دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، سه‌شنبه ۲۷ اسفند، اسناد مربوط به ترور جان اف. کندی، ربیس‌جمهوری پیشین این کشور را منتشر کرد. او با این اقدام، به وعده انتخاباتی خود مبنی بر افزایش شفافیت درباره این واقعه تاریخی در تگزاس عمل کرد.
پایگاه خبری بلومبرگ سه‌شنبه ۲۸ اسفند نوشت امضای خودکار نه‌تنها مانع از خستگی ناشی از امضای مداوم می‌شود، بلکه در مواقعی که رییس‌جمهوری در سفر است، امکان امضای فوری اسناد حساس مانند لوایح مرتبط با بودجه دولت را نیز فراهم می‌کند.
در چنین شرایطی، ارسال نسخه اصلی این اسناد به محل اقامت رییس‌جمهوری همیشه امکان‌پذیر نیست و امضای خودکار راهکاری برای از میان برداشتن این مشکل محسوب می‌شود.
با این حال، امضای خودکار همواره با چالش‌هایی همراه بوده است زیرا امکان امضای اسناد رسمی از سوی افراد دارای دسترسی به دستگاه را فراهم می‌کند؛ بدون اینکه تایید مستقیم و مستند رییس‌جمهوری ثبت شده باشد. این موضوع نگرانی‌هایی را درباره سوءاستفاده احتمالی از اختیارات ریاست‌جمهوری ایجاد کرده است.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، ۲۷ اسفند فرمان‌های عفو جو بایدن را «باطل، بی‌اعتبار و فاقد هرگونه اثر قانونی» خواند و گفت این فرمان‌ها با دستگاه امضای خودکار تایید شده‌اند.
ترامپ افزود بایدن این عفوها را امضا نکرده و اصلا از وجودشان خبر نداشته است.
در صورت صحت اظهارات ترامپ، این مساله می‌تواند راه را برای وزارت دادگستری ایالات متحده به منظور پیگرد قانونی مخالفان سیاسی او باز کند و به‌شکلی اساسی، ماهیت اختیارات ریاست‌جمهوری را تغییر دهد.
دستگاه امضای خودکار چیست؟
امضای خودکار، دستگاهی است که با استفاده از یک قلم مکانیکی، امضا را شبیه‌سازی می‌کند و آن را به‌صورت دست‌نوشته جلوه می‌دهد.
نخستین دستگاه مکانیکی نوشتار که در سال ۱۸۰۳ به ثبت رسید، به کاربران این امکان را می‌داد که هم‌زمان با نوشتن یک نامه، نسخه‌ای دقیق از آن را ایجاد کنند.
این دستگاه شامل دو قلم بود که از طریق مجموعه‌ای از اهرم‌ها به یکدیگر متصل می‌شدند؛ کاربر با قلم اول می‌نوشت و قلم دوم هم‌زمان همان نوشته را روی برگه‌ای دیگر تکرار می‌کرد.
توماس جفرسون، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، از این دستگاه به‌طور گسترده استفاده می‌کرد و آن را «بهترین اختراع عصر حاضر» می‌دانست.
با گذر زمان، این فن‌آوری پیشرفت کرد و به مرحله‌ای رسید که یک بازوی روباتیک بدون نیاز به دخالت کاربر قادر به شبیه‌سازی امضا شد.
اتوپن‌های روباتیک از دهه ۱۹۴۰ در دولت فدرال آمریکا رواج یافتند و هری ترومن، نخستین رییس‌جمهوری بود که از این فن‌آوری بهره برد.
روسای جمهور آمریکا چگونه از امضای خودکار استفاده کرده‌اند؟
در ابتدا، روسای جمهور آمریکا از امضای خودکار برای امضای اسناد تشریفاتی، مانند کارت‌های تبریک و نامه‌های تسلیت استفاده می‌کردند. کاخ سفید معمولا می‌کوشید این موضوع را پنهان نگه دارد تا امضاها همچنان «واقعی» به نظر برسند.
در نهایت، لیندون بی. جانسون، سی و ششمین رییس‌جمهوری ایالات متحده، در سال ۱۹۶۸ این رویه را دستخوش تغییراتی کرد و اجازه داد از دستگاه امضای خودکار او عکس گرفته شود.
این تصویر در نشریه «نشنال اینکوایرر» با عنوان «رباتی که جای رییس‌جمهور را می‌گیرد»، منتشر شد.
در سال ۲۰۰۵، وکلای کاخ سفید از وزارت دادگستری درخواست کردند نظر حقوقی خود را درباره قانونی بودن امضای لوایح به وسیله رییس‌جمهور با استفاده از دستگاه امضای خودکار اعلام کند. اقدامی که تا آن زمان هیچ رییس‌جمهوری در آمریکا انجام نداده بود.
وزارت دادگستری در پاسخ اعلام کرد بر اساس تعریف تاریخی و حقوقی واژه «امضا» در نخستین سال‌های جمهوری آمریکا، فرد می‌تواند با صدور دستور، امضای خود را به وسیله شخص دیگری بر روی یک سند ثبت کند. همچنین تاکید شد رییس‌جمهوری الزامی ندارد که شخصا فرایند فیزیکی امضای لوایح را انجام دهد.
با این حال، وزارت دادگستری تصریح کرد تصمیم‌گیری درباره امضای یک لایحه امری غیرقابل تفویض است و رییس‌جمهور نمی‌تواند این اختیار را به فرد دیگری واگذار کند.
باراک اوباما نخستین رییس‌جمهوری ایالات متحده بود که در سال ۲۰۱۱ با استفاده از امضای خودکار یک لایحه را به امضا رساند. او در حالی که در اروپا به سر می‌برد، از این روش برای تمدید قانون «پاتریوت» از راه دور بهره برد.
در مجموع، او حداقل هفت لایحه مهم را که نیاز به امضای فوری داشتند با این دستگاه امضا کرد. همچنین در آخرین ماه ریاست‌جمهوری خود، از امضای خودکار برای تایید دست‌کم ۷۸ مورد عفو استفاده کرد.
دونالد ترامپ نیز اعلام کرد از دستگاه امضای خودکار استفاده کرده اما تنها برای اسناد کم‌اهمیت.
آیا بایدن از دستگاه امضای خودکار استفاده می‌کرد؟
جو بایدن نیز از اتوپن استفاده می‌کرد اما مانند دولت‌های پیشین مشخص نیست که چه تعداد از اسناد رسمی با این روش امضا شده‌اند.
در برخی موارد، استفاده بایدن از امضای خودکار به‌طور علنی گزارش شده است. برای مثال، در ماه می سال ۲۰۲۴، بایدن در سفر به سان‌فرانسیسکو از این روش برای امضای از راه دور تمدید کوتاه‌مدت بودجه اداره هوانوردی فدرال استفاده کرد.
با این حال، در برخی موارد شفافیت کمتری وجود دارد. گروه نظارتی «اورسایت پراجکت»، وابسته به بنیاد محافظه‌کار «هریتیج»، ۱۶ اسفند سال جاری توجه ترامپ را به امضاهای ثبت‌شده در سوابق دیجیتالی فرمان‌های اجرایی بایدن جلب کرد.
این گروه افزود تمامی این امضاها در «فدرال رجیستر» ظاهری کاملا مشابه دارند؛ مساله‌ای که احتمال استفاده گسترده از امضای خودکار را در دوران ریاست‌جمهوری بایدن مطرح می‌کند.
فدرال رجیستر روزنامه رسمی دولت فدرال آمریکاست.
دفتر فدرال رجیستر در پاسخ به اورسایت پراجکت اعلام کرد این موضوع در مورد تمامی روسای جمهور آمریکا صادق است زیرا این نشریه از یک تصویر گرافیکی ثابت از امضای رییس‌جمهوری استفاده می‌کند که در تمام اسناد مربوط به کار می‌رود.
فرمان‌های اجرایی ترامپ نیز در فدرال رجیستر همگی با امضایی یکسان ثبت شده‌اند.
این بدان معناست که نسخه‌های ثبت‌شده در آرشیو رسمی نشریه قوه مجریه، در واقع تصاویر اسناد امضاشده اصلی نیستند.
با این حال، دو مرحله پایانی عفوهای صادرشده در دوران ریاست‌جمهوری بایدن، بین ۲۲ آذر و ۲۹ دی ۱۴۰۳، همگی امضایی یکسان داشته‌اند که نشان می‌دهد این اسناد به‌صورت دستی امضا نشده‌اند.
آیا عفوی که با امضای خودکار تایید شده باشد، از نظر قانونی معتبر است؟
در دوران ریاست‌جمهوری اوباما، جمهوری‌خواهان به استفاده او از امضای خودکار برای تایید قوانین اعتراض کردند. سال ۲۰۱۱، گروهی از اعضای جمهوری‌خواه کنگره با امضای نامه‌ای از اوباما خواستند تمدید قانون پاتریوت را مجددا به‌صورت دستی امضا کند و به استفاده از امضای خودکار برای تایید لوایح پایان دهد.
دولت اوباما در پاسخ به نظر حقوقی وزارت دادگستری در سال ۲۰۰۵ استناد کرد و این رویه هرگز در دادگاه به چالش کشیده نشد.
عفوهای ریاست‌جمهوری از نظر حقوقی مقوله‌ای متفاوت از قانون‌گذاری به شمار می‌روند و روسای جمهور در این زمینه از جایگاه قانونی مستحکم‌تری برخوردار هستند.
طبق نظر حقوقی وزارت دادگستری آمریکا در سال ۱۹۲۹، نه قانون اساسی و نه قوانین مصوب، شیوه مشخصی برای اجرا یا ثبت عفوهای ریاست‌جمهوری تعیین نکرده‌اند و تصمیم‌گیری در این زمینه کاملا بر عهده رییس‌جمهور است.
در سال ۲۰۲۴، یک دادگاه تجدیدنظر فدرال اعلام کرد عفو ریاست‌جمهوری حتی الزامی به مکتوب بودن ندارد. این حکم در پرونده‌ای صادر شد که در آن یک زندانی ادعا کرده بود ترامپ به‌صورت شفاهی وعده کاهش محکومیت او را داده است.
دادگاه در رای خود تاکید کرد قانون اساسی هیچ محدودیتی برای رییس‌جمهور در اعطای عفو قائل نشده و این اختیار را به ثبت مکتوب تصمیمات، مشروط نکرده است.
یک پژوهش‌گر علوم سیاسی که پایگاه داده‌ای از احکام عفو صادرشده از سوی روسای جمهور آمریکا از دوران جرج واشنگتن تاکنون تهیه کرده، گفت این مجموعه شامل تعداد زیادی حکم عفو بدون امضا است که از نظر قانونی هرگز مورد اعتراض قرار نگرفته‌اند.
برایان کالت، استاد حقوق دانشگاه ایالتی میشیگان، سخنان ترامپ در شبکه‌های اجتماعی درباره اعتبار امضای خودکار را «متناقض» ارزیابی کرد.
کالت خاطرنشان کرد ترامپ فرمان‌های بایدن را به‌دلیل نبود امضای شخصی نامعتبر دانسته، در حالی که همین اظهارات را در پیامی منتشر کرده که فاقد امضای شخصی اوست.
این پزشک ۳۴ ساله که رشا علویه نام دارد، استادیار دانشگاه براون در ایالت رودآیلند آمریکا بود.
خبرگزاری رویترز دوشنبه ۲۷ اسفند گزارش داد علویه هفته گذشته از آمریکا اخراج شد.
وزارت امنیت داخلی ایالات متحده ۲۷ اسفند با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، از اخراج این زن لبنانی از خاک آمریکا دفاع کرد و نوشت: «ویزا یک امتیاز است، نه یک حق. تمجید و حمایت از تروریست‌هایی که آمریکایی‌ها را می‌کشند، دلیلی موجه برای رد صدور ویزا محسوب می‌شود. این یک اقدام امنیتی بدیهی است.»
بنا بر اعلام وزارت امنیت داخلی آمریکا، علویه به‌صراحت به ماموران گمرک و حفاظت مرزی این کشور گفته که هدفش از سفر به بیروت، شرکت در مراسم تشییع جنازه نصرالله بوده است.
بر اساس این اظهارات و پیدا شدن تصاویری از حسن نصرالله و علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تلفن همراه این فرد، وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرد که نیروهای گمرک و حفاظت مرزی آمریکا (CBP) به این نتیجه رسیدند که «اهداف واقعی او از حضور در ایالات متحده مشخص نیست.»
وزارت امنیت داخلی آمریکا در بیانیه خود نصرالله را «یک تروریست بی‌رحم» خواند و افزود او «در طول چهار دهه اقدامات تروریستی، مسئول قتل صدها آمریکایی بود».
رویترز به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داد در پوشه آیتم‌های حذف‌شده تلفن همراه این پزشک لبنانی، «تصاویر و ویدیوهای همدلانه» از نصرالله و سایر اعضای حزب‌الله یافت شده است.
نصرالله ششم مهر در حمله ارتش اسرائیل به ضاحیه در حومه جنوبی بیروت کشته شد.
مراسم تشییع جنازه نصرالله پنجم اسفند در پایتخت لبنان برگزار شد و محمدباقر قالبیاف، رییس مجلس و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز در آن حضور داشتند.
حزب‌الله از مهم‌ترین گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه به شمار می‌رود.
پزشک اخراج‌شده لبنانی: حمایتم از نصرالله جنبه «مذهبی» داشت
شبکه خبری العربیه گزارش داد علویه پس از ورود به فرودگاه لوگان بوستون بازداشت و ساعاتی بعد از خاک آمریکا اخراج شد.
پایگاه خبری پولیتیکو در همین رابطه نوشت علویه در دفاع از خود گفته حمایتش از رهبر پیشین حزب‌الله، صرفا جنبه «مذهبی» داشته و به دلایل سیاسی نبوده است.
وکلای این زن لبنانی کوشیدند با طرح دعوی قضایی، مانع از اخراج او شوند. جلسه رسیدگی به شکایت آن‌ها قرار بود ۲۷ اسفند برگزار شود، اما به هفته آینده موکول شد.
با وجود حکم قاضی مبنی بر اینکه اخراج این شهروند لبنانی بدون اطلاع دادگاه امکان‌پذیر نیست، ماموران گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده ۲۴ اسفند علویه را با پروازی به فرانسه بازگرداندند.
این سازمان اعلام کرد حکم دادگاه برای جلوگیری از اخراج علویه دیر به آن‌ها ابلاغ شده بود.
مایکل سدی، معاون دادستان آمریکا، در گزارشی به دادگاه نوشت: «ماموران گمرک و حفاظت مرزی دکتر علویه را مورد بازجویی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که اهداف واقعی او از ورود به ایالات متحده مشخص نیست.»
به گزارش پولیتیکو، علویه نخستین بار سال ۲۰۱۸ برای شرکت در دوره فلوشیپ نفرولوژی در دانشگاه ایالتی اوهایو وارد آمریکا شد. او همچنین در دانشگاه‌های ییل و واشینگتن تحصیل کرده است.
پیش از این در ۱۱ اسفند، دیوید میلر، تهیه‌کننده و مجری پیشین پرس‌تی‌وی، شبکه انگلیسی‌زبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، خبر داد پس از شرکت در مراسم تشییع جنازه حسن نصرالله و بازگشت از لبنان، در لندن بازداشت و بازجویی شده است.
پایگاه خبری آکسیوس ۱۷ اسفند گزارش داد مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، برنامه‌ای جدید با عنوان «شناسایی و لغو» راه‌اندازی کرده است که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، اتباع خارجی مظنون به حمایت از حماس یا گروه‌های مشابه را شناسایی و ویزای آن‌ها را لغو می‌کند.
بخش نخست این اسناد به‌صورت الکترونیکی در وب‌سایت آرشیو ملی آمریکا منتشر شد. انتظار می‌رود در مجموع بیش از ۸۰ هزار سند پس از بررسی‌های دقیق وزارت دادگستری در دسترس عموم قرار گیرد.
در میان این اسناد، یادداشت‌های طبقه‌بندی‌شده‌ای دیده می‌شود، از جمله یک گزارش محرمانه که شامل مصاحبه‌ای در سال ۱۹۶۴ با یکی از کارکنان سیا است. در این مصاحبه، محققی از کمیسیون وارن از لی ویگرن، یکی از کارمندان سیا، درباره تناقضات موجود در اسناد وزارت امور خارجه و سازمان سیا در مورد ازدواج زنان شوروی با مردان آمریکایی پرسش‌هایی مطرح کرده است.
اسنادی درباره نقش احتمالی اتحاد جماهیر شوروی
برخی اسناد منتشرشده به نظریه‌های توطئه درباره لی هاروی اسوالد، عامل ترور کندی، اشاره دارند. بر اساس این اسناد، برخی معتقد بودند که اسوالد در سال ۱۹۶۲ از شوروی خارج شد تا کندی را ترور کند.
در مقابل، برخی اسناد دیگر این ارتباط را بی‌اهمیت جلوه می‌دهند. یکی از این گزارش‌ها که در نوامبر ۱۹۹۱ تهیه شده، به نقل از پروفسور آمریکایی ای.بی. اسمیت اعلام می‌کند که او در مسکو با یکی از مقامات سابق کا.گ.ب به نام اسلاوا نیکونوف درباره اسوالد صحبت کرده است.
نیکونوف پس از بررسی پنج پرونده قطور درباره اسوالد، نتیجه‌گیری کرده بود که او هرگز عامل کا.گ.ب نبوده است.
عملیات مخفی آمریکا علیه کوبا
اسناد منتشرشده همچنین شامل اسناد پنتاگون از سال ۱۹۶۳ درباره جنگ سرد و نقش آمریکا در آمریکای لاتین هستند. در این اسناد آمده است که فیدل کاسترو، رهبر کوبا، به‌دنبال رویارویی مستقیم با آمریکا نبود، اما احتمال داشت که حمایت خود را از جنبش‌های چریکی در آمریکای لاتین افزایش دهد.
یکی از اسناد محرمانه از ژانویه ۱۹۶۲ جزییاتی از «عملیات مانگوس» را فاش می‌کند؛ یک پروژه فوق‌محرمانه سیا که در سال ۱۹۶۱ از سوی کندی تصویب شد. هدف این عملیات، ساقط کردن حکومت کاسترو از طریق اقدامات مخفی و خرابکاری در کوبا بود.
آیا این اسناد معمای ترور را حل می‌کنند؟
ترامپ در اوایل دوران ریاست‌جمهوری‌اش دستور انتشار این اسناد را امضا کرد که باعث شد اف‌بی‌آی هزاران سند جدید درباره ترور کندی در دالاس پیدا کند.
در جریان بررسی فوری این اسناد، وزارت دادگستری از تیمی از وکلای امنیت ملی خواست تا هرچه زودتر محتوای این اسناد را بررسی کنند.
تولسی گبرد، مدیر اطلاعات ملی، در پستی در شبکهی اجتماعی ایکس نوشت: «ترامپ عصر جدیدی از شفافیت حداکثری را آغاز کرده است.»
بااینحال، برخی کارشناسان معتقدند که این اسناد واقعیتهای اصلی ماجرا را تغییر نخواهند داد.
لری ساباتو، مدیر مرکز سیاستگذاری دانشگاه ویرجینیا، که درباره ترور کندی کتابی نوشته است، میگوید: «کسانی که انتظار کشف حقایق جدیدی دارند، تقریبا قطعا ناامید خواهند شد.»
او احتمال داد که برخی اسناد، تنها نسخههایی از مدارک قبلی باشند که در گذشته منتشر شده، اما اکنون بخشهایی از آن‌ها از حالت سانسور خارج شده است.
ادعای رابرت اف. کندی جونیور درباره دست داشتن سیا
یکی از جنجالیترین موضوعاتی که این اسناد ممکن است روشن کنند، این است که سیا تا چه حد از فعالیتهای لی هاروی اسوالد اطلاع داشته است.
سوالات زیادی درباره سفر اسوالد به مکزیکوسیتی شش هفته پیش از ترور کندی وجود دارد. در این سفر، او به سفارت شوروی مراجعه کرده بود.
ترامپ در اینباره گفت: «مردم دهههاست که منتظر این لحظه بودهاند. این اسناد بسیار جالب خواهند بود.»
رابرت اف. کندی جونیور، فرزند رابرت کندی و برادرزاده جان اف. کندی که در دولت ترامپ وزیر بهداشت است، معتقد است که سازمان سیا در قتل عمویش نقش داشته است.
این ادعا از سوی سیا بیاساس خوانده شده است.
کندی جونیور همچنین معتقد است که پدرش، رابرت کندی، نه از سوی یک مهاجم، بلکه از سوی چندین فرد مسلح ترور شده است، که این ادعا با روایتهای رسمی مغایرت دارد.
وعده ترامپ برای افشای اسناد ترورهای دیگر
ترامپ همچنین وعده داده که اسناد مربوط به ترور مارتین لوتر کینگ جونیور و سناتور رابرت کندی (هر دو در سال ۱۹۶۸ کشته شدند) را نیز منتشر کند. اما انتشار این اسناد، نیازمند بررسی‌های بیشتری خواهد بود.