اسرائیل در نخستین واکنش رسمی به برنامه آمریکا برای فروش جنگنده‌های اف–۳۵ به عربستان سعودی اعلام کرد این معامله تهدیدی برای «برتری کیفی نظامی» اسرائیل در منطقه ایجاد نمی‌کند و واشینگتن همچنان دسترسی اسرائیل به نسخه‌های پیشرفته‌تر این جنگنده را تضمین خواهد کرد.
به گزارش رویترز، شوش بدروسیان، سخنگوی دولت اسرائیل پنجشنبه ۲۹ آبان در پاسخ به پرسشی درباره معامله جدید دولت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا با ریاض گفت: «میان آمریکا و اسرائیل یک تفاهم دیرینه وجود دارد که اسرائیل باید برتری کیفی خود را حفظ کند. این موضوع دیروز صادق بود، امروز صادق است و نخست‌وزیر باور دارد فردا و آینده نیز همین‌گونه خواهد بود.»
این نخستین واکنش رسمی اسرائیل به اعلام فروش اف–۳۵ به عربستان سعودی است؛ معامله‌ای که ترامپ اوایل هفته جاری از آن خبر داد.
ترامپ چهارشنبه اعلام کرد که عربستان سعودی «خیلی سریع» جنگنده‌های اف-۳۵ساخت آمریکا را دریافت خواهد کرد.
او در سخنرانی خود در مجمع سرمایه‌گذاری آمریکا-عربستان سعودی، در واشینگتن گفت که ایالات متحده در حال «فروش تجهیزات نظامی درجه یک به عربستان سعودی، از جمله ۳۰۰تانک و هواپیما، است.»
ترامپ خصاب به مقامات سعودی گفت: «ما در تلاش هستیم تا این موضوع را خیلی سریع تایید کنیم. این موضوع قبلا تایید شده است، نگران نباشید. ما باید یک فرآیند را طی کنیم... این فرآیند ۲۴ساعت طول خواهد کشید، بنابراین شما در وضعیت خوبی هستید.»
اسرائیل تنها کشور خاورمیانه است که هم‌اکنون از اف–۳۵ استفاده می‌کند و طبق قوانین آمریکا، واشینگتن باید فروش سلاح‌های پیشرفته به منطقه را به گونه‌ای تنظیم کند که برتری کیفی اسرائیل حفظ شود.
مقام‌های آمریکایی نیز گفته‌اند اف–۳۵های فروخته‌شده به عربستان سعودی به نسخه‌های اسرائیلی برتری نخواهند داشت و فاقد سامانه‌های تسلیحاتی و جنگ الکترونیک پیشرفته‌ای هستند که در اختیار اسرائیل قرار گرفته است.
این معامله در حالی انجام می‌شود که ریاض هنوز به‌طور رسمی اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد.
با این حال، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در سفر این هفته به واشینگتن گفت ریاض خواهان برقراری روابط رسمی با اسرائیل است، اما این روند باید همراه با «مسیر روشن» برای تشکیل کشور فلسطین باشد.
او تاکید کرد استقلال فلسطین بخشی از معادله عادی‌سازی است.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با تشکیل کشور مستقل فلسطین مخالف است و بارها گفته اجازه تحقق چنین طرحی را نخواهد داد.
دو منبع آگاه که نامشان فاش نشده، پنجشنبه ۲۹ آبان به رویترز گفتند واشینگتن به ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، پیام داده که کی‌یف باید چارچوب پیشنهادیِ تدوین‌شده از سوی آمریکا برای پایان‌دادن به جنگ را بپذیرد؛ چارچوبی که شامل امتیازهای سرزمینی و محدودیت‌هایی برای نیروهای مسلح اوکراین است.
این خبرگزاری نوشت که تسریع در روند دیپلماتیک آمریکا برای برقراری صلح در اوکراین در زمانی ناخوشایند برای کی‌یف صورت می‌گیرد، زیرا نیروهای اوکراینی در میدان نبرد تحت فشار قرار گرفته‌اند و دولت زلنسکی با یک رسوایی فساد تضعیف شده است.
پارلمان اوکراین چهارشنبه دو وزیر کابینه این کشور را برکنار کرد.
واکنش روسیه
با این حال، در این شرایط، مسکو هرگونه ابتکار تازه آمریکا را کم‌اهمیت جلوه داده است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت: «در حال حاضر هیچ رایزنی و مشاوره‌ای در جریان نیست. البته تماس‌هایی وجود دارد، اما فرآیندی که بتوان آن را رایزنی نامید، وجود ندارد.»
او گفت روسیه چیزی فراتر از موضعی که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، در نشست تابستان گذشته با دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، بیان کرده بود، برای افزودن ندارد.
پسکوف تاکید کرد هر توافق صلحی باید به «ریشه‌های درگیری» بپردازد؛ عبارتی که مسکو مدت‌هاست برای اشاره به خواسته‌های خود از آن استفاده می‌کند.
پنجشنبه، وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا که در بروکسل گرد هم آمده بودند، درباره جزئیات طرح آمریکا که علنی نشده اظهارنظر چندانی نکردند، اما نشان دادند که خواسته‌هایی برای واداشتن کی‌یف به امتیازدهی سنگین را نخواهند پذیرفت.
ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، گفت: «اوکراینی‌ها خواهان صلح‌اند، صلحی عادلانه که به حاکمیت همه احترام بگذارد، صلحی پایدار که نتوان آن را با تجاوزهای آینده زیر سوال برد. اما صلح نمی‌تواند به معنای تسلیم باشد.»
کاخ سفید درباره این مفاد طرح صلح که در رسانه‌ها گزارش‌شده اظهارنظر نکرده است.
اما مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت واشینگتن به «تدوین فهرستی از ایده‌های بالقوه برای پایان‌دادن به این جنگ، بر اساس نظرات هر دو طرف این درگیری» ادامه خواهد داد.
روبیو گفت: «دستیابی به یک صلح پایدار مستلزم آن خواهد بود که هر دو طرف با امتیازهای دشوار اما ضروری موافقت کنند.»
یک هیات ارتش آمریکا به رهبری دن دریـسکول، از مقامات ارشد ارتش آمریکا، و رندی جورج، رییس ستاد ارتش، در کی‌یف حضور دارد و انتظار می‌رود شامگاه پنجشنبه با زلنسکی دیدار کند.
این هیات شامگاه چهارشنبه با اولکساندر سیرسکی، عالی‌ترین فرمانده نظامی اوکراین، دیدار کرد.
سیرسکی گفت بهترین راه برای تضمین یک صلح عادلانه، دفاع از حریم هوایی اوکراین، گسترش توانایی این کشور برای حمله به عمق خاک روسیه و تثبیت خط مقدم است.
فرارسیدن زمستان
به گزارش رویترز، روسیه با بمباران‌های شبانه به شهرها و زیرساخت‌های اوکراین ضربه می‌زند و با کشتن غیرنظامیان و ایجاد قطعی برق، زندگی را هم‌زمان با فرارسیدن زمستان مختل می‌کند. مقامات اوکراینی گفتند در حملاتی که چهارشنبه یک ساختمان آپارتمانی را ویران کرد، یکی از بدترین حملات در ماه‌های اخیر بود و در جریان آن، ۲۶ نفر کشته و ۲۲ نفر مفقود شده‌اند.
روسیه همچنین به شهر ترنوپیل در غرب اوکراین، دور از خط مقدم، حمله کرد.در حمله دیگری از سوی روسیه برق ۴۰۰ هزار اوکراینی قطع شد. در مقابل، اوکراین گفت دو پالایشگاه نفت روسیه را هدف قرار داده است.
با نزدیک شدن یک زمستان دیگر در مرگبارترین جنگ اروپا در هشت دهه گذشته، نیروهای روسیه آماده‌اند شهر ویران‌شده و مهم ریلیِ پوکروفسک در شرق را تصرف کنند که در این صورت، نخستین شهر مهم تصرف شده از سوی روسیه در نزدیک به دو سال گذشته به شمار می‌رود.
اوکراین پنجشنبه گفت ۱۰۰۰ پیکر را از روسیه تحویل گرفته و روسیه گفت ۳۰ پیکر را از اوکراین دریافت کرده است؛ این جدیدترین تبادل بقایای انسانی قربانیان است.
سیتری‌نوویچ در گفت‌وگو با شبکه «آی‌نیوز۲۴» گفت حضور جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین بر همکاری عمیق با ونزوئلا، شبکه‌های قاچاق مواد مخدر و فعالیت‌های حزب‌الله استوار است و مادورو نقش کلیدی در این ساختار دارد.
او افزود تهران از ونزوئلا برای جذب نیرو، انتقال سلاح و تامین مالی حزب‌الله استفاده می‌کند و حتی یک کارخانه مشترک ساخت پهپاد در نزدیکی کاراکاس ایجاد شده است.
سیتری‌نوویچ گفت: «پروازهای مستمر میان تهران و ونزوئلا برقرار است. اگر مادورو دیگر نباشد، این موضوع ضربه شدیدی به جاه‌طلبی‌های حکومت ایران در آمریکای لاتین وارد می‌کند.»
نیویورک‌تایمز ۲۸ آبان گزارش داد دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، مجوز اجرای طرح‌های سازمان سیا برای اقدامات مخفیانه در ونزوئلا را صادر کرده و دور جدیدی از مذاکرات محرمانه را نیز مجاز کرده است.
رییس پیشین بخش ایران در اطلاعات دفاعی ارتش اسرائیل، در ادامه با اشاره به تلاش تهران برای ترور سفیر اسرائیل در مکزیک توضیح داد که نیروی قدس از پوشش ونزوئلایی برای صدور گذرنامه، تامین قلمرو امن و برنامه‌ریزی حملات خارجی بهره می‌برد.
او گفت شراکت حزب‌الله با کارتل‌های منطقه نه تنها عملیاتی، بلکه ابزار اصلی تامین مالی این گروه در شرایط فشار اقتصادی ایران است.
به گفته او، شبکه‌های حزب‌الله در منطقه سه‌مرزی پاراگوئه، آرژانتین و برزیل مسیر انتقال کوکائین به غرب آفریقا را فراهم می‌کنند و سود این فعالیت‌ها دوباره به لبنان منتقل می‌شود.
او تاکید کرد که کارزار دولت ترامپ علیه کارتل در ونزوئلا اهمیت دارد زیرا می‌تواند هم استفاده جمهوری اسلامی از ونزوئلا به عنوان «مرکز عملیات» را محدود کند و هم مسیرهای مالی حزب‌الله را کاهش دهد.
ایالات متحده در هفته‌های اخیر کارزاری از حملات علیه قایق‌های مظنون به قاچاق مواد مخدر در نزدیکی سواحل ونزوئلا و در آب‌های اقیانوس آرام به راه انداخته است.
در سال گذشته، سلول‌ها و شبکه‌های وابسته به ایران و حزب‌الله در چند کشور از جمله یونان، آلمان، برخی کشورهای شمال اروپا و استرالیا شناسایی شدند و در پرو و برزیل نیز شبکه‌هایی کشف شد که به‌گفته مقام‌های امنیتی قصد ترور سفیر اسرائیل در برازیلیا را داشتند.
حضور جوامع شیعه در کشورهایی چون برزیل، آرژانتین و کلمبیا نیز بستر نفوذ مذهبی و سیاسی جمهوری اسلامی را فراهم کرده است.
در این میان، ونزوئلا تحت حاکمیت نیکلاس مادورو به‌عنوان پایگاه اصلی عملیات ایران در آمریکای لاتین شناخته می‌شود و نقش مرکز لجستیکی تهران در این قاره را ایفا می‌کند.
ترامپ ۲۷ آبان نیز گفت که استقرار نیروهای آمریکایی در ونزوئلا را منتفی نمی‌داند و در عین حال تمایل خود را برای شنیدن مستقیم پیشنهادهای مادورو درباره جلوگیری از تشدید بیشتر اقدام‌های نظامی آمریکا اعلام کرد.
رییس‌جمهوری ونزوئلا کمی بعد در نشستی خبری گفت که برای گفت‌وگوی رودررو درباره مسائل دیپلماتیک آمادگی دارد.
مادورو به تقلب گسترده در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته ونزوئلا متهم شده و ایالات متحده دولت او را به رسمیت نمی‌شناسد.
برخی تحلیلگران معتقدند تضعیف یا سقوط دولت مادورو می‌تواند بخش مهمی از ابزارهای نفوذ و شبکه‌های پشتیبانی جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین را از بین ببرد؛ رخدادی که «نقشه قدرت ایران در این منطقه را دگرگون خواهد کرد.»
بر اساس گزارش کمیسیون «بررسی اقتصادی‌ـ‌امنیتی آمریکا و چین»، پکن با انتشار عکس‌ها و حتی تصاویر بازی‌های ویدیویی به‌عنوان بقایای هواپیماهای ساقط‌شده، کوشیده نشان دهد که تسلیحات چینی بر رافال برتری دارند.
خبرگزاری رویترز پنجشنبه ۲۹ آبان گزارش داد پکن این گزارش کنگره آمریکا را «نادرست و بی‌اعتبار» خوانده است.
مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفت: «این گزارش از اساس نادرست است. این کمیسیون سال‌هاست با تعصب ایدئولوژیک علیه چین فعالیت می‌کند و قابل اعتماد نیست.»
این گزارش پس از امضای «نامه نیت» میان اوکراین و گروه هوانوردی داسو فرانسه برای خرید حداکثر ۱۰۰ فروند رافال طی ۱۰ سال آینده منتشر شد؛ قراردادی که اهمیت و بازار جهانی این جنگنده فرانسوی را برجسته می‌کند.
«نامه نیت» سندی غیرالزام‌آور به شمار می‌رود که نشان‌دهنده قصد اولیه یک طرف برای وارد شدن به معامله پیش از تنظیم قرارداد رسمی است.
در درگیری ماه می میان اسلام‌آباد و دهلی‌نو، پاکستان اعلام کرد پنج جنگنده نیروی هوایی هند، شامل سه فروند جنگنده پیشرفته رافال، یک سوخو-۳۰ و یک میگ-۲۹، هر دو ساخت روسیه، را سرنگون کرده است.
طبق گزارش کمیسیون کنگره آمریکا، هرچند تنها سه هواپیمای هند در این درگیری هدف قرار گرفتند و روشن نیست که همه آنها رافال بوده باشند، اما چین این روایت را به‌عنوان «نمونه موفقیت سلاح‌های خود» در تبلیغات فروش تسلیحات به کار گرفت.
در گزارش کمیسیون آمده است که دیپلمات‌های نظامی چین، اندونزی را که پیشتر در حال خرید جنگنده‌های رافال بود، به توقف این فرآیند متقاعد کرده‌اند.
مقامات اندونزی هنوز به این گزارش واکنشی نشان نداده‌اند اما معاون وزیر دفاع این کشور پیشتر گفته بود جاکارتا پیشنهاد خرید جی-۱۰ ساخت چین را بررسی می‌کند و عملکرد این جنگنده در درگیری هند و پاکستان را «در ارزیابی نهایی لحاظ خواهد کرد».
وزارت خارجه هند نیز تا لحظه انتشار گزارش پاسخی به پرسش‌های رویترز نداده است.
کمیسیون کنگره در جمع‌بندی خود نوشت هرچند نقش چین در آغاز درگیری را نمی‌توان «جنگ نیابتی» نامید، اما پکن از این فرصت برای تبلیغ توانایی‌های تسلیحاتی خود و تضعیف رقبای اروپایی استفاده کرده است.
پرده اول
نمایش انتخابات : روایت من از انتخاباتی که قرار نبود واقعی باشد
اما این طبیعت بکر را در مسیر فرودگاه انتبه به کامپالا، پوسترهای پرشمار تبلیغاتی یوری کاگوتا موسوِوِنی، رییس‌جمهور اوگاندا، مخدوش کرده است؛ پوسترهایی با لبخند همیشگی موسوِوِنی، پس‌زمینه زرد و کلاهی بر سر. مردی که از سال ۱۹۸۶ -یعنی ۳۹ سال- در قدرت مانده و اکنون تلاش می‌کند پنج سال دیگر نیز در کاخ ریاست‌جمهوری بماند و برای انتخابات ژانویه ۲۰۲۶ خیز برداشته است.
تام، راننده تاکسی فرودگاه ـ مردی با سه زن و ۱۰ فرزند ـ با خشم از موسوِوِنی و فساد فراگیر در کشور حرف می‌زند و می‌گوید ژانویه پایان کار اوست: «این بار باید برود.»
اما این حجم عظیم تبلیغات برای رییس‌جمهوری ۸۱ ساله اوگاندا، در کنار فضای سرکوب و خفقان علیه احزاب مخالف، پیام دیگری نیز دارد. همانند دوره‌های پیشین، تهدیدهای امنیتی علیه فعالان سیاسی، محدودیت در برگزاری تجمع طرفداران اپوزیسیون و از همه مهم‌تر نبود یک چهره قدرتمند مخالف، از انتخابات چیزی بیش از یک نمایش پرهزینه باقی نگذاشته است.
نزدیک به چهار دهه حضور موسوِوِنی در قدرت، میراثی از فساد و سرکوب سیستماتیک برجای گذاشته؛ میراثی که ممکن است آرزوهای امثال تام را برای تغییر را باز هم ناکام بگذارد.
درست مانند روایت همسایه جنوبی اوگاندا؛ تانزانیا
انتخابات ۲۹ اکتبر ۲۰۲۵ در تانزانیا بی‌شباهت به داستان اوگاندا نبود. سامیا صولحو حسن کارزار انتخاباتی گسترده‌ای را بدون حضور هیچ رقیب جدی هدایت کرد. او که در سال ۲۰۲۱ پس از مرگ جان مگوفولی رییس جمهور فقید تانزانیا، از سمت معاونت به ریاست‌جمهوری رسید، گام‌به‌گام با حذف رقبای اصلی برای انتخابات ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی کرد: توندو لیسو، رهبر بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون، را با اتهام «خیانت» به دادگاه کشاند، نامزد حزب ACT-Wazalendo را رد صلاحیت کرد، و با کنترل شدید رسانه‌ها، ایجاد فضای ارعاب و بازداشت‌های خودسرانه، از رقابت انتخاباتی تنها اسمی باقی گذاشت.
به‌عنوان گردشگری که تنها دو روز پیش از انتخابات در زنگبار و دارالسلام بودم، حجم و گستره تبلیغات انتخاباتی صولحو حسن شگفت‌زده‌ام کرد. کمتر خیابانی بود که با پوسترهای یکپارچه و باکیفیت او -با روسری سبز و رژ لب سرخ- تزئین نشده باشد. در ساحل زنگبار نیز بالگردهای تبلیغاتی با افراشتن بنرهای عظیمِ تصویر او آرامش گردشگران را برهم زده و ماسایی‌های دستفروش را هیجان‌زده کرده بودند.
پارادوکس تلخی بود؛ مردمی با میانگین درآمد ماهانه کمتر از ۱۰۰ دلار، و رییس‌جمهوری که از آسمان، لبخندزنان بر آنان سایه می‌انداخت.
از عبدالله، جوان نارگیل‌فروش ساحلی توریستی در زنگبار، پرسیدم: «فکر می‌کنی خانم حسن رأی می‌آورد؟»
لبخندی زد و گفت: «فکر نمی‌کنم.»
گفتم: «بعد از انتخابات ممکن است درگیری بشود؟»
قهقهه زد و گفت: «ما می‌رویم رأی می‌دهیم، بعدش هاکونا ماتاتا» به زبان سواحیلی یعنی «بیخیال، مهم نیست.»
اما پیش‌بینی عبدالله درست از آب درنیامد و این بار مردم تانزانیا «هاکونا ماتاتا» نبودند. انتخابات برگزار شد و طبق انتظار، صولحو حسن با اکثریت آرا پیروز اعلام شد. مردم اما این بار به خیابان آمدند و اعتراض‌های خونینی شکل گرفت. دولت با سرکوب شدید، قطع اینترنت و بازداشت رهبران مخالف، کنترل اوضاع را به دست گرفت.
رویترز گزارش داد که در این درگیری‌ها صدها نفر کشته شدند؛ رقمی که اپوزیسیون آن را حدود ۷۰۰ نفر اعلام کرده است. سامیا صولحو حسن ۶۵ ساله برای پنج سال دیگر به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور زنِ محجبه آفریقا قدرت خود را تثبیت کرد و نمایش انتخابات به پایان رسید.
پرده دوم
پیوند اژدهای سرخ و دیکتاتورهای سالخورده
اوگاندا و تانزانیا فقط از نظر داشتن حکومت‌های تمامیت‌خواه به هم شبیه نیستند. این دو کشور ثروتمند شرق آفریقا تولیدکننده و صادرکننده طلا و محصولات کم‌نظیر کشاورزی هستند. طبق گزارش‌های رسمی، نزدیک به ۴۰ درصد صادرات این دو کشور طلا است و فقط در اوگاندا، طبق گزارش بانک مرکزی، در سال ۲۰۲۳ صادرات طلا بیش از ده برابر افزایش یافته است؛ آن هم بعد از سرمایه‌گذاری چین در یک کارخانه ذوب و تصفیه طلا در شرق این کشور.
چینی‌ها حالا تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان به کشورهای شرق آفریقا شده‌اند. دیدن رستوران‌های چینی و مهندسان و تکنسین‌هایی که در شرق آفریقا برای به سامان رساندن پروژه‌های کوچک و بزرگ زندگی می‌کنند، تصویر آشنایی است.
چین از پروژه‌های عمرانی مثل ساخت جاده و راه‌آهن تا کشاورزی و مخابرات در شرق آفریقا حضور دارد. برای بسیاری از پروژه‌ها، پکن از ترکیب وام‌های بلندمدت از طریق بانک‌های چینی و اجرای شرکت‌های ساختمانی پیمانکاری چینی استفاده کرده است.
به‌عنوان نمونه، تنها در پروژه نیروگاه حرارتی/آبی کاروما، چین حدود ۱٫۴ میلیارد دلار به اوگاندا وام داده است. در حوزه کشاورزی هم شرکت‌های بزرگ چینی با اجاره زمین در شرق آفریقا محصولاتی مانند برنج، سویا و سیسال برای صادرات تولید می‌کنند. برخی زمین‌هایی که شرکت‌های چینی اجاره کرده‌اند، قبلا به دست کشاورزان کوچک محلی برای خودکفایی یا تولید محصولات محلی استفاده می‌شد. اجاره بلندمدت این زمین‌ها، در برخی قراردادها تا ۹۹ سال، باعث شده کشاورزان محلی دسترسی خود به زمین را از دست بدهند.
اما نگرانی اصلی این است که سرمایه‌گذاران چینی عمدتا علاقه‌ای به شفافیت در پروژه‌های خود ندارند. آنها تمایل دارند جزئیات مالی، نرخ بهره و شرایط وام‌ها یا قراردادهای سرمایه‌گذاری را منتشر نکنند. بسیاری از پروژه‌ها از طریق وام‌های دولتی یا شرکت‌های دولتی چینی انجام می‌شوند و قراردادها محرمانه‌اند. حتی میزان پرداخت اقساط، تضمین‌های دولتی یا نرخ سود معمولاً در دسترس عمومی نیست. از همه مهم‌تر بسیاری از پروژه‌ها ارزیابی اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی محدود یا ناقص دارند.
قراردادهایی که با حمایت حکومت‌های تمامیت‌خواه امضا می‌شوند و سود مردم محلی از آنها ناچیز است. تام، راننده تاکسی ما در اوگاندا، از نابود کردن جنگل‌ها و از دست رفتن زمین‌های کشاورزی مناسب برای سرمایه‌گذاری خارجی گلایه می‌کرد؛ از آلوده شدن آب رودخانه‌ها با کودهای شیمیایی و بیکار شدن کشاورزان محلی.
اما این تنها گوشه‌ای از حضور گسترده چینی‌ها در شرق آفریقاست. اینکه منافع ملی مردم شرق آفریقا کجای این بده بستان‌های اقتصادی است و بازپرداخت وام‌های محرمانه‌ای که به حکومت‌های توتالیتر تقدیم می‌شود چه آینده‌ای را در اقتصاد این کشورها رقم می‌زند موضوعی فراتر از نگرانی کشاورزان محلی است. پشت پرده همکاری پکن با دیکتاتورهای سالخورده آفریقا است.
پرده سوم
فقر از جنسی دیگر، کریه و بی‌انتها
«ساحل کوکو» در دارالسلام از محبوب‌ترین مکان‌های شهر برای خوش‌گذرانی در یک آخر هفته گرم و شرجی است. جمعیتی انبوه از مردم شهر که به این گوشه تفریحی هجوم می‌آورند، شنا می‌کنند و از دکه‌های ارزان‌قیمت، موزهای کباب شده و نوشیدنی می‌خرند و با موسیقی و رقص معاشرت می‌کنند. سروصدای دست‌فروشان، گداها و تعداد زیاد کودکان در ساحل و شیطنت‌هایشان هیاهو را به اوج می‌رساند.
دیدن این تعداد کودک یک جا در ساحل برایم تازگی داشت. اما برای کشوری که نرخ باروری در آن ۴/۶ برای هر زن است، محل تفریح شهر هم باید این‌گونه باشد. کودکانی که طبق گزارش یونیسف و اداره آمار ملی تانزانیا، ۷۴ درصد آنها دچار فقر چندبعدی‌اند؛ یعنی در حداقل سه حوزه مانند سلامت، آموزش، مسکن، آب و سرویس‌های بهداشتی فقیرند. فقر در کشور اوگاندا وضعیت به مراتب وخیم‌تری دارد.
در مسیر رسیدن به سرچشمه رود نیل در شهر جینجا در اوگاندا، از شهرهای کوچک و روستاهای بسیاری عبور کردیم. جنس فقر در این گوشه از جهان متفاوت است: کریه، عریان و آوار بر سر زنان و کودکان. دیدن کودکانی که بعد از مدرسه، ساقه نیشکر به دهان و بدون کفش دبه‌های سنگین آب را تا خانه حمل می‌کنند، تصویر مشترک نیمروز روستاهای اوگانداست؛ روستاهایی که به معنای واقعی هیچ ندارند. داشتن برق و آب آشامیدنی سالم آرزویی دور برای روستاییان است. جاده‌ها هم حتی در این مسیر توریستی که سالانه میلیون‌ها دلار برای دولت درآمد دارد، خاکی و پر از دست‌انداز رها شده‌اند.
بعد از ساعت‌ها رانندگی به شهر جینجا رسیدیم؛ در میان همه زاغه‌ها و آلونک‌ها، یک خانه ویلایی زیبا با درختان بلند آووکادو و انبه خودنمایی می‌کرد. خانه‌ای که روی دیوارهایش سیم‌های خاردار و نیزه کار گذاشته بودند. راهنمای محلی گفت که این، خانه‌ی شهردار جینجاست. محو زیبایی فضای سبز خانه بودم که ماشین در چاله‌ای بزرگ افتاد و راهنما با خنده گفت: «فقط خانه خودش آباد است و حتی جاده اینجا را هم درست نکرده.»
روایت شهردار جینجا روایت کل کشور و حتی فراتر از آن شرق آفریقاست: سرزمینی که روی ثروت خوابیده، اما فساد حکومت‌های تمامیت‌خواه، مردم را غارت کرده. دیکتاتورهایی که رفاه را به انحصار خودی‌ها درآورده‌اند و آرامش را تا چهارچوب دروازه خانه‌هایشان متصور شده‌اند.اقلیتی که کنترل ثروت ملی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را در دست دارند و باقی کشور را در فقر و محنت بی‌پایان رها کرده‌اند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، پنجشنبه ۲۹ آبان ضمن اعلام این موضوع گفت برای سامان‌دهی و طبقه‌بندی پرسش‌های شهروندان در برنامه سالانه پرسش و پاسخ پوتین، از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده شده است.
پوتین ۲۸ آبان در رویداد «سفر هوش مصنوعی» که مهم‌ترین گردهمایی روسیه در این حوزه محسوب می‌شود، خواستار تشکیل یک کارگروه ملی برای هماهنگی فعالیت‌های روسیه در زمینه مدل‌های بومی هوش مصنوعی مولد شد.
او گفت مدل‌های زبانی بزرگ به ابزاری مهم در انتشار اطلاعات تبدیل شده‌اند و توانایی تاثیرگذاری بر مواضع ملت‌ها را دارند؛ به همین دلیل، وابستگی به مدل‌هایی که در کشورهای دیگر طراحی شده‌اند، برای مسکو پذیرفتنی نیست.
پوتین تاکید کرد این فناوری‌ها برای حفظ حاکمیت روسیه حیاتی هستند: «کشور ما باید مجموعه‌ای جامع از فناوری‌ها و محصولات بومی خود را در زمینه هوش مصنوعی مولد در اختیار داشته باشد.»
به گفته رییس‌جمهوری روسیه، کارگروه ملی باید تمرکز خود را بر گسترش مراکز داده در سراسر کشور و ایجاد منابع انرژی محلی، از جمله نیروگاه‌های کوچک هسته‌ای، معطوف کند.
خبرگزاری رویترز نوشت با وجود عقب ماندن روسیه از آمریکا و چین در عرصه هوش مصنوعی، دو مدل زبانی پیشرفته با نام‌های «گیگاچت» و «یاندکس جی‌پی‌تی» از سوی دو شرکت روسی فعال در این حوزه، «اسبر‌بانک» و «یاندکس»، طراحی شده و توسعه یافته‌اند.
اسبر‌بانک که از یک بانک سنتی به یک شرکت فناورانه تبدیل شده، ۲۸ آبان از نسخه تازه‌ای از «گیگاچت» رونمایی کرد و در حضور پوتین مجموعه‌ای از محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی، از جمله ربات‌های انسان‌نما و دستگاه‌های خودپرداز مجهز به سامانه تشخیص سلامت را به نمایش گذاشت.
همچنین در این نمایشگاه، رباتی مجهز به هوش مصنوعی برای پوتین به اجرا و رقص پرداخت.
پوتین در ادامه سخنان خود گفت سهم فناوری‌های هوش مصنوعی در تولید ناخالص داخلی روسیه باید تا سال ۲۰۳۰ از ۱۱ تریلیون روبل (حدود ۱۳۶ میلیارد دلار) فراتر رود.
او خاطرنشان کرد اگرچه نباید مقررات سخت‌گیرانه و بیش از حد در حوزه هوش مصنوعی وضع شود، اما برای حفظ امنیت ملی و اطلاعاتی، استفاده از مدل‌های بومی روسی ضروری است تا از انتقال داده‌ها به خارج از این کشور ممانعت به عمل آید.
به گزارش رویترز، تحریم‌های غرب در خصوص منع فروش سخت‌افزار، از جمله ریزتراشه‌ها به روسیه، روند توسعه ظرفیت محاسباتی و گسترش هوش مصنوعی در این کشور را با چالش‌هایی روبه‌رو کرده‌اند.
