر موارد تجاوز در ایران گزارش نمیشوند زیرا «حمایت از قربانی تجاوز در قانون ایران حداقلی است».
به گفته مدنی، زنان قربانی تجاوز از نظر فرهنگی مورد ظن و بدگمانی جامعه قرار دارند و به همین دلیل «ترجیح میدهند پیامد تجاوز را تحمل کنند اما در معرض قضاوت عمومی قرار نگیرند، چرا که فکر میکنند در هر حال محکوم میشوند».
علاوه بر این، خود حکومت جمهوری اسلامی در سوءاستفاده و تجاوز جنسی به شهروندان در زندانها دست دارد.
طی اردیبهشت تا آذر سال ۱۴۰۳، سازمان دیدهبان حقوق بشر و سازمان عفو بینالملل در گزارشهایی از «تجاوز جنسی» ماموران سپاه پاسداران، بسیج، وزارت اطلاعات و بخشهای مختلف پلیس به زنان، مردان و کودکان در جریان اعتراضات خیزش مهسا خبر دادند.
کمیته مستقل حقیقتیاب سازمان ملل نیز در نخستین گزارش خود درباره خیزش «زن، زندگی، آزادی» که در اسفند ۱۴۰۱ منتشر شد، موارد تجاوز و سایر اشکال خشونت جنسی و مبتنی بر جنسیت مانند «تجاوز گروهی و تجاوز با اشیا، وارد کردن شوک الکتریکی به اندام تناسلی، برهنهسازی اجباری و لمس و دستمالی بدن زنان و دختران» را تایید کرده بود.
رسانههای ایران از خودکشی یک زن در متروی تهران خبر دادند. روزنامه «هفتصبح» نوشت این زن ۵۴ ساله صبح سهشنبه به زندگی خود پایان داد.طبق این گزارش، خودکشی این زن در ایستگاه «امام خمینی» رخ داد و پس از آن به دستور بازپرس دادسرای امور جنایی پایتخت جسد او به پزشکی قانونی منتقل شد.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که دو دور مذاکره با معاون مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به نتیجه مشخصی نرسیده است.
او افزود: «در حال حاضر هیچ بازرسی از آژانس انرژی اتمی در ایران حضور ندارد.»
بقائی اشاره کرد که اروپا «به درخواست آمریکا و اسرائیل» به دنبال فعالسازی مکانیسم ماشه است. این مقام وزارت خارجه اشاره کرد: «روسیه و چین مخالف فعال شدن مکانیسم ماشهاند.»
او گفت: «منظور اروپاییها از دیپلماسی، اجبار ایران به پذیرش زیادهخواهی آنهاست.»
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس، درباره بحران انرژی گفت: «زمستان میگفتیم در تابستان دیگر قطعی برق نداریم ولی دیدید که بیشتر شد.»
او افزود: «مردم در مواقعی قطعی برق را میپذیرند، اما بینظمی و بیعدالتی در قطعی برق را نمیپذیرند.»
رییس مجلس درباره فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: «لازم است که ایران اقدامی بازدارنده برای هزینهمند کردن این اقدام غیرقانونی طرفهای اروپایی انجام دهد تا منجر به تغییر تصمیم دشمن در فعال کردن مکانیسم ماشه شود. تصمیم واحد نظام جمهوری اسلامی در این زمینه به زودی اعلام و اعمال میشود.»
رییس مجلس شورای اسلامی تلاش کرد تا پیامدهای آغاز روند فعال شدن مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران را ناچیز جلوه دهد. او گفت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی نسبت به تحریمهای فعلی علیه تهران «گستردگی و نهاد ناظر و ضامن ندارد» و «بسیار کماثرتر» از تحریمهای آمریکاست.
محمدباقر قالیباف سهشنبه ۱۱ شهریور در نطق پیش از دستور خود در صحن علنی مجلس گفت که قطعنامههای تحریمی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی «پیامدهای تاثیرگذاری بر اقتصاد ایران نخواهند داشت».
او افزود: «اولین دلیل این واقعیت این است که تحریمهای اقتصادی ذکر شده در این قطعنامهها به فعالیتهای هستهای ایران مرتبط است و بسیار کماثرتر از تحریمهای عمومی و با مصادیق بسیار زیادی است که آمریکا علیه ایران اعمال کرده است. به عبارت دیگر با بازگشت قطعنامههای سازمان ملل تحریم اقتصادی جدیدی نیست که به تحریمهای فعلی اضافه شود.»
قالیباف ادامه داد: «دلیل دوم این است که با پیگیری نهاد اوفک (دفتر کنترل داراییهای خارجی) از جانب دولت آمریکا، تحریمهای یکجانبه این کشور به شکل حداکثری اجرایی میشود. این در حالی است که تحریمهای سازمان ملل به نسبت تحریمهای یکجانبه آمریکا، گستردگی و نهاد ناظر و ضامن ندارد.»
در روزهای اخیر مقامات جمهوری اسلامی تلاش کردهاند بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی را کماهمیت جلوه دهند و واکنش منفی بازارهای ایران به آغاز روند فعال شدن مکانیسم ماشه را صرفا ناشی از «پیامدهای روانی» این موضوع بدانند نه پیامدهای اقتصادی واقعی آن.
پیشتر گزارشی از اتاق بازرگانی منتشر شد که در آن احتمال افزایش نرخ ارز به ۱۶۵ هزار تومان و تورم ۹۰ درصدی در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه مطرح شد.
در گزارش اتاق بازرگانی که واکنش نهادهای امنیتی را بهدنبال داشت، با هدف بررسی سناریوهای پیش روی اقتصاد ایران تا پایان سال ۲۰۲۵، تاکید شده بود که سه سناریوی خوشبینانه، محتمل و بدبینانه قابل پیشبینی است و در سناریوی بدبینانه، دلار با جهشی چشمگیر از نرخ فعلی به ۱۶۵ هزار تومان میرسد و تورم نیز به ۹۰ درصد افزایش مییابد.
رشد اقتصادی ایران در همه سناریوها منفی پیشبینی شد.
از سوی دیگر شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، در واکنش به آغاز روند فعالسازی مکانیسم ماشه، در اینستاگرام خود نوشت این اقدام به معنای بازگشت همه تحریمهای بینالمللی است و پیامدهای آن برای کشور «بسیار خطرناکتر از جنگ» خواهد بود و جمهوری اسلامی مقصر اصلی این وضعیت است.
هفتم شهریور، یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران، در واکنش به فعالسازی مکانیسم ماشه در مطلبی نوشت که «همه شواهد و قرائن نشان میدهد خود اروپاییها هم میدانند» مکانیسم ماشه «نمیتواند اقتصاد ایران را دچار مشکلات اساسی کند».
قالیباف: باید مکانیسم ماشه را «هزینهمند» کنیم
رییس مجلس شورای اسلامی همچنین گفت که قطعنامههای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی، شامل تحریمهای کم شدتی هستند و تحریم صادرات نفت ایران را در بر نمیگیرند.
قالیباف با این حال اضافه کرد: «لازم است که ایران اقدامی بازدارنده برای هزینهمند کردن این اقدام غیرقانونی طرفهای اروپایی انجام دهد تا منجر به تغییر تصمیم دشمن در فعال کردن مکانیسم ماشه شود.»
پیشتر ایراناینترنشنال گزارش داده بود که با اجرای مکانیسم ماشه، تمام تحریمهای مصوب شورای امنیت علیه ایران در شش قطعنامه سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ احیا خواهد شد، از جمله: تحریم تسلیحاتی، ممنوعیت غنیسازی و بازفرآوری اورانیوم، ممنوعیت پرتاب و توسعه موشکهای بالستیک قادر به حمل کلاهک هستهای و هرگونه انتقال فناوری و کمک فنی در این حوزه، مسدودسازی داراییها و ممنوعیت سفر برای افراد و نهادهای ایرانی مشخصشده و مجوز بازرسی محمولههای شرکت هواپیمایی ایرانایر و خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی برای جلوگیری از انتقال اقلام ممنوعه.
سه کشور اروپایی و کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با اشاره به آغاز روند بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی اعلام کردهاند که این اقدام به معنای پایان دیپلماسی نیست اما تاکید کردهاند: «اکنون توپ در زمین تهران است.»
مقامهای جمهوری اسلامی وعده دادهاند که تهران به اقدام سه کشور اروپایی در فعالسازی مکانیسم ماشه، «پاسخ مقتضی» خواهد داد.