استارمر سفیر بریتانیا در آمریکا را به‌دلیل ارتباط با پرونده جفری اپستین برکنار کرد
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در پی افزایش فشارها پیتر ماندلسون، سفیر این کشور در آمریکا، را به‌دلیل ارتباط با پرونده جفری اپستین از سمت خود برکنار کرد.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در پی افزایش فشارها پیتر ماندلسون، سفیر این کشور در آمریکا، را به‌دلیل ارتباط با پرونده جفری اپستین از سمت خود برکنار کرد.
۲۴ سال از حادثه‌ای می‌گذرد که معادلات داخلی آمریکا و عرصه بین‌المللی را تغییر داد و پس‌لرزه‌های آن همچنان احساس می‌شود.
شامگاه ۱۹ شهریور، چارلی کرک، فعال سرشناس محافظه‌کار و از حامیان برجسته دونالد ترامپ، به ضرب گلوله کشته شد و این رخداد، به بحث‌ها درباره چشم‌انداز مسائل امنیتی در سالگرد ۱۱ سپتامبر دامن زد.
۱۱ سپتامبر همچنان در گفتمان جهانی بازتاب دارد و در سخنان رسمی مقام‌های کشورهای مختلف شنیده می‌شود.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ۱۹ شهریور با دفاع از حمله اخیر این کشور به دوحه برای هدف قرار دادن سران حماس گفت این عملیات مشابه حملات آمریکا به بن لادن و مواضع القاعده پس از ۱۱ سپتامبر بود.
این پرسش همچنان مطرح است که حملات ۱۱ سپتامبر چگونه رخ داد و اکنون با پیشرفت‌های فناورانه چه تحولاتی در شیوه فعالیت گروه‌های تروریستی پدید آمده است.
القاعده، «پایگاهی» برای حمله به آمریکا
ای‌بی‌سی نیوز نوشت اسامه بن لادن، رهبر گروه القاعده، حمله به ایالات متحده را در اولویت نخست خود قرار داده بود.
واژه «القاعده» در عربی به‌معنای «پایگاه» است. پایگاهی که بن لادن امیدوار بود از آن برای تاثیرگذاری بر مسلمانان جهان، تحریک آنان به مخالفت با نفوذ دولت‌های غربی و بر‌پایی حکومت‌های بنیادگرای اسلامی استفاده کند.
انگیزه‌های بن لادن در برداشت افراطی او از تعالیم اسلام، خشم از سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه و تمایل به براندازی نظم موجود جهانی ریشه داشت.
«پایگاه» نامیده شدن این گروه به‌دلیل ساختار متمرکز و سلسله‌مراتبی آن بود؛ ساختاری که وظیفه‌اش تسهیل تامین مالی، آموزش و پشتیبانی لجستیکی «عملیات تروریستی» در سراسر جهان بود، از جمله عملیات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱.
بن لادن برای تقویت القاعده، پیام‌هایی ویدیویی خطاب به هوادارانش منتشر می‌کرد، مراکز آموزشی در افغانستان به‌راه می‌انداخت و با بهره‌گیری از شبکه‌ای پیچیده شامل افراد ثروتمند، مساجد و واسطه‌ها، موفق به جذب منابع مالی گسترده‌ای شده بود.
او نزدیک به یک دهه پیش از وقوع حملات ۱۱ سپتامبر، ایالات متحده را به‌عنوان هدف اصلی خود برگزیده بود و از شبکه گسترده و سازمان‌یافته القاعده برای تحقق برنامه‌هایش بهره می‌برد.
پس از حملات موفق سال ۱۹۹۸ به سفارتخانه‌های آمریکا در آفریقا و حمله سال ۲۰۰۰ به ناوشکن «یواس‌اس کول»، القاعده بزرگ‌ترین عملیات خود را در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به اجرا درآورد که شامل حمله به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی و پنتاگون و همچنین تلاش ناکام برای حمله به واشینگتن بود که در نهایت با سقوط پرواز ۹۳ خطوط هوایی یونایتد در شنکسویل، به پایان رسید.
این عملیات حاصل جذب و آموزش ۱۹ عامل، تامین منابع مالی و برنامه‌ریزی گسترده بود.
از نوار ویدیویی تا هوش مصنوعی؛ تحول ابزارهای گروه‌های افراط‌گرا در ۲۴ سال گذشته
ای‌بی‌سی نیوز نوشت بن لادن نزدیک به دو سال زمان صرف کرد تا منابع و آموزش‌های لازم را برای انجام این حملات فراهم آورد؛ کاری که امروزه می‌تواند تقریبا به‌صورت فوری صورت گیرد.
طراحان حملات ۱۱ سپتامبر به ابزاری مانند اینترنت و دارک‌وب که امروزه در اختیار تروریست‌ها، مجرمان و افراط‌گرایان خشونت‌طلب قرار دارد، دسترسی نداشتند.
گروه‌های تروریستی اکنون به‌طور فزاینده‌ای از اینترنت برای برنامه‌ریزی حملات، تبلیغ افراط‌گرایی، جذب نیرو، انتشار تبلیغات و تامین مالی استفاده می‌کنند.
اینترنت با ابزارهایی مانند پیام‌رسان‌های رمزگذاری‌شده، امکان برنامه‌ریزی مخفیانه را فراهم می‌آورد و هم‌زمان به بستری برای جنگ روانی و انتشار تصاویر و اطلاعات نادرست به‌منظور القای رعب و وحشت تبدیل شده است.
حضور این گروه‌ها در شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغات، ارتباط‌گیری و جذب نیرو، چالشی جدی برای دولت‌ها و پلتفرم‌ها در مهار گسترش محتوای افراط‌گرایانه و پیشگیری از خشونت احتمالی به وجود آورده است.
موسسه صلح آمریکا در سال ۲۰۰۴ گزارش داد «صدها گروه تروریستی» فعالیت‌های خود را به فضای آنلاین منتقل کرده‌اند و از این بستر برای اهداف مخرب استفاده می‌کنند.
نزدیک به ۲۰ سال بعد، پژوهشی با عنوان «تروریسم و اینترنت: رادیکالیزه شدن آنلاین تا چه حد خطرناک است؟» در سال ۲۰۲۲ منتشر شد که نشان می‌داد افراط‌گرایی آنلاین به تهدیدی آشکار تبدیل شده و ممکن است در گوشه‌های پنهان اینترنت رشد کند و اغلب بدون جلب توجه گسترش یابد.
امروزه گروه‌های تروریستی از اینترنت برای جذب هوادار، به افراط کشاندن مخاطبان و انتشار تبلیغات ترس‌آفرین استفاده می‌کنند. امری که بن لادن با نوارهای ویدیویی به دنبال آن بود.
اینترنت همچنین جمع‌آوری کمک‌های مالی را با بهره‌گیری از روش‌های پرداخت آنلاین بسیار ساده‌تر و ردگیری آن را دشوارتر کرده است.
افزون بر این، تروریست‌ها با ظهور هوش مصنوعی، ابزار تازه‌ای در اختیار دارند.
برقراری ارتباط از طریق چت‌بات‌ها
بر اساس گزارش کمیته امنیت داخلی مجلس نمایندگان آمریکا، هوش مصنوعی فناوری نوظهوری است که می‌تواند انواع محتوا از جمله متن، تصویر و صدا را طبق فرمان کاربر تولید کند.
این گزارش هشدار داد «گروه‌های تروریستی خارجی» به‌دنبال بهره‌گیری از این فناوری برای پیشبرد اهداف خود هستند و به‌عنوان نمونه، می‌کوشند از طریق چت‌بات‌ها با افراد مستعد جذب، ارتباط برقرار کنند.
این کمیته افزود پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی مبتنی بر خدمات ابری مانند تیک‌تاک و تلگرام اجازه داده‌اند از این فضا به‌عنوان بستری برای پرورش افراط‌گرایی استفاده شود.
ای‌بی‌سی نیوز نوشت: «هرچند تروریسم پدیده تازه‌ای نیست اما استفاده از اینترنت و اکنون هوش مصنوعی توان و دامنه فعالیت گروه‌های تروریستی را چندبرابر کرده است. محافلی که پیش‌تر برای عملیات خود به یادداشت‌های پراکنده و نوارهای ویدیویی متکی بودند.»
کارشناسان هشدار می‌دهند اینترنت و هوش مصنوعی توان و دامنه فعالیت گروه‌های تروریستی را به‌طور چشمگیری افزایش داده‌اند.
تهدیدهای کنونی پیچیده‌تر و بین‌المللی‌تر از گذشته هستند و از این رو، راهبردهای مقابله با تروریسم باید با میدان نبرد دیجیتال تطبیق یابد؛ از جمله از طریق همکاری دولت‌ها با پلتفرم‌های فناوری، رصد هوش مصنوعی و تقویت دیپلماسی جهانی.
میراث ۱۱ سپتامبر نباید صرفا به مراسم یادبود محدود بماند، بلکه باید به هوشیاری و پایش مستمر در برابر تهدیدهای نوین بدل شود.
در کنار بزرگداشت یاد نزدیک به سه هزار قربانی این حملات، مقابله نظام‌مند با افراط‌گرایی مجهز به ابزارهای دیجیتال و شبکه‌های پنهان باید به‌عنوان اولویتی پایدار در دستور کار سیاست‌گذاران قرار گیرد.
به‌گفته لی سئونگ-کوون، عضو کمیته اطلاعاتی پارلمان کره جنوبی، کیم جونگ آئه در جریان سفر به پکن در سفارت کره شمالی اقامت داشت و در انظار عمومی ظاهر نشد اما همین همراهی با پدرش «برای ساختن روایت جانشینی کافی بود».
پارک سون-وون، دیگر عضو این کمیته، تأکید کرد که نمایش گاه‌به‌گاه دختر رهبر کره شمالی، هم‌زمان با کسب تجربه سفر خارجی بدون حضور در رویدادهای عمومی، نشانه‌ای از تثبیت موقعیت کیم جونگ آئه به‌عنوان جانشین احتمالی است.
تدابیر امنیتی و پیام‌های سیاسی
سازمان اطلاعات کره جنوبی به نمایندگان این کشور اطلاع داد که مقامات پیونگ‌یانگ در طول سفر تلاش کرده‌اند «هیچ اطلاعات زیستی‌ای» از کیم و دخترش در دسترس قرار نگیرد.
به گفته این نهاد، از هواپیمای ویژه برای انتقال زباله‌ها استفاده شده و محل اقامت آنان، تنها سفارت کره شمالی بوده است.
اوایل ماه جاری، رهبر کره شمالی سفری بی‌سابقه به پکن داشت و در یک گردهمایی چندجانبه بزرگ شرکت کرد.
او در کنار شی جین پینگ، رییس‌جمهوری چین و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، رژه نظامی «روز پیروزی» را در پکن تماشا کرد و در حاشیه آن، نشست‌های دوجانبه‌ای با پوتین و شی برگزار کرد.
به گفته نمایندگان کره جنوبی، این اقدام بخشی از تلاش کیم برای القای این تصویر بود که کره شمالی دیگر کشوری منزوی نیست و می‌کوشد روابط خود را با چین بازسازی کند.
چشم‌انداز روابط با چین
نمایندگان کره جنوبی گفتند سازمان اطلاعات این کشور بر این باور است که روابط اقتصادی میان پکن و پیونگ‌یانگ پس از دیدار شی و کیم ناگزیر گسترش خواهد یافت.
این همکاری‌ها به‌احتمال زیاد در قالب تجارت غیررسمی و خارج از مسیرهای رسمی صورت خواهد گرفت.
کارشناسان در سئول بر این باورند که کیم با این سفر تلاش داشته هم جایگاه خود را در میان متحدان قدیمی تثبیت کند و هم زمینه را برای آینده سیاسی دخترش فراهم آورد. اقدامی که می‌تواند پیامدهای بلندمدت برای معادلات جانشینی در کره شمالی داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سربازان ارتش نپال پنج‌شنبه ۲۰ شهریور در خیابان‌های آرام کاتماندو، پایتخت این کشور، گشت‌زنی کردند.
اعتراضات روزهای اخیر نپال که شدیدترین‌ها در سال‌های اخیر بوده است، به‌دلیل فیلتر و ممنوع شدن شبکه‌های اجتماعی در این کشور رخ داد و نیروهای پلیس برای کنترل جمعیت معترض، از گاز اشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی استفاده کردند.
راجا رام باسنت، سخنگوی ارتش، پنج‌شنبه به رویترز گفت: «گفت‌وگوهای اولیه در جریان است و امروز ادامه خواهد یافت.»
او افزود که این مذاکرات برای تعیین نخست‌وزیر موقت انجام می‌شود: «ما در تلاشیم تا وضعیت را به آرامی عادی کنیم.»
۳۰ کشته و ۱۰۳۳ مجروح
وزارت بهداشت نپال اعلام کرد شمار کشته‌شدگان اعتراضات این کشور تا پنج‌شنبه به ۳۰ نفر رسید و هزار و ۳۳ نفر نیز مجروح شده‌اند.
ارتش نپال اعلام کرد دستورهای ممنوعیت رفت‌وآمد در کاتماندو و مناطق اطراف برای بیشتر ساعات روز ادامه خواهد داشت.
هم‌زمان، سخنگوی فرودگاه نپال خبر داد که پروازهای بین‌المللی برقرار هستند.
اعتراضات نسل زد
تظاهرات نپال به‌طور عام به عنوان «اعتراضات نسل زد» شناخته می‌شود زیرا بیشتر شرکت‌کنندگان، جوانانی هستند که از ناکامی دولت در مبارزه با فساد و ایجاد فرصت‌های اقتصادی مناسب ابراز ناخرسندی می‌کنند.
طبق گفته رمن کومار کارنا، دبیر انجمن وکلای دادگاه عالی که با معترضان گفت‌وگو کرده، معترضان خواستار انتخاب سوشیلا کارکی، رییس سابق دادگاه عالی، به عنوان نخست‌وزیر موقت شده‌اند.
کارکی به شبکه خبری هندی سی‌ان‌ان گفت: «زمانی که آن‌ها از من درخواست کردند، من پذیرفتم.»
اعتراضات نپال که در آن ساختمان‌های دولتی، از دادگاه عالی تا خانه‌های وزرا از جمله اقامتگاه خصوصی کی.پی. شارما اولی، نخست‌وزیر نپال، به آتش کشیده شد، تنها پس از استعفای نخست‌وزیر فروکش کرد.
کسب‌وکارها نیز هدف آتش‌سوزی قرار گرفتند؛ از جمله چندین هتل در شهر توریستی پوخار و هتل هیلتون در کاتماندو.
به‌دنبال استعفای اولی، ارتش در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس از مردم خواست «خویشتن‌داری» به خرج دهند زیرا استعفای او پذیرفته شده است.
اولی ۷۳ ساله تابستان سال گذشته برای چهارمین بار به‌عنوان چهاردهمین نخست‌وزیر نپال از زمان لغو سلطنت سوگند یاد کرده بود.
دو تن از وزیران کابینه او نیز شامگاه دوشنبه ۱۷ شهریور استعفا دادند و اعلام کردند از نظر اخلاقی نمی‌خواهند در دولت باقی بمانند.
استفان داتی، وزیر مشاور در امور خارجه بریتانیا، پنج‌شنبه ۲۰ شهریور در پارلمان اعلام کرد ماندلسون هنگام انتصاب به‌عنوان سفیر، «میزان و عمق دوستی» خود با اپستین، سرمایه‌دار و مجرم جنسی آمریکایی، را فاش نکرده بود.
اپستین که در سال ۲۰۱۹ بازداشت شد، پیش از آغاز محاکمه در زندان نیویورک جان باخت و مقام‌های قضایی دلیل مرگ او را خودکشی اعلام کردند. با گذشت سال‌ها، این پرونده همچنان با بحث‌های گسترده‌ای همراه است.
پرونده اپستین در روزهای اخیر بار دیگر خبرساز شده است.
رسانه‌ها ایمیل‌هایی از ماندلسون منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهند او در جریان رسیدگی به پرونده اپستین، محکومیت نخست او در سال ۲۰۰۸ را «نادرست» دانسته و توصیه کرده بود برای آزادی زودهنگام اقدام حقوقی کند.
وزارت امور خارجه بریتانیا این اطلاعات را «جدید» خواند و گفت استارمر برکناری ماندلسون را به وزیر خارجه ابلاغ کرده است.
این سیاستمدار ۷۱ ساله حزب کارگر که از چهره‌های کلیدی این حزب در دوران نخست‌وزیری تونی بلر محسوب می‌شود، پس از بازتاب گسترده محتوای کتاب «۵۰ سال نخست» مجددا زیر ذره‌بین قرار گرفت.
این کتاب که برای جشن تولد ۵۰ سالگی اپستین گردآوری شده، شامل پیام‌های تبریک شخصیت‌های سرشناس است و نامه‌ای منسوب به ماندلسون در آن دیده می‌شود که اپستین را «بهترین دوست من» توصیف کرده است.
این کتاب همچنین حاوی نامه‌ای جنجالی منسوب به دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، خطاب به اپستین است. با این حال، کاخ سفید صحت آن را رد کرده است.
ماندلسون ۱۹ شهریور با ابراز تاسف از آشنایی با اپستین اذعان کرد این رابطه را «بیش از آنچه باید» ادامه داده است.
این اظهارات در ابتدا ظاهرا به جلب رضایت استارمر انجامید و او در پارلمان از ماندلسون حمایت کرد، اما با افزایش فشارها، در نهایت رای به برکناری او داد.
از ماندلسون چه میدانیم؟
ماندلسون در چهار دهه گذشته حضوری مداوم اما پرفراز و نشیب در سیاست بریتانیا داشته و در این مدت بارها به تیتر اول رسانه‌ها راه یافته است.
ماندلسون که در میدلسکس به دنیا آمده، پیش از ورود به پارلمان در سال ۱۹۹۲ مدیر کارزار انتخاباتی حزب کارگر بود. او با نام رمز «بابی» نقشی محرمانه و مهم در پیروزی تونی بلر ایفا کرد.
ماندلسون تا سال ۲۰۱۰، زمانی که حزب کارگر قدرت را از دست داد، در سمتهای وزارتی مختلف حضور داشت اما دو بار مجبور به استعفا شد.
نخست در سال ۱۹۹۸ از وزارت بازرگانی و صنایع پس از افشای قرضی که از یکی از اعضای کابینه برای خرید خانه گرفته بود، و بار دیگر در سال ۲۰۰۱ از وزارت ایرلند شمالی به‌دنبال جنجال بر سر درخواست گذرنامه یک میلیاردر هندی.
ماندلسون از فوریه ۲۰۲۵ به‌عنوان سفیر بریتانیا در واشینگتن مشغول به کار بود.
