اولین سفر وزیر امور خارجه حکومت جدید سوریه به مسکو؛ احمد الشرع به روسیه دعوت شد
اسعد شیبانی، وزیر امور خارجه سوریه، در سفر به مسکو با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه دیدار کرد. در جریان این دیدارها، اعلام شد که احمد الشرع رییسجمهوری موقت سوریه به نشستی که قرار است در روسیه برگزار شود، دعوت شده است.
جان کلی، دیپلمات ارشد آمریکا در سازمان ملل متحد، اعلام کرد که دونالد ترامپ رییسجمهوری ایالات متحده خواستار دستیابی به توافقی برای پایان جنگ روسیه در اوکراین تا یک هفته آینده است.
کلی پنجشنبه ۹ مرداد در نشست شورای امنیت سازمان ملل گفت: «روسیه و اوکراین باید برای آتشبس و برقراری صلح پایدار مذاکره کنند. زمان توافق فرارسیده است. ترامپ بهروشنی اعلام کرده که این توافق باید تا ۸ اوت (۱۷ مردادماه) به نتیجه برسد.»
او تاکید کرد که ایالات متحده آماده است در صورت لزوم، اقدامات بیشتری برای تضمین صلح اتخاذ کند.
کاهش مهلت روسیه برای آتشبس در اوکراین
پیشتر دونالد ترامپ در جریان سفر خود به اسکاتلند گفت که از ولادیمیر پوتین ناامید شده و مهلت ۵۰ روزهای را که برای توافق جنگ اوکراین اعلام کرده، کاهش خواهد داد.
ترامپ در دیدار با نخستوزیر بریتانیا با بیان اینکه هیچ پیشرفتی در زمینه صلح اوکراین مشاهده نکرده گفت دلیلی برای انتظار بیشتر وجود ندارد و یک مهلت ۱۰ یا ۱۲ روزه را برای توافق تعیین میکند.
رییس جمهوری آمریکا اضافه کرد اگر با روسیه به توافق نرسیم تحریمهای ثانویه علیه این کشور اعمال خواهیم کرد.
پس از این دیدار، ترامپ ۷ مرداد اعلام کرد اگر روسیه ظرف ده روز آینده اقدامی برای پایان دادن به جنگ در اوکراین نکند، ایالات متحده اعمال تعرفهها و تحریمهای تازهای علیه مسکو را آغاز خواهد کرد.
ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران در هواپیمای ریاستجمهوری (ایرفورس وان) تصریح کرد که هیچ پاسخی از طرف روسیه دریافت نکرده و تاکید کرد که اعمال محدودیتها از جمله تحریمهای ثانویه، با هدف فشار بر مسکو، از ۱۰ روز دیگر آغاز خواهد شد.
او همچنین گفت که نگران تاثیر این تحریمها بر بازار جهانی نفت نیست، چرا که آمریکا با افزایش تولید داخلی میتواند اثرات آن را جبران کند.
عزای عمومی در کییف در پی حملات روسیه
کاسته شدن از مهلت تعیین شده از سوی ترامپ برای آتشبس در شرایطی است که روسیه به حملات خود به اوکراین ادامه میدهد.
روسیه پیش از طلوع آفتاب پنجشنبه موجی از موشکها و پهپادها را به سوی کییف شلیک کرد. بنا بر اعلام مقامهای پایتخت اوکراین، در این حمله ۱۲ نفر از جمله یک پسر ششساله کشته و ۱۳۵ نفر دیگر زخمی شدند.
بیش از ۱۲۰۰ پلیس و نیروی امدادگر به پیامدهای این حمله رسیدگی کردند و وزارت کشور اوکراین اعلام کرد که عملیات جستوجو برای یافتن افراد زیر آوار تا ساعت ۴:۳۰ بعدازظهر پنجشنبه ادامه داشت.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، گفت که روسیه بیش از ۳۰۰ پهپاد و ۸ موشک شلیک کرده است.
او در پیام خود در اپلیکیشن تلگرام نوشت: «امروز جهان بار دیگر پاسخ روسیه به خواست ما برای صلح را دید. بنابراین، صلح بدون قدرت ممکن نیست.»
مقامهای شهری جمعه را عزای عمومی برای قربانیان این حمله اعلام کردند.
وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که در این حمله، فرودگاههای نظامی، انبارهای مهمات اوکراین، و همچنین تاسیساتی را هدف قرار داده و منهدم کرده که بهگفته این وزارتخانه، با «مجتمع نظامی-صنعتی کییف» مرتبط بودند.
دفتر نخستوزیری اسرائیل اعلام کرد که دیدار بنیامین نتانیاهو با استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، آغاز شده است. بر اساس اطلاعیه این دفتر، محور گفتوگوی دو طرف، وضعیت غزه و مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی خواهد بود.
دفتر نخستوزیری اسرائیل پنجشنبه ۹ مرداد دو عکس از گفتوگوی نتانیاهو و ویتکاف منتشر کرد. اما هنوز جزئیات بیشتری درباره این نشست ارائه نشده است.
اسحاق هرتزوگ، رییس جمهوری اسرائیل، نیز در بیانیهای از ویتکاف استقبال کرد و او را میانجیگر کلیدی در تلاشهای جاری برای دستیابی به آتشبس و آزادی گروگانها توصیف کرده است.
یک مقام آمریکایی چهارشنبه اعلام کرده بود که ویتکاف در این سفر «با مقامات مختلف دیدار خواهد کرد تا درباره گامهای بعدی برای رسیدگی به وضعیت غزه گفتوگو کند.»
انتظار میرود ویتکاف در جریان این سفر، بازدیدی نادر از نوار غزه داشته باشد.
او قرار است از مراکز توزیع کمک های انسانی که توسط بنیاد مشترک آمریکا و اسرائیل اداره می شود، بازدید کند.
این دومین سفر ویتکاف به غزه در سال جاری است.
این نماینده ویژه ترامپ پیشتر در اواخر دی از گذرگاه نتساریم در نوار غزه بازدید کرده بود و به بالاترین مقام آمریکایی در بیش از یک دهه گذشته تبدیل شد که وارد این منطقه میشود.
ترامپ خواستار تسلیم حماس شد
اندکی پس از ورود ویتکاف به اسرائیل، دونالد ترامپ رییسجمهوری آمریکا در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «سریعترین راه برای پایان دادن به بحران انسانی در غزه این است که حماس تسلیم شود و گروگانها را آزاد کند.»
مذاکرات غیرمستقیم آتشبس میان اسرائیل و گروه مسلح فلسطینی حماس، که هفته گذشته در دوحه برگزار شد، بدون نتیجه پایان یافت و هر دو طرف یکدیگر را عامل بنبست معرفی کردند.
اختلافات عمده همچنان درباره مسائلی مانند میزان خروج نظامیان اسرائیلی از غزه باقی مانده است.
ویتکاف در حالی به اسرائیل رسید که این کشور با فشارهای بینالمللی فزایندهای بابت ویرانیهای گسترده در غزه و محدودیت در ارسال کمکهای بشردوستانه مواجه است.
کانادا نیز اخیرا به جمع کشورهایی پیوسته که اعلام کردهاند فلسطین را به عنوان یک کشور به رسمیت خواهند شناخت.
همزمان با سفر ویتکاف، یوهان وادفول، وزیر امور خارجه آلمان، اعلام کرد که به رسمیت شناختن فلسطین بیشتر در پایان مذاکرات برای یک راهحل دوکشوری معنا دارد اما این روند باید از هماکنون آغاز شود.
وادفول پنجشنبه ۹ مرداد، اندکی پیش از سفرش به اسرائیل و سرزمینهای فلسطینی، در بیانیهای اعلام کرد: «یک راهحل مذاکره شده دوکشوری همچنان تنها مسیری است که میتواند به مردم در هر دو سوی منازعه، زندگیای همراه با صلح، امنیت و کرامت ببخشد.»
با وجود مخالفت دولت آمریکا و اسرائیل برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در موقعیت کنونی، یوهان وادفول، وزیر خارجه آلمان، اعلام کرد که به رسمیت شناختن فلسطین بیشتر در پایان مذاکرات برای یک راهحل دوکشوری معنا دارد اما این روند باید از هماکنون آغاز شود.
وادفول پنجشنبه ۹ مرداد، اندکی پیش از سفرش به اسرائیل و سرزمینهای فلسطینی، در بیانیهای اعلام کرد: «یک راهحل مذاکره شده دوکشوری همچنان تنها مسیری است که میتواند به مردم در هر دو سوی منازعه، زندگیای همراه با صلح، امنیت و کرامت ببخشد.»
او افزود: «برای آلمان، بهرسمیت شناختن کشور فلسطین بیشتر در پایان این روند قرار دارد اما چنین روندی باید از هماکنون آغاز شود.»
با این حال، وزیر خارجه آلمان هشدار داد که برلین نسبت به «اقدامات یکجانبه» واکنش نشان خواهد داد.
این اظهارات در حالی است که فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، سهشنبه هفتم مرداد در یک کنفرانس خبری در کنار عبدالله دوم، پادشاه اردن، در برلین گفت که بهرسمیت شناختن کشور فلسطین باید بهعنوان یکی از آخرین گامها در چارچوب راهحل دوکشوری مورد مذاکره در نظر گرفته شود.
او تاکید کرد که آلمان بهشدت به این هدف پایبند است و با شرکای بینالمللی برای احیای روند صلح همکاری میکند.
با این حال، برلین نسبت به دیگر کشورهای اروپایی موضعی محتاطانه در مورد به رسمیت شناختن کشور فلسطین در پیش گرفته است.
کانادا آخرین قدرت غربی است که اعلام کرده کشور فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت.
همزمان با تشدید بحران انسانی در نوار غزه، آلمان اعلام کرد دو فروند هواپیمای این کشور ماموریتهای پرتاب هوایی کمکهای بشردوستانه از اردن به غزه را انجام میدهند.
پرتاب هوایی کمکهای بشردوستانه در غزه
سفر فرستاده ترامپ به اسرائیل
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده، پنجشنبه به اسرائیل رفت تا تلاشها برای دستیابی به آتشبس در غزه را احیا کرده و به بحران انسانی در این منطقه فلسطینی رسیدگی کند.
مذاکرات غیرمستقیم آتشبس میان اسرائیل و گروه مسلح فلسطینی حماس که هفته گذشته در دوحه برگزار شد، به بنبست رسید. طرفین یکدیگر را مسئول این شکست میدانند و همچنان بر سر موضوعاتی چون میزان خروج نیروهای اسرائیلی از غزه اختلاف دارند.
ویتکاف قرار است با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل دیدار کند.
رویترز به نقل از منبعی آگاه گزارش داد که اسرائیل چهارشنبه به اصلاحات جدید حماس در طرح پیشنهادی ایالات متحده پاسخ داده است.
این طرح شامل آتشبس ۶۰ روزه و آزادی گروگانها در برابر آزادی زندانیان فلسطینی است.
حماس هنوز بهصورت رسمی درباره این پاسخ اسرائیل اظهارنظر نکرده است.
اسرائیل اظهارات اخیر مقامات فرانسه، بریتانیا و کانادا را که اعلام کردهاند ممکن است کشور مستقل فلسطین را به رسمیت بشناسند محکوم کرده و چنین اقدامی را به منزله پاداش دادن به حماس برای حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تلقی کرده است.
در حمله حماس به اسرائیل هزار و ۲۰۰ نفر کشته شدند و نیروهای حماس ۲۵۱ گروگان را به غزه بردند؛ رخدادی که آغازگر جنگ فعلی شد.
از آن زمان تاکنون، به گفته مقامات بهداشتی حماس، دهها هزار فلسطینی در عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه، کشته شدهاند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که دانشمندان چینی پیشنهاد استفاده از لیزر و خرابکاری در ماهوارههای استارلینک متعلق به ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی را مطرح کردهاند، زیرا آنان چنین ماهوارههایی را تهدیدی جدی علیه پکن تلقی میکنند.
بر اساس این گزارش که پنجشنبه ۹ مرداد منتشر شد، استفاده از زیردریاییهای مخفی مجهز به لیزرهای ضدماهوارهای، خرابکاری در زنجیره تامین و به خدمت گرفتن ماهوارههای تهاجمی، تنها بخشی از راهکارهایی هستند که دانشمندان چینی برای مقابله با استارلینک پیشنهاد دادهاند.
آسوشیتدپرس نوشت بررسیهایش نشان میدهد این دانشمندان وابسته به دولت و ارتش چین که نگران استفاده احتمالی استارلینک از سوی دشمنان این کشور در درگیریهای نظامی و جاسوسی هستند، دهها مقاله در مجلات علمی عمومی منتشر کردهاند که به روشهای شناسایی و نابودی ماهوارههای ماسک میپردازند.
استارلینک چیست و چرا چین نگران است؟
استارلینک، مجموعهای عظیم از ماهوارههای مدار پایین است که اتصال سریع، ارزان و فراگیر اینترنت را حتی در مناطق دورافتاده فراهم میکند.
در شرایطی که چین از بزرگترین سرکوبگران آزادی بیان و آزادی دسترسی به اینترنت در جهان است، پژوهشگران چینی معتقدند چنین دستاوردی تهدیدی جدی برای دولت چین و منافع راهبردی آن است.
آسوشیتدپرس افزود که این نگرانی عمدتا ناشی از «روابط نزدیک شرکت ماسک با نهادهای اطلاعاتی و دفاعی ایالات متحده و نیز رشد روزافزون نفوذ جهانی آن» است.
در مقالهای از دانشگاه ملی فناوری دفاعی چین در سال ۲۰۲۳ آمده است: «با یکپارچهسازی فناوری استارلینک در داراییهای فضایی نظامی آمریکا برای کسب برتری راهبردی، کشورهای دیگر بیش از پیش این سامانه را تهدیدی امنیتی در حوزههای هستهای، فضایی و سایبری تلقی میکنند.»
نگرانی از استارلینک فراتر از چین
چین تنها کشوری نیست که نگران استارلینک است.
به نوشته آسوشیتدپرس، برخی از متحدان سنتی ایالات متحده نیز از واگذاری زیرساختهای کلیدی ارتباطی و منبع احتمالی عظیمی از دادهها به شرکتی متعلق به ماسک به عنوان «یک تاجر خارجی غیرقابل پیشبینی با وفاداریهای نامشخص»، ابراز نگرانی کردهاند.
همچنین، علاقه روزافزون ماسک به مداخله در سیاست داخلی آمریکا و دیگر کشورها نیز به این نگرانیها دامن زد.
پیشتر و در بحبوحه حملات اسرائیل به اهداف مختلف در ایران، جمهوری اسلامی با طرح شکایتی رسمی در سازمان ملل، شرکت اینترنت ماهوارهای استارلینک را به فعالیت غیرقانونی در قلمرو حاکمیتی خود متهم کرد.
در نامه شکایت تهران که در گزارشی در خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران به آن اشاره شد، آمده است که فعالیت استارلینک «بدون داشتن مجوزهای لازم» در ایران، مصداق نقض مقررات جهانی ارتباطات رادیویی است.
جوزف عون، رییسجمهور لبنان، از گروه مسلح شیعی حزبالله و سایر احزاب سیاسی خواست تا سلاحهای خود را به ارتش این کشور تحویل دهند.
عون، پنجشنبه ۹ مرداد در یک سخنرانی تلویزیونی در مقر وزارت دفاع لبنان گفت: «بر عهده تمامی احزاب سیاسی است که این فرصت تاریخی را بدون تردید غنیمت شمارند و برای منحصر شدن سلاح در دست ارتش و نیروهای امنیتی - و نه هیچکس دیگر - تلاش کنند.»
گروه مسلح حزبالله بارها با این خواسته مخالفت کرده اما ایالات متحده در ماههای اخیر فشارها را برای خلع سلاح حزبالله افزایش داده است.
حزبالله که در پی جنگ اخیرش با اسرائیل به شدت آسیب دیده، میگوید درخواستها برای خلع سلاح این گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی، به نفع اسرائیل است.
طرح لبنان به آمریکا ارائه میشود
پنج منبع آگاه به رویترز گفتهاند که ایالات متحده از بیروت خواسته تا تصمیمی رسمی در کابینه برای خلع سلاح حزبالله اتخاذ کند.
این منابع آگاه افزودند که آمریکا خواسته این تصمیم پیش از آنکه مذاکرات برای توقف عملیات نظامی اسرائیل در لبنان از سر گرفته شود، اتخاذ شود.
عون اعلام کرد پیشنهادی به واشینگتن ارائه شده که هفته آینده در کابینه مطرح خواهد شد.
این پیشنهاد شامل درخواست برای توقف حملات اسرائیل به لبنان و عقبنشینی نیروهای اسرائیلی از مواضعی است که در جنوب لبنان اشغال شده است.
همچنین، در این پیشنهاد آمده است که حزبالله باید سلاحهای خود را به ارتش لبنان تحویل دهد.
بر اساس این طرح، سالانه مبلغ یک میلیارد دلار به مدت ۱۰ سال برای حمایت از ارتش و نیروهای امنیتی لبنان اختصاص داده میشود.
این طرح شامل برنامهای برای برگزاری یک کنفرانس بینالمللی در اواخر سال جاری میلادی برای حمایت از تلاشهای بازسازی در لبنان است.
واکنش حزبالله
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، چهارشنبه گفت: «کسانی که خواهان تحویل سلاح هستند، در عمل خواهان تحویل آن به اسرائیلاند. ما تسلیم اسرائیل نخواهیم شد.»
جنگ اخیر میان حزبالله و اسرائیل باعث از بین رفتن بخش عمدهای از رهبری این گروه از جمله حسن نصرالله، کشته شدن هزاران تن از نیروهای آن و بیخانمان شدن دهها هزار نفر از حامیانش به دلیل تخریب خانههایشان شد.
رویترز نوشت با وجود اینکه حزبالله به طور علنی از تحویل کامل سلاحهایش خودداری کرده اما در محافل داخلی خود، کاهش بخشی از زرادخانهاش را مورد بررسی قرار داده است.
قاسم همچنین گفت: «کسانی که در سطح داخلی، جهانی یا عربی خواهان خلع سلاح هستند، به پروژه اسرائیل خدمت میکنند.»
او ادامه داد که ایالات متحده خواهان حذف موشکها و پهپادهای حزبالله است زیرا این تجهیزات، اسرائیل را میترسانند.
متهم کردن آمریکا از سوی حزبالله
قاسم، فرستاده ویژه آمریکا، توماس باراک را متهم کرد که بهجای تامین امنیت لبنان، صرفا برای منافع اسرائیل خواهان خلع سلاح حزبالله است.
طبق این طرح، حزبالله باید ظرف چهار ماه کاملا خلع سلاح شود و در مقابل، نیروهای اسرائیلی از چندین موضع اشغالی در جنوب لبنان خارج شده و حملات هوایی اسرائیل نیز متوقف شود.
بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی سوریه (سانا)، پوتین پنجشنبه نهم مرداد از شیبانی و هیئت همراه او در کرملین استقبال کرد، اما جزئیات بیشتری از این دیدار ارائه نشد.
سفر شیبانی به مسکو، نخستین سفر یک مقام ارشد از دولت جدید سوریه به روسیه از زمان سرنگونی بشار اسد، متحد دیرینه مسکو، در ماه دسامبر گذشته است. بشار اسد در حال حاضر در روسیه زندگی میکند اما اطلاعاتی درباره وضعیت او در دست نیست.
توافق برای بازنگری توافقهای پیشین
الشبانی در یک نشست خبری مشترک با همتای روس خود اظهار داشت که سفر او به مسکو با هدف «آغاز گفتوگویی ضروری بر اساس درسهای گذشته برای ترسیم آینده» صورت گرفته است.
او گفت که با لاوروف توافق کردهاند دو کمیته مشترک برای بازنگری توافقهای پیشین میان سوریه و روسیه تشکیل دهند.
الشبانی افزود: «فرصتهای زیادی برای ساختن سوریهای متحد و نیرومند وجود دارد، و ما امیدواریم روسیه در این مسیر در کنار ما باشد.»
دعوت از الشرع برای سفر به مسکو
لاوروف اعلام کرد که مسکو مایل است احمد الشرع در نشست آتی بین روسیه و کشورهای عضو اتحادیه عرب که قرار است دو ماه و نیم دیگر در مسکو برگزار شود، شرکت کند.
او گفت: «ما امیدواریم که رییسجمهوری الشرع بتواند در نخستین نشست سران روسیه و اتحادیه عرب که برای ۱۵ اکتبر برنامهریزی شده است، شرکت کند.»
الشرع که پیشتر ریاست شاخه سوریه القاعده را بر عهده داشت، در ماه دسامبر گذشته با رهبری مخالفان مسلح وارد دمشق شد و دولت جدیدی را تشکیل داد. بشار اسد از پایتخت گریخت و در روسیه پناهندگی دریافت کرد.
تلاش روسیه برای حفظ روابط با دمشق
از آن زمان، مسکو تلاش کرده روابط خود را با مقامات جدید سوریه از جمله ارائه حمایتهای دیپلماتیک در برابر حملات هوایی اسرائیل به خاک سوریه حفظ کند.
وزیر امور خارجه روسیه از مقامات سوری به دلیل تضمین امنیت دو پایگاه نظامی روسیه در این کشور و همچنین حمایت از لغو تحریمهای بینالمللی علیه سوریه قدردانی کرد.
در ماه مه، وزیر امور خارجه روسیه هشدار داده بود که «پاکسازی قومی» اقلیتهای مذهبی سوریه از سوی «گروههای افراطی و شبهنظامی» در جریان است.