دبیرکل حزبالله: در برابر تهدیدات اسرائیل خلع سلاح را نمیپذیریم
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله لبنان، اعلام کرد این گروه در برابر تهدیدهای اسرائیل تسلیم نخواهد شد و علیرغم فشارهایی که برای خلع سلاح وارد میشود، این گروه حمایت جمهوری اسلامی سلاحهای خود را زمین نخواهد گذاشت.
روزنامه بریتانیایی ساندیتایمز خبر داد به زودی گزارشی مستند درباره تجاوز و اعمال خشونت جنسی «گسترده و سازمانیافته» اعضای حماس در حمله هفتم اکتبر به اسرائیل و همچنین آزار جنسی گروگانها منتشر میشود.
این گزارش که از سوی کارشناسان اسرائیلی در حوزه جنسیت و حقوق تهیه شده، «داینا» نام دارد و قرار است سهشنبه ۱۷ تیر در اورشلیم منتشر شود. دولت بریتانیا در تامین بخشی از بودجه این مطالعه مشارکت داشته است.
هدف از تهیه این گزارش «مقابله با انکار، اطلاعات نادرست و سکوت جهانی» درباره رخدادهای هفتم اکتبر عنوان شده و به گفته دستاندرکارانش، میکوشد روایت تاریخی را اصلاح و تاکید کند که حماس از خشونت جنسی بهعنوان سلاحی تاکتیکی در جنگ استفاده کرده است.
این گزارش شامل شهادت ۱۵ گروگان سابق، یک بازمانده از تلاش برای تجاوز در جشنواره موسیقی سوپِرنووا و ۱۷ نفر دیگر است که یا خود شاهد خشونتها بودهاند یا روایتهایی را شنیدهاند.
در این گزارش اشاره شده که الگوهای مشخصی در شیوه اعمال خشونت جنسی نیروهای حماس در حمله هفتم اکتبر نمایان است.
از جمله این شواهد، پیدا شدن پیکر زنانی جوان است که کاملا برهنه یا نیمهعریان و با دستهای بسته به درختها یا تیرها بسته شده و با شلیک به ناحیه تناسلی و سر به قتل رسیده بودند.
بر اساس این گزارش، شواهدی نیز از «تجاوز گروهی» به شماری از قربانیان پیش از کشتن آنها وجود دارد.
برخی شاهدان گفتهاند قربانیان تیر خورده بودند و مهاجمان حتی پس از مرگ زنان «تلاش میکردند به آنها تجاوز کنند».
ساندیتایمز بر اساس این دادهها نوشت خشونت جنسی در حمله هفتم اکتبر «گسترده و سازمانیافته» بود و مواردی از تجاوز و تجاوز گروهی دستکم در شش مکان مختلف رخ داد.
در ادامه این گزارش آمده است: «خشونت جنسی در دوران اسارت نیز ادامه داشت؛ بسیاری از گروگانهای بازگشته گزارش دادهاند که برهنه شدهاند، مورد آزار جنسی، جسمی و کلامی و حمله جنسی قرار گرفتهاند و تهدید به ازدواج اجباری شدهاند.»
بر اساس این گزارش، اکثر قربانیان یا در حین این حملات جان خود را از دست دادهاند، یا به میزانی دچار آسیب روانی شدهاند که قادر به سخن گفتن نیستند.
انتقادها از «استاندارد دوگانه» نهادها و فعالان حقوق زنان درباره تجاوز اعضای حماس
به گفته ساندیتایمز، واکنش نهادهای بینالمللی مانند نهاد زنان سازمان ملل به گزارشها درباره خشونتهای جنسی حماس در حمله هفتم اکتبر منجر به شکلگیری خشمی عمومی شده بود.
از سوی دیگر، برخی امدادگران و فعالان استدلال کرده بودند حماس بهعنوان یک سازمان «اسلامی» مرتکب تجاوز جنسی نمیشود، درحالی که نمونههایی مشخص از داعش و بوکوحرام در این زمینه پیشتر اثبات شده بود.
همچنین برخی منتقدان گفتهاند این موضوع مورد استفاده «ابزاری» دولت اسرائیل برای «توجیه جنایات» خود در غزه قرار گرفته است.
روت هالپرین-کاداری، استاد دانشگاه در حوزه فمینیسم و عضو کمیته رفع تبعیض علیه زنان در سازمان ملل که گزارش داینا به ابتکار او تهیه شده، در همین زمینه گفت: «ما احساس میکنیم که از سوی سایر زنان در سراسر جهان نادیده گرفته شدهایم. اگر استاندارد این است که حرف بازماندگان و شاهدان را باور کنیم، هیچ بهانهای برای سکوت وجود ندارد.»
این فعال حقوق زنان تاکید کرد در این مورد «استاندارد متفاوتی» به کار گرفته شد و قربانیان در «جریان سیاسیکاری» گم شدند.
او افزود: «اینکه بسیاری سکوت یا حتی آنچه اتفاق افتاد را انکار کردند، بسیار ناامیدکننده و شکستی جدی در حقوق بشر بینالمللی بود.»
سال گذشته میلادی، چند نهاد بینالمللی از جمله نماینده ویژه سازمان ملل در امور پیشگیری از خشونت جنسی، کمیسیون مستقل سازمان ملل و دادگاه کیفری بینالمللی گزارشهایی منتشر کردند که همگی بر وجود شواهدی از خشونت جنسی، از جمله تجاوز گروهی، در حمله هفتم اکتبر تاکید داشتند.
در همین راستا، تهیهکنندگان گزارش داینا از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، خواستهاند هیاتی حقیقتیاب اعزام کند و حماس را در فهرست سیاه گزارش سالانه مربوط به استفاده از خشونت جنسی بهعنوان سلاح جنگی قرار دهد.
در سوی دیگر، گروهی از فلسطینیان که نیروهای امنیتی و شهرکنشینان اسرائیلی را به ضرب و شتم و سوءاستفاده جنسی متهم کردهاند، اسفندماه ۱۴۰۳ در نشستی در مقر سازمان ملل در ژنو شهادت خود را ارائه دادند.
یک کمیته سازمان ملل نیز ۲۳ اسفند سال گذشته اسرائیل را به اعمال خشونت جنسی علیه ساکنان غزه متهم کرد.
رحیم پور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ترور رهبری منجر به عملیاتهای ترور در پنج قاره جهان از جمله داخل ایالتهای آمریکا میشود.»
او با اشاره به اینکه عملیات ترور علیه خامنهای، عین خودزنی و بزرگترین اشتباه قرن خواهد بود، نوشت: «این معنای به آتش کشیدن کل منطقه و سپس آغاز سلسله عملیاتهای پیاپی و تمامنشدنی در پنج قاره جهان از جمله داخل ایالتهای آمریکا علیه منافع آمریکا و همدستانش است.»
ازغدی با تاکید بر اینکه آن روز «آغاز پایان تاریخ استعمار در منطقه است»، ادامه داد: دنیا «ملت امام حسین» را در آینده بیشتر خواهد شناخت.
سارا فلاحی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: «فرانسویها بدانند برجامهای مدنظر آنها محقق نخواهد شد و ما اجازه نمیدهیم در مورد حق توانمندی هستهای و موشکی کشورمان اظهار نظر کنند.»
او ادامه داد: «ارتقای سطح دفاعی خواسته و مطالبه مردمی بوده و اگر شکی در این زمینه بود، با توجه به رخدادهای اخیر برطرف شده است.»
یاسر ابوشباب، رهبر گروه مسلح ابوشباب در غزه، تایید کرد نیروهایش «در سطحی مشخص» با ارتش اسرائیل همکاری میکنند.
گروه ابوشباب در مناطق تحت کنترل نظامی اسرائیل در نوار غزه مانند رفح فعالیت میکند.
رهبر این گروه یکشنبه ۱۵ خرداد در مصاحبه با رادیوی عربیزبان مکان (رسانه رسمی اسرائیل) گفت نیروهایش جوانانی «با اصالت فلسطینیاند» که در قلب غزه زندگی میکنند و به هیچ ایدئولوژی یا جریان سیاسیای وابسته نیستند.
این نخستین مصاحبه زنده رهبر این گروه بود. پیشتر تنها فایلهای صوتی ضبط شده از بیانیههای او منتشر شده بود یا پاسخها از طریق ایمیل ارائه میشد.
ابوشباب گفت: «ما طعم تلخی و بیعدالتی را که از سوی حماس بر ما تحمیل شد، چشیدهایم و بر خودمان واجب دانستهایم که با این تجاوز مقابله کنیم. درگیری با حماس را منتفی نمیدانیم و حتی احتمال جنگ داخلی را هم، به هر قیمتی که باشد، رد نمیکنیم.»
او در این مصاحبه برای نخستین بار تایید کرد نیروهایش «در سطح مشخصی» با ارتش اسرائیل همکاری دارند و گفت: «پیش از این، هیچوقت مانند حالا که در مناطق تحت کنترل اسرائیل هستیم، امنیت نداشتیم. ما وارد این مناطق شدیم و عملیاتهایی فراتر از انتظار انجام دادیم.»
ابوشباب افزود: «تا زمانی که هدف، پشتیبانی و کمک از سوی ارتش اسرائیل باشد و نه بیشتر، وقتی ماموریتی در پیش داریم، آنها را مطلع میکنیم. فقط در همین حد. و بعد عملیات نظامی را خودمان انجام میدهیم.»
آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع پیشین اسرائیل و از مخالفان دولت فعلی، ۱۵ خرداد گفته بود که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بهصورت یکجانبه با انتقال سلاح به قبیله ابوشباب موافقت کرده است.
او ابوشباب را «گروهی از جنایتکاران و بزهکاران» خواند که «با داعش همپوشانی دارند».
نتانیاهو، همان روز این موضوع را تایید کرد و گفت: «در مشورت با مقامهای امنیتی، از قبایلی در غزه که مخالف حماس هستند، استفاده کردیم .... این اقدام جان سربازان اسرائیلی را نجات میدهد.»
روزنامه لبنانی الاخبار، نزدیک به حزبالله، پیشتر به نقل از منابعی در حماس گزارش داده بود ابوشباب حدود ۳۰۰ عضو دارد که ۵۰ نفر آنها مستقیما از سوی رهبر این گروه جذب شدهاند.
بر اساس این گزارش، سایر اعضای این گروه از سوی سرویس اطلاعاتی تشکیلات خودگردان فلسطین استخدام شدهاند.
شیرین عبادی، برنده نوبل صلح، با اشاره به خروج خامنهای از مخفیگاهش نوشت: «وظیفه نابودی اسرائیل را چه کسی به جمهوری اسلامی سپرده بود تا هزینه آن را مردم بیپناه و بیپناهگاه، با جان و مال خود بپردازند؟»
او ادامه داد: «خامنهای با اختفای ۲۳ روزه و پس از آن با درخواست سرود ایران به صورت نوحه، شخصا نرمش قهرمانانه به خرج داد و بر تمام آرمانهای شیعی خود پاگذاشت. در تاریخ خواهند نوشت، که او دیکتاتوری هم عصر صدام حسین، قذافی و مبارک بود اما سر سوزنی عزت نفس نداشت.» شیرین عبادی افزود: «او بر خلاف سایر دیکتاتورها که دستکم به خودشان باور داشتند، قدرت را گدایی میکرد و برخلاف تمام آرمانهایی که پیشتر فریادشان میزد، در شب عاشورا با خندهای بر لب در میان گروهی دستنشانده حاضر شد.» او در پایان اضافه کرد: «خامنهای بیرنگ و ادای عزا، با لبخندی نشان از رضایت کشته شدن مردم غیرنظامی، از گودال مخفیگاهش بیرون آمد تا بگوید یزید زمانه، هنوز زنده است. حالا نوبت ماست تا در کنار مردم به او بگوییم «مقاومت مردم نیز هنوز زنده است.»
قاسم یکشنبه ۱۵ تیر همزمان با مراسم عاشورا در یک سخنرانی تلویزیونی خطاب به هزاران هوادار حزبالله در جنوب بیروت گفت: «تهدید [اسرائیل] باعث نخواهد شد ما تسلیم را بپذیریم.»
او اضافه کرد: «ما هم برای صلح و هم برای رویارویی با اسرائیل آمادهایم. از ما نخواهید که قبل از عقبنشینی اسرائیل، سلاحهایمان را زمین بگذاریم.»
قاسم که پس از کشته شدن حسن نصرالله در حمله اسرائیل جایگزین او شد، تاکید کرد برای خلع سلاح حزبالله ابتدا باید «تجاوزگری اسرائیل» متوقف شود.
رهبران سیاسی لبنان که پس از جنگ سال گذشته میان اسرائیل و حزبالله به قدرت رسیدند، بارها بر انحصار سلاح در دست دولت تاکید کردهاند. آنها در عین حال خواستار پایبندی اسرائیل به آتشبسی هستند که در نوامبر گذشته به درگیریها پایان داد.
خبرگزاری رویترز ۱۳ تیر به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد این گروه فرآیند بازنگری گسترده در راهبردش را آغاز کرده و در حال بررسی کاهش نقش نظامی خود است، هرچند هنوز تصمیمی برای خلع سلاح کامل نگرفته است.
پیشتر نیز منابع آگاه به شبکه العربیه گفته بودند با وجود اظهارات مکرر قاسم درباره بازسازی ساختار داخلی این گروه، حزبالله با کاهش چشمگیر توان نظامی و انسانی خود روبهرو شده است.
تمجید دبیرکل حزبالله از حمایتهای خامنهای
نعیم در ادامه سخنرانی خود در مراسم عاشورا، از مواضع علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در قبال حزبالله قدردانی کرد و افزود خامنهای با «شجاعت، ایمان، حمایت و راهنمایی خود از ما پشتیبانی کرده است.»
او افزود: «درود من به ملت ایران که ایستادگی کرد و مانع از رسیدن اسرائیل به اهدافش شد».
۲۶ خرداد، نشریه اکونومیست در گزارشی با اشاره به درگیری میان اسرائیل و ایران و احتمال مداخله نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی نوشت حزبالله شاید چارهای جز کنار ماندن از این جنگ نداشته باشد.
اکونومیست افزود توان نظامی حزبالله محدود شده و تحولات سیاسی داخلی نیز دست و پای این گروه را بسته است.
بر اساس اظهارات پیشین حسن نصرالله، این گروه تا اکتبر ۲۰۲۱ حدود ۱۰۰ هزار نیروی نظامی آموزشدیده در اختیار داشت.
با این حال، شبکه العربیه به نقل از منابع آگاه گزارش داد در جریان جنگ اخیر با اسرائیل، حدود ۱۰ هزار نفر از نیروهای حزبالله از خدمت خارج شدهاند و شمار فعلی نیروهای این گروه به حدود ۶۰ هزار نفر کاهش یافته است.
آینده حزبالله چه خواهد بود؟
سخنرانی اخیر قاسم در حالی ایراد شد که انتظار میرود تام باراک، فرستاده ویژه آمریکا، دوشنبه ۱۶ تیر وارد بیروت شود.
به گفته یک مقام لبنانی که نخواست نامش فاش شود، مقامهای لبنانی قرار است پاسخ خود را به درخواست باراک مبنی بر خلع سلاح حزبالله تا پایان سال جاری میلادی ارائه دهند.
مقامهای لبنانی میگویند در حال برچیدن زیرساختهای نظامی حزبالله در جنوب کشور در نزدیکی مرز اسرائیل هستند.
اسرائیل با وجود آتشبس، همچنان به حملات خود به برخی مواضع حزبالله ادامه داده و میگوید دولت لبنان بهاندازه کافی برای خلع سلاح این گروه اقدام نکرده است.
بر اساس توافق آتشبس، حزبالله موظف بود نیروهای خود را به شمال رودخانه لیتانی، در حدود ۳۰ کیلومتری مرز اسرائیل، عقب براند.
در مقابل، اسرائیل نیز متعهد شده بود نیروهایش را بهطور کامل از خاک لبنان خارج کند؛ با این حال، همچنان در پنج منطقه راهبردی، حضور نظامی دارد.
حزبالله اکنون با بحران مالی شدید و همچنین فشار فزاینده واشینگتن برای خلع سلاح و کاهش نفوذ سیاسیاش پس از روی کار آمدن دولتی جدید در لبنان رو بهرو است.
از سوی دیگر، سقوط بشار اسد، متحد اصلی حزبالله در دمشق، یکی از مسیرهای کلیدی انتقال تسلیحات از ایران به لبنان را مختل کرده است.