رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، اعلام کرد مذاکراتی برای آزادی گروگان‌ها با حماس در جریان است و هشدار داد اگر این گروه آنها را آزاد نکند، با «عواقب سختی» مواجه خواهد شد. او همچنین احتمال داد برخی گروگان‌ها جان خود را از دست داده باشند.
این ویدیو که جمعه ۱۴ شهریور منتشر شد، گای گیل‌بوع-دلال و آلون اوهل، دو گروگان اسرائیلی از ۴۸ گروگانی را نشان می‌دهد که همچنان در دست حماس در غزه به سر می‌برند و تصور می‌شود ۲۰ نفر از آنان هنوز زنده باشند.
نیروهای مسلح فلسطینی تحت رهبری حماس در هفتم اکتبر سال ۲۰۲۳ حمله فرامرزی بی‌سابقه‌ای را به مناطق جنوبی اسرائیل انجام دادند که در جریان آن ۱۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر دیگر به گروگان گرفته شدند.
این حمله آغازگر جنگ کنونی غزه بود که به گفته مقامات بهداشت محلی، تاکنون بیش از ۶۴ هزار فلسطینی در غزه کشته شده‌اند؛ بیشتر مناطق نوار ویران شده و ساکنان آن با بحرانی انسانی روبه‌رو هستند.
ویدیویی که جمعه منتشر شد، گیل‌بوع-دلال را خسته و فرسوده نشان می‌دهد که حدود سه‌ونیم دقیقه سخن می‌گوید. او در بخشی از ویدیو درون یک خودرو دیده می‌شود که تاریخ ۲۸ اوت روی آن درج شده است.
او می‌گوید که در شهر غزه همراه چند گروگان دیگر نگه‌داری می‌شود و از کشته شدن در حمله اسرائیل به این شهر هراس دارد.
گیل‌بوع-دلال پیش‌تر در ویدئویی در فوریه دیده شده بود که مجبور بود تماشاگر آزادی گروگان‌های دیگر تحت یک آتش‌بس موقت باشد. گروگان‌هایی که بعدها آزاد شدند، گفته‌اند که مجبور شده بودند متن دیکته‌شده گروگان‌گیران را بخوانند.
دیدبان حقوق بشر حماس و گروه شبه‌نظامی دیگری در غزه را به دلیل انتشار ویدئوهای گروگان‌ها محکوم کرده و آن را رفتاری غیرانسانی دانسته که مصداق جنایت جنگی است. مقامات اسرائیلی نیز این ویدئوها را جنگ روانی توصیف کرده‌اند.
پیام نتانیاهو
پس از انتشار این ویدیو تبلیغاتی که پس از ۷۰۰ روز اسارت این دو گروگان صورت گرفت، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در پیامی به خانواده‌هایشان، ضمن دلداری و ابراز همدردی، بر موضع قاطع اسرائیل در قبال پایان دادن به جنگ تاکید کرد.
نتانیاهو در این گفت‌وگو، ویدیو منتشرشده را «تروریستی و بی‌رحمانه» خواند و به خانواده‌های این گروگان‌ها اطمینان داد که این اقدامات «دست‌های ما را نخواهد بست» و اسرائیل را از رسیدن به اهداف خود باز نخواهد داشت.
نخست‌وزیر اسرائیل مجددا پنج شرط اصلی کشورش برای پایان دادن به جنگ را تکرار کرد: «آزادی کامل تمامی گروگان‌ها: شامل افراد زنده و اجساد»، «خلع سلاح حماس: انحلال کامل توان نظامی این گروه»، «غیرنظامی‌سازی نوار غزه: پاکسازی کامل منطقه از هرگونه تجهیزات نظامی»، «کنترل امنیتی اسرائیل بر نوار غزه: تضمین امنیت بلندمدت منطقه» و «تشکیل دولت جایگزین: ایجاد یک نهاد غیرنظامی در غزه که تهدیدی برای اسرائیل نباشد».
نخست‌وزیر اسرائیل با تاکید بر اینکه حماس نمی‌تواند با انتشار ویدیوهای تحریک‌آمیز، اراده اسرائیل را تضعیف کند، اعلام کرد: «ارتش اسرائیل مصمم است تا زمانی که تمامی این شروط محقق نشوند، به عملیات خود ادامه دهد.»
کنترل اسرائیل بر ۴۰ درصد شهر غزه
نخست‌وزیر اسرائیل، ماه گذشته به ارتش دستور داد بزرگ‌ترین مرکز شهری غزه، یعنی شهر غزه را تصرف کند؛ اقدامی که دولت آن را آخرین سنگر حماس می‌خواند.
یک سخنگوی ارتش اسرائیل پنجشنبه گفت اکنون حدود ۴۰ درصد از شهر، که پیش از جنگ نزدیک به یک میلیون نفر جمعیت داشت، در کنترل آن‌هاست.
ارتش اسرائیل جمعه یک برج بلندمرتبه در غرب شهر را بمباران کرد. ارتش گفت که این ساختمان توسط حماس استفاده می‌شد و پیشاپیش به غیرنظامیان هشدار داده شده بود.
مدیریت ساختمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که این مکان تنها برای اسکان فلسطینیان آواره از جنگ به کار می‌رفته و هرگونه استفاده غیرنظامی دیگر را رد کرد.
در سراسر غزه، وزارت بهداشت اعلام کرد روز جمعه ۳۰ فلسطینی کشته شدند که ۲۰ نفرشان در شهر غزه بودند.
تظاهرات در اسرائیل
ده‌ها هزار اسرائیلی هر هفته تظاهراتی برگزار کرده‌اند و خواستار پایان جنگ برای آزادی گروگان‌ها شده‌اند. صدها نفر جمعه نیز به مناسبت ۷۰۰ روز اسارت گروگان‌ها در میدانی در تل‌آویو گرد آمدند.
پس از انتشار ویدیوی دو گروگان اسرائیلی، یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، در شبکه ایکس از مذاکره‌کنندگان اسرائیلی خواست گفت‌وگوها برای توافق آزادی گروگان‌ها را از سر بگیرند.
گروگان‌هایی که تاکنون آزاد شده‌اند، نتیجه مذاکرات دیپلماتیک با میانجی‌گری ایالات متحده و کشورهای عربی بودند، اما آخرین دور گفتگوها با شکست مواجه شده است.
این گزارش که جمعه ۱۴ شهریور منتشر شد، بر اساس اطلاعات رسیده از چهار منبع آگاه و یک مقام آمریکایی تهیه شده است.
تفسیر تازه از معاهده کنترل تسلیحات، امکان فروش بیش از ۱۰۰ فروند پهپاد «ام‌کیو-۹ ریپر» به عربستان سعودی را فراهم می‌سازد.
این اقدام می‌تواند بخشی از قرارداد تسلیحاتی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار میان ریاض و واشینگتن باشد که در اردیبهشت‌ماه در جریان سفر ترامپ به عربستان سعودی نهایی شد.
از این توافق به‌عنوان «بزرگ‌ترین قرارداد فروش تسلیحات در تاریخ» یاد شده است.
افزون بر عربستان سعودی، شماری از متحدان آمریکا در اروپا و منطقه اقیانوس آرام نیز تمایل خود را به خرید چنین تسلیحاتی ابراز داشته‌اند.
تغییر در طبقه‌بندی پهپادهای آمریکایی
دولت ترامپ در نظر دارد به‌صورت یک‌جانبه پهپادهای پیشرفته را در رده «هواپیما»، مشابه جنگنده‌های اف-۱۶، طبقه‌بندی کند و نه در زمره «سامانه‌های موشکی».
تغییر در طبقه‌بندی عملا به واشینگتن امکان می‌دهد تا از محدودیت‌های ناشی از «رژیم کنترل فناوری موشکی» (ام‌تی‌سی‌آر) که در سال ۱۹۸۷ با مشارکت ۳۴ کشور دیگر به امضا رسانده بود، عبور کند.
این رویکرد می‌تواند راه را برای گسترش صادرات پهپادهای آمریکایی به کشورهایی نظیر امارات متحده عربی و برخی دولت‌های اروپای شرقی که پیش‌تر در دستیابی به فناوری‌های پیشرفته هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده با محدودیت روبه‌رو بودند، هموار کند.
یک مقام آمریکایی در همین رابطه به رویترز گفت بر اساس سیاست جدید، شرکت‌های «جنرال اتمیکس»، «کراتوس» و «اندوریل» به‌عنوان تولیدکنندگان پهپادهای بزرگ قادر خواهند بود محصولات خود را در چارچوب «فروش نظامی خارجی» تحت نظارت وزارت امور خارجه آمریکا عرضه کنند.
چنین رویکردی فرایند صادرات و دسترسی بین‌المللی به این تجهیزات را به‌طور قابل توجهی تسهیل خواهد کرد.
او افزود این اقدام، نخستین مرحله از فرآیند بازنگری جامع در برنامه «فروش نظامی خارجی» آمریکا است که با هدف بازتعریف سیاست‌ها و سازوکارهای مرتبط با صادرات تسلیحات انجام می‌شود.
طبق تفسیر موجود از «رژیم کنترل فناوری موشکی»، صادرات پهپادهای نظامی عمدتا با «اصل قوی منع فروش» مواجه است؛ مگر در شرایطی که توجیهات امنیتی قانع‌کننده ارائه شود و خریدار تعهد دهد این تسلیحات را منحصرا در چارچوب قواعد حقوق بین‌الملل به کار گیرد.
این توافق در اصل با هدف محدودسازی انتقال موشک‌های دوربرد با قابلیت حمل سلاح‌های کشتار جمعی ایجاد شد، اما به‌واسطه قابلیت پهپادها در طی مسافت‌های طولانی و امکان تجهیز به جنگ‌افزار، دامنه شمول این توافق بعدها به این فناوری نیز گسترش یافت.
رقابت آمریکا، چین، ترکیه و اسرائیل برای فروش پهپاد
شرکت‌های آمریکایی تولیدکننده پهپاد در بازار جهانی با رقابت شدیدی روبه‌رو هستند، چرا که رقبای آنها در اسرائیل، چین و ترکیه این فناوری را با محدودیت‌های کمتری عرضه می‌کنند و همین امر موقعیت ایالات متحده را در عرصه صادرات پهپاد تضعیف کرده است.
چین و اسرائیل به‌دلیل عدم عضویت در «رژیم کنترل فناوری موشکی»، قراردادهای قابل توجهی در خاورمیانه برای فروش پهپاد به امضا رسانده‌اند.
در همین حال، ترکیه که از سال ۱۹۹۷ به این توافق پیوسته است، با تکیه بر تفاوت‌های فنی و طبقه‌بندی معاهده، توانسته پهپادهای «بیرقدارتی‌بی۲» را که برد و وزن کمتری نسبت به مدل‌های سنگینی چون «ریپر» دارند، در اختیار اوکراین قرار دهد تا علیه نیروهای روسیه به کار گرفته شوند.
یسرائیل کاتز جمعه ۱۴ شهریور در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «میله‌های دروازه جهنم در غزه گشوده شده است. وقتی این روند آغاز شود، دیگر متوقف نخواهد شد.»
او افزود: «عملیات ارتش اسرائیل تا زمانی ادامه خواهد یافت که قاتلان و متجاوزان حماس شرایط اسرائیل برای پایان جنگ، به‌ویژه آزادی همه گروگان‌ها و خلع سلاح کامل را بپذیرند یا نابود شوند.»
دقایقی پس از این اعلامیه وزیر دفاع اسرائیل، ارتش این کشور یک برج بلندمرتبه در شهر غزه را هدف قرار داد و هم‌زمان، برای یک ساختمان دیگر در شهر غزه نیز دستور تخلیه صادر کرد.
در روزهای اخیر، شدت گرفتن حملات ارتش اسرائیل در نوار غزه، به‌ویژه طرح تصرف شهر غزه، موجی از نگرانی را در میان فعالان و نهادهای حقوق بشری برانگیخته است.
با این حال، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بی‌اعتنا به انتقادات، بر ادامه کارزار نظامی در غزه تاکید کرده است.
نتانیاهو ۱۰ شهریور در نشست کابینه امنیتی اسرائیل گفت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، از او خواسته است «با تمام قوا» به مواضع حماس حمله کند.
طرح اسرائیل برای حمله به ساختمان‌های مرتفع در غزه
ارتش اسرائیل اعلام کرد در روزهای آینده تعدادی از ساختمان‌های بلند در شهر غزه را که به زیرساخت‌های عملیاتی حماس تبدیل شده‌اند، هدف قرار خواهد داد.
طبق بررسی‌های اطلاعاتی ارتش اسرائیل، حماس از این ساختمان‌ها برای نصب دوربین‌ها، موضع گرفتن تک‌تیرانداز و استقرار تسلیحات ضدتانک، پست‌های دیده‌بانی و مراکز فرماندهی و کنترل استفاده می‌کند.
همچنین در نزدیکی این ساختمان‌ها شبکه‌های زیرزمینی حماس مستقر هستند که با هدف کمین علیه نیروهای اسرائیلی و فراهم‌سازی مسیرهای فرار احتمالی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۱۰ شهریور، مرکز امنیت و امور خارجی اورشلیم گزارش داد حماس خود را برای نبردی سرنوشت‌ساز در شهر غزه و اردوگاه‌های آوارگان آماده می‌کند و حاضر به تسلیم نیست.
به گفته این اندیشکده، حتی در صورت سقوط این پایگاه‌ها، جنگ چریکی حماس از تونل‌های غزه ادامه خواهد یافت.
مخالفت با تخلیه شهر غزه
ارتش اسرائیل با صدور اطلاعیه‌ای به فلسطینیان ساکن شهر غزه و جبالیا دستور داد برای در امان ماندن از درگیری‌ها، راهی جنوب این باریکه شوند.
هم‌زمان منابع اسرائیلی گزارش دادند حماس با اعمال فشار بر شهروندان غزه، مانع خروج آنان از مناطق شمالی می‌شود.
این گروه در نامه‌ای خطاب به کارمندان نهادهای محلی، «ترک محل خدمت» را ممنوع دانست و تاکید کرد: «مطابق دستورالعمل‌های اداره کل نیروی انسانی و برای تضمین ادامه خدمات اضطراری در شمال نوار غزه، لازم است کارمندان در منطقه باقی بمانند و با طرح دشمن صهیونیستی برای تخلیه منطقه مقابله کنند.»
ارتش اسرائیل شامگاه ۱۳ شهریور خبر داد نیروهای این کشور کنترل ۴۰ درصد شهر غزه را به دست گرفته‌اند.
با این حال، شبکه کان اسرائیل به نقل از یک مقام ارتش این کشور گزارش داد تصرف شهر غزه لزوما حماس را به عقب‌نشینی از مواضعش وادار نمی‌کند.
این مقام اسرائیلی تاکید کرد شهر غزه «اهمیتی نمادین» دارد.
پیش‌تر برخی گزارش‌ها از مخالفت ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، با طرح تصرف شهر غزه حکایت داشتند.
اعضای حماس هفتم اکتبر ۲۰۲۳ با حمله به جنوب اسرائیل، حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کشتند و بیش از ۲۵۰ تن را گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گسترده‌ای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۶۴ هزار کشته و ۱۶۱ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
بر اساس آخرین برآوردهای مقام‌های اسرائیلی، حدود ۲۰ گروگان دیگر در غزه در اسارت به سر می‌برند و پیکر حدود ۳۰ گروگان نیز در اختیار حماس است.
به گزارش رسانه‌های آمریکا، دونالد ترامپ عصر جمعه در دفتر بیضی کاخ سفید گفت مذاکرات جدی برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی در دست حماس جریان دارد. او خطاب به این گروه گفت: «همه را همین حالا آزاد کنید. اگر چنین کنید، شرایط برایتان بهتر خواهد شد. اما اگر این کار را نکنید، اوضاع دشوار خواهد بود. خیلی زننده خواهد بود.»
ترامپ افزود که تصور می‌کند برخی از ۲۰ گروگانی که گمان می‌رود زنده باشند، اخیراً جان باخته‌اند، هرچند این موضوع را تایید نکرد. او گفت: «این چیزی است که شنیده‌ام. امیدوارم اشتباه کنم.»
ساعاتی پیش نیز حماس ویدیویی جدید از گروگان‌های اسرائیلی منتشر کرد که در اکتبر ۲۰۲۳ از یک جشنواره موسیقی در اسرائیل ربوده شده بودند. یکی از آنان گفت که در شهر غزه نگه‌داری می‌شود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، انتشار این ویدیو را «تروریستی و بی‌رحمانه» خوانده است.
اوایل همین هفته، ترامپ در پیامی در شبکه اجتماعی تروث سوشال از حماس خواسته بود همه ۲۰ گروگان زنده اسرائیلی را یکجا آزاد کند و وعده داد که در صورت تحقق این اقدام، جنگ به پایان خواهد رسید. ترامپ نوشته بود: «به حماس بگویید فوراً همه ۲۰ گروگان را پس بدهد (نه دو تا، نه پنج تا یا هفت تا!)، و اوضاع به سرعت تغییر خواهد کرد. جنگ تمام خواهد شد!»
روز گذشته نیز روزنامه اسرائیلی هاآرتص نوشت که یک تاجر فلسطینی-آمریکایی که در تلاش‌ها برای توافق جدید گروگان‌ها نقش دارد، اعلام کرد پیشنهادی از سوی ایالات متحده را به حماس منتقل کرده که بر اساس آن در برابر آزادی همه گروگان‌های اسرائیلی، جنگ غزه پایان یابد.
این اظهارات با واکنش «انجمن خانواده‌های گروگان‌ها» روبه‌رو شد. این انجمن در بیانیه‌ای خطاب به رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد: «این کابوس برای ملت ما پایان نخواهد یافت تا زمانی که سرنوشت همه ۴۸ گروگان مشخص نشود؛ هم کسانی که زنده ماندهاند و هم آنانی که در این ۷۰۰ روز جهنمی به طرز وحشیانهای کشته شدند.» این انجمن از ترامپ خواست به وعده‌های خود برای بازگرداندن همه گروگان‌ها عمل کند.
هم‌زمان، آدام بوهلر، فرستاده ویژه ترامپ در امور گروگان‌ها، نیز به حماس هشدار داد. او پس از آنکه این گروه اعلام کرد به توافقی جامع با اسرائیل علاقه دارد اما همچنان بر پیششرطهای قبلی خود پای میفشارد، در حساب کاربری ایکس خود نوشت: «بهتر است حماس به حرف رئیس‌جمهوری ترامپ توجه کند.» او تصویری از پست ترامپ را نیز ضمیمه این پیام کرد.
این تحولات در حالی روی می‌دهد که وزیر دفاع اسرائیل نیز اعلام کرد ارتش این کشور مرحله تازه‌ای از عملیات را در نوار غزه آغاز کرده است و از صدور نخستین اخطار تخلیه پیش از حمله به یک ساختمان مرتفع وابسته به حماس در شهر غزه خبر داد.
