رکود غیرمنتظره اقتصاد ژاپن در سایه تعرفه‌های آمریکا؛ کاهش ۰.۷ درصدی تولید ناخالص داخلی
اقتصاد ژاپن در سه ماهه نخست سال جاری میلادی برای نخستین بار در یک سال گذشته با سرعتی بیش از پیش‌بینی‌ها کوچک شد.
خبرگزاری رویترز جمعه ۲۶ اردیبهشت با استناد به آمار رسمی دولت ژاپن گزارش داد روند بهبود اقتصاد این کشور «بسیار شکننده» است و در نتیجه سیاست‌های تجاری دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در معرض تهدید قرار گرفته است.
کاهش چشمگیر تولید ناخالص داخلی
بر اساس داده‌های اولیه دولت ژاپن، تولید ناخالص داخلی این کشور در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۵ با کاهش سالانه ۰.۷ درصدی مواجه شده است.
این رقم بیش از سه برابر انقباض ۰.۲ درصدی است که تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند.
این افت چشمگیر در حالی رخ می‌دهد که اقتصاد ژاپن در فصل پیشین روندی صعودی داشت و رشد قابل توجه ۲.۴ درصدی را ثبت کرده بود.
یوشیکی شینکه، اقتصاددان ارشد در موسسه تحقیقاتی «دای-ایچی لایف»، در همین رابطه گفت اقتصاد ژاپن به‌دلیل ضعف در صادرات و مصرف داخلی، از محرک‌های لازم برای رشد بی‌بهره است و در برابر شوک‌هایی مانند تعرفه‌های تجاری دولت ترامپ به‌شدت آسیب‌پذیر شده است.
دلایل اصلی کاهش رشد اقتصادی
این کاهش در پی رکود هزینه‌های مصرفی خانوارها و افت صادرات روی داده است؛ روندی که نشان می‌دهد حتی پیش از اعلام تعرفه‌های گسترده ترامپ در ۱۳ فروردین، صادرات ژاپن با کاهش روبه‌رو شده و نقش تقاضای خارجی در رشد اقتصادی این کشور تضعیف شده بود.
در مقیاس فصلی، اقتصاد ژاپن ۰.۲ درصد کوچک شده که با پیش‌بینی بازار مبنی بر انقباض ۰.۱ درصدی تفاوت دارد.
مصرف داخلی که بیش از نیمی از تولید اقتصادی ژاپن را تشکیل می‌دهد، در سه ماهه اول بدون تغییر بوده، در حالی که بازار در انتظار رشد ۰.۱ درصدی بود.
افزایش سرمایه‌گذاری و تاثیر تقاضای خارجی
هزینه‌های سرمایه‌ای ژاپن با رشد ۱.۴ درصدی، تنها نقطه روشن اقتصاد این کشور بوده و از پیش‌بینی ۰.۸ درصدی بازار فراتر رفته است.
این در حالی است که تراز منفی تجارت خارجی، با کاهش ۰.۶ درصدی صادرات و افزایش چشمگیر ۲.۹ درصدی واردات، به‌تنهایی ۰.۸ واحد درصد از رشد اقتصادی ژاپن کاسته است.
در مقابل، تقاضای داخلی با افزودن ۰.۷ واحد درصد به تولید ناخالص داخلی، نقش مثبتی در عملکرد اقتصادی ژاپن ایفا کرده است.
تاکشی مینامی، اقتصاددان ارشد در موسسه تحقیقاتی «نورین‌چوکین»، بر این باور است که افزایش سرمایه‌گذاری احتمالا نتیجه اقدامات پیشگیرانه پیش از اجرای تعرفه‌های تجاری ترامپ بوده است.
او افزود اقتصاد ژاپن شاید بتواند در سه‌ماهه آوریل تا ژوئن از رشد منفی پرهیز کند، اما همچنان فاقد شتاب و پویایی لازم خواهد بود.
چالش‌های پیش روی سیاست‌گذاران
سیاست‌های تجاری دولت آمریکا و آغاز جنگ تعرفه‌ها، بازارهای مالی بین‌المللی را متلاطم کرده و تصمیم‌گیری بانک ژاپن در مورد زمان و میزان افزایش نرخ بهره را با پیچیدگی بیشتری مواجه ساخته است.
بانک مرکزی ژاپن پس از پایان دادن به یک دهه سیاست‌های محرک اقتصادی در سال گذشته، در ماه ژانویه نرخ بهره را به ۰.۵ درصد افزایش داد.
با شدت گرفتن نگرانی‌ها از رکود جهانی در پی سیاست‌های تجاری ترامپ، بانک مرکزی ژاپن در نشست سیاست‌گذاری در اوایل اردیبهشت‌ماه، ناگزیر شد چشم‌انداز رشد اقتصادی خود را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
آمار ضعیف تولید ناخالص داخلی ممکن است فشارها بر شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن، را تشدید کند تا به خواسته‌های قانون‌گذاران برای کاهش مالیات یا تدوین بسته‌ای تازه از محرک‌های اقتصادی پاسخ دهد.