انجمن شرکت‌های هواپیمایی ونزوئلا اعلام کرد شش شرکت هواپیمایی بین‌المللی، از جمله شرکت‌هایی از کلمبیا، پرتغال و اسپانیا، پس از هشدار آمریکا درباره افزایش فعالیت نظامی، پروازهای خود به ونزوئلا را لغو کردند.
اداره هوانوردی فدرال آمریکا روز جمعه به شرکت‌های هواپیمایی درباره «وضعیت بالقوه خطرناک» هنگام پرواز بر فراز ونزوئلا هشدار داد.
سازمان هوانوردی غیرنظامی کلمبیا در بیانیه‌ای اعلام کرد در منطقه مایکوتیا «ریسک‌های بالقوه‌ای» برای پرواز وجود دارد «به‌دلیل وخامت شرایط امنیتی و افزایش فعالیت‌های نظامی در منطقه».
شرکت تی‌ای‌پی ایر پرتغال تایید کرد پروازهای برنامه‌ریزی‌شده خود برای روز شنبه و سه‌شنبه آینده را لغو کرده است.
تحقیقات ایران‌اینترنشنال با بررسی فروش‌های آنلاین و خیابانی در ایران نشان می‌دهد «داروهای تجاوز» به شکل گسترده‌ای در دسترس قرار دارد.
در چنین شرایطی، نبود واکنش رسمی از سوی حکومت و فقدان برنامه‌های آگاهی‌رسانی عمومی زمینه را برای گسترش این رفتار مجرمانه بدون مانع جدی فراهم کرده است.
برای ارزیابی میزان سهولت دسترسی، یکی از افراد مورد اعتماد ایران‌اینترنشنال در نقش خریدار در خیابان ناصرخسرو، بازار سیاه فروش دارو در تهران، قدم زد و از فروشندگان «داروی بیهوشی» خواست؛ اصطلاحی کنایه‌آمیز برای «داروهای تجاوز».
فروشندگان بلافاصله به درخواست او پاسخ دادند. یکی از آنها گفت: «این برای خواب عمیق خوبه. این قرص رو بنداز تو نوشیدنی. بی‌طعم. چند ساعت بیدار نمی‌شن.»
فروشنده دیگری شیشه کوچکی از مایعی شفاف نشان داد و افزود: «سه قطره برای بیشتر آدم‌ها کافیه. گیج بیدار می‌شن. هیچی یادشون نمی‌مونه.»
در هیچ‌یک از این گفت‌وگوها نشانه‌ای از تردید، رمزگویی یا حتی پچ‌پچ وجود نداشت؛ مردان فروشنده به‌گونه‌ای سخن می‌گفتند که گویی مشغول معامله دارویی معمولی هستند.
یک سم‌شناس که یافته‌های ایران‌اینترنشنال را مورد بررسی قرار داد و به دلایل امنیتی خواست نامش فاش نشود، گفت این مواد شبیه خانواده‌های شناخته‌شده «داروهای شکارچی» هستند.
به گفته او، این قرص‌ها به احتمال زیاد تقلیدی از «فلونیترازپام»، معروف به «روفینول» یا «روفیز»، هستند.
او افزود: «این داروها روی همان مسیرهای عصبی اثر می‌گذارند. رفلکس‌ها را سرکوب و حافظه را تکه‌تکه می‌کنند. فرد ممکن است بیدار و همراه به نظر برسد، اما بعدا هیچ خاطره قابل اتکایی از آن‌چه رخ داده، نخواهد داشت.»
او ادامه داد این مواد اغلب با نوشیدنی‌های الکلی مخلوط می‌شوند و این ترکیب «آنها را بسیار خطرناک‌تر و در برخی موارد مرگبار» می‌کند.
به گفته این سم‌شناس، یک نوع دیگر از این مواد «گاما هیدروکسی بوتیرات (جی‌اچ‌بی)» است؛ تضعیف‌کننده دستگاه عصبی مرکزی که بی‌بو و با طعم کمی شور است و به‌سادگی در نوشیدنی پنهان می‌شود.
در کنار تجارت خیابانی، تجارت آنلاین این مواد نیز پررونق است. تصاویر بسته‌های قرص و قطره در تبلیغات شبکه‌های اجتماعی به نمایش درمی‌آید و پرداخت با رمزارز اغلب به‌عنوان روش ترجیحی پیشنهاد می‌شود.
قیمت یک شیشه کوچک از این نوع مایع اکنون از هزینه یک وعده غذای دو نفره در رستوران کمتر است.
انتشار برخی گزارش‌ها در رسانه‌های ایرانی درباره توزیع این داروها موجی از بهت و خشم در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده است.
یک کاربر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هر چیزی که از این جمهوری اسلامی بیرون میاد، دیگه تعجب‌آور نیست.»
کاربر دیگری هشدار داد: «وقتی مجبور باشی هر ثانیه حواست به لیوانت باشه، شاید هیچ‌جا واقعا امن نیست.»
کاربر سومی صریح‌تر نوشت: «شکارچی‌ها دیگه پنهان نمی‌شن. این داروها کار رو براشون در روز روشن راحت‌تر کرده.»
بعضی کاربران نیز به مواردی اشاره کردند که قبلا رخ داده است. یکی از آنها نوشت: «آدم‌هایی رو می‌شناسم که فقط با یک نوشیدنی بیدار شدن و هیچ خاطره‌ای نداشتن.»
دیگری هم خطاب به فروشندگان نوشت: «چقدر باید ذهنت مريض باشه که همچین چیزی بفروشی؟ حالم رو به هم می‌زنه.»
در اروپا و آمریکای شمالی، کارزارهای آگاهی‌رسانی درباره این داروها به‌طور گسترده تبلیغ می‌شود.
برخی از مچ‌بندهای مصرف‌کننده‌محور می‌توانند با تغییر رنگ، وجود دارو در نوشیدنی آلوده را تشخیص دهند؛ نمونه‌ای از ابزارهایی که جوانان برای پایش امنیت خود استفاده می‌کنند.
اما در ایران ساختار مشابهی وجود ندارد؛ نه آموزش گسترده، نه ابزار آزمایش نوشیدنی، نه جمع‌آوری منظم داده. در نتیجه، خودمراقبتی تنها سپر باقی‌مانده است.
متخصصان می‌گویند جوانان، به‌ویژه زنان، نباید نوشیدنی خود را بدون مراقبت رها کنند، بهتر است نوشیدنی پلمب‌شده با خود به مهمانی ببرند و از جمع‌هایی که همه افراد حاضر را نمی‌شناسند دوری کنند.
الگوی پیشگیری که در غرب آموزش داده می‌شود، روشن است: همیشه نوشیدنی را کنار خود نگه دارید، از بطری‌های دربسته استفاده کنید، هرگز نوشیدنی باز یا از قبل ریخته‌شده قبول نکنید، کنار دوستان مورد اعتماد بمانید، نسبت به طعم یا بوی غیرعادی حساس باشید و هر نوشیدنی مشکوک را بدون تردید دور بریزید.
اما در ناصرخسرو، فروشندگان بدون هیچ مزاحمتی به کارشان ادامه می‌دهند. قرص‌ها و قطره‌ها در میان جمعیت روزانه مثل هر کالای دیگری دست‌به‌دست می‌شوند.
فعلا تجارت «داروهای شکارچی» در ایران رو به گسترش است؛ نه چون پنهان شده، بلکه چون کسی جلوی آن را نمی‌گیرد. معامله‌ها در روز روشن، در فضای باز و با ریتم عادی یک کسب‌وکار روزمره انجام می‌شود.
این وضعیت بازتاب واقعیتی است که بسیاری در تهران به‌طور غیرمستقیم به آن اشاره می‌کنند: بقای این بازار نه نتیجه پنهان‌کاری، بلکه حاصل نبود نظارت و مداخله فعال از سوی نهادهای مسئول است.
اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست، شنبه اول آذر گفت جامعه از مسئولان انتظار اقدام عملی دارد، نه اعلام‌های تکراری درباره شدت حریق.
او تاکید کرد جنگل‌های هیرکانی با قدمتی بیش از سه میلیون سال، در داخل کشور به اندازه ارزش واقعی‌شان جدی گرفته نمی‌شوند.
به گفته او، این جنگل‌ها حتی از آمازون نیز قدیمی‌تر هستند و طی ۴۰ سال گذشته ۵۱ درصد از مساحت خود را از دست داده‌اند.
هرچند برخی مقام‌های جمهوری اسلامی در روزهای گذشته زمان آغاز آتش‌سوزی در جنگل الیت مازندران را ۲۴ آبان اعلام کرده‌اند، اما بررسی گزارش‌ها نشان می‌دهد این منطقه دست‌کم از ۱۱ آبان تاکنون درگیر حریق بوده است.
کهرم در ادامه اظهارات خود هشدار داد در صورت ادامه قاچاق چوب و نبود مدیریت موثر، ممکن است تا ۴۰ سال آینده اثری از این جنگل‌ها باقی نماند.
این کارشناس محیط زیست همچنین به وضعیت نامناسب نیروهای جنگل‌بانی اشاره کرد و گفت نبود تجهیزات و مشکلات مالی باعث شده قطع درختان در بسیاری از نقاط شمال کشور بدون کنترل ادامه یابد.
او بر ضرورت تخصیص بودجه و تهیه هواپیماهای آب‌پاش تخصصی برای حفاظت از جنگل‌های هیرکانی تاکید کرد.
یک مقام مسئول از احتمال مهار آتش تا یک‌شنبه خبر داد
رضا افلاطونی، رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، اول آذر با اشاره به صعب‌العبور بودن منطقه گفت عملیات هوایی باید تا اطفای کامل ادامه یابد.
او پس از تشریح نیازهای عملیاتی برای وزارت دفاع، خواستار تداوم پروازهای تخصصی برای پاک‌سازی کامل منطقه شد.
به گفته او، «مرحله دوم» آتش‌سوزی جنگل‌های الیت از هفته گذشته آغاز شده و با وجود تلاش‌ها، «بخش کوچکی» از آتش همچنان فعال است.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران نیز گفت عملیات مهار آتش ادامه دارد و احتمال می‌رود تا فردا کامل کنترل شود.
بر اساس گزارش‌ها، دو پهپاد مجهز به دوربین حرارتی برای شناسایی نقاط پنهان آتش به منطقه اعزام شده‌اند.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند پوشش انبوه برگ‌های خشک، لاشه درختان، شیب تند و گرمای هوا روند کنترل آتش را دشوار کرده و ادامه این شرایط می‌تواند بخش‌هایی از این میراث ثبت‌شده یونسکو را نابود کند.
واکنش‌های گسترده به آتش‌سوزی جنگل‌های هیرکانی
هم‌زمان با ادامه آتش‌سوزی در جنگل‌های هیرکانی و روند کند مهار حریق، موجی از واکنش‌ها و انتقادها در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است.
کاربران از «بی‌کفایتی»، «بی‌توجهی مزمن به محیط زیست» و «نبود پاسخ‌گویی مسئولان» جمهوری اسلامی انتقاد کرده‌اند.
کاربری با نام اعظم در شبکه اجتماعی ایکس، صحنه‌های آتش‌سوزی را چنین توصیف کرد: «آتش از سینه‌کش جنگل درختان را می‌بلعد و می‌رود بالا و مردم با دست خالی دنبالش می‌دوند تا مهارش کنند؛ تا درختان و خاک هیرکانی را در آغوش بکشند، تا در آتشی که حکمرانی جمهوری اسلامی به پا کرده نسوزد و خاکستر نشود.»
او با اشاره به تلاش داوطلبان، از نبود امکانات و رها شدن مردم در برابر حریق انتقاد کرد.
حساب کاربری فلات ایران با انتشار عکسی از استوری اینستاگرام حامد تیزرویان، فعال محیط زیست، توجه کاربران را جلب کرد.
تیزرویان در استوری خود با انتقاد از رویکرد مسئولان حکومت در قبال آتش‌سوزی اخیر نوشته بود: «اگر اعتراضات مردمی نبود، این آدم‌ها حتی حاضر نیستن از روی صندلی‌شون پاشن برن ببینن اونجا چه خبره.»
این واکنش به‌طور گسترده بازنشر شد و شماری از کاربران نوشتند نبود نظارت، امکانات و تجهیزات هوایی و حضور دیرهنگام مدیران مسئول، یکی از دلایل گسترش حریق در روزهای اخیر بوده است.
کاربری دیگر با نام زهرا ضمن اشاره به پیامدهای گسترده‌تر بحران‌های زیست‌محیطی کشور نوشت: «جنگل‌های هیرکانی بیش از دو هفته است که دارند می‌سوزند. هوای تهران به حدی آلوده است که انگار مه همه جا را پوشانده. حجم آب سدها به پایین‌ترین میزان در ۶۰ سال گذشته رسیده. بعد گفت‌وگوی ویژه خبری درباره چیه؟ درباره "الزامات و جایگاه زیست عفیفانه در جامعه"؛ یعنی چگونگی برخورد با زن‌ها.»
این واکنش‌ها بازتاب‌دهنده فضایی است که بسیاری از شهروندان آن را نشانه «بی‌اولویتی بحران‌های محیط زیستی» در میان نهادهای تصمیم‌گیر حکومت توصیف می‌کنند.
کاربران نوشته‌اند در حالی که جنگل‌های ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو هفته‌هاست درگیر آتش‌سوزی هستند، دستگاه‌های مسئول یا اطلاع‌رسانی دقیقی ارائه نکرده‌اند یا تمرکز خود را بر موضوعاتی گذاشته‌اند که ارتباطی با وضعیت بحرانی محیط زیست ایران ندارند.
شماری از کاربران نیز از تلاش نیروهای مردمی، امدادی و داوطلبان محیط زیست تقدیر کرده و نوشته‌اند اگر حضور داوطلبان محلی و گروه‌های امداد نبود، «ابعاد فاجعه بسیار بزرگ‌تر» می‌شد.
کاربران می‌گویند انتظار دارند نهادهای مسئول علاوه بر ارائه گزارش‌های دقیق پاسخ دهند که چرا کشوری با این وسعت مناطق جنگلی و سابقه طولانی آتش‌سوزی‌های طبیعی، هنوز ناوگان مجهز هوایی و تجهیزات کافی برای مهار سریع حریق در اختیار ندارد.
یافته‌های این مطالعه که با هدف «بررسی نقش اینستافیموس‌ها در نگرش مصرف‌کنندگان و تاثیر آن بر قصد خرید» انجام شد، نشان می‌دهد اعتماد، حضور اجتماعی و احساساتی مانند حسادت، بیش از هر زمان دیگری رفتار خرید کاربران را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
محمدرضا جلیلوند، طاهر روشندل اربطانی و محمدرضا فلاح، پژوهشگران دانشگاه تهران، نتایج مطالعه خود را در آخرین شماره فصل‌نامه «جامعه‌شناسی سبک زندگی» دانشگاه تبریز منتشر کردند.
در این مقاله آمده است اینستاگرام با تعامل مستقیم با کاربران و همچنین ایجاد فضایی برای نمایش زیبایی‌شناختی به افراد اجازه می‌دهد «روایت‌های شخصی» بسازند و هویت‌هایی را به نمایش بگذارند که برای مخاطبان جذاب است.
همین توانایی در روایت‌سازی و نزدیکی با کاربران زمینه رشد چهره‌هایی را فراهم کرده که بدون شهرت سنتی به چهره‌های اثرگذار تبدیل شوند.
اینستاگرام، صحنه جدید نمایش مد و مصرف‌گرایی
اینستاگرام در سال‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین ویترین‌های سبک زندگی و مصرف تبدیل شده است.
پژوهشگران می‌گویند ماهیت بصری و قابلیت روایت‌سازی این پلتفرم، آن را در قامت ابزار قدرتمندی برای برندها مطرح کرده است.
در چنین شرایطی، «اینستافیموس‌ها» توانسته‌اند با تکیه بر روایت‌های شخصی، جذابیت زیبایی‌شناختی و تعامل با مخاطب، جایگاهی فراتر از چهره‌های سنتی پیدا کنند.
به گفته محققان، اکثر کارزارهای تبلیغاتی در صنعت مد به اینستاگرام منتقل شده‌اند، زیرا برندها باور دارند «پردازش پیام از منبعی که شبیه خود فرد است، واکنش روان‌شناختی و بررسی سیستماتیک را کاهش می‌دهد؛ بنابراین اینفلوئنسرهای اینستاگرامی می‌توانند در طنین‌انداز شدن با مخاطبان موثرتر باشند».
آنها افزودند اینستافیموس‌ها «بیشتر شبیه مخاطبان عادی تلقی می‌شوند، احتمال تعامل آنها با طرفداران بیشتر است و ارتباط با آنها نسبت به افراد مشهور سنتی راحت‌تر است».
اینستافیموس‌ها، سلبریتی‌های نسل جدید
در ادامه این مقاله آمده است اینستافیموس‌ها تاثیر عمیقی بر رفتار خرید کاربران دارند، زیرا به‌دلیل «شباهت بیشتر به کاربران»، «تعامل مداوم» و «وابستگی عاطفی بیشتر»، موفق به جذب «اعتماد بالاتری» می‌شوند.
برخلاف چهره‌های سنتی که فاصله زیادی با کاربران دارند، اینفلوئنسرهای اینستاگرامی «هم شبیه‌ترند و هم قابل دسترس‌تر» و همین نزدیکی روان‌شناختی، قدرت نفوذ آنان را افزایش می‌دهد.
اعتماد، کلید اصلی اثرگذاری
اعتماد یکی از محورهای مهم مورد بررسی در این تحقیق است. بر این اساس، مصرف‌کنندگانی که در معرض پست‌های برند افراد مشهور اینستاگرامی قرار می‌گیرند، منبع را «قابل اعتماد» می‌دانند و نگرشی مثبت به برند نشان می‌دهند.
به عبارت دیگر، زمانی که یک اینفلوئنسر درباره کیفیت یا تجربه استفاده از محصولی توضیح می‌دهد، کاربران این سخنان را «صادقانه و بی‌واسطه» تلقی می‌کنند، نه بخشی از یک همکاری تبلیغاتی رسمی. همین برداشت، اثرگذاری پیام را چند برابر می‌کند.
حضور اجتماعی و حسادت؛ عوامل پنهان اما اثرگذار
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد «حضور اجتماعی» اینفلوئنسرها، یا همان احساس واقعی بودن و ارتباط انسانی، از مهم‌ترین عناصر اثرگذاری به شمار می‌رود.
در این مقاله آمده است: «هرچه یک شخصیت عمومی تعاملی‌تر باشد، احتمال ایجاد تمایل و اعتماد بالاتر نیز افزایش می‌یابد.»
پژوهشگران همچنین به نقش «حسادت خوش‌خیم» اشاره می‌کنند؛ احساسی که هنگام مقایسه فرد با یک اینفلوئنسر شکل می‌گیرد.
آنها افزودند: «حسادت تمایل به برند را افزایش می‌دهد، زیرا افراد انگیزه دارند که به دستاوردهای برابر [با اینفلوئنسر] دست یابند.»
به باور محققان، برندها قادر هستند از این موضوع بهره بگیرند، زیرا «بازاریابی مبتنی بر اینفلوئنسر» یک راهبرد موثر برای «برندسازی» محسوب می‌شود.
بر پایه این مطالعه، برندها می‌توانند از اینفلوئنسرهایی استفاده کنند که «قابل اعتماد، صادق و با حضور اجتماعی بالاتر» باشند، چرا که این ویژگی‌ها بیش از هر عامل دیگری باعث جذب مخاطب می‌شود.
این تحقیق بر اساس داده‌های ۶۱۰ دنبال‌کننده یک صفحه اینستاگرامی انجام شده است.
شرکت‌کنندگان پرسش‌نامه آنلاین را طی سه ماه تکمیل کردند که شامل پرسش‌هایی درباره ۳۰ مولفه مرتبط با اعتماد، حسادت، حضور اجتماعی، نگرش به برند و قصد خرید بود.
