منابع امنیتی بریتانیا اعلام کردند که به نظر می‌رسد دو توطئه خنثی شده در خاک این کشور که با دستگیری هفت شهروند ایرانی همراه بود، با حمایت جمهوری اسلامی برنامه‌ریزی می‌شد.
مدیا لاین در ابتدای گزارش خود نوشته است: «وقتی یک موشک ۲۰ هزار دلاری شلیک‌شده از سوی شورشیان حوثی یمن بتواند یک پهپاد ریپر آمریکایی به ارزش بیش از ۳۰ میلیون دلار را سرنگون کند، هزینه جنگ شکل جدید و نگران‌کننده‌ای به خود می‌گیرد. این عدم تعادل اکنون بحران دریای سرخ را تعریف می‌کند؛ جایی که حملات مداوم تروریست‌های مورد حمایت حکومت ایران، بودجه‌های دفاعی غرب را تحلیل برده و شریان‌های تجارت جهانی را مختل کرده است.»
به‌نوشته مدیا لاین، آمریکا از ۱۵ مارس به این سو، بیش از ۸۰۰ حمله به مواضع حوثی‌ها انجام داده است، اما حوثی‌ها همچنان به شلیک پهپاد به کشتی‌های تجاری و جنگی در دریای سرخ و خلیج عدن و نیز حمله به اسرائیل ادامه می‌دهند.
مدیا لاین در گزارش خود تاکید کرده در حالی که نیروهای حوثی کشتی‌های مرتبط با آمریکا، بریتانیا و اسرائیل را در یکی از حیاتی‌ترین مسیرهای دریایی جهان هدف قرار می‌دهند، فشار نظامی و اقتصادی بر ایالات متحده و متحدانش رو به افزایش است، بدون آنکه پایانی در چشم‌انداز باشد.
به گفته ریچارد کمپ، سرهنگ بازنشسته بریتانیایی که فرمانده نیروهای این کشور در افغانستان بوده و مشاور مسائل امنیتی خاورمیانه است، رد پای حکومت ایران در این درگیری کاملا مشهود است.
کمپ به مدیا لاین گفته است: «این قدرت‌نمایی ایران است. این فقط درباره حمله به اسرائیل نیست، بلکه نمایش این امر است که تهران می‌تواند به غرب آسیب برساند، به‌ویژه از لحاظ اقتصادی، بدون آنکه حتی یک گلوله به‌طور مستقیم شلیک کند.»
کمپ حوثی‌ها را یکی از بازوهای «اختاپوس جمهوری اسلامی» نامیده و گفته که از آنها برای بازداشتن حملات غرب علیه ایران، استفاده و این پیام فرستاده می‌شود: «اگر به ما ضربه بزنید، ما از طریق نیابتی‌هایمان آشوب به راه می‌اندازیم. و دریای سرخ یکی از بهترین جاها برای این کار است.»
هزینه مهار
به‌نوشته مدیا لاین، تفاوت اقتصادی میان اقدام تهاجمی و دفاعی در این درگیری خیره‌کننده است. در حالی که حوثی‌ها موشک‌ها و پهپادهای نسبتا ارزان، اغلب با قطعات وارداتی از ایران شلیک می‌کنند، رهگیری آنها نیازمند میلیون‌ها دلار تجهیزات پیشرفته غربی است.
جاناتان سایه، تحلیلگر مؤسسه بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، به مدیا لاین گفته که این امر اتفاقی نیست، بلکه یک استراتژی است: «این جنگ نامتقارن به‌طور هدفمند طراحی شده است. لازم نیست تلفات گسترده وارد کنید. فقط کافی است دشمن را مجبور به خونریزی مالی کنید.»
به گفته او حوثی‌ها اکنون بیشتر تسلیحات خود را در داخل یمن مونتاژ می‌کنند و حکومت ایران دیگر موشک کامل به یمن نمی‌فرستد. آنها قطعات پهپادها، سیستم‌های هدایت و کلاهک‌ها را ارسال می‌کنند و حوثی‌ها بر اساس دستورالعمل‌ها، آنها را مونتاژ می‌کنند. این سیستم رهگیری را دشوارتر و زنجیره تامین تسلیحات را برقرار نگه می‌دارد.»
به‌نوشته مدیا لاین مختل کردن این زنجیره بسیار دشوار است. حتی اگر قطعات در دریا توقیف شوند، وقتی دانش و ابزار در داخل یمن وجود داشته باشد، سیستم می‌تواند بازتولید شود.
به‌گفته ریچارد کمپ، «هر موشک پاتریوت یا رهگیر دریایی میلیون‌ها دلار هزینه دارد، اما هر پهپادی که آنها پرتاب می‌کنند ممکن است فقط چند هزار دلار خرج داشته باشد. این وضع پایدار نیست.»
فراتر از هزینه رهگیری، حفظ حضور دائمی نظامی در منطقه فشار را دوچندان می‌کند. استقرار گروه‌های ناو هواپیمابر، گشت‌های پهپادی و کارزارهای هوایی در یمن عملیات‌هایی پرهزینه هستند، و میزان حملات حوثی‌ها نشان می‌دهد این فشار می‌تواند سال‌ها ادامه یابد.
جانان سایه در همین باره گفته است: «این جنگ دارد به جنگ فرسایشی تبدیل می‌شود که در آن فقط یک طرف دارد هزینه‌های کلان می‌دهد.»
آشوب دریایی و خطرات انرژی: پیامدهای اقتصادی وسیع‌تر
در حالی که هزینه‌های نظامی رهگیری حملات حوثی‌ها تیتر اصلی رسانه‌ها شده است، اختلال اقتصادی ناشی از این بحران به همان اندازه شدید است و همچنان در حال گسترش.
به‌گفته نوام رایدان، پژوهشگر ارشد موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک، تردد تجاری از طریق باب‌المندب و حتی کانال سوئز از اواخر ۲۰۲۳، زمانی که حوثی‌ها کارزار دریایی خود را آغاز کردند، بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است.
رایدان به مدیا لاین گفته است: «این فوق‌العاده است. بسیاری از کشتی‌های تجاری عملا نمی‌توانند از دریای سرخ عبور کنند و مجبور شده‌اند مسیر خود را به جنوب آفریقا تغییر دهند. این مسیر هفته‌ها به سفر اضافه می‌کند و هزینه حمل‌ونقل را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.»
رایدان افزوده که هرچند صنعت کشتی‌رانی به‌نوعی خود را با این وضعیت تطبیق داده اما بسیاری از کشتی‌هایی که به نحوی با منافع آمریکا یا اسرائیل مرتبط هستند همچنان از این منطقه دوری می‌کنند.
به‌گفته او، «هیچ کشتی‌ای با پرچم اسرائیل در آن آب‌ها حرکت نمی‌کند. حتی کشتی‌هایی که به‌طور غیرمستقیم به اسرائیل مرتبط هستند نیز از این مسیر اجتناب می‌کنند.»
این اختلال نه تنها نرخ جهانی حمل‌ونقل را افزایش داده، بلکه برای برخی شرکت‌ها فرصتی برای سودآوری ایجاد کرده است.
رایدان گفته است: «برخی شرکت‌ها از این بحران بهره برده‌اند. یک شرکت کشتی‌رانی مستقر در سنگاپور حتی در طول درگیری یک سرویس جدید در دریای سرخ راه‌اندازی کرد. بازیگران بزرگ دیگری مانند مرسک هم از افزایش هزینه حمل و نقل سود برده‌اند، هرچند شرکت‌هایی مثل ام‌اس‌سی که کشتی‌هایشان هدف قرار گرفت، مجبور به عقب‌نشینی شدند.»
گزینه‌های محدود، فشار رو به افزایش
هم ریچارد کمپ و هم جاناتان سایه در گفت‌وگو با مدیا لاین از نحوه مدیریت بحران از سوی غرب انتقاد کرده و گفته‌اند در حالی که واشینگتن و لندن هیچ تمایلی به حمله زمینی به یمن ندارد، حملات هوایی نیز به تنهایی قادر به جلوگیری از حملات حوثی‌ها نخواهد بود.
به‌نوشته مدیا لاین، تا زمانی که حکومت ایران به حوثی‌ها اسلحه و آموزش بدهد و از آنها حمایت کند، این مشکل همچنان ادامه خواهد داشت.
ایوِت کوپر، وزیر کشور بریتانیا، نیز در واکنش به این موضوع گفت: «با یکی از بزرگ‌ترین عملیات مقابله با تهدیدهای دولتی و تروریستی در سال‌های اخیر مواجهیم و تحقیقات در این باره بسیار حیاتی است.»
در ابتدا اعلام شده بود که دو عملیات مجزا برای دستگیری پنج نفر، شامل چهار ایرانی در شهرهای سوئیندون، منچستر، استاک‌پورت، روچدیل و غرب لندن و یک گروه سه‌نفره با تابعیت ایرانی در لندن به دو توطئه مجزا در خاک این کشور مرتبط است و هر کدام از این گروه‌ها قصد داشتند مکانی مجزا را هدف بگیرند. اما با ادامه تحقیقات، یک مقام ارشد امنیتی بریتانیا اعلام کرده که پلیس این کشور در حال بررسی این فرضیه است که شاید هر دو عملیات تحت هدایت یک نهاد مشترک در جریان بوده است.
روزنامه تلگراف در گزارشی از نگرانی مقام‌های امنیتی بریتانیا بابت احتمال حمله «به یک مکان مشخص» خبر داد و نوشت: «گمانه‌زنی‌ها در این باره که ممکن است این عملیات تروریستی قصد هدف گرفتن یک کنیسه یا مکان دیگری مرتبط با جامعه یهودیان را داشته، افزایش یافته است.»
فعالیت بازوهای ترور جمهوری اسلامی در اروپا
این نخستین بار نیست که نام جمهوری اسلامی با عملیات تروریستی در بریتانیا گره خورده است. در سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی از تلاش عوامل جمهوری اسلامی برای هدف قرار دادن ایرانیان مقیم بریتانیا منتشر شد.
سازمان امنیت سوئد هم سال گذشته اعلام کرد که ممکن است جمهوری اسلامی در حمله به سفارت‌‌های اسرائیل در شهرهای استکهلم و کپنهاگ نقش داشته باشد.
سال ۱۹۹۷ اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی و دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی در وین به اتهام نقش داشتن در طراحی عملیات بمب‌گذاری در گردهمایی سازمان مجاهدین خلق در فرانسه بازداشت شد. سه سال بعد دادگاهی در بلژیک او را مجرم شناخت و به ۲۰ سال زندان محکوم کرد.
دستگاه‌های امنیتی کشورهای غربی بارها اعلام کرده‌اند که جمهوری اسلامی با استفاده از نیروهای نیابتی یا استخدام مهاجمان خارجی تلاش می‌کند با ارعاب و ترور صدای مخالفان خود را در خارج از مرزهای ایران خاموش کند یا سیاست‌های غرب در قبال خود را تحت تاثیر قرار دهد.
دن جارویس، معاون امنیتی وزیر کشور بریتانیا ماه گذشته با استناد به اسناد سازمان اطلاعات داخلی بریتانیا (ام‌آی۵) اعلام کرد این کشور از ابتدای سال ۲۰۲۲ تاکنون ۲۰ مورد تهدید بالقوه مرگبار برای شهروندان و ساکنان بریتانیا از سوی ایران را خنثی کرده است.
او همان زمان هشدار داده بود که ممکن است ایران در حال برنامه‌ریزی برای حمله‌هایی علیه یهودیان یا اهداف اسرائیلی باشد. جارویس این توطئه‌ها را بخشی از استراتژی آگاهانه حکومت ایران برای سرکوب منتقدان از طریق هراس‌افکنی خوانده بود.
مذاکره با غرب یا تهدید غرب از طریق ترور؟
پس از کشته شدن ابراهیم رئیسی، رییس دولت پیشین در جمهوری اسلامی و عبور مسعود پزشکیان از سد شورای نگهبان در انتخابات، بسیاری از ناظران پیشبینی می‌کردند که به دنبال شدت گرفتن ضعف اقتصادی، جمهوری اسلامی میخواهد از افزایش تنشها با غرب و کشورهای منطقه پیشگیری کند و مقدمات بهبود اقتصادی را فراهم آورد. با روی کار آمدن مسعود پزشکیان تلاشهایی برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با برخی کشورهای عربی و انجام مذاکراتی در زمینههای مختلف، از جمله مسئله هسته‌ای با غرب و به‌طور ویژه آمریکا انجام شد.
اما با وجود این تلاشها و طرح ادعای «تنشزدایی» از سوی مقامات جمهوری اسلامی، همچنان عملیات بازوهای ارعاب حکومت ایران و عملیات برونمرزی ترور ادامه دارد.