جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی چگونه ممکن است پایان یابد؟
سناریوهای مختلفی پیش روی جنگ ایران و اسرائیل قرار دارد؛ از جمله شکست جمهوری اسلامی، عقب‌نشینی اسرائیل یا گسترش درگیری در منطقه.
پس از آغاز حملات گسترده اسرائیل به ایران و واکنش متقابل تهران، نشریه فارین پالیسی سناریوهایی برای پایان یافتن این درگیری ترسیم کرده که شامل تسلیم مشروط جمهوری اسلامی، گسترش درگیری به سطح منطقه و حتی جنگ بی‌پایان است.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام کرد تل‌آویو حملات خود را «تا زمانی که لازم باشد»، ادامه خواهد داد.
هدف اصلی این حملات، نابودی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و تخریب زیرساخت‌های نظامی در ایران است.
تهران در واکنش به عملیات نظامی گسترده اسرائیل، تعدادی پهپاد و موشک بالستیک به سمت خاک اسرائیل پرتاب کرد.
بر اساس تحلیل فارین پالیسی، علی‌رغم محدودیت‌های کنونی، ایران هنوز گزینه‌های مختلف تلافی‌جویانه در اختیار دارد؛ هرچند این امکانات نسبت به گذشته کاهش یافته است.
سناریوی تسلیم جمهوری اسلامی
نخستین احتمال این است که جمهوری اسلامی پس از چند حمله نمادین به اسرائیل و «انتقام‌گیری»، تلاش‌های آمریکا و جامعه بین‌المللی را برای آتش‌بس بپذیرد.
این سناریو نوعی تسلیم با حفظ ظاهر محسوب می‌شود.
این وضعیت شباهت زیادی دارد به آن‌چه حزب‌الله لبنان پس از حملات اسرائیل در پاییز ۲۰۲۴ پذیرفت. حملات ویرانگر اسرائیل به زیرساخت‌های نظامی همراه با کشتن گسترده فرماندهان ارشد، حزب‌الله را وادار کرد بدون واکنش موثر، آتش‌بس را بر اساس شرایط اسرائیل بپذیرد.
فارین پالیسی نوشت که جمهوری اسلامی اکنون در موقعیت مشابهی قرار دارد. حملات پهپادی و موشکی سال گذشته این کشور به اسرائیل بی‌نتیجه ماند، نیروهای نیابتی کلیدی آن به‌ویژه حزب‌الله، تضعیف شده‌اند و کشته شدن فرماندهان ارشد، ساختار نظامی جمهوری اسلامی را مختل کرده است.
فشار بین‌المللی و توقف حملات از سوی اسرائیل
در سناریویی دیگر، جمهوری اسلامی در مقابل حملات اسرائیل مقاومت می‌کند و حتی چند ضربه متقابل وارد می‌آورد اما فشار بین‌المللی اسرائیل را مجبور به توقف عملیات می‌کند.
در این حالت، تاسیسات هسته‌ای نطنز و سایر مراکز آسیب می‌بینند ولی ایران قادر است آن‌ها را به سرعت بازسازی کند.
در این الگو، اسرائیل ابتدا حمایت کوتاه‌مدت آمریکا و متحدان اروپایی را دریافت می‌کند اما این کشورها خواستار پایان هر چه سریع‌تر درگیری‌ها می‌شوند.
فارین پالیسی تاکید کرد اگرچه اسرائیل چندان به نظر اروپایی‌ها اهمیت نمی‌دهد اما نگران واکنش آمریکا، به‌ویژه دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده است.
خطر گسترش جنگ در منطقه
فارین پالیسی سناریوی سوم را که گسترش درگیری اسرائیل-ایران به جنگ منطقه‌ای است، محتمل‌تر می‌داند.
پیش از حملات اسرائیل، جمهوری اسلامی تهدید کرده بود در صورت وقوع درگیری، پایگاه‌های آمریکا در خاورمیانه را هدف قرار خواهد داد.
چنین حملاتی احتمال ورود ایالات متحده به جنگ را بسیار افزایش می‌دهد. همکاری امنیتی دیرپای آمریکا و اسرائیل ممکن است تهران را متقاعد کند که واشینگتن در اجرای عملیات با اسرائیل همکاری کرده است.
بر اساس این تحلیل، جمهوری اسلامی از نیروهای نیابتی خود در عراق، لبنان و یمن می‌خواهد تا به اسرائیل حمله کنند و در صورت ورود آمریکا به درگیری، این گروه‌ها اهداف آمریکایی را نیز به فهرست خود اضافه خواهند کرد.
جنگ بی‌پایان
چهارمین سناریو این است که جنگ هرگز به شکل رسمی به پایان نرسد. در این سناریو، اگرچه موج حملات گسترده اسرائیل ممکن است متوقف شود اما درگیری‌ها در سطح پایین‌تر برای ماه‌ها ادامه می‌یابد.
در این حالت، اسرائیل گهگاه به ایران حمله هوایی می‌کند و جمهوری اسلامی نیز گاهی موشک به سمت اسرائیل شلیک می‌کند. این وضعیت نه جنگ تمام‌عیار است و نه صلح.
بر اساس تحلیل فارین پالیسی، در میان حملات متقابل مداوم، ایران ممکن است برنامه هسته‌ای مخفی خارج از نظارت بین‌المللی را توسعه دهد.
اگر اسرائیل همه مراکز ذخیره اورانیوم غنی‌شده را هدف قرار ندهد، این کار برای تهران آسان خواهد بود.
این تحلیل همچنین ترکیبی از این سناریوها را نیز محتمل می‌داند. آتش‌بس ممکن است گام نخست به سوی توافق هسته‌ای باشد اما تهران همچنان انتقام‌جویی را به آینده موکول کند.
