رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آستانه فرا رسیدن زمان توقف اجرای پروتکل الحاقی و محدودسازی دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای توسط ایران، روز شنبه به تهران سفر خواهد کرد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آستانه فرا رسیدن زمان توقف اجرای پروتکل الحاقی و محدودسازی دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای توسط ایران، روز شنبه به تهران سفر خواهد کرد.
آژانس بین‌الملی انرژی اتمی روز چهارشنبه ۲۹ بهمن‌ماه اطلاعیه‌ای در این زمینه صادر و اعلام کرد گروسی روز شنبه برای بحث با «مقام‌هار ارشد ایران» در راستای یافتن راه حلی که متقابلا در زمینه فعالیت‌های آژانس در ارتباط با راستی‌آزمایی اساسی در ایران قابل موافقت باشد، به تهران خواهد رفت.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورهای عضو اطلاع داده که ایران قصد دارد از پنجم اسفند بخش چشمگیری از همکاری‌های خود را با این سازمان متوقف کند. سفر گروسی سه روز پیش از این سررسید خواهد بود.
پروتکلی که دولت ایران تایید کرده قرار است اجرای آن را متوقف کند به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این اختیار را می‌دهد که سریعا از محل‌های مورد نظر خود بازرسی کند.
رویترز در همین زمینه گزارش داده که آژانس همچنین به اعضای خود گفته جمهوری اسلامی قصد دارد اجازه استفاده آژانس از فناوری‌های مدرن نظارتی و حضور درازمدت بازرسان آن در ایران را متوقف کند.
این خبر در حالی منتشر می‌شود که حسن روحانی، رییسجمهور ایران، در جلسه هیات دولت ضمن اشاره به مصوبه مجلس درباره کاهش تعهدات هسته‌ای ایران گفت: «از پنجم اسفند از پروتکل الحاقی که داوطلبانه قبول کردیم، خارج شویم و نظارت بر اساس پادمان خواهد بود.»
او اضافه کرد: «هیچ مشکلی هم به وجود نمی‌آید، نه‌تنها بازرسان آژانس را بیرون نمی‌کنیم که مدیرکل آژانس هم گفته می‌خواهد به تهران بیاید.»
پیش از این سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان‌های بین‌المللی در وین، شامگاه دوشنبه، گفته بود ایران نامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه تحت برجام را به آژانس تحویل داده است.
قرار است قدم‌های جدید ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی و محدودیت نظارت بر فعالیت‌هسته‌ای بر اساس مصوبه اخیر مجلس صورت گیرد.
نمایندگان مجلس آذرماه در واکنش به کشته شدن محسن فخری‌زاده، چهره برجسته نظامی و هسته‌ای کشور، کلیات طرحی را تصویب کرد که طبق آن دولت باید غنی‌سازی اورانیوم را در سطح ۲۰ درصد عملیاتی کرده و در صورت رفع نشدن تحریم‌های بانکی و نفتی، ظرف سه ماه اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند.
تحرکات و تحولات جدید در زمینه برنامه هسته‌ای ایران همزمان با آن صورت می‌گیرد که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هم در تازه‌ترین موضع‌گیری گفت درباره برجام این بار تنها عمل طرف مقابل ملاک است و جمهوری اسلامی «با حرف قانع نخواهد شد.»
او پیشتر خواستار لغو همه تحریم‌های آمریکا برای بازگشت تهران به تعهدات برجامی شده بود. اما جو بایدن، رییسجمهور آمریکا، گفت که قصد ندارد تا زمان بازگشت ایران به تعهدات برجامی تحریم‌ها را لغو کند.
از سال ۱۷۸۹ تا امروز ۵۸ انتخابات در آمریکا برگزار شده و در مجموع ۴۵ رییسجمهور وارد کاخ سفید شده‌اند: در ۲۳ دوره جمهوری‌خواه‌ها و در ۲۲ دوره دموکرات‌ها برنده انتخابات بوده‌اند.
جرج واشینگتن، اولین رییس جمهور آمریکا که دو دوره نخست عهده‌دار این مقام بود، عضو هیچ حزبی نبود؛ در ۹ انتخابات هم نامزد احزابی برنده شدند که اکنون از بین رفته‌اند.
یک نامزد برای پیروزی در انتخابات باید نصف به علاوه یک مجموع آراء کالج انتخاباتی را به دست آورد. تعداد اعضای این کالج در حال حاضر ۵۳۸ نفر است.
اما اگر هر دو نامزد آراء مساوی داشته باشند، یا شرایطی پیش آید که نامزدها به این حد نصاب نرسند (مثلا رای‌گیری در یک یا چند ایالت لغو شود یا شمارش آراء تا زمان مقرر به پایان نرسد) در آن صورت چه اتفاقی می‌افتد؟
این پرسش امسال مهم‌تر شده است؛ چون در چند ماه اخیر دونالد ترامپ و مقامات دولت او درباره احتمال دست بردن در آراء پستی مردم صحبت‌های زیادی مطرح کرده‌اند؛ صحبت‌هایی که می‌تواند نتیجه‌اش به چالش کشیدن آراء پستی، دست‌کم در ایالت‌هایی باشد که فرماندارهای جمهوری‌خواه دارد.
در چنین وضعیتی، نتیجه انتخابات را مجلس نمایندگان رقم می‌زند.
ابتدا یادآوری کنم از آنجا که تمامی اعضای مجلس نمایندگان و یک‌سوم نمایندگان سنا هر دو سال یک‌بار تغییر می‌کنند، کنگره جدید سوم ژانویه تشکیل خواهد شد. همین کنگره باید در جلسه ساعت ۱ بعدازظهر روز ۶ ژانویه تشکیل جلسه دهد و برنده انتخابات را به طور رسمی اعلام کند.
در چنین شرایطی، مجلس نمایندگان آمریکا رییسجمهور را انتخاب می‌کند. بنا بر متمم ۱۲ قانون اساسی آمریکا که ۱۸۰۳ در کنگره تصویب شد، در شرایطی که هیچ نامزدی آراء لازم کالج انتخاباتی را به دست نیاورد، مجلس نمایندگان از سه نامزد نخست با بالاترین تعداد آراء کالج‌های انتخاباتی، یک نفر را برای ریاستجمهوری انتخاب می‌کند.
سابقه تاریخی
در چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۱۸۰۰، برای نخستین بار کار انتخاب رییس جمهور به مجلس نمایندگان کشید. در آن دوره، توماس جفرسون و آرون بار که دو نامزد اصلی انتخابات بودند هرکدام ۷۳ رای کالج‌های انتخاباتی را به دست آوردند و انتخاب رییس جمهور به مجلس نمایندگان واگذار شد. در آن مجلس پس از ۶ روز بحث و مجادله، جفرسون با کسب رای موافق ۱۰ ایالت از مجموع ۱۶ ایالت وقت به ریاستجمهوری رسید.
در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۸۲۴ هم بار دیگر کار انتخاب رییس جمهور به مجلس نمایندگان کشید. در این دوره، هیچ‌کدام از ۴ نامزد انتخابات، نصف به علاوه یک آراءکالج انتخاباتی را کسب نکردند. مجلس نمایندگان این‌بار اندرو جکسون را که دارای آراء مردمی و کالج‌های انتخاباتی بیشتری بود کنار گذاشت و جان کوئینسی آدامز را که آراء کمتری داشت به عنوان رییس جمهور برگزید.
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۸۷۶، کنگره به شیوه دیگری در رقم زدن نتیجه انتخابات نقش ایفا کرد. در آن دوره در حالی‌که ساموئیل جی تیلدن، نامزد دموکرات‌ها، اکثریت آراء مردم و کالج‌های انتخاباتی را به دست آورده بود، چون سه ایالت جنوبی برای هر دو نامزد گواهی پیروزی صادر کرده بودند، جمهوری‌خواهان به نتیجه انتخابات اعتراض کردند.
این اعتراض موجب شد کمیسیونی متشکل از نمایندگان مجلس، سناتورها و قضات دیوان‌عالی در کنگره تشکیل شود و پس از بررسی آراء کالج‌های انتخاباتی، آراء سه ایالت مورد اختلاف را به رادفورد هایس جمهوری‌خواه اختصاص دهد تا او با یک رای اختلاف به عنوان رییسجمهور انتخاب شود.
مقررات قانونی برای شرایط خاص
انتخاب رییس جمهور در مجلس نمایندگان نه براساس مجموع آراء همه اعضای این مجلس که مبتنی بر آراء ایالت‌ها خواهد بود؛ به این صورت که هر ایالت تنها یک رای خواهد داشت.
اگر باز هم تعداد آراء نمایندگان مساوی باشد، بنا بر مفاد بند ۵ اصل نخست قانون اساسی، مجلس نمایندگان باید در مورد نتیجه نهایی قضاوت کند.
اگر در مجلس نمایندگان، ایالتی به خاطر مساوی بودن تعداد نمایندگان جمهوری‌خواه و دموکرات آن ایالت نتواند به هیچ‌کدام از نامزدها رای بدهد، باز مجلس نمایندگان در مورد نتیجه نهایی قضاوت خواهد کرد.
هرچند نه در مورد بالا و نه در این مورد، مکانیسم مجلس نمایندگان برای قضاوت نهایی در قانون اساسی و متمم‌های آن تعریف نشده است.
در زمان اعلام آراء کالج‌های انتخاباتی در جلسه مشترک مجلس نمایندگان و کنگره در ۶ ژانویه، با درخواست مشترک حداقل یک نماینده و یک سناتور می‌توان آراء الکترال را به صورت موردی یا ایالتی به چالش کشید. در صورتی که این اعتراض در دو جلسه دو ساعته مستقل در سنا و مجلس نمایندگان موجه تشخیص داده شود، رای یا آراء مورد اعتراض در شمارش نهایی لحاظ نمی‌شود و کنار گذاشته می‌شود.
سناریوی ترسناک برای دموکرات‌ها
از مجموع ۵۰ ایالت آمریکا، ۲۶ ایالت جمهوری‌خواه، ۲۲ ایالت دموکرات و ۲ ایالت در وضعیت بینابینی هستند. به این ترتیب به نظر می‌رسد با توجه به تعداد بیشتر ایالت‌های جمهوری‌خواه، در صورت مشخص نشدن تکلیف انتخابات در شمارش آرا، انتخاب دونالد ترامپ در مجلس نمایندگان تقریبا قطعی خواهد بود.
اصرار رییسجمهور آمریکا بر احتمال وقوع تقلب در آراء پستی می‌تواند موجب شود شمارش آراء در برخی ایالت‌های قرمز با چالش مواجه شود و در نهایت حدنصاب نصف به علاوه یک برای هیچ یک از نامزدها حاصل نشود. در این شرایط تعیین رییس جمهور به مجلس نمایندگان واگذار خواهد شد و این همان سناریویی است که که دموکرات‌ها آن را ترسناک می‌خوانند؛ کابوسی که می‌گویند نباید تعبیر شود.
