وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرد که رییس‌جمهوری آمریکا، در نامه پیشین خود به رهبر جمهوری اسلامی نوشته بود یا جمهوری اسلامی مذاکره مستقیم با واشینگتن را برای از بین بردن غنی‌سازی و برنامه موشکی خود می‌پذیرد یا جنگ می‌شود.
عراقچی در گفت‌وگویی ویدیویی با وبسایت خبرآنلاین که پنج‌شنبه ۲۹آبان منتشر شد، گفت که ترامپ در نامه خود «دو راه را پیش رو گذاشت: یا جنگ و خونریزی یا مذاکره مستقیم برای از بین بردن غنی‌سازی و برنامه موشکی ایران.»
به گفته عراقچی، «حتی آخرین پیام از سوی آمریکا این بود که آنها آماده‌اند موضوع بازگشت تحریم‌ها و پرونده شورای امنیت را ببندند، اما اینها در ازای چیزهایی بود که مطلقاً غیرقابل قبول نبودند.»
او افزود که اما جمهوری اسلامی «مذاکره غیرمستقیم را طراحی کرد و زمین و محل و شکل بازی را عوض کرد و آنها هم مجبور شدند تن بدهند.»
در اسفندماه ۱۴۰۳، ترامپ به علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نامه‌ای ارسال کرد.
رییس‌جمهوری آمریکا در همان زمان درباره این نامه خود گفت: «گفتم امیدوارم که شما مذاکره کنید، چون این برای ایران بسیار بهتر خواهد بود.»
مقامات جمهوری اسلامی پس از این نامه، در چندین دور مذاکره با واشینگتن شرکت کردند اما خواسته آمریکا مبنی بر برچیدن برنامه غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران را نپذیرفتند.
عراقچی در گفت‌وگوی خود افزود که آمریکا در جریان این مذاکرات قصد داشت با دیپلماسی به این هدف خود دست یابد.
در جریان جنگ ۱۲ روزه، اسرائیل و آمریکا تاسیسات اتمی ایران را هدف قرار دادند و ترامپ اعلام کرد که این تاسیسات «نابود» شده است.
عراقچی: ویتکاف نتوانست واشینگتن را متقاعد کند
عراقچی گفت مذاکرات غیرمستقیم در عمان سه بار به راه‌حل‌های قابل قبول متقابل رسید، اما استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ، نتوانست دولت واشنگتن را متقاعد کند.
او افزود: «طرز تفکر ترامپ که در اوایل دوره ریاست جمهوری‌اش هم می‌گفت، صلح از طریق قدرت است، از طریق زور. دولت‌های قبلی می‌گفتند صلح از طریق دیپلماسی، اما او می‌گفت دیپلماسی، از طریق زور».
ایران و ایالات متحده در ماه‌های آوریل و مه پنج دور مذاکرات غیرمستقیم در عمان برگزار کردند. دور ششم قرار بود برگزار شود، اما به دلیل حمله غافلگیرانه اسرائیل به ایران در ماه ژوئن لغو شد.
ایالات متحده با پیوستن به این درگیری، به سه سایت هسته‌ای ایران حمله کرد و جمهوری اسلامی قبل از اینکه دونالد ترامپ آتش‌بس را اجرا کند با حملات موشکی به یک پایگاه هوایی ایالات متحده در قطر پاسخ داد.
عراقچی در ادامه این مصاحبه گفت: «من بارها گفتم که می‌توانید ساختمان‌ها و تأسیسات را بزنید اما دانش و اراده را نه. به همین دلیل است که او (ترامپ) می‌گوید بیایید مذاکره کنید، می‌گوید بیایید امضا کنید که غنی‌سازی نمی‌کنید.»
عراقچی: تفاهم قاهره رسما خاتمه یافته تلقی می‌شود
عراقچی همچنین درباره همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «در تعامل با آژانس، در مورد تاسیسات هسته ای بمباران شده کاری نداریم و صرفا در باره تاسیساتی که بمباران نشده اند، در قالب مقررات آژانس همکاری و رعایت قانون مجلس شورای اسلامی می‌کنیم.»
عراقچی گفت: «ما هنوز عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) هستیم. ما نمی‌گوییم که با آژانس همکاری نخواهیم کرد و در حال حاضر هم هنوز با آژانس همکاری داریم، اما این همکاری در مورد مکان‌هایی است که مورد حمله قرار نگرفته‌اند، مانند نیروگاه هسته‌ای بوشهر».
او افزود: «آژانس باید نحوه بازرسی از تأسیساتی که مورد حمله قرار گرفته است را روشن کند، زیرا هیچ سابقه و نمونه مشابهی درباره چنین مواردی وجود ندارد. اینکه آنها حمله کنند و سپس آژانس میزان خسارت را گزارش دهد، نمی‌تواند درست باشد. علاوه بر این، خطر تشعشعات و بمب‌های منفجر نشده در این اماکن نیز وجود دارد».
او در خصوص نحوه همکاری با آژانس در قاهره هم گفت که توافقی در آنجا صورت گرفت که «آن هم بعد از اسنپ‌بک خاتمه یافت.»
این اظهارات در حالی مطرح شده که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پنج‌شنبه در نشست غیرعلنی خود قطعنامه‌ای را تصویب کرد که جمهوری اسلامی را ملزم می‌کند «بی‌درنگ» درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده و سایت‌های هسته‌ای آسیب‌دیده در جریان جنگ ۱۲ روزه گزارش دهد.
عراقچی همچنین گفت: «سه کشور اروپایی و آمریکا، با این اقدام خود و بی‌توجهی به تعاملات و حسن نیت جمهوری اسلامی، اعتبار و استقلال آژانس را خدشه‌دار کرده و موجب اخلال در روند تعاملات و همکاری‌های آژانس و ایران می‌شوند.»
دیپلمات‌های غربی بر این باورند که این حملات هرچند خسارت‌های جدی بر جای گذاشت، اما نتوانست زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را منهدم کند و از همین رو، گمانه‌زنی‌ها درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده تهران همچنان ادامه دارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۲۸ آبان در پاسخ به پرسش خبرنگار ایران‌اینترنشنال گفت همه تاسیسات هسته‌ای ایران از بین نرفته‌اند و تنها بخشی از آنها «آسیب شدیدی» دیده‌اند.
او تاکید کرد تخریب بخشی از این تاسیسات نمی‌تواند دلیلی برای توقف بازرسی‌ها باشد و نظارت آژانس همچنان ضروری است.
عراقچی: آمریکا به دنبال مذاکره واقعی نیست
عراقچی همچنین در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره احتمال مذاکره جمهوری اسلامی با آمریکا گفت: «الان جمع‌بندی ما این نیست که امریکایی‌ها به دنبال یک مذاکره واقعی باشند.»
او افزود: «آنها به دنبال رسیدن به خواسته‌هایی هستند که نه تنها مطلوب ما نیست که به ضرر منافع ملی ماست.»
او توضیح داد: «ما ۲۰ برای غنی‌سازی وقت صرف کردیم، جنگ را تحمل کردیم و قبل و در طول جنگ دانشمندان هسته‌ای خود را از دست دادیم. حالا بگویند غنی‌سازی صفر؟ هیچ کس چنین چیزی را نمی‌پذیرد.»
رییس‌جمهوری آمریکا، در مجمع سرمایه‌گذاری آمریکا و عربستان سعودی گفت جمهوری اسلامی اکنون به‌دنبال توافق با آمریکا است.
او خطاب به حاضران گفت: «حالا آنها می‌خواهند توافق کنند؛ می‌خواهند ببینند آیا می‌توانند با ما به توافقی برسند یا نه و ما احتمالا این کار را انجام خواهیم داد.»
سیتری‌نوویچ در گفت‌وگو با شبکه «آی‌نیوز۲۴» گفت حضور جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین بر همکاری عمیق با ونزوئلا، شبکه‌های قاچاق مواد مخدر و فعالیت‌های حزب‌الله استوار است و مادورو نقش کلیدی در این ساختار دارد.
او افزود تهران از ونزوئلا برای جذب نیرو، انتقال سلاح و تامین مالی حزب‌الله استفاده می‌کند و حتی یک کارخانه مشترک ساخت پهپاد در نزدیکی کاراکاس ایجاد شده است.
سیتری‌نوویچ گفت: «پروازهای مستمر میان تهران و ونزوئلا برقرار است. اگر مادورو دیگر نباشد، این موضوع ضربه شدیدی به جاه‌طلبی‌های حکومت ایران در آمریکای لاتین وارد می‌کند.»
نیویورک‌تایمز ۲۸ آبان گزارش داد دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، مجوز اجرای طرح‌های سازمان سیا برای اقدامات مخفیانه در ونزوئلا را صادر کرده و دور جدیدی از مذاکرات محرمانه را نیز مجاز کرده است.
رییس پیشین بخش ایران در اطلاعات دفاعی ارتش اسرائیل، در ادامه با اشاره به تلاش تهران برای ترور سفیر اسرائیل در مکزیک توضیح داد که نیروی قدس از پوشش ونزوئلایی برای صدور گذرنامه، تامین قلمرو امن و برنامه‌ریزی حملات خارجی بهره می‌برد.
او گفت شراکت حزب‌الله با کارتل‌های منطقه نه تنها عملیاتی، بلکه ابزار اصلی تامین مالی این گروه در شرایط فشار اقتصادی ایران است.
به گفته او، شبکه‌های حزب‌الله در منطقه سه‌مرزی پاراگوئه، آرژانتین و برزیل مسیر انتقال کوکائین به غرب آفریقا را فراهم می‌کنند و سود این فعالیت‌ها دوباره به لبنان منتقل می‌شود.
او تاکید کرد که کارزار دولت ترامپ علیه کارتل در ونزوئلا اهمیت دارد زیرا می‌تواند هم استفاده جمهوری اسلامی از ونزوئلا به عنوان «مرکز عملیات» را محدود کند و هم مسیرهای مالی حزب‌الله را کاهش دهد.
ایالات متحده در هفته‌های اخیر کارزاری از حملات علیه قایق‌های مظنون به قاچاق مواد مخدر در نزدیکی سواحل ونزوئلا و در آب‌های اقیانوس آرام به راه انداخته است.
در سال گذشته، سلول‌ها و شبکه‌های وابسته به ایران و حزب‌الله در چند کشور از جمله یونان، آلمان، برخی کشورهای شمال اروپا و استرالیا شناسایی شدند و در پرو و برزیل نیز شبکه‌هایی کشف شد که به‌گفته مقام‌های امنیتی قصد ترور سفیر اسرائیل در برازیلیا را داشتند.
حضور جوامع شیعه در کشورهایی چون برزیل، آرژانتین و کلمبیا نیز بستر نفوذ مذهبی و سیاسی جمهوری اسلامی را فراهم کرده است.
در این میان، ونزوئلا تحت حاکمیت نیکلاس مادورو به‌عنوان پایگاه اصلی عملیات ایران در آمریکای لاتین شناخته می‌شود و نقش مرکز لجستیکی تهران در این قاره را ایفا می‌کند.
ترامپ ۲۷ آبان نیز گفت که استقرار نیروهای آمریکایی در ونزوئلا را منتفی نمی‌داند و در عین حال تمایل خود را برای شنیدن مستقیم پیشنهادهای مادورو درباره جلوگیری از تشدید بیشتر اقدام‌های نظامی آمریکا اعلام کرد.
رییس‌جمهوری ونزوئلا کمی بعد در نشستی خبری گفت که برای گفت‌وگوی رودررو درباره مسائل دیپلماتیک آمادگی دارد.
مادورو به تقلب گسترده در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته ونزوئلا متهم شده و ایالات متحده دولت او را به رسمیت نمی‌شناسد.
برخی تحلیلگران معتقدند تضعیف یا سقوط دولت مادورو می‌تواند بخش مهمی از ابزارهای نفوذ و شبکه‌های پشتیبانی جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین را از بین ببرد؛ رخدادی که «نقشه قدرت ایران در این منطقه را دگرگون خواهد کرد.»
پزشکیان پنج‌شنبه ۲۹ آبان گفت: «وقتی به ما حمله شد قاعدتا باید یک سری از کشورها که با آنها دوست بودیم به کمک میآمدند، ولی نیامدند.»
پزشکیان با اشاره به وضعیت کشور پس از حملات اخیر افزود: «من که اینجا ایستادم، به جز خدا و مردم، به هیچ کس چشم امید ندارم.»
او تاکید کرد ایران باید بدون انتظار کمک بیرونی از بحران عبور کند. پزشکیان افرود: «دیگر کشورها چه بخواهند کمک بکنند یا نخواهند کمک بکنند، ما باید از این بحران خارج شویم و خارج هم خواهیم شد.»
پزشکیان گفت: «نباید چشم امیدمان به خارج باشد که آیا میآیند کمک کنند یا نمیآیند؛ مگر آنها چه کسی هستند؟ مگر ما از آنها کمتر هستیم؟»
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ۹ مهر درباره جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل گفت که حکومت ایران انتظار داشت که روسیه در جریان این جنگ به کمکش بیاید اما مسکو کمکی نکرد.
او تاکید کرد که روسیه در زمینه پزشکی «به هیچ وجه کمک نکرد» و در دیگر زمینهها نیز کمکی به جمهوری اسلامی نکرد.
ظفرقندی افزود که پیمانها، تفاهمنامههای راهبردی، نظامی یا امنیتی، هیچگاه در عمل به درد جمهوری اسلامی نخوردهاند.
پیشتر محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در اوایل شهریور اعلام کرد که در جریان جنگ اخیر و جنگ قبل از آن میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، این تردید به وجود آمده بود که چرا اسرائیل دقیقا از مکانهای تجهیزات پدافند هوایی ایران مطلع است.
او افزود که هم ارزیابیاش و هم اطلاعاتی که به او رسیده، حاکی است که «روسها اطلاعات تمام مراکز پدافندی را به اسرائیلیها داده بودند».
صدر با اشاره به «نامردی روسیه»، تاکید کرد: «روسها این جوری هستند.»
یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران نیز در مردادماه در پاسخ به انتقادها درباره اینکه چرا چین و روسیه در جریان جنگ ۱۲ روزه به ایران کمک نکردند، گفت چون تهران از آنها کمک نخواست و از طرفی، قراردادهای طولانیمدت با این دو کشور شامل الزام آنها به دفاع از جمهوری اسلامی در جریان جنگ نمیشود.
این در حالی است که نشریه فارینپالیسی ۱۰ مرداد در تحلیلی «سکوت و انفعال پکن» در برابر حمله به متحد خود را نشانهای از محدودیتهای واقعی چین در مدیریت بحرانهای نظامی و ضعف ساختاری این کشور در اتحادهای غیررسمیاش با کشورهایی نظیر ایران و روسیه خواند.
