انجمن بینالمللی پژوهشگران نسلکشی: اقدامات اسرائیل در غزه مصداق نسلکشی است
«انجمن بینالمللی پژوهشگران نسلکشی» در قطعنامهای اعلام کرد معیارهای حقوقی لازم برای اثبات ارتکاب نسلکشی به دست اسرائیل در غزه محقق شده است. این قطعنامه با حمایت ۸۶ درصد اعضای رایدهنده به تصویب رسید. اسرائیل همواره این اتهام را رد کرده و اقداماتش را «دفاع از خود» میداند.
وزارت امور خارجه آمریکا به تمام سفارتخانهها و کنسولگریهای این کشور اعلام کرد که صدور ویزا برای همه متقاضیانی که گذرنامه فلسطینی دارند تا اطلاع ثانوی معلق شود. به این ترتیب سفر برای درمان، ادامه تحصیل، تجارت یا دیدار با اقوام، دستکم بهصورت موقت، برای فلسطینیها متوقف شده است.
نیویورکتایمز، به نقل از چهار مقام آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن با این رسانه مصاحبه کردهاند، نوشته است که ابلاغیه وزارت امور خارجه آمریکا روز ۱۸ اوت (۲۷ مرداد) برای سفارتخانهها ارسال شد.
به گفته آنها، بر اساس این ابلاغیه ورود بسیاری از فلسطینیهای مهاجر و فلسطینیهای ساکن در کرانه باختری به ایالات متحده با انواع ویزاهای غیرمهاجرتی دستکم بهطور موقت ممنوع شده است.
این مقامهای آمریکایی همچنین گفتند که در روزهای اخیر به افسران کنسولی دستور داده شد که ویزای غیرمهاجرتی متقاضیانِ دارای گذرنامه فلسطینی را با استناد به بند جی-۲۲۱ قانون مهاجرت و تابعیت سال ۱۹۵۲ رد کنند.
به نقل از نیویورکتایمز وقتی از این بند استفاده میشود که بررسیهای بیشتری درباره متقاضی نیاز باشد. مقامهای پیشین آمریکایی به این رسانه گفتهاند که استفاده گسترده از این بند «در عمل معادل با رد کامل» درخواست ویزای فلسطینیهاست.
این محدودیتها شامل فلسطینیهای دارای تابعیت دوگانه که از گذرنامههای دیگر استفاده میکنند یا کسانی که قبلا ویزا گرفتهاند، نمیشود.
این سیاستِ تازه فراتر از محدودیتهایی است که پیشتر برای متقاضیان دریافت ویزا از غزه اعلام شد. دولت آمریکا ۲۵ مرداد اعلام کرد که صدور ویزای بازدیدکننده برای حدود دو میلیون فلسطینی ساکن باریکه غزه را متوقف کرده است.
علاوه بر این، وزارت امور خارجه ایالات متحده هفته پیش گفت که با هدف «پاسخگو نگه داشتن تشکیلات خودگردان و سازمان آزادیبخش فلسطین» و به دلیل «پایبند نبودن آنها به تعهداتشان در مسیر چشمانداز صلح» به مقامهای فلسطینی برای حضور در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل ویزا نخواهد داد.
در چارچوب بزرگترین کارزار دریایی برای شکستن محاصره غزه، ناوگانی از کشتیهای حامل مواد غذایی، آب و دارو به همراه گروهی از فعالان حامی فلسطین از بندر بارسلون به سوی نوار غزه حرکت کردند.
پایگاه خبری تایمز اسرائیل یکشنبه ۹ شهریور گزارش داد فعالان حاضر در «ناوگان جهانی صمود» خواستار عبور امن و ایجاد گذرگاه دریایی بشردوستانه برای رسیدن به غزه شدهاند.
این رسانه به نقل از سازماندهندگان این کارزار نوشت این کاروان دریایی متشکل از حدود ۲۰ کشتی با نمایندگانی از ۴۴ کشور است و در روزهای آینده کشتیهای دیگری از بنادر ایتالیا و تونس به آن خواهند پیوست.
«صمود» واژهای عربی به معنای پایداری، استقامت و ایستادگی است. این اصطلاح در گفتمان فلسطینی بهویژه برای توصیف ماندگاری مردم در سرزمین خود با وجود فشارها و دشواریها به کار میرود.
گرتا تونبرگ، فعال محیط زیست سوئدی که پیشتر بهدلیل مشارکت در اقدامی مشابه بازداشت و از اسرائیل اخراج شده بود، بار دیگر به این کارزار پیوسته است.
شهردار پیشین بارسلون نیز در این ناوگان حضور دارد.
سخنگوی ناوگان جهانی صمود در مصاحبه با تلویزیون دولتی اسپانیا گفت حدود ۷۰ کشتی قرار است در مرحله نهایی سفر به غزه مشارکت داشته باشند.
او افزود این ناوگان احتمالا ۲۳ یا ۲۴ شهریور به غزه خواهد رسید.
تونبرگ خردادماه همراه با دیگر فعالان ضد اسرائیلی با قایق «مدلین» به سوی غزه حرکت کرد، اما پیش از رسیدن به ساحل، کماندوهای نیروی دریایی اسرائیل آن را متوقف کردند.
در همان زمان، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در واکنش به توقیف کشتی مدلین از سوی ارتش اسرائیل، این فعال سوئدی را «فردی عجیب» و «عصبانی» توصیف کرد و پیشنهاد داد که او در یک «کلاس مدیریت خشم» شرکت کند.
وزیر دفاع اسرائیل نیز تونبرگ و دیگر سرنشینان کشتی مدلین را «یهودستیز» و «سخنگوی تبلیغات حماس» خواند.
۳۱ مرداد، یک نهاد جهانی وابسته به سازمان ملل برای نخستین بار بهطور رسمی تایید کرد بخشهایی از نوار غزه وارد قحطی شدهاند و احتمالا این بحران گسترش خواهد یافت.
«کمیته بینالمللی پایش قحطی» موسوم به «آیپیسی» در گزارش خود هشدار داد بیش از نیم میلیون نفر از ساکنان غزه با گرسنگی فاجعهبار روبهرو هستند و بسیاری از آنها در معرض مرگ ناشی از سوءتغذیه قرار دارند.
اسرائیل در پاسخ اعلام کرد گزارش این نهاد بر پایه «منابع وابسته به حماس» تنظیم شده است.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، اعلام کرد ابوعبیده، سخنگوی گردانهای عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس، در حمله اخیر اسرائیل به نوار غزه کشته شده است.
کاتز یکشنبه ۹ شهریور در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ابوعبیده در غزه از پا درآمد و به دیدار همه اعضای ناکام محور شرارت از ایران، غزه، لبنان و یمن در اعماق جهنم فرستاده شد.»
او از ارتش و آژانس امنیت اسرائیل (شین بت) بابت انجام این عملیات قدردانی کرد.
وزیر دفاع اسرائیل همچنین هشدار داد: «بهزودی با تشدید نبرد در غزه، بسیاری دیگر از همدستان [ابوعبیده] در جنایت - قاتلان و متجاوزان حماس - به او خواهند پیوست.»
اسرائیل شامگاه هشتم شهریور در حملهای هوایی، آپارتمانی در محله ریمال در شهر غزه را هدف قرار داد.
رسانههای وابسته به حماس ساعاتی پس از این رویداد نوشتند حمله اسرائیل به محله الرمال، پنج کشته و چندین زخمی برجای گذاشته است.
شبکه خبری العربیه نیز به نقل از یک منبع فلسطینی گزارش داد سخنگوی حماس و تمامی افراد حاضر در آن آپارتمان، در حمله اسرائیل جان خود را از دست دادهاند.
شامگاه هشتم شهریور، ارتش و آژانس امنیت اسرائیل از حملهای هوایی به یک «مقام ارشد حماس» در شهر غزه خبر داده بودند.
به گفته مقامهای اسرائیلی، در این عملیات تدابیری برای کاهش تلفات غیرنظامیان اتخاذ شده است؛ از جمله استفاده از تسلیحات نقطهزن، پایش هوایی منطقه و بهرهگیری از دادههای اطلاعاتی تکمیلی.
این عملیات را میتوان از مهمترین ضربات علیه حماس در هفتههای اخیر دانست، زیرا ابوعبیده در میان بخشی از جامعه فلسطینی بهعنوان نماد مقاومت در برابر اسرائیل شناخته میشد.
ابوعبیده که نام واقعی او حذیفه سمیر عبدالله الکحلوت بود، همواره در پیامها و اظهارات رسانهای خود با چهرهای پوشیده با چفیه قرمز ظاهر میشد.
او از چندین حمله ارتش اسرائیل جان سالم به در برده بود.
ابوعبیده از جمله آخرین چهرههای باقیمانده از رهبری نظامی حماس در تهاجم مرگبار هفتم اکتبر به شمار میرفت.
در حال حاضر، تنها دو فرمانده ارشد دیگر در این سطح شناسایی شدهاند: عزالدین الحداد، فرمانده تیپ شهر غزه و رائد سعد، رییس اداره عملیات حماس.
اعضای حماس هفتم اکتبر ۲۰۲۳ با حمله به جنوب اسرائیل، حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۶۳ هزار کشته و ۱۵۹ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
بر اساس آخرین برآوردهای مقامهای اسرائیلی، حدود ۲۰ گروگان دیگر در غزه در اسارت به سر میبرند و پیکر حدود ۳۰ گروگان نیز در اختیار حماس قرار دارد.
هفتم شهریور، ابوعبیده در آخرین پیام خود به اسرائیل هشدار داده بود از تصرف شهر غزه خودداری کند.
اسرائیل اعلام کرده با هدف افزایش فشارها بر حماس قصد دارد کنترل کامل نوار غزه را در دست بگیرد و این عملیات را از شهر غزه آغاز کرده است.
نیروهای اسرائیلی در طول شب از هوا و زمین حومه شهر غزه را بمباران کردند و خانوادههای بیشتری را از منطقه بیرون راندند. کابینه اسرائیل به ریاست بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، یکشنبه نهم شهریور تشکیل جلسه داد.
ارتش اسرائیل شنبه شب هشتم شهریور اهداف متعددی را در غزه هدف قرار داد. اسرائیل از جمعه مناطقی در شهر غزه را «منطقه نبرد خطرناک» اعلام کرده است.
نتانیاهو یکشنبه گفت که ارتش اسرائیل «اجرای» تصمیم اخیر کابینه «برای شکست حماس و بازگرداندن همه گروگانها» را آغاز کرده است. نشریه تایمز اسرائیل نوشت این اهداف مدتهاست که اهداف اعلامشده جنگ در غزه بودهاند، اما به نظر میرسد نتانیاهو به تصمیم پیشروی برای فتح شهر غزه از سوی ارتش اسرائیل اشاره میکند.
مقامهای بهداشتی محلی به رویترز گفتند یکشنبه دستکم ۱۸ نفر، از جمله ۱۳ نفر هنگام تلاش برای گرفتن غذا در نزدیکی یک مرکز کمکرسانی، بر اثر تیراندازی و حملات اسرائیل کشته شدند.
دفتر سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد در حال بررسی این گزارشهاست.
محله شیخ رضوان، یکی از بزرگترین محلههای شهر غزه، از شنبه تاکنون زیر آتش توپخانه و حملات هوایی اسرائیل بوده و ساکنان آن به سوی غرب شهر فرار کردند.
تخلیه شهر پیش از آغاز حمله گسترده
اسرائیل قصد دارد پیش از ورود گستردهتر نیروهای زمینی جمعیت غیرنظامی را تخلیه کند.
به گزارش رویترز، ارتش اسرائیل طی سه هفته گذشته بهتدریج حملات خود در اطراف شهر غزه را تشدید کرده و هفتم شهریور نیز وقفههای موقت در حملات را که برای ورود کمکهای بشردوستانه ایجاد شده بود، پایان داد و این منطقه را «منطقه نبرد خطرناک» اعلام کرد.
رزیک صلاح، پدر دو کودک از محله شیخ رضوان، به رویترز گفت: «آنها در حال خزیدن به قلب شهری هستند که صدها هزار نفر در آن پناه گرفتهاند؛ از شرق، شمال و جنوب پیشروی میکنند و همزمان از هوا و زمین بمباران میکنند تا مردم را بترسانند و وادار به ترک شهر کنند.»
یک مقام اسرائیلی گفت کابینه امنیتی نتانیاهو قرار است عصر یکشنبه درباره مراحل بعدی عملیات برای تصرف شهر غزه گفتوگو کند؛ شهری که نتانیاهو آن را «آخرین پایگاه حماس» توصیف کرده است.
با این حال رویترز نوشته «انتظار نمیرود حمله تمامعیار تا چند هفته آینده آغاز شود.»
میرجانا اسپلایاریچ، رییس صلیب سرخ، معتقد است تخلیه جمعیت از شهر غزه، موجی گسترده از جابهجایی ایجاد خواهد کرد؛ جابهجایی که هیچ منطقه دیگری در نوار غزه توان جذب آن را در شرایط کمبود غذا، سرپناه و دارو ندارد.
به گفته منابع محلی، اکنون حدود نیمی از جمعیت بیش از دو میلیون نفری غزه در شهر غزه حضور دارند و تنها چند هزار نفر توانستهاند به مناطق مرکزی و جنوبی بروند.
گروه حماس سرانجام مرگ محمد سنوار، فرمانده شاخه نظامی خود در غزه را تایید کرد؛ چند ماه پس از آنکه اسرائیل مدعی شد او در حملهای هوایی در ماه مه کشته شده است.
بهگزارش خبرگزاری رویترز، حماس روز شنبه با انتشار تصاویری از محمد سنوار در کنار دیگر رهبران کشتهشده این گروه، آنها را «شهید» توصیف کرد اما جزئیاتی درباره نحوه کشتهشدن او ارائه نداد.
محمد سنوار، برادر کوچکتر یحیی سنوار رهبر حماس، بود؛ فردی که بهعنوان یکی از طراحان اصلی حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ علیه اسرائیل شناخته میشد و اسرائیل یک سال بعد او را در جریان نبردی در غزه کشت. پس از مرگ یحیی، برادرش محمد به یکی از چهرههای اصلی رهبری شاخه نظامی حماس ارتقا یافت.
تایید مرگ محمد سنوار اکنون تغییر در ساختار فرماندهی حماس را بهدنبال خواهد داشت. بهنوشته رویترز، نزدیکترین همکار او، عزالدین حداد، که مسئولیت عملیات حماس در شمال غزه را بر عهده دارد، عملاً فرماندهی شاخه نظامی این گروه در سراسر نوار غزه را در دست خواهد گرفت.
اسرائیل در ماه مه اعلام کرده بود که در حملهای هوایی محمد سنوار را هدف قرار داده است، اما تا امروز هیچ تایید رسمی از سوی حماس وجود نداشت. این تاخیر در تایید خبر، بهگفته تحلیلگران، نشاندهنده حساسیت شدید حماس نسبت به حفظ روحیه نیروهایش در بحبوحه جنگ بوده است.
به گزارش رویترز، اسرائیل سنوارها را بخشی از هسته اصلی فرماندهی حماس میدانست که پس از حمله ۷ اکتبر، در مرکز تصمیمگیریهای نظامی این گروه قرار داشتند. کشتهشدن یحیی و محمد سنوار، بهگفته کارشناسان، ضربهای سنگین به ساختار فرماندهی این گروه در غزه محسوب میشود.
رویترز یادآور شد که همزمان با ادامه درگیریها، تغییرات در ردههای بالای حماس میتواند مسیر آینده این گروه را پیچیدهتر کند، بهویژه در شرایطی که فرماندهان جدید باید علاوه بر جنگ با اسرائیل، با فشارهای داخلی و کاهش منابع نیز روبهرو شوند.
حماس چگونه پس از حدود دو سال جنگ همچنان قدرت را در غزه حفظ کرده است؟
با گذشت نزدیک به دو سال از جنگ اسرائیل و حماس، این گروه با وجود تخریب زیرساختها، ترور رهبران و محاصره شدید همچنان قدرت غالب در غزه باقی مانده است. بهگزارش مدیا لاین، حماس نهتنها به اداره مناطق تحت کنترل خود و پرداخت بخشی از حقوق اعضا ادامه میدهد، بلکه توانسته شبکه اجتماعی و ایدئولوژیک عمیقی را حفظ کند. مایکل میلشتاین میگوید حماس صرفاً یک گروه نظامی نیست، بلکه نهادی ریشهدار است که از طریق خیریهها، مساجد و انجمنها نفوذ گستردهای ایجاد کرده است.
از منظر نظامی، حماس تاکتیکهای چریکی و واحدهای کوچک را جایگزین ساختارهای بزرگ کرده و با استفاده از تونلهای زیرزمینی جابهجایی نیروها و سلاح را ادامه میدهد. منابع مالی این گروه از ذخایر نقدی صدها میلیون دلاری، اخذ مالیات، فروش کالا و حتی انحراف کمکهای بشردوستانه تأمین میشود.
میلشتاین و احسان عطایا تاکید میکنند که انسجام رهبری و هماهنگی داخلی-خارجی پابرجاست. به گفته آنان، استراتژی حماس نه پیروزی سریع بلکه فرسایش اسرائیل و تحمیل هزینههای سنگین برای ادامه جنگ است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ملانی اُبراین، رییس این انجمن، دوشنبه ۱۰ شهریور گفت: «این بیانیهای قطعی از سوی متخصصان مطالعات نسلکشی است درباره اینکه آنچه در غزه جریان دارد، مصداق نسلکشی محسوب میشود.»
این انجمن که حدود ۵۰۰ عضو دارد، از زمان تاسیس در سال ۱۹۹۴ تاکنون ۹ بار رویدادهایی را بهعنوان نسلکشی به رسمیت شناخته است.
در این قطعنامه همچنین آمده است که سیاستها و اقدامات اسرائیل در غزه با تعریف نسلکشی در ماده دوم کنوانسیون ۱۹۴۸ سازمان ملل برای پیشگیری و مجازات جنایت نسلکشی مطابقت دارد.
این انجمن از اسرائیل خواست «فورا تمامی اقداماتی را که مصداق نسلکشی، جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت علیه فلسطینیان در غزه است، متوقف کند»؛ از جمله حملات و کشتار غیرنظامیان بهویژه کودکان، ایجاد قحطی، جلوگیری از ارسال کمکهای بشردوستانه، خشونتهای جنسی و تولیدمثلی، و آوارگی اجباری.
اسرائیل هنوز به این قطعنامه واکنشی نشان نداده، اما پیشتر تاکید کرده که عملیاتش در غزه برای دفاع از خود در برابر تهاجم هفتم اکتبر حماس انجام میشود؛ حملهای که به مرگ هزار و ۲۰۰ نفر و اسارت بیش از ۲۵۰ نفر انجامید.
بنا بر اعلام مقامهای حماس، از زمان آغاز مناقشه کنونی حملات اسرائیل به غزه موجب مرگ دستکم ۶۳ هزار نفر، تخریب بیشتر ساختمانها و آوارگی مکرر تقریبا همه ساکنان این باریکه شده است.
نهادهای بینالمللی همچنین هشدار دادهاند بخشهایی از غزه با قحطی مواجه هستند. اسرائیل این گزارشها را رد میکند.
اسماعیل الثوابته، رییس دفتر رسانهای دولت حماس در غزه، از بیانیه انجمن پژوهشگران نسلکشی استقبال کرد و آن را تایید «مستنداتی» دانست که «پیشتر در دادگاههای بینالمللی ارائه شده است».
او افزود: «این قطعنامه مسئولیت حقوقی و اخلاقی را بر دوش جامعه جهانی میگذارد تا برای توقف جنایت و حمایت از غیرنظامیان اقدام فوری کند.»
سرگئی واسیلیف، استاد حقوق بینالملل از هلند، نیز در مصاحبه با رویترز به این قطعنامه اشاره کرد و گفت: «این ارزیابی حقوقی اکنون در میان دانشگاهیان، بهویژه در حوزه مطالعات نسلکشی، به جریان اصلی تبدیل شده است.»
پیش از این، برخی نهادهای حقوق بشری بینالمللی و شماری از سازمانهای غیردولتی اسرائیلی با انتقاد از کارزار نظامی در غزه، اسرائیل را به ارتکاب نسلکشی متهم کرده بودند.
هفته گذشته نیز صدها کارمند دفتر کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل از فولکر تورک خواستند جنگ غزه را بهصراحت بهعنوان «نسلکشی در حال وقوع» توصیف کند.