در حالی که گرتا تونبرگ، کنشگر سوئدی حامی محیط‌زیست، به‌همراه گروهی از کنشگران با کشتی موسوم به ائتلاف «ناوگان آزادی» از جنوب ایتالیا به‌سوی نوار غزه حرکت کرده، ارتش اسرائیل اعلام کرد که این ناوگان را زیر نظر دارد و در صورت لزوم «متناسب با شرایط» واکنش نشان خواهد داد.
تونبرگ، ۲۲ ساله، روز یکشنبه سوار بر کشتی «مدلین» از بندر کاتانیا در سیسیل به‌سمت غزه حرکت کرد. به گفته او، هدف این سفر، رساندن کمک‌هایی نمادین مانند شیر و پروتئین‌بار به مردم غزه است. او در تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده با پرچم فلسطین و چفیه دیده می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، برخی از فعالان همراه تونبرگ گفته‌اند که کشتی آن‌ها توسط پهپادهایی تحت نظر قرار گرفته، که به‌نظر می‌رسد متعلق به گارد ساحلی یونان باشد. با این حال، ارتش اسرائیل روز چهارشنبه تایید کرد که تحرکات این کشتی را دنبال می‌کند.
ماه گذشته، یک کشتی دیگر از همین ائتلاف که قرار بود تونبرگ را برای ماموریتی مشابه سوار کند، پیش از رسیدن به بندر مالت آسیب دید. برگزارکنندگان این ناوگان، اسرائیل را متهم کردند که با پهپاد به آن حمله کرده است.
ائتلاف «ناوگان آزادی» اعلام کرد که احتمال رسیدن کشتی آن‌ها به غزه بسیار پایین است، اما هدف از این سفر، اعتراض نمادین به محاصره نوار غزه توسط اسرائیل است.
دونالد ترامپ چهارشنبه ۱۴ خرداد نوشت: «همین حالا مکالمه تلفنی‌ام با رییس‌جمهور پوتین به پایان رسید. در این تماس که حدود یک ساعت و ۱۵ دقیقه طول کشید، درباره حمله اوکراین به هواپیماهای پارک‌شده روسیه و همچنین حملات مختلفی که از سوی دو طرف انجام شده، گفت‌وگو کردیم.»
ترامپ گفت که صحبتش با رییس‌جمهوری روسیه گفت‌وگوی خوبی بوده اما: «هنوز گفت‌وگویی نبود که به صلح فوری منجر شود. رییس‌جمهور پوتین با لحن قاطعی گفت که مجبور است به حمله اخیر به پایگاه‌های هوایی روسیه واکنش نشان دهد.»
از سوی دیگر ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، پیشنهاد برقرار شدن آتش‌بسی موقت میان این کشور و روسیه را مطرح کرد تا زمینه برای برگزاری دیدار احتمالی او با پوتین فراهم شود.
این در حالی است که پوتین گفته است: «با کسانی که بر ترور تکیه دارند، چه چیزی برای مذاکره باقی می‌ماند؟»
خبرگزاری رویترز به نقل از رییس‌جمهوری روسیه نوشت که حملات اخیر به پل‌ها در مناطق بریانسک و کورسک به منظور ایجاد اختلال در روند مذاکرات صلح انجام شده است.
او با اشاره به درخواست‌ها برای برگزاری نشست صلح گفته است: «آن‌ها خواهان نشست هستند اما در چنین شرایطی چگونه می‌توان جلسه‌ای برگزار کرد؟»
هم‌زمان، زلنسکی در سخنانی در کی‌یف، پایتخت اوکراین، با اشاره به این‌که مبادله اسرا میان اوکراین و روسیه ممکن است آخر همین هفته انجام شود، تاکید کرد ادامه مذاکرات سطح پایین در استانبول بی‌فایده است.
مسکو ۱۲ خرداد در دور دوم مذاکرات صلح با اوکراین به‌طور رسمی به این کشور اعلام کرد تنها در صورتی با پایان جنگ موافقت می‌کند که این کشور از بخش‌های بزرگی از سرزمین خود صرف‌نظر و با اعمال محدودیت‌هایی در توان نظامی خود موافقت کند.
اوکراین شروط روسیه برای صلح را معادل «تسلیم کامل» توصیف کرد.
زلنسکی همچنین در واکنش به گزارش‌ها درباره حمله پهپادی اوکراین به درون خاک روسیه، گفت نیمی از هواپیماهایی که در حمله به پایگاه‌های هوایی روسیه آسیب دیدند، قابل تعمیر نیستند.
به گفته او، اگر روسیه پیش از حمله با آتش‌بس موافقت کرده بود، حمله به هواپیماهای نظامی روسیه انجام نمی‌شد.
در همین حال سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، گفت مسکو همه گزینه‌ها را برای واکنش به حملات اوکراین به خاک روسیه در نظر دارد.
به گزارش خبرگزاری اینترفاکس، ریابکوف تاکید کرد تصمیم‌گیری درباره اقدامات تلافی‌جویانه برعهده وزارت دفاع روسیه خواهد بود.
تصاویر ماهواره‌ای از یک پایگاه هوایی روسیه که اندکی پس از حمله پهپادی اوکراین به آن در آخر هفته گذشته ثبت شده، نشان می‌دهد چندین بمب‌افکن راهبردی روسیه در این پایگاه نابود شده‌اند یا به‌شدت آسیب دیده‌اند.
سرویس امنیتی اوکراین مسئولیت حمله‌ها به چهار پایگاه نظامی روسیه را بر عهده گرفت و اعلام کرد در مجموع ۴۱ هواپیمای روسی هدف قرار گرفته‌اند.
حمایت دبیرکل ناتو از اوکراین
مارک روته، دبیرکل ناتو و رستم عمروف، وزیر دفاع اوکراین، چهارشنبه در دیداری پیش از نشست «گروه تماس دفاعی اوکراین» در مقر ناتو در بروکسل، بر تداوم حمایت نظامی از کی‌يف در کنار تلاش برای صلح تاکید کردند.
روته گفت: «آنچه باید به آن برسیم، صلحی پایدار و بادوام است.»
او از تلاش‌های دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، برای پایان دادن به این جنگ تمجید کرد و گفت خوشحال است که شخصا در این روند مشارکت دارد.
دبیرکل ناتو در ادامه گفت: «باید اطمینان حاصل کنیم که اوکراین آنچه را برای ادامه نبرد می‌خواهد، در اختیار دارد.»
عمروف با تاکید بر حمایت کشورش از طرح صلح ترامپ از ماه فوریه، گفت که گروه تماس دفاعی اوکراین نمادی از وحدت و پشتیبانی سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک از کی‌یف است.
او ابراز امیدواری کرد در نشست امروز خبرهای مثبتی اعلام و بار دیگر انسجام و استقامت اوکراین به نمایش گذاشته شود.
خبرگزاری رویترز چهارشنبه ۱۴ خرداد در گزارشی نوشت بلغارستان که در سال ۲۰۰۷ به اتحادیه اروپا پیوسته، حالا آماده است تا از اول ژانویه ۲۰۲۶ (۱۲ دی ۱۴۰۴) یورو را جایگزین «لف» کند. این تغییر، تبادلات تجاری را آسان‌تر می‌کند و به بلغارستان کرسی رای در شورای سیاست‌گذاری نرخ بهره بانک مرکزی اروپا می‌دهد.
امید به رشد گردشگری و تجارت
ایگور روگه، مدیر یک هتل در منطقه کوهستانی بانسکو در جنوب بلغارستان، از این تصمیم استقبال کرد.
او به رویترز گفت: «پیوستن به منطقه یورو باعث می‌شود ارزش واقعی ما برای بقیه کشورها شفاف‌تر شود ... و درک کنند که بلغارستان یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری زمستانی و تابستانی اروپاست.»
با وجود مزایای اقتصادی احتمالی، بسیاری از شهروندان بلغارستان نسبت به این تغییر بزرگ بدبین هستند.
به نوشته رویترز، فساد گسترده، نابرابری شدید درآمدی و بحران سیاسی چهار سالهای که منجر به چند انتخابات زودهنگام و دولت‌های ناپایدار شده، اعتماد عمومی به حاکمیت را تضعیف کرده است.
بر اساس نظرسنجی یوروبارومتر که ماه گذشته منتشر شد، ۵۰ درصد مردم بلغارستان مخالف پیوستن به منطقه یورو هستند، در حالی که این رقم در نوامبر گذشته ۴۶ درصد بود.
پتار گانف، پژوهش‌گر ارشد موسسه اقتصاد بازار بلغارستان، به رویترز گفت: «وقتی به نهادهای کشورتان اعتماد ندارید، تغییرات بزرگی مانند پیوستن به منطقه یورو سخت‌تر می‌شود.»
کمپین دولتی علیه شایعات و نارضایتی‌های خیابانی
تمِنوژکا پتکووا، وزیر دارایی بلغارستان، هفته گذشته در نشستی اعلام کرد استفاده از واحد پول یورو می‌تواند ثبات و سرمایه‌گذاری بیشتری به همراه داشته باشد و افزود که دولت به‌زودی کارزار آگاهی‌بخشی برای مقابله با اطلاعات نادرست راه خواهد انداخت.
او گفت: «یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، مبارزه با اخبار جعلی است.»
فروشگاه‌ها در بلغارستان هم‌اکنون قیمت‌ها را به‌صورت هم‌زمان به لِف و یورو نمایش می‌دهند تا مردم با نرخ تبدیل آشنا شوند. با این حال، مخالفت‌های سیاسی همچنان پابرجاست.
چهارشنبه، هزاران نفر از حامیان حزب راست افراطی «احیا» در برابر پارلمان بلغارستان در صوفیه تجمع کردند و با در دست گرفتن پرچم کشور، شعار «نه به استعمار یورویی» سر دادند.
فقر، نگرانی اصلی طبقات کم‌درآمد
با میانگین حقوق ماهانه حدود دو هزار و ۴۴۳ لِف (برابر با حدود هزار و ۴۲۰ دلار)، بلغارستان فقیرترین کشور اتحادیه اروپاست.
تحلیل‌گران می‌گویند مناطق روستایی در خارج از پایتخت این کشور بیش از دیگر نقاط از شوک تورمی آسیب خواهند دید.
نیکولا راگِو، یک بازنشسته ۷۵ ساله که در شهر پرنیک سبزی می‌فروشد، به رویترز گفت: «تغییر سخت خواهد بود ... مردم خیلی فقیر شده‌اند و وقتی خرید می‌کنند، باید پاپاسی‌ها (سِنت‌ها) را بشمارند نه یوروها را.»
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت خارجه چین چهارشنبه ۱۴ خرداد در واکنش به بیانیه روبیو گفت که آمریکا با این سخنان «به‌شدت در امور داخلی چین دخالت کرده» و حقیقت را «به‌طور مغرضانه‌ای تحریف کرده است».
سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد دولت این کشور «سال‌ها پیش درباره ناآرامی‌های سیاسی اواخر دهه ۱۹۸۰ به جمع‌بندی روشنی رسیده است».
وزیر خارجه آمریکا سه‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما شجاعت مردمان چین را که برای آزادی‌های بنیادین خود جان باختند، گرامی می‌داریم. حزب کمونیست چین می‌کوشد واقعیت‌ها را سانسور کند اما جهان هرگز آن واقعه را فراموش نخواهد کرد.»
در هنگ‌کنگ، جایی که پیشتر هزاران نفر برای برگزاری مراسم شمع‌افروزی به مناسبت سالگرد سرکوب تیان‌آن‌من در پارک ویکتوریا گرد هم می‌آمدند، نیروهای امنیتی به طور گسترده مستقر شدند و دست‌کم یک فعال دموکراسی‌خواه را بازداشت کردند.
برخی فعالان گفتند که طی هفته گذشته چندین بار از سوی پلیس امنیت ملی احضار یا در خیابان‌ها تحت تعقیب قرار گرفته‌اند.
هم‌زمان، لای چینگ‌ته، رییس‌جمهوری تایوان، در سالگرد این واقعه نوشت: «بزرگداشت چهارم ژوئن فقط برای سوگواری تاریخ نیست، بلکه برای زنده نگه داشتن این حافظه است. حکومت‌های اقتدارگرا می‌کوشند حقیقت را خاموش و تاریخ را فراموش کنند، اما جوامع دموکراتیک حقیقت را حفظ می‌کنند.»
کنسول‌گری استرالیا در هنگ‌کنگ نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور همچنان متعهد به دفاع از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی است و در کنار دیگر کشورها، یاد قربانیان چهارم ژوئن را گرامی می‌دارد.
گروه «مادران تیان‌آن‌من» هم با انتشار بیانیه‌ای خواستار شفاف‌سازی رسمی درباره آنچه در سال ۱۹۸۹ در پکن روی داد، شدند.
ژانگ شیان‌لینگ، مادر یکی از کشته‌شدگان، در پیامی ویدیویی گفت: «عاملان آن کشتار یکی پس از دیگری درگذشته‌اند اما مسئولیت پاسخ‌گویی با حکومت فعلی است که ادامه‌دهنده همان نظام حاکم است.»
کشتار میدان تیان‌آن‌من
در روزهای منتهی به چهارم ژوئن سال ۱۹۸۹، میدان تیان‌آن‌من به مرکز اعتراضات دانشجویی در پکن تبدیل شد. هزاران دانشجو و شهروند چینیِ خواهان اصلاحات سیاسی، مقابله با فساد و تحقق دموکراسی، در این میدان بست نشستند که با دستور مقام‌های حزب کمونیست، ارتش آزادی‌بخش خلق چین با تانک و گلوله به معترضان حمله کرد.
هیچ آمار رسمی‌ای از شمار کشته‌شدگان منتشر نشده اما تخمین‌ها از مرگ چند صد تا چند هزار نفر حکایت دارد. ده‌ها نفر نیز در پی این رویداد اعدام شدند.
از همان آغاز اعتراضات، مردم هنگ‌کنگ با معترضان پکن ابراز همبستگی کردند و برخی حتی پیش از وقوع کشتار، به پایتخت چین سفر کردند تا حمایت خود را نشان دهند.
در پی سرکوب خونین، هنگ‌کنگی‌ها نخستین کسانی بودند که برای کمک و نجات مجروحان و فراریان داوطلب شدند. شبکه‌ای زیرزمینی با نام «عملیات پرنده زرد» موفق شد حدود ۵۰۰ نفر از رهبران و معترضان در خطر را به‌طور مخفیانه به هنگ‌کنگ که در آن زمان مستعمره بریتانیا بود، منتقل کند.
از سال ۱۹۹۰، شهروندان هنگ‌کنگ هر ساله در پارک ویکتوریا برای قربانیان تیان‌آن‌من شمع روشن می‌کردند. مراسمی که تا سال ۲۰۱۹، با حضور گسترده مردم برگزار می‌شد و گاه شمار شرکت‌کنندگان در آن از ۱۸۰ هزار نفر فراتر می‌رفت.
با اعمال قانون امنیت ملی چین در هنگ‌کنگ، این مراسم ممنوع شد اما یاد تیان‌آن‌من همچنان در کشورهای مختلف زنده نگه داشته می‌شود.
آنکارا وعده داده است در بازسازی سوریه نقش‌آفرینی کند و زمینه بازگشت میلیون‌ها آواره سوری ناشی از جنگ داخلی را فراهم آورد. همچنین، ترکیه ماه گذشته نقش مهمی در لغو تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه سوریه ایفا کرد.
این کشور از زمان سرنگونی بشار اسد، رییس‌جمهوری پیشین سوریه در آذر ۱۴۰۳ به‌دست شورشیانی که برخی از آن‌ها سال‌ها از حمایت آنکارا برخوردار بودند، به یکی از متحدان کلیدی دولت جدید در دمشق تبدیل شده است. تحولی که به سلطه پنج دهه‌ای خاندان اسد بر سوریه پایان داد.
افزایش نفوذ ترکیه در دمشق موجب نگرانی اسرائیل شده و احتمال بروز رویارویی یا حتی درگیری میان این دو قدرت منطقه‌ای در این کشور را بالا برده است.
گولر در پاسخ مکتوب به سوالات خبرگزاری رویترز گفت که ترکیه و اسرائیل - که تازه‌ترین حملات هوایی خود به جنوب سوریه را سه‌شنبه شب انجام داده‌اند - همچنان در حال انجام گفت‌وگوهایی برای کاهش تنش هستند تا از بروز حوادث نظامی ناخواسته در سوریه جلوگیری شود.
او تاکید کرد اولویت کلی ترکیه در سوریه حفظ تمامیت ارضی و وحدت این کشور و نیز «پاک‌سازی آن از تروریسم» است و افزود: «آنکارا در این مسیر از دمشق حمایت می‌کند.»
گولر گفت: «ما ارائه خدمات آموزش نظامی و مشاوره را آغاز کرده‌ایم و هم‌زمان گام‌هایی برای افزایش ظرفیت دفاعی سوریه برداشته‌ایم.»
او جزییات بیشتری درباره این گام‌ها ارائه نکرد.
گولر که دو سال پیش به وسیله رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، به عنوان وزیر دفاع منصوب شد، گفت هنوز برای بحث درباره احتمال خروج یا جابه‌جایی بیش از ۲۰ هزار نیروی ترکیه‌ای مستقر در سوریه زود است.
آنکارا پس از چند عملیات فرامرزی در سالهای اخیر «علیه نیروهای کرد که آن‌ها را تروریست می‌داند»، کنترل بخش‌هایی از شمال سوریه را در دست گرفته و ده‌ها پایگاه در آن مناطق ایجاد کرده است.
گولر گفت: «ارزیابی مجدد این وضعیت تنها زمانی ممکن است که سوریه به صلح و ثبات برسد، تهدید تروریسم در منطقه به‌طور کامل برطرف شود، امنیت مرزهای ما به‌طور کامل تضمین گردد و بازگشت آبرومندانه مردمی که ناچار به فرار شدند، محقق شود.»
ترکیه که عضو ناتو است، در ماه‌های اخیر اسرائیل را متهم کرده با عملیات نظامی خود در سوریه مانع دست‌یابی این کشور به صلح و بازسازی می‌شود.
آنکارا همچنین از اواخر سال ۲۰۲۳ میلادی به شدت از حملات اسرائیل به غزه انتقاد کرده است.
با این حال، این دو قدرت منطقه‌ای در حال کار پشت پرده برای ایجاد یک سازوکار کاهش تنش در سوریه هستند.
گولر این گفت‌وگوها را «جلسات فنی برای ایجاد سازوکار جلوگیری از درگیری و پیشگیری از حوادث ناخواسته یا درگیری مستقیم و همچنین تشکیل یک ساختار ارتباطی و هماهنگی» توصیف کرد.
او گفت: «تلاش ما برای تشکیل این خط و عملیاتی کردن کامل آن ادامه دارد اما نباید فراموش کرد که این سازوکار کاهش تنش به معنای عادی‌سازی نیست.»
