همزمان با تشدید گرانی مواد غذایی و هشدار وزارت بهداشت درباره دشوار شدن دسترسی دهک‌های پایین به اقلام اساسی، گزارش‌ها نشان می‌دهند بیش از ۴۳۸ هزار نفر دیگر در آبان‌ماه از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند. این روند نگرانی‌ها در زمینه تعمیق فقر غذایی در کشور را افزایش داده است.
احمد اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جمعه ۳۰ آبان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت افزایش چشمگیر قیمت مواد غذایی به‌حدی است که دسترسی دهک‌های یک تا پنج به کالاهای خوراکی ضروری «محدود و سخت» شده است.
اسماعیل‌زاده در این خصوص گفت حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد خانوارها برخی اقلام غذایی مانند سبزیجات و لبنیات را کمتر از مقادیر لازم مصرف می‌کنند و بخشی از این وضعیت به گفته او «مستقیما ناشی از افزایش قیمت‌ها» است.
او با اشاره به اینکه وزارت بهداشت نقشی در کنترل قیمت‌ها ندارد، افزود دستگاه‌های مسئول از جمله وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، باید با «نظارت بر بازار» و «مقابله با اخلال‌گران» اقلام غذایی مورد نیاز مردم را با دسترس‌پذیری بیشتر فراهم کنند.
این نگرانی‌ها تنها به حوزه سلامت غذایی محدود نیست و نمایندگان کارگری نیز از فشار شدید معیشتی خانوارها سخن گفته‌اند.
۲۸ آبان، شماری از مسئولان تشکل‌های کارگری به رسمیت شناخته شده از سوی جمهوری اسلامی، در مراسمی از شرایط معیشتی کارگران از جمله دستمزد پایین‌تر از خط فقر انتقاد کردند.
علی خدایی، عضو شورای عالی کار، در این مراسم گفت هزینه‌های زندگی در کشور سر به فلک کشیده و نرخ تورم مواد غذایی به ۶۴ درصد رسیده و دستمزد کنونی کارگران پاسخگوی ۱۰ روز هم نیست.
درخواست برای بازگشت کالابرگ
اسماعیل‌زاده در بخشی از صحبت‌های خود گفت تدوین برنامه‌های حمایت غذایی، از جمله اجرای کالابرگ الکترونیک، برای جبران محدودیت‌های دهک‌های پایین ضروری است.
او تاکید کرد با اجرای این برنامه، وزارت بهداشت فهرست کالاهای اساسی دارای ارزش تغذیه‌ای مانند برنج ایرانی، لبنیات و منابع پروتئینی را در اختیار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار خواهد داد تا نیازهای غذایی مردم بهتر تامین شود.
او با اشاره به گران شدن شدید پروتئین، گفت که مصرف دو وعده گوشت قرمز در هفته ضروری است اما در شرایط فعلی، جایگزین‌هایی مانند مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و حبوبات باید در الگوی تغذیه‌ای خانواده‌ها قرار گیرد؛ هرچند قیمت برخی حبوبات مانند لوبیا نیز «به شدت افزایش یافته» و دسترسی به آجیل‌ها تقریبا غیرممکن شده است.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه درباره خطر کمبود لبنیات نیز هشدار داد و گفت مصرف محصولات محلی تنها در صورت جوشاندن مناسب قابل توصیه است.
پیش‌تر در ۲۰ آبان و همزمان با تشدید بحران اقتصادی در ایران، حسین راغفر، اقتصاددان، با ابراز نگرانی از گسترش فقر در کشور گفت حدود ۴۰ درصد جامعه در فقر مطلق به سر می‌برند و هفت میلیون نفر نیز زیر خط گرسنگی قرار دارند و با سوءتغذیه مواجه‌اند.
حذف یارانه، تشدید فشار بر سفره خانواده‌ها
در حالی که کارشناسان درباره گسترش ناامنی غذایی در دهک‌های پایین هشدار داده‌اند، روند حذف شهروندان از فهرست یارانه‌بگیران ادامه دارد.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، جمعه ۳۰ آبان گزارش داد در آبان‌ماه سال جاری ۴۳۸ هزار نفر دیگر از فهرست یارانه نقدی کنار گذاشته شده‌اند.
طبق اعلام وزارت کار، یارانه آبان برای ۴۱ میلیون و ۸۷۴ هزار و ۸۱۷ نفر از دهک‌های چهارم تا نهم پرداخت شده، در حالی که این رقم در دوره قبل ۴۲ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۳۹ نفر بود.
کارشناسان هشدار داده‌اند ادامه این روند می‌تواند دسترسی اقشار کم‌درآمد به مواد غذایی پایه را بیش از پیش دشوار کند و سفره خانوارهای دهک‌های پایین را خالی‌تر سازد.
در چنین وضعیتی، حذف صدها هزار نفر از فهرست یارانه‌بگیران، همزمان با جهش قیمت مواد غذایی، برای بسیاری از خانواده‌ها به معنای کوچک‌تر شدن سفره، حذف گوشت و لبنیات و عمیق‌تر شدن زخم فقر غذایی در زندگی روزمره آن‌هاست.
در سال‌های گذشته، در سایه ناکارآمدی جمهوری اسلامی در اداره اقتصادی کشور، گزارش‌های بسیاری از افزایش شدید فقر و وضع اقتصادی نامناسب مردم در ایران منتشر شد.
در این مطلب که جمعه ۳۰ آبان منتشر شد، آمده است: «پلاژ ویژه برای امام جمعه و دوستان یعنی چه؟ علاقه به سهمیه ویژه برای دانشگاه و عبور از خط ویژه کم بود، حال پلاژ ویژه هم می‌خواهند؟ با سهمیه به دانشگاه بروی، با سهمیه استخدام شوی، از خط سفید اینترنتی استفاده کنی و به کیش هم بروی در پلاژ ویژه مستقر شوی؟»
عصر ایران افزود: «کار امام جمعه‌ها مشخص است: جمعه‌ها نماز جمعه بخوانند و رابط مردم و حکومت باشند و موارد استراتژیک و سیاست‌های رسمی را برای مردم توضیح دهند. اصلا خود کلمه پلاژ چه نسبتی با امامت جمعه دارد؟»
پیش‌تر در فضای مجازی نامه‌ای از علی‌رضا بی‌نیاز، امام جمعه کیش، خطاب به محمدجعفر کبیری، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش، منتشر شد که تاریخ آن به ۲۷ آبان بازمی‌گشت.
بی‌نیاز در این نامه نوشت پیش از این در جلسه‌ای با حضور وزیر اقتصاد، دبیر شورای عالی مناطق آزاد و مدیرعامل منطقه آزاد کیش، در خصوص «احداث و بهره‌برداری» از یک «پلاژ ویژه» برای نهاد امامت جمعه توافق شده است.
او همچنین خواستار «تسریع و نهایی‌سازی فرآیند واگذاری» این پلاژ شد تا زمینه برای «حضور و بهره‌مندی متدینین و افراد ملتزم، همچنین مسئولان و مهمانان خاص جزیره» فراهم آید.
«حق همه مردم ایران است از امکانات کیش استفاده کنند»
عصر ایران در ادامه مطلب خود، با انتقاد از رویکرد امام جمعه کیش نوشت: «چه اصراری دارند جامعه را به متدین و غیرمتدین تقسیم کنند؟ حق همه مردم ایران است که از امکانات و مواهب استفاده کنند. ضمن اینکه تشخیص میزان تدین با امام جمعه کیش و غیرکیش نیست.»
این پایگاه خبری چنین رویکردی در میان امامان جمعه را مسبوق به سابقه دانست و از مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، خواست درباره صحت و سقم این نامه یا موافقت احتمالی وزیر اقتصاد با آن بررسی‌های لازم را صورت دهد و با متخلفان برخورد کند.
عصر ایران با اشاره به فاصله گرفتن مردم از روحانیت و ادامه «تبعیض و ویژه‌خواری» در کشور افزود: «اگر خبر راست باشد، سکوت آقای رییس‌جمهور و موافقت او قابل تامل است... نه جامعه را می‌توان به متدین و غیرمتدین تقسیم کرد و نه روحانیون بر دیگر اصناف برتری دارند.»
این نخستین بار نیست که امامان جمعه و وابستگان به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، امتیازاتی ویژه برای خود قائل می‌شوند و نام آن‌ها در پرونده‌های فساد اقتصادی و مواردی از این دست به چشم می‌خورد.
یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار، اسفند ۱۴۰۲ اسناد فساد مالی کاظم صدیقی، امام جمعه وقت تهران، را در پرونده باغ ازگل به مساحت ۴۲۰۰ مترمربع و ارزش هزار میلیارد تومان افشا کرد. ازگل که تحت تصرف حوزه علمیه‌‌‌ای به مدیریت صدیقی قرار داشت، با قیمت تنها ۶.۶ میلیارد تومان معامله شده بود.
پس از انتقادات گسترده و واکنش شدید افکار عمومی، صدیقی در نهایت مردادماه سال جاری در نامه‌ای به خامنه‌ای خواستار «معاف شدن از اقامه نماز جمعه به سبب تمایل برای تمرکز بر کارهای علمی و تدریسی و تبلیغی» شد و رهبر جمهوری اسلامی با درخواست او موافقت کرد.
