هیات دولت جمهوری اسلامی به ریاست مسعود پزشکیان تصویب کرد که از نیمه دوم آذر بنزین سه نرخی شده و نرخ سوم با قیمت پنج هزار تومان به فروش می‌رسد. بر اساس این مصوبه، تعداد خودروهای شامل سهمیه‌های بنزین با نرخ‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی نیز کاهش یافته است.
رسانه‌های ایران روز سه‌شنبه ۴ آذر تصویری از مصوبه هیات دولت منتشر کردند که تاریخ آن دوم آذر ثبت شده است.
در این مصوبه تاکید شده که نرخ بنزین سهمیه‌ای که تاکنون ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان بود بدون تغییر باقی می‌ماند؛ اما از نیمه دوم آذر، قیمت سوخت‌گیری با «کارت اضطراری جایگاه» به ۵۰۰۰ تومان خواهد رسید.
طبق این مصوبه، نرخ جدید معادل ۱۰ درصد قیمت خرید بنزین از پالایشگاه‌هاست.
مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند دولت هر لیتر بنزین را ۳۴ هزار تومان می‌خرد، اما پیش از این بررسی‌های ایران‌اینترنشنال از صورت‌های مالی پالایشگاه‌ها نشان داده بود که این مبلغ ۲۵ هزار تومان است که تنها حدود ۳۵۰۰ تومان آن هزینه تولید بنزین بدون خوراک شده؛ یعنی حدود ۹۰ درصد کمتر از رقم اعلامی دولت.
پیش‌تر، در اول آبان و همزمان با شدت گرفتن گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قریب‌الوقوع قیمت بنزین، پزشکیان گفته بود که «در اصلِ افزایش قیمت بنزین هیچ تردیدی وجود ندارد.»
پیش از این، وب‌سایت «خانه اقتصاد» ۱۹ مهر با انتشار تصاویری از مصوبه هیات وزیران درباره نحوه «اصلاح قیمت» بنزین گزارش داده بود که دولت جمهوری اسلامی چارچوب جدیدی برای افزایش قیمت بنزین و سیاست‌های مرتبط با مصرف سوخت تعیین کرده است. دولت پزشکیان ساعاتی بعد این خبر را تکذیب کرده بود.
با این حال، برخی رسانه‌ها در ایران ۲۷ مهر نیز نوشتند دولت چند سناریو برای بازنگری در نظام قیمتی بنزین آماده کرده و احتمال افزایش قیمت تا پنج هزار تومان برای هر لیتر در دست بررسی قرار دارد.
افزایش قیمت بنزین در ایران در آبان ۱۳۹۸ موجی از اعتراضات گسترده و سراسری را به دنبال داشت.
این اعتراض‌ها با سرکوب خونین نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی روبه‌رو شد. بنابر گزارش‌ها دست‌کم هزار و ۵۰۰ نفر در این تجمعات کشته و هزاران نفر دیگر بازداشت شدند.
همچنین با شروع سیاست افزایش قیمت بنزین در دولت پزشکیان، اولین محموله بنزین سوپر وارداتی، با قیمت ۶۵ هزار و ۸۰۰ تومان به ازای هر لیتر، دوم آذر در بورس انرژی فروخته شد.
خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد که حجم این محموله ۳۰۰ هزار لیتر بوده و مدیرعامل بورس انرژی نیز گفت این بنزین طی ۷ تا ۱۰ روز آینده در جایگاه‌های سوخت عرضه می‌شود.
نرخ سوم احتمالا هر سه ماه افزایش می‌یابد
تاکنون نرخ اول بنزین سهمیه‌ای (۱۵۰۰ تومان)، شامل سهمیه ماهانه خودروهای شخصی بوده است.
نرخ دوم غیرسهمیه‌ای (۳۰۰۰ تومان) نیز که به «بنزین آزاد» نیز معروف بوده، با کارت سوخت شخصی قابل دریافت است.
بر اساس مصوبه جدید، نرخ سوم (۵۰۰۰ تومان) برای مواقعی اعمال می‌شود که فرد بدون کارت سوخت خود اقدام به سوخت‌گیری کند یا سهمیه‌های اول و دوم را مصرف کرده باشد.
وزارت نفت قیمت جدید بنزین را در پایان هر فصل محاسبه و اعلام خواهد کرد و با توجه به تورم موجود در ایران، به احتمال زیاد، این قیمت هر سه ماه افزایش خواهد یافت.
حذف برخی سهمیه‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی
بر اساس مصوبه جدید دولت، سهمیه نرخ‌های اول و دوم بنزین خودروهای با پلاک دولتی، خودروهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، خودروهای خارجی وارداتی و خودروهای نوشماره داخلی، حذف می‌شود و سهمیه ماهیانه‌ای معادل مجموع سهمیه نرخ اول و دوم با نرخ پنج هزار تومانی تخصیص می‌یابد.
همچنین این مصوبه می‌گوید که اشخاص حقیقی مالک خودروهای سواری شخصی بنزین‌سوز که دارای بیش از یک خودرو هستند تنها برای یکی از خودروهای مشمول، واجد سهمیه بنزین با نرخ‌های اول و دوم هستند.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، سه‌شنبه در گفت‌وگو با صداوسیمای جمهوری اسلامی از حذف بنزین سهمیه‌ای با نرخ‌های اول و دوم برای خودروهای نو دفاع کرد و گفت که اکثریت اعضای هیات دولت به این نتیجه رسیدند که این موضوع در اولویت قرار ندارد.
دولت جمهوری اسلامی از نیروی انتظامی نیز خواسته که اطلاعات هویتی خودروها و مالکین آنان را به صورت برخط در اختیار وزارت نفت قرار دهد.
شاهسونی سه‌شنبه چهارم آذر‌ماه در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم از رشد سه برابری تعداد روزهای ناسالم برای همه گروهها در سال جاری خبر داد.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی او، از ابتدای سال تا دوم آذر ۱۴۰۴، تعداد روزهای «ناسالم برای گروههای حساس» در تهران نسبت به بازه زمانی سال گذشته حدود ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
تعداد روزهای «ناسالم برای همه گروهها» در پایتخت نیز در این مدت نسبت به سال ۱۴۰۳ حدود سه برابر شده است.
بر اساس گزارش‌ها، کیفیت هوای تهران در روز چهارم آذر در وضعیت قرمز و ناسالم برای همه افراد قرار گرفت.
در هفتههای اخیر پایتخت و دیگر شهرهای ایران به طور پیوسته در وضعیت نارنجی یا قرمز بودهاند.
کیفیت هوای شهرهای کرج، قزوین، اهواز، اصفهان، ارومیه و زنجان نیز چهارم آذر در وضعیت «قرمز و ناسالم برای همه» افراد قرار گرفت.
به‌دلیل تشدید آلودگی هوا و شیوع بیماری آنفلوآنزا، مدارس ۱۷ استان در روزهای چهارم و پنجم تعطیل یا غیرحضوری شدهاند.
این استانها شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، البرز، تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سیستان و بلوچستان، قزوین، کرمان، لرستان، مرکزی، همدان و یزد می‌شوند.
آلودگی هوا عامل مهم بیماریهای منجر به مرگ در ایران
آلودگی هوا تنها باعث سرفه، خسخس سینه یا سوزش چشم نمیشود و پیامدهایی جدیتر مانند بیماریهای تنفسی چون برونشیت مزمن و آسم، ریسک ابتلا به زوال شناختی و آلزایمر و حتی مرگ را بهدنبال دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه بهشتی به تسنیم گفت ۴۵ درصد از مرگهای ناشی از بیماریهای مزمن انسدادی ریوی، ۳۰ درصد از مرگهایی متاثر از بیماریهای قلبی و سکته، ۲۸ درصد از مرگهای ناشی از سکتههای مغزی و همچنین ۲۰ درصد از مرگهای مرتبط با دیابت، در ایران به آلودگی هوا نسبت داده شده است.
به گفته شاهسونی، ۲۴ درصد از مرگهای ناشی از سرطان ریه و ۲۳ درصد از مرگهای با عامل عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی نیز ناشی از آلودگی هواست.
در مجموع، طبق آمارهای ارائه شده از سوی این مقام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حدود ۵۴ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۴۰۳ ثبت شده و آلودگی هوا جزو پنج علت اصلی مرگ در ایران است.
شاهسونی گفت آمار مرگهای ناشی از آلودگی هوا در سال جاری فعلا قابل پیشبینی نیست، اما چون تعداد روزهای آلوده در ۱۴۰۴ بیشتر است، تعداد مرگهای منتسب به آلودگی هوا نیز قاعدتا افزایش خواهد داشت.
در ماههای اخیر گزارشهای متفاوتی از آمار قربانیان آلودگی هوا در ایران طی سال ۱۴۰۳ منتشر شده که گاهی با هم تفاوتهای معناداری دارند.
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، اواسط آبان از مرگ حدود ۵۹ هزار نفر به‌دلیل آلودگی هوا خبر داد اما پیش از او و در مرداد، شاهسونی این آمار را «بیش از ۳۵ هزار نفر» اعلام کرده بود.
به گزارش بلومبرگ، نزدیک به نیمی از این نفت در نزدیکی مالزی است.
بر اساس این گزارش که سه‌شنبه چهارم آذر‌ماه منتشر شد، این میزان تقریبا دو برابر حجم ذخیره‌شده یک ماه پیش و بسیار بیشتر از پنج تا ۱۰ میلیون بشکه ذخیره‌شده در نفتکشهای شناور در ماه ژانویه است.
انباشت محموله‌ها باعث افزایش تخفیف گونه‌هایی مانند نفت خام سبک ایران شده است.
معامله‌گران آشنا با بازار که به‌دلیل حساسیت معاملات خواسته‌اند نامشان فاش نشود، گفته‌اند که این تخفیف تا هشت دلار کمتر از بهای نفت برنت رسیده، در حالی که این رقم سه ماه پیش حدود چهار دلار بوده است.
خبرگزاری رویترز ۲۶ شهریور در گزارشی به‌نقل از شش منبع تجاری گزارش داد که جمهوری اسلامی نفت ایران را با تخفیف بیشتری به پالایشگاه‌های کوچک چینی می‌فروشد: «سطح ذخایر نفت ایران در چین به رکوردی تازه رسیده و همزمان محدودیت سهمیه‌های وارداتی در پایان سال افزایش یافته و به همین دلیل جمهوری اسلامی نفت ایران را با تخفیف‌هایی بیشتر از گذشته به حراج گذاشته است.»
بر اساس این گزارش، تخفیف نفت سبک ایران برای محموله‌های اکتبر به بیش از شش دلار در هر بشکه نسبت به شاخص برنت رسیده بود. دو هفته پیش از آن این رقم حدود پنج دلار و در ماه مارس حدود سه دلار بود.
وب‌سایت «اویل پرایس» نیز ۱۸ مرداد گزارش داد با وجود تخفیف‌های وسوسه‌کننده، چینی‌ها خریدار نفت ایران نیستند و این موضوع سبب شده بیش از ۳۰ میلیون بشکه نفت در نزدیکی مالزی معطل بمانند.
با وجود تحریم‌ها، تا پیش از آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در بهمن ۱۴۰۳، برخی پالایشگاه‌های کوچک چینی (قوری‌ها)، همچنان به‌دلیل تخفیف‌های بسیار بالای جمهوری اسلامی، نفت ایران را می‌خریدند اما پس از آغاز کار ترامپ، این روند رفته رفته مختل شد.
طبق داده‌های شرکت کپلر در آن زمان، حجم نفت خام ایران در ذخایر شناور از ۹ میلیون بشکه در اواسط ژانویه به ۳۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در اوایل اوت رسیده بود.
بیشتر این نفتکشهای معطل، در آب‌های سنگاپور و مالزی - مراکز اصلی عملیات انتقال کشتی به کشتی ایران - شناورند و نگهداری این حجم از نفت روی دریا، هزینه‌های سنگینی به جمهوری اسلامی تحمیل می‌کند.
از سوی دیگر، در پی جنگ ۱۲ روزه، حکومت ایران از بیم هدف قرار گرفتن انبارهای نفت خود، بخش بزرگی از نفت ذخیره شده را به کشتی‌ها انتقال داده است.
قوری‌های چینی
عمده خریداران نفت جمهوری اسلامی در شرایط تحریم، پالایشگاه‌های کوچک چینی موسوم به قوری (تی‌پات) بودند.
دولت ترامپ از ابتدای آغاز به کار خود، سخت‌گیری کم‌سابقه‌ای نسبت به خریداران نفت جمهوری اسلامی نشان داد.
پتروشیمی شاندونگ شوگوانگ لوچینگ با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز در مارس ۲۰۲۵، پالایشگاه شاندونگ شنگ‌سینگ کمیکال با ظرفیت ۴۴ هزار بشکه در روز در آوریل ۲۰۲۵ و پالایشگاه هبئی شینهای کمیکال گروپ با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه در روز در ماه می ۲۰۲۵، از سوی آمریکا تحریم شدند.
مالزی نیز از سوی آمریکا برای سخت‌گیری درباره انباشت نفت ایران در آب‌های این کشور تحت فشار است.
