سال ۱۴۰۳ روی هم رفته ۲۹۱ روز کاری داشت که دست‌کم چند استان، ۷۲ روز از این ۲۹۱ روز را به دلیل کسری گاز یا برق تعطیل اعلام شدند. به بیان دیگر، در سالی که گذشت، یک‌چهارم سال تعطیل بود. استان‌های کرمانشاه، مرکزی و تهران، بیشترین تعطیلات را داشتند.
چند زن با پوشش اسلامی با همراهی چند مرد در غرفه ایستاده‌اند، هر‌چند فقط یکی از زنان می‌تواند انگلیسی صحبت کند و مشخص نیست مردان و زنان دیگر همراه او، چرا به ژنو اعزام شده‌اند و چقدر هزینه برای آن‌ها صرف شده است.
از یکی از این زنان می‌پرسم چه کسی متولی برگزاری نمایشگاه است و او با لبخندی پهن بر لب پاسخ می‌دهد جمعی از دوستداران ایران این نمایشگاه را برگزار کرده‌اند.
وقتی از او پرسیدم هیات نمایندگی جمهوری‌اسلامی در ژنو چقدر به آن‌ها برای برگزاری نمایشگاه کمک کرده است، می‌گوید آن‌ها هیچ ربطی به حکومت و هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ندارند و مستقل فعالیت می‌کنند.
درباره هزینه‌های برگزاری این نمایشگاه از جمله گرفتن مجوز و ارائه امکانات و اجاره محل هم همین زن مسئول نمایشگاه به من می‌گوید که آن‌ها هیچ هزینه‌ای برای این نمایشگاه صرف نکرده‌اند.
برای راستی‌آزمایی این ادعاها با توماس کریگر، هماهنگ‌کننده فعالیت‌های فرهنگی در مقر سازمان ملل در ژنو، گفت‌وگو کردم.
کریگر به ایران‌اینترنشنال گفت تنها کشورهای عضو سازمان ملل و از طریق هیات‌های نمایندگی می‌توانند برای برگزاری مراسم یا نمایشگاه در مقر سازمان ملل درخواست مجوز بدهند.
به گفته این مقام سازمان ملل، هیات نمایندگی جمهوری‌اسلامی مجوز برگزاری این نمایشگاه پنج روزه را از دوشنبه ۲۷ اسفند تا جمعه اول فروردین گرفته است و برابر با مجوزی که هزینه صدور آن دو هزار و ۵۰۰ یورو است، همین هیات نمایندگی، مسئول برگزاری نمایشگاه است.
به نظر می‌رسد کار جمهوری‌اسلامی بدون دروغ پیش نمی‌رود و برای همین به پرسش‌های ساده درباره این نمایشگاه هم پاسخ‌های دروغ می‌دهد.
افرادی که در این نمایشگاه حضور داشتند به شدت از دوربین فراری بودند و با وجود آن‌که من اجازه تصویربرداری و تهیه گزارش داشتم، در هر سه موردی که برای تهیه گزارشم به محوطه نمایشگاه عکس رفتم، مزاحم من شده و ماموران حفاظت سازمان ملل را درگیر کردند و تلاش ناکامی کردند که مانع گزارشگری شوند.
سه‌شنبه ۲۸ اسفند هم پس از پایان جلسه ارائه گزارش هیات حقیقت‌یاب و گزارشگر ویژه سازمان ملل برای حقوق‌بشر در ایران، مسئولان این نمایشگاه تلاش ناموفقی کردند تا مانع ادامه کار خبری یکی دیگر از روزنامه‌نگاران حاضر در سالن شوند.
پنجاه‌وهشتمین نشست شورای حقوق‌بشر سازمان ملل متحد از ششم اسفند ۱۴۰۳ آغاز شده و تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۴ (۲۴ فوریه تا چهارم آوریل) در ژنو برپاست.
۲۵ اسفند ماه، مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تهران، درباره تعداد تعطیلات به دلیل کمبود انرژی در سال ۱۴۰۳ گفت: «در خصوص تعطیلی‌ها، فقط شش روز به دلیل کمبود انرژی بود. بقیه تعطیلی‌ها به آن ربطی نداشت اما صنایع را بیشتر تعطیل کردیم.»
بررسی مصوبات منطقه‌ای و کشوری نشان می‌دهد در طول سال ۱۴۰۳، بر خلاف ادعای پزشکیان، ۷۲ روز کاری، در نقاطی از کشور تعطیل یا نیمه‌تعطیل بوده است. این عدد به جز تعطیلات مرگ ابراهیم رئیسی، بروز بلایای طبیعی و موارد دیگر است.
در مصوبات مربوط به تعطیلات منطقه‌ای، عموما علت تعطیلی عناوینی کلی نظیر «سرمای هوا»، «گرمای هوا»، «آلودگی هوا» و حتی «تابش اشعه فرابنفش» عنوان شده است؛ دلایلی که باعث شد پزشکیان در جمع‌بندی آخر سال خود بگوید «فقط شش روز بابت کمبود انرژی» تعطیل بوده است.
ناکارآمدی و بی‌برنامگی
در سال ۱۴۰۳، شدت ناکارآمدی و غافلگیر شدن جمهوری اسلامی در برابر کسری برق و گاز تا حدی بود که بعضا صبح یک روز کاری، آن روز تعطیل یا نیمه‌تعطیل اعلام شد.
برای نمونه، صبح ششم مرداد، در حالی که کشور یک روز کاری عادی را آغاز کرده بود، ناگهان دولت اعلام کرد کلیه مراکز دولتی و بانک‌ها به دلیل «حفظ سلامت شهروندان» و «مدیریت مصرف انرژی»، شنبه ششم -یعنی همان روز- فقط تا ساعت ۱۰ صبح باز هستند و یک‌شنبه هفتم مرداد ماه هم کاملا تعطیل شدند.
در نمونه‌ای دیگر، صبح چهارشنبه سوم مرداد ماه، استانداری تهران اعلام کرد ادارات استان از ساعت ۱۲ تا پایان هفته تعطیل هستند اما دقایقی بعد نظر استانداری تغییر کرد و در اطلاعیه جدید، اعلام شد ادارات تهران پنج‌شنبه از ساعت ۱۱ تعطیل هستند.
بیشترین تعطیلات در بیشترین استان‌ها
مرداد ماه در فصل گرم و آذر ماه و دی ماه (با تعداد برابر)، در فصل سرد، بیشترین تعداد تعطیلات را داشتند.
۲۱ تیر، ۱۶ استان، ۲۸ تیر، هفت استان، روزهای ۱۸، ۲۰ و ۲۳ تیر، هر کدام دو استان و روزهای ۱۹، ۲۴، ۲۷، ۳۰ و ۳۱ تیر هم هر کدام یک استان تعطیل بودند.
روزهای چهارم، ششم و هفتم مرداد، کل کشور تعطیل بود.
۱۷ مرداد، ۱۶ استان و روز ۱۸ مرداد، شش استان کشور تعطیل بودند.
در روزهای سوم و ۲۵ مرداد، هر روز پنج استان کشور تعطیل شدند. ۱۱ مرداد ماه، چهار استان کشور و دوم مرداد، سه استان کشور تعطیل شدند.
در روزهای اول و ۱۶ مرداد، دو استان تعطیل بودند. در هر کدام از روزهای هشت، ۹، ۱۰، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ مرداد نیز یک استان کشور تعطیل بود.
در روزهای اول، هشتم و پانزدهم شهریور هم در هر روز چهار استان کشور تعطیل بود.
فصل سرد
از آبان ماه، تعطیلات فصل سرد به دلیل کمبود گاز آغاز شد. ۲۷ آبان، شش استان کشور تعطیل بود، در روزهای ۱۲ و ۲۲ آبان نیز حداقل یک استان کشور تعطیل بود.
۲۶ آذر ماه، ۲۶ استان کشور تعطیل شدند. ۲۵ آذر ماه نیز، ۲۵ استان کشور تعطیل شد. روز ۲۷ آذر، ۲۲ استان و روز ۲۸ آذر، ۲۰ استان کشور تعطیل شدند.
۲۴ آذر ماه، پنج استان کشور تعطیل بودند. در روزهای ۱۷ و ۱۸ آذر ماه نیز چهار استان تعطیل شدند.
در روزهای ۲۰ و ۲۱ آذر، سه استان کشور تعطیل شدند. ۱۹ آذر، دو استان و روز ۲۲ آذر، یک استان کشور تعطیل شد.
در دی ماه نیز تعطیلات ادامه یافت. ۲۲ دی، ۲۲ استان کشور تعطیل بودند. ششم دی، شش استان کشور تعطیل شدند و ۱۵ دی نیز پنج استان تعطیل بودند.
۲۰ دی ماه، چهار استان کشور تعطیل شد و در روزهای ۱۳ و ۲۷ دی، در هر روز سه استان کشور تعطیل شدند. در روزهای ۱۷، ۲۳ و ۲۶ دی ماه، هر روز دو استان کشور تعطیل بود و در روزهای چهارم و ۲۹ دی ماه نیز یک استان کشور تعطیل شد.
در هفته پایانی بهمن ماه و از شنبه ۲۰ بهمن تا جمعه ۲۶ بهمن، دوشنبه ۲۲ بهمن در تقویم رسمی تعطیل بود. شنبه آن هفته که برابر با ۲۰ بهمن بود، ۲۵ استان کشور تعطیل اعلام شدند. یک‌شنبه ۲۱ بهمن نیز ۱۸ استان تعطیل بودند. سه شنبه ۲۳ بهمن، ۱۲ استان تعطیل شد. پس از چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه، شنبه ۲۷ بهمن مجددا برخی مناطق استان تهران تعطیلات داشت. روزهای دوم، سوم و چهاردهم بهمن نیز به ترتیب پنج و یک استان تعطیل شدند.
هفتم اسفند ماه، ۲۴ استان، ششم اسفند، ۲۲ استان و روز هشتم اسفند، ۱۱ استان کشور تعطیل بودند. پنجم اسفند ماه نیز چهار استان کشور تعطیل شدند.
در روزهای دو، ۹، ۱۲، ۱۶ و ۲۳ اسفند نیز هر روز یک استان کشور تعطیل بود.
در این رابطه بیشتر بخوانید: زنجیره بحران کسری انرژی در ایران، از گاز تا برق و بنزین
توزیع اختیارات و دلایل عجیب
جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۳ به جای آن‌که به روال گذشته، از مرکز تعطیلات را اعلام کند، مسئولیت آن را بر عهده مقامات استانی نظیر استانداریها و عناوین حقوقی نظیر کارگروههای «مدیریت بهینه انرژی استان» یا کارگروههای «اضطرار آلودگی هوای استان» گذاشت.
این مقامات به طور مستقیم کمبود انرژی را برای تعطیل یا نیمه‌تعطیل کردن استان‌ها (از طریق تغییر ساعات آغاز و خاتمه یا تعطیلی بخشها، نظیر تعطیلی بانک‌ها یا مدارس) اعلام نکردند بلکه دلایل دیگری برای این تعطیلی‌ها اعلام شد.
برای نمونه، استان یزد، چهارشنبه ۱۶ مرداد را به دلیل «تابش اشعه فرابنفش» در شهرستانهای یزد، بافق، اردکان، میبد، اشکذر و زارچ تعطیل اعلام کرد.
چهارشنبه و پنج‌شنبه، ۱۷ و ۱۸ مرداد، اصفهان به همین دلیل (تابش اشعه فرابنفش) تعطیل بود.
در تعطیلات زمستانی، شهروندان تصاویری از هوای پاک و آفتابی تهران را منتشر می‌کردند، در حالی که شهر به دلیل «آلودگی هوا» یا «کاهش دما» تعطیل شده بود.
در نمونه‌ای دیگر، پنج‌شنبه ۲۱ تیر، در حالی که استان‌های با اقلیم سرد نظیر کرمانشاه، زنجان، قزوین و البرز به دلیل «گرمای هوا» تعطیل شدند، در خوزستان با وجود عبور دما از ۵۰ درجه سانتیگراد، تنها ساعات ادارات یک ساعت کاهش یافت.
در این رابطه بیشتر بخوانید: ابر بحران انرژی: بزرگترین چالش امنیتی جمهوری اسلامی
تعطیلات استان‌ها
سال ۱۴۰۱، کرمانشاه با ۳۳ روز تعطیلی، بیشترین تعطیلات را داشت. پس از کرمانشاه، استان مرکزی با ۲۴ روز، دومین استان تعطیل کشور بود. استان تهران که شهر تهران، پایتخت ایران را در خود جای داده است، سال ۱۴۰۳ جمعا ۲۳ روز تعطیل بود.
تعداد روزهای تعطیل استان قم هم نظیر تهران بود.
استان‌های البرز، خراسان جنوبی و سمنان هر کدام با ۲۱ روز تعطیلی در رتبه بعدی قرار گرفتند.
یزد با ۲۰ روز تعطیلی، استان بعدی از نظر تعداد تعطیلات در سال ۱۴۰۳ است.
استان‌های قزوین و لرستان هر کدام ۱۸ روز در طول سال ۱۴۰۳ تعطیل بودند. استان‌های اردبیل و خراسان رضوی هم هر کدام ۱۷ روز تعطیل شدند.
چهار استان اصفهان، زنجان، كهگيلويه و بويراحمد و مازندران، هر کدام ۱۶ روز طی سال ۱۴۰۳ تعطیل شدند.
کردستان نیز طی سال ۱۴۰۳، ۱۵ روز تعطیل بود.
چهار استان آذربایجان شرقی و غربی، خراسان شمالی و خوزستان جمعا ۱۴ روز تعطیلات داشتند.
استان کرمان ۱۳ و استان گیلان ۱۱ روز تعطیل بودند. دو استان ایلام و سیستان و بلوچستان، هر کدام ۹ روز تعطیل شدند. فارس، هفت روز تعطیلات داشت و استان‌های بوشهر، چهارمحال و بختیاری و همدان نیز هر کدام شش روز تعطیل بودند.
هرمزگان با پنج روز تعطیلات، کمترین میزان تعطیلات را داشته که سه روز آن هم کشوری بوده است.
توضیح: در این مقاله، تعطیلات غیرتقویمی سال ۱۴۰۳ بررسی شده است. در برخی از موارد، مقامات استانی، بخشهای خاصی نظیر مدارس، دانشگاهها، بانک‌ها و موارد دیگر را تعطیل اعلام کردند؛ هر‌چند مراکز اورژانس و برخی ادارات باز بودند؛ یا اینکه به طور ناگهانی، ساعت تعطیل شدن ادارات کاهش یافته که این موارد هم در زمره تعطیلات محاسبه شده است.